تمرینات توانبخشی برای دیسک کمر بدون نیاز به جراحی

دیسک کمر خفیف و شدید، علائم و درمان بدون جراحی با طب فیزیکی و توانبخشی

غالباً افراد میانسالی که فعالیت‌های شدید انجام می‌دهند به فتق دیسک کمر مبتلا می‌شوند اما در بسیاری از موارد به سرعت این اتفاق نمی‌افتد. عموماً فتق دیسک کمر در قسمت تحتانی کمر (ستون فقرات کمری) به وجود می اید. در برخی موارد این اختلال بر گردن (ستون فقرات گردنی) تأثیر می‌گذارد اما به ندرت در قسمت مسانی کمر (ستون فقرات صدری) اتفاق می افتد.

با این که فتق دیسک در برخی موارد بسیار دردناک است اما بسیاری از مردم پس از چند هفته یا چند ماه با کمک روش‌های درمانی غیر جراحی بهبود می‌یابند.

در مراحل اولیه بیماری، فتق دیسک کمر با گزینه‌ها کم تهاجمی قابل درمان است. البته اگر دیسک کمر شما به درمان مقاوم بود یا درد بسیار زیادی داشت متخصصین کمر و ستون فقرات ما با تخصص خود در این زمینه می‌توانند با روش‌های درمانی غیر تهاجمی به شما در بهبود درد کمر کمک کند.
متخصص طب فیزیکی می‌تواند با کمک درمان‌های فیزیکی به شما در درمان این بیماری کمک کند. ما در ارائه روش‌های درمانی دیسک کمر که نسبت به روش‌های جراحی کم تهاجمی‌تر هستند پیشرو هستیم.

فتق دیسک کمر چیست؟

ستون فقرات از استخوان‌هایی که مهره نامیده می‌شود تشکیل شده است که نخاع و ریشه‌های عصب را در بر گرفته و از آنها محافظت می‌کند. مهره‌ها به وسیله دیسک‌های بین مهره‌ای از هم جدا شده‌اند. دیسک بین مهره‌ای مانند بالشت که ضربه را جذب می‌کند عمل کرده و باعث افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات می‌شود. این دیسک‌ها از ژل‌های نرم (نوکلئوس پولپوزوس) که با حلقه سخت‌تری از غصروف فیبروزی (آنولوس فیبروز) احاطه شده‌اند تشکیل شده است.

در مراحل ایجاد دیسک و فتق دیسک، این عارضه زمانی اتفاق می افتد که نوکلئوس پولپوزیس که نرم است برآمدگی پیدا کرده و به کانال نخاع نفوذ می‌کند. این برآمدگی معمولاً به عنوان دیسک برآمده یا دیسک پاره شده شناخته می‌شود و عارضه‌ای است که می‌تواند ریشه عصب را فشرده ساخته و به آن آسیب برساند.

بیشتر دیسک‌های کمر بین چهارمین و پنجمین مهره کمری یا بین مهره پنجم کمر و استخوان خاجی اتفاق می افتد. فتق دیسک گردن غالباً بین مهره پنجم و مهره ششم گردن یا بین مهره ششم و هفتم مهره‌های گردن به وجود می‌آید.

مشکلات دیسک کمر چگونه و به چه علتی بروز می‌کنند؟

در سنین بزرگسالی دیسک بین مهره‌ها در فرایندی که به آن دیژنراسیون دیسک گفته می‌شود رو به زوال می‌رود و باعث باریک شدن فضای بین مهره‌ها شده و احتمال فتق دیسک افزایش می‌یابد. برخی از عواملی که باعث به وجود آمدن فتق دیسک می‌شوند عبارتند از:

• آسیب دیدگی کمر یا گردن
• کشیدگی
• بلند کردن اشیا به طرز غلط
• چاقی و اضافه وزن
• استعمال دخانیات

دیسک کمر خفیف

دیسک کمر خفیف با پارگی آنولار آغاز می‌شود. در این مرحله دیسک کمر سالم است و فقط یک ترک جزئی در لایه بیرونی سخت وجود دارد. هنگامی‌که دیسک کمر شدیدتر می‌شود فرد به مرحله پرولاپس دیسک واردشده است: در این حالت هسته پالپوس که دیسک بین مهره‌ای است و از مواد ژل‌مانند تشکیل ‌شده است از موقعیت طبیعی خود خارج می‌شود، اما هنوز به لایه بیرونی متصل است. در این شرایط فیزیوتراپی ستون فقرات به کنترل درد دیسک‌های کمر خفیف کمک می‌کند. داروهای ضدالتهاب (NSAIDS) مانند آسپیرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند برای کنترل درد دیسک کمر خفیف استفاده شوند.

دیسک کمر شدید

بیرون‌زدگی دیسک مرحله اول دیسک کمر شدید است: در این مرحله هسته نرم در لایه بیرونی سخت، که پوششی قوی است که قسمت خارج از دیسک بین مهره را تشکیل می‌دهد و از مواد نرم که در مرکز دیسک وجود دارد محافظت می‌کند، شکسته است. هنگامی‌که دیسک کمر شدیدتر می‌شود، مرحله جداسازی دیسک شروع می‌شود، در این مرحله مواد داخلی دیسک بین مهره‌ای (هسته پالپوس) از طریق یک پارگی در دیواره بیرونی دیسک نشت می‌کنند و از دیسک جدا می‌شوند. در بیمارانی از درد ناشی از بیماری دیسک کمر شدید رنج می‌برند، عمل جراحی لازم است.

علائم

شدت ناراحتی ممکن است خفیف، شدید و ناتوان‌کننده باشد. معمولاً علائم ناشی از فتق دیسک کمر با فرایند بیرون زدگی ریشه‌های عصب از سطح ستون فقرات در یک طرف بدن دیده می‌شوند.

آسیب دیدگی ریشه عصب (رادیکولوپاتی) باعث ایجاد درد، بیحسی و ضعف در نواحی که مقصد عصب‌ها است می‌شود.

علائم فتق دیسک عبارتند از:

• درد در قسمت تحتانی کمر
• کشیدگی درد از باسن به سمت ساق پا (که به ان سیاتیک گفته می‌شود زیر درد در عصب سیاتیک به سمت پایین جابجا می‌شود)
• مور مور شدن و بیحسی باسن یا ساق پا (پارستزیا)
• ضعف در یک یا هر دو پا
• از دست دادن کنترل روده و مثانه

تشخیص

معاینات فیزیکی می‌تواند کاهش احساس، ضعف یا کاهش رفلکس‌های تاندون را در ناحیه‌ای که عصب منتهی به ان آسیب دیده مشخص کند.

برای اثبات فتق دیسک کمری آزمایش بلند کردن پا انجام می‌شود که در صورت ابتلا، بیمار فشار ریشه عصب را در پشت پای بالا نگه داشته خود احساس می‌کند.

بررسی از روی عکس

• عکس برداری به وسیله اشعه ایکس از ستون فقرات، از بین رفتن فضای دیسک را نشان می‌دهد اما نمی‌تواند جزئیاتی در مورد خود دیسک ارائه کند
• ترموگرافی کامپیوتری (سی تی) جزئیات بیشتری از ساختار ستون فقرات ارائه می‌دهد.
• رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) از امواج رادیویی و مگنت قدرتمند برای گرفتن عکس‌های بیشتر از ساختار ستون فقرات و بافت‌های اطراف آن استفاده می‌کند.
• میلوگرام شامل تزریق رنگ در مایع ستون فقرات بوده که در عکس‌های گرفته شده با اشعه ایکس بتواند نخاع را نشان دهد

آزمایش عصب

• الکترومیوگرافی عملکرد ماهیچه‌ها و عصب‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد
• آزمایش هدایت عصبی چگونگی حرکت سیگنال را در عصب‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد

درمان‌های فیزیکی برای فتق دیسک کمری

به طور کلی بیماری درد در 90 درصد از بیماران با روش‌های بدون جراحی برای درمان پارگی دیسک کمر مدیریت می‌شود. درمان‌های اولیه که ما به کار می‌بریم عبارتند از:

دارو درمانی

یک روش درمان دیسک کمر بدون جراحی، بهره گیری از دارودرمانی است.

• دراوهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد
• شل کننده عضلات مانند سایکلوبنزاپرین، اسپاسم عضلات را برطرف می‌کند. خواب آلودگی از عوارض جانبی این دارو است.
• داروهای آسیب دیدگی عصب‌ها (دردهای نروپاتیک) که شامل پرگابالین، گاباپنتین و دولوکستین می‌شود. سرگیجه، احساس خستگی و خواب آلودگی از عوارض جانبی این داروها هستند.
• نارکوتیک ها مانند اوکزیکودون و هایدروکودون برای کاهش دردهای شدید به کار می‌روند. یبوست و حالت تهوع از عوارض جانبی این داروها است.
• دراوهای استروئیدی اپدورال (تزریق شده در فضای خارجی کیسه مایع نخاعی) تورم و درد را کاهش می‌دهد.

درمان‌های فیزیکی

• جراحی‌های بسته دیسک کمر: منظور از جراحی بسته دیسک کمر، درمان ان با روش‌های کم تهاجمی وبی خطر است که تأثیر زیادی در کاهش روند پیشرفت بیماری و درد ناشی از ان خواهند داشت. از جمله این روش‌ها می‌توان به انواع تزریق‌ها مثل تزریق اپیدورال، تزریق بلوک فاست، اوزون تراپی، رادیوفرکوئنسی، پی آر پی و جراحی با لیزر اشاره کرد.
• درمان‌های فیزیکی و تمرینات تقویت کننده عضلات کمر مؤثرتر از استراحت در رختخواب هستند. درمان‌های فیزیکی معمولاً نقش عمده‌ای در افزایش روند بهبودی بیماری دیسک کمر دارند. این روش‌های درمانی علاوه بر کاهش درد به شما آموزش می‌دهند که چگونه از بدن خود در برابر آسیب هاب آتی محافظت کنید.

• لیزر درمانی: لیزر درمانی یک روش درمانی مؤثر و ایمن برای درمان دیسک کمر و کمر درد در سنین مختلف است. لیزر درمانی یک روش درمانی بدون درد، غیر تهاجمی، غیر جراحی بوده که هیچ گونه عوارض جانبی هم ندارد.

لیزر درمانی یک روش پزشکی است که از انرژی نور لیزر متمرکز شده برای درمان درد و تورم استفاده می‌شود.

• روش درمانی TENS: دستگاه TENS از جریان الکتریکی برای تحریک عضلات استفاده می‌کند که شدید اما بدون درد است. الکترودها روی پوست قرار داده می‌شود و جریان الکتریکی ضعیفی به نقاط کلیدی در مسیر عصب‌ها ارسال شده و باعث کاهش اسپاسم عضلات می‌شود. به نظر می‌رسد که این روش باعث کاهش اندورفین شده که تسکین دهنده طبیعی درد در بدن است.
• بریس: کمربندهای طبی به عنوان روش‌های بلند مدت برای درمان درد فتق دیسک کمر نیستند اما می‌توانند به بیمار درهنگام انجام اقدامات درمانی دیگر برای جلوگیری از خم شدن گردن و کمر کمک کنند. کمربندهای طبیعی به بهبود وضعیت بدن که یک مؤلفه بسیار مهم در سالم نه داشتن ستون فقرات است کمک می‌کنند.
• درمان‌های دستی: درمان‌های دستی که به وسیله متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می‌شود به کاهش درد و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند. اگر درد شدید بود یا علائم بین 2 تا 4 هفته هنوز باقی بود، انجام درمان‌های دستی برای استخوان‌ها ضروری است.
• ماساژ درمانی: ماساژ درمانی یک روش اثبات شده برای درمان فتق دیسک نیست اما روشی ایمن و بدون عوارض جانبی است. البته اگر شما به پوکی استخوان، ترومبوز وریدی، عفونت پوستی، زخم باز یا آرتروز در نزدیکی محل ماساژ هستید مبتلا هستید، ماساژ درمانی روش مناسبی برای شما نیست.
• کشش: هدف از کشش ستون فقرات کاهش اثر جاذبه بر ستون فقرات است. فتق دیسک با کشش آهسته استخوان‌ها کاهش می‌یابد. این کار مانند تایر پنچری است که در هنگام جک زدن زیر اتومبیل، فشار از روی آن برداشته شده و شکل تخت خود را از دست می‌دهد. این روش می‌تواند در ستون فقرات کمری و گردنی به کار برده شود.

عمل جراحی

بسیاری از موارد خفیف بدون نیاز به عمل جراحی بهبود می‌یابد؛ به هر حال اگر درد، ضعف پیشرونده یا اختلال در راه رفتن، پس از شش هفته از بین نرفت ممکن است دیسک کمر شدید باشد و عمل جراحی نیاز است. بیماری‌های اورژانسی مانند سندرم کوئادا اکوئینا به عمل جراحی فوری برای جلوگیری از آسیب دائمی عصب و اختلال عملکردی باید انجام شود.

پیشگیری

بلند کردن صحیح اجسام، نشستن صحیح، ایستادن صحیح و وضعیت بدنی مناسب از ابتلا به فتق دیسک کمر جلوگیری می‌کند. وقتی که اجسام سنگین را بلند می‌کنید باید از عضلات پا به‌جای کمر استفاده کنید و از چرخیدن در هنگام بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید.

نتیجه انجام تمرینات منظم، حفظ وزن مناسب، تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری است که باعث افزایش سلامت ستون فقرات و کاهش احتمال ابتلا به فتق دیسک کمر می‌شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: مجید حیدریان فوق تخصص درد

درمان دیسک کمر با توانبخشی، ورزش و حرکات اصلاحی

فتق دیسک کمر عارضه نسبتاً رایجی است که اگرچه احتمال بروز آن در هر نقطه‌ای در امتداد ستون فقرات وجود دارد، غالباً بر ناحیه گردن یا کمر تأثیر می‌گذارد. فتق دیسک، لغزش و یا پارگی دیسک کمر، هنگامی رخ می‌دهد که یکی از دیسک‌های بالشتک مانند قرار گرفته بین مهره‌ها از جایگاه خود خارج شود و به عصب مجاور فشار وارد کند.

فتق دیسک کمر عموماً در اثر ضربه دیدن ستون فقرات و یا آسیب‌های ناشی از استفاده مفرط به وجود می‌آید، هر چند مشکلات مربوط به دیسک کمر گاهی هم نتیجه فرایند طبیعی افزایش سن است. به علاوه عامل ژنتیک نیز در ابتلا به فتق دیسک کمر و تحلیل رفتن آن مؤثر می‌باشد. فتق دیسک کمر در اکثر موارد ظرف 6 ماه بهبود می‌یابد، چون در این مدت فتق یا برجستگی به مرور زمان و در نتیجه جذب مجدد کوچک می‌شود، اما در صورت نتیجه‌بخش نبودن دارو، فیزیوتراپی، ورزش برای دیسک کمر و دیگر روش‌ های درمانی، انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد. همچنین ورزش می تواند در بهبود کمر درد نقش به سزایی داشته باشد.

دیسک کمر چیست؟

دیسک‌های ستون فقرات جسم‌های بالشتک مانندی هستند که بین مهره‌ها قرار دارند. استخوان‌های ستون فقرات بدون این “ضربه‌گیرها” بر روی یکدیگر ساییده می‌شدند. دیسک‌ها علاوه بر منعطف ساختن ستون فقرات و امکان‌ پذیر ساختن حرکاتی چون چرخیدن و خم شدن، به دلیل جذب نیروی ضربه‌ها و وزن بدن از ستون فقرات محافظت نیز می‌کنند. دیسک از لایه‌ای خارجی موسوم به آنولوس فیبروزوس و مرکز ژلاتینی مانند نرمی به نام نوکلئوس پولپوزوس تشکیل می‌شود. فیبرهایی در خارج هر دیسک وجود دارد که به مهره مجاور متصل می‌شود و دیسک را در جای خود نگه می‌دارد. بیرون زدگی دیسک کمر هنگامی رخ می‌دهد که لایه خارجی پاره شود یا شکاف بردارد و مرکز ژلاتینی آن به درون مجرای ستون فقرات راه یابد.

فضای مجرای ستون فقرات تنها برای جای گرفتن نخاع و مایع نخاعی کفایت می‌کند، بنابراین بیرون زدگی دیسک کمر و پیشروی آن به سمت این مجرا موجب فشردگی عصب‌ها یا نخاع می‌شود و در نتیجه بیمار متحمل دردی شدید و طاقت‌ فرسا و تغییرات حسی می‌گردد. ضمناً ماده ژلاتینی درون دیسک محرک‌هایی شیمیایی تولید می‌کند که باعث درد مهره های گردن و التهاب عصب می‌شود.

علائم و نشانه ها

علائم دیسک کمر شامل درد تیز یا سنگین، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی، ضعف، گزگز کردن یا درد ارجاعی می‌باشد.

اما این نکته را نیز در نظر داشته باشید که فتق دیسک کمر گاهی اوقات با علایم همراه نیست؛ از چنین حالتی با اصطلاح فتق دیسک بدون علامت نیز یاد می‌کنند. دیسک بین مهره‌ای گاهی دچار فتق یا بیرون‌ زدگی می‌شود که شایعترین محل فتق دیسک در محل دیسک‌های بین مهره ای (L4-L5 یا مهره چهارم و پنجم کمری) و مهره پنجم کمری و مهره اول استخوان خاجی یادیسک بین مهره ای S1-L5 است، اما تا زمانی که این برجستگی به عصب ستون فقرات یا نخاع فشار نیاورد، هیچ علامتی، حتی درد، بروز نخواهد کرد.

نکته بسیار مهم در مورد علائم دیسک کمر این است که این علائم به محل فتق دیسک بستگی دارند.

دیسک کمر

فتق دیسک کمر (مهره‌های کمری) با علائم زیر همراه است:

• کمر درد
• سفتی یا گرفتگی عضلات کمر
• درد منتشر شونده در پایین پا(ها)، این نوع درد را درد ارجاعی یا رادیکولوپاتی (آسیب اعصاب) کمر یا سیاتیک نیز می‌گویند.
• گزگز کردن پا(ها) یا کف پا(ها)
• ضعف پا(ها) یا کف پا(ها)
• در موارد نادر، بیمار مبتلا به علائم دیسک کمر کنترل روده یا مثانه را نیز از دست می‌دهد. (در صورت رویارویی با این علامت حتماً با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.)

علت ها و دلایل

حجم مایع دیسک‌های ستون فقرات همگام با افزایش سن به تدریج کمتر می‌شود. این فرایند حدوداً از سن 30 سالگی شروع می‌شود و به تدریج به مرور زمان پیشرفت می‌کند. پارگی دیسک کمر یا ترک‌های بسیار ریزی در نتیجه خشک شدن دیسک، روی لایه خارجی پدید می‌آید که باعث شکنندگی، ضعف و آسیب پذیرتر شدن دیسک می‌شود. رایج‌ترین علت پارگی دیسک کمر و فتق دیسک عبارت‌اند از:

• فرسایش: دیسک خشک می‌شود و دیگر مانند گذشته منعطف نیست.
• حرکت‌های مکرر: گاهی علت دیسک کمر مربوط به حرکت های مکرر است. شغل، سبک زندگی و فعالیت‌های ورزشی خاص وارد کننده فشار به ستون فقرات، به ویژه کمر، ناحیه‌ای را که پیش از این آسیب‌پذیر شده است، ضعیف‌تر می‌سازد.
• بلند کردن اشیاء به شیوه نادرست: هیچ‌گاه اشیاء را هنگام خم شدن از کمر بلند نکنید؛ روش درست این است که پاها و کمر را زمان بلند کردن جسم صاف نگه دارید.
• ضربه خوردن و صدمه: وارد شدن ضربه شدید فتق، پارگی دیسک یا شکاف برداشتن دیسک را به دنبال دارد.
• چاقی: جابه‌جایی مداوم وزن اضافه، فشار مضاعفی را بر ستون فقرات وارد می‌کند و می تواند علت دیسک کمر محسوب شود.
• ژنتیک: ژن‌هایی هستند که بیشتر در بیماران دچار دیسک تحلیل رفته وجود دارند. پژوهش‌های بیشتری باید در زمینه بررسی نقش این ژن‌ها انجام شود

تشخیص دیسک کمر

پزشک یا متخصص فیزیوتراپی بر مبنای سابقه آسیب‌دیدگی، علائم صدمه دیدن دیسک ستون فقرات را تشخیص می‌دهد. متخصص توانبخشی فیزیوتراپی آزمایش‌های بالینی را جهت تأیید تشخیص آسیب دیسک انجام می‌دهد و وجود نشانه‌های فشردگی عصبی را بررسی می‌کند. دقیق‌ترین آزمایش تشخیصی برای تأیید میزان آسیب‌دیدگی دیسک ام.آر.آی. و سی.تی.اسکن است.

برجستگی دیسک در تصویر ام.آر.آی. مشخص می‌شود. برجستگی حاد و ناگهانی دیسک در پرتونگاری (اشعه ایکس) مشخص نمی‌شود، اما نشانه‌های آسیب دیدگی دیسک مزمن، مانند باریک شدن دیسک و بیماری‌های فرسایشی و تحلیل برنده دیسک، به چشم خواهند خورد.

روش های درمان دیسک کمر

اکثر موارد برجستگی جزیی و متوسط دیسک با استفاده از روش های محافظه‌کارانه و یا با استفاده از روش های جراحی بسته ستون فقرات درمان می‌شوند. هدف اصلی درمان دیسک کمر، التیام پارگی فیبرهای آنولوس و جذب مجدد کامل برجستگی دیسک بر تحریک مایع دیسک جهت بازگشت و قرار گرفتن در مرکز دیسک است. این امر باعث می‌شود تا فیبرهای پاره شده به یکدیگر نزدیک‌تر شود و آنولوس ساختار طبیعی خود را تا حد امکان بازیابد.

متخصص توانبخشی فیزیوتراپی بهترین وضعیت قرارگیری ستون فقرات را مشخص می‌کند و گاهی آن را می‌بندد و یا بریس تجویز می‌کند. ضمناً حالت‌های اندامی آسیب پذیر را به بیمار توضیح می‌دهد که از آنها اجتناب کند تا بدین ترتیب دوره بهبود کوتاه‌تر شود، همچنین متخصصان امکان درمان دیسک کمر به کمک ورزش را نیز فراهم می آورند.

هدف اصلی متخصصین توانبخشی فیزیوتراپی این است که با درمان به کمک ورزش، بیمار مبتلا به دیسک کمر بتواند بدون مشکل و به طور مستمر فعالیت‌های روزانه‌اش را انجام دهد. متخصص جهت نیل به این هدف برنامه‌ای درمانی را بر مبنای نتایج معاینات و ارزیابی‌ها و اهداف شخصی بیمار طراحی می‌کند. در اغلب برنامه‌های درمانی ترکیبی از تمرین‌ها، حرکات اصلاحی و حرکات ورزشی مناسب گنجانده می‌شود.

متخصص توانبخشی فیزیوتراپی هنگام تهیه برنامه درمانی ورزشی، موارد زیر را مدّ نظر خواهد داشت:

• درمان کمر درد با استفاده از ورزش شامل تمرین‌هایی است که فشار روی عصب را از بین می‌برند و درد و علائم دیگر دیسک کمر را، به ویژه در طول مراحل اولیه درمان کاهش می‌دهند.
• تمرین‌های کششی و افزایش انعطاف‌پذیری به منظور بهبود توانایی حرکتی مفصل‌ها و عضله‌های ستون فقرات، بازوها و پاها باید در نظر گرفته شوند. به یاد داشته باشید که بهبود دامنه حرکتی مفاصل نقشی کلیدی در تسکین درد دارد.
• تمرین‌های تقویتی عضله‌های بالاتنه قوی از مفاصل‌ ستون فقرات حمایت می‌کنند و عضله‌های قوی پا و بازو بخشی از بار تحمیلی روی آن مفاصل را به خود جذب می‌کنند.
• تمرین ایروبیک- سودمندی ایروبیک در تسکین درد، حفظ وزن ایده‌آل بدن و بهبود توانایی حرکتی و قدرت کلی به اثبات رسیده است. شایان ذکر است که تمام موارد اشاره شده از عوامل مهم مدیریت فتق دیسک به شمار می‌آیند.

شاید در وهله نخست این گونه به نظر برسد که ورزش‌های کمر بسیار زیاد هستند؛ اما نگران نباشید. بر اساس پژوهش‌های انجام شده، انجام تمرین‌های بیشتر به معنای تسکین سریع‌تر درد و علائم دیگر است.

متخصص توانبخشی و فیزیوتراپی گاهی از ترکیبی از دیگر درمان‌‌ها برای درمان دیسک کمر بهره می‌گیرد:

• درمان با دست جهت افزایش توانایی حرکتی مفصل‌های خشک و عضله‌های سفت مؤثر در بروز علائم.
• آموزش شیوه انجام حرکات، ورزش مناسب دیسک کمر و حالت اندامی مناسب به منظور ایجاد تغییرهای کوچک مفید در نحوه نشستن، ایستادن، خم شدن، بلند کردن اشیاء و حتی شیوه خوابیدن موثر خواهد بود. پیاده‌سازی چنین تغییرات سودمندی تسکین درد را به ارمغان می‌آورد و به مدیریت عارضه توسط خود بیمار کمک می‌کند.
• درمان‌های مخصوص درد مانند یخ، کشش (تراکشن) و تحریک الکتریکی به کاهش دردهای شدیدی کمک می‌کنند که با تمرین یا درمان با دست آرام نمی‌شوند.
• حفظ حالت اندامی صحیح و عادت‌های حرکتی مناسب پس از فرونشستن درد نیز برای سلامتی کمر و پشت بدن بسیار مهم است.

ورزش و حرکات اصلاحی برای درمان دیسک کمر

ورزش کمر درد و حرکات اصلاحی زیر برای درمان بیرون زدگی دیسک موثر می باشد. از آن جایی که بیرون زدگی دیسک عارضه بسیار مهم و حساسی است، توصیه می شود قبل از انجام ورزش‌های مربوط به دیسک کمر با فیزیوتراپ خود در مورد مناسب بودن این تمرین‌ها در ورزش برای کمر درد و نحوه انجام دادن آن (تعداد تکرار ها و شدت ورزشهای دیسک کمر) مشورت کنید. انجام مرتب و صحیح نرمش برای دیسک کمر در تسریع روند بهبودی، تاثیر بسزایی خواهد داشت. در ادامه برخی از این ورزش‌ها و حرکات اصلاحی، آورده شده است.

کشش عضله‌های خم کننده مفصل ران

روی سطح نرمی زانو بزنید، یک پا را به گونه‌ای جلو بگذارید که کف پا روی زمین باشد و در نتیجه زانوی قرار گرفته در بالای مچ با زاویه‌ای تقریباً 90 درجه خم شود. زانوی عقب روی سطح نرم با زاویه‌ای 90 درجه باقی می‌ماند. پای جلو را چند اینچ به سمت جلو بلغزانید. عضله‌های شکم و ران سمت در حال کشش را محکم کنید. مفصل ران را به جلو حرکت دهید. زاویه زانوی پشتی اکنون باید اندکی بیشتر از 90 درجه باشد. 10 ثانیه در این حالت بمانید و 5 تا 10 بار این حرکت را تکرار کنید. سپس موقعیت پاها را عوض کنید.

روش آسان‌تر انجام این کشش برای زانوها این است که تمرین را از حالت ایستاده شروع کنید. یک پا را به اندازه یک گام بلند رو به عقب ببرید، زانوی جلویی را تا جایی خم کنید که بالای پا قرار بگیرد و به طور همزمان مفصل‌های ران را جابه‌جا کنید. پای عقب را در طول این مدت صاف نگه دارید. 10 ثانیه در این حالت بمانید و حرکت را 5 تا 10 بار تکرار کنید. سپس جای پاها را عوض کنید.

کشش عضله همسترینگ

کنار یک نیمکت یا میز بایستید. پا را بلند کنید و روی میز بگذارید، به گونه‌ای که کاملاً صاف و کشیده باشد. دست‌ها را برای حفظ تعادل و پایداری روی قسمت بالای پا بگذارید. به آهستگی رو به جلو خم شوید و در این بین پا و کمر را تا زمان احساس کشش در ناحیه همسترینگ صاف نگه دارید. 10 ثانیه در این حالت بمانید، سپس به حالت نخست بازگردید و استراحت کنید. این حرکت درمان کمر درد با ورزش را 5 تا 10 بار تکرار کنید و سپس پاها را عوض کنید.

بردن هر دو زانو به سمت قفسه سینه

روی زمین دراز بکشید، بازوها را در دو سمت بدن دراز کنید و زانوها را خم کنید. در ابتدا یک زانو و سپس زانوی دیگر را به آهستگی به سمت قفسه سینه ببرید، انجام این حرکت را برای درمان دیسک کمر با قرار دادن دو دست زیر ران آسان‌تر کنید. 10 ثانیه در این حالت بمانید و حرکت را 5 تا 10 بار تکرار کنید.

بردن یک زانو به سمت قفسه سینه

در موقعیت اولیه شرح داده شده در حرکت “بالا بردن دو زانو به سمت قفسه سینه” قرار بگیرید، سپس یک زانو را به آهستگی به قفسه سینه نزدیک کنید و انجام این حرکت را با فشار هر دو دست آسان کنید. 10 ثانیه در این حالت بمانید و این ورزش برای دیسک کمر را 5 تا 10 بار تکرار کنید. سپس جای پاها را عوض کنید.

خم کردن لگن

به پشت دراز بکشید، بازوها را کنار بدن قرار دهید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید. باید فضایی بین کف زمین و کمر وجود داشته باشد. نفس بگیرید و سپس حرکت خم کردن لگن را همزمان با عمل بازدم شروع کنید. هنگامی که نفس را بیرون می‌دهید، ناف همزمان با رو به بالا آوردن لگن به سمت ستون فقرات می‌رود. این توالی حرکتی باعث می‌شود تا کمر اندکی کشیده شود و به سمت کف زمین حرکت کند. نفس را به داخل بکشید و به حالت اولیه بازگردید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

حرکت پل

به پشت دراز بکشید، بازوها را کنار بدن قرار دهید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید. پاها را به عرض لگن باز کنید. پاشنه‌ها را روی زمین فشار دهید و مفصل‌های ران را به گونه‌ای بالا بکشید که خط مستقیمی از زانوها تا شانه‌ها ایجاد شود. باسن و عضله‌های مرکزی را محکم کنید. اگر مفصل‌ ران شل شد، پشت بدن را پایین‌تر بیاورید. هدف این است که خط مستقیم شکل گرفته از شانه‌ها تا زانوها به مدت 20 تا 30 ثانیه حفظ شود. شاید لازم باشد تا در شروع، حالت پل را تنها برای 5 ثانیه حفظ کنید و به تدریج به موازات افزایش قدرت مدت زمان این ورزش تقویت کمر را افزایش دهید.

خم کردن همزمان مفصل‌های ران

در حالت ابتدایی توضیح داده شده برای حرکت کشش زانو تا قفسه سینه قرار بگیرید. هر دو زانو را تا جایی به سمت قفسه سینه بکشید که ران‌ها با بالاتنه یک زاویه 90 درجه را تشکیل دهد. دو دست را روی زانوها بگذارید و سعی کنید آنها را به قفسه سینه نزدیک‌تر کنید و در عین حال با دست در برابر این نزدیک شدن مقاومت کنید و مانع نزدیک‌تر شدن زانوها به قفسه سینه بشوید. 10 ثانیه در این حالت بمانید، این حرکت را پس از استراحت کردن 10 بار تکرار کنید.

حرکت کرانچ ایمن

به پشت دراز بکشید و پای چپ را دراز کنید. زانوی راست باید خمیده و کف پای راست روی زمین باشد. کف دو دست را روی زمین زیر گودی طبیعی کمر قرار دهید. سر و شانه‌ها را به آرامی، بدون خم کردن کمر یا ستون فقرات، بلند کنید. حین انجام عمل بازدم 5 ثانیه در این حالت بمانید. این ورزش مناسب دیسک کمر را 5 تا 10 بار تکرار کنید و سپس جای پاها را عوض کنید.

بلند کردن هر دو زانو

روی لبه صندلی یا نیمکت بنشینید و زانوها و پاها را کنار یکدیگر قرار دهید. اندکی به عقب خم شوید، شانه‌ها را عقب و قفسه سینه را بالا بدهید. زانوها را به سمت قفسه سینه بالا بیاورید، سپس آنها را به حالت اولیه برگردانید. این ورزش دیسک کمر را 10 بار تکرار کنید.

دوچرخه هوایی (حرکت پیشرفته‌تر)

روی لبه صندلی یا نیمکت بنشینید و زانوها و پاها را کنار یکدیگر قرار دهید. اندکی به عقب خم شوید، شانه‌ها را عقب و قفسه سینه را بالا بدهید. زانوها را به سمت قفسه سینه بالا ببرید و سپس حرکت رکاب زدن را انجام دهید. حتماً حرکت دورانی پا را انجام دهید و صرفاً پاها را عقب و جلو نبرید. حرکت پدال زدن را 10 بار به سمت بیرون و خارج از بدن و 10 بار به سمت داخل انجام دهید.

حرکت آکاردئون (پیشرفته‌ترین حرکت)

روی زمین بنشینید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید. دست‌ها را رو به دو طرف، موازی با زمین دراز کنید. پاها را از زمین بلند کنید و زانوها را به سمت قفسه سینه ببرید. به طور همزمان دو دست را به یکدیگر نزدیک کنید و عمل بازدم را به گونه‌ای انجام دهید که انگار در حال نواختن آکاردئون هستید. سپس پاها را موازی با زمین دراز کنید و بازوها را در دو سمت بدن باز کنید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: کلینیک توانبخشی امید

درمان پولیپ آلرژیک

درمان پولیپ آلرژیک بیشتر در افراد مبتلا به آلرژی یا آسم ایجاد می‌شود. از طرفی خود بیماری پولیپ بینی نیز در برخی افراد باعث شدت‌گرفتن آلرژی می‌شود. به چنین حالتی پولیپ آلرژیک گفته می‌شود. آلرژی، به عبارت ساده، زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن ما، اشتباه قضاوت کند. هر ماده‌ای که با بدن ما تماس پیدا می‌کند توسط سیستم ایمنی تجزیه‌وتحلیل می‌شود و به‌عنوان خوب یا بد طبقه‌بندی می‌شود. به مواد بد حمله می‌شود تا از بین بروند. سیستم ایمنی یک فرد آلرژیک عمدتاً به مواد بی‌ضرر حمله می‌کند و به‌اشتباه آنها را «بد» ارزیابی می‌کند و در نتیجه باعث ایجاد آلرژی می‌شود. پولیپ بینی تشکیلات گوشتی غشای مخاطی بینی هستند. این عارضه تنفس را سخت می‌کند، حس بویایی را کم می‌کند و باعث خارش دور چشم می‌شود. اگر پولیپ‌ها کوچک باشند معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند.

پولیپ بینی نتیجه یک فرایند التهابی مخاط بینی است

عواملی که باعث ایجاد پولیپ بینی می‌شوند

علل دقیق پولیپ بینی هنوز شناسایی نشده است، اگرچه به نظر می‌رسد تشکیل پولیپ با بیماری‌هایی زیر در ارتباط است:

• آلرژی
• آسم
• سینوزیت مزمن
• فیبروز کیستیک
• التهاب مخاط بینی

پزشکان فرض را بر این گذاشته‌اند که پولیپ بینی نتیجه یک فرایند التهابی مخاط بینی است، این پولیپ‌ها می‌توانند در طول عفونت یا عفونت سینوسی ایجاد شوند و با پایان یافتن عفونت ناپدید شوند.

درمان پولیپ آلرژیک بسته به علت آلرژی

روش‌های درمان پولیپ آلرژیک باتوجه‌ به علت آن در متن زیر توضیح داده شده از عواملی که می تواند باعث آلرژی شود می توان به گردو غبار، قارچ‌ها، کپک‌ها و مخمرها اشاره کرد.

گردوغبار اساسی‌ترین علت بروز آلرژی است

اکثر افراد مبتلا به پولیپ آلرژیک مداوم نسبت به گردوغبار حساسیت دارند. در واقع یکی از اساسی‌ترین علت بروز آلرژی کنه‌های کوچکی است که در گردوغبار خانه است. این کنه‌ها از مشتقات پوست انسان تغذیه می‌کنند (زمانی که پوست با یک شیء برخورد کنه، مقدار محدودی از لایه‌های سلولی پوست، کنده می‌شود.). این کنه‌ها به‌ویژه در تشک‌های تخت‌ها، بالش‌ها، روکش‌ها، در عروسک‌های مخمل دار وجود دارند. رشد آنها در شرایط محیطی گرم و مرطوب (دمای بیش از 20 درجه سانتیگراد و رطوبت حدود 80٪) است. حضور کنه‌ها در طول سال ثابت است، اما غلظت آن‌ها در شهریور، فروردین و اردیبهشت افزایش می‌یابد. به همین دلیل بیماران مبتلا به آلرژی به کنه، علائمشان ممکن است در طول سال باقی بماند، اما در دوره‌های فصلی خاص یا در شرایط رطوبت بالا بدتر می‌شود.

اقداماتی برای مقابله با حضور کنه‌ها در محیط:

1. تشک‌ها و بالش‌ها را با پارچه‌های مصنوعی که توسط کنه‌ها قابل نفوذ نیستند بپوشانید.
2. ملحفه و روبالشی را حداقل یک‌بار در هفته در دمای 60-55 درجه سانتیگراد بشویید.

گرده هایی که در پلیپ آلرژیک تاثیر گذار هستند

گرده‌ها اولین آلرژن‌هایی هستند که در طبیعت شناخته شده‌اند. گرده‌هایی که اغلب در پلیپ آلرژیک دخیل هستند عبارت‌اند از:

• علف‌ها، درختچه‌هایی از نوع درمنه، آمبروزیا، پاریتریا
• درختانی مانند توس، زیتون، فلور دلیس، سرو، ارس، توجا، سرو.

درختان عموماً در اواخر زمستان و اوایل بهار گرده‌افشانی می‌کنند. افراد مبتلا به آلرژی به گرده می‌توانند با خوردن برخی غذاها (به‌ویژه میوه‌ها یا سبزی‌ها) دچار “واکنش‌های آلرژیک” شوند. این پدیده واکنش متقاطع یا واکنش متقابل نامیده می‌شود.

میزان تاثیر آلرژن‌های قارچ در محیط هایی که وجود دارند

قارچ‌ها، کپک‌ها و مخمرها می‌توانند مقادیر زیادی هاگ را در محیط اطراف خود آزاد کنند. قارچ‌ها و کپک‌ها که از مواد آلی پوسیده سرچشمه می‌گیرند، عملاً در همه‌جا وجود دارند، به جز مناطق بسیار سرد. از سوی دیگر، آب‌وهوای گرم و مرطوب به توسعه آن کمک می‌کند. هاگ‌های کپک از نظر اندازه بسیار کوچک می‌توانند عمیقاً به سیستم تنفسی نفوذ کنند و بنابراین باعث پولیپ بینی و آسم نیز می‌شوند. کپک‌های خانگی می‌توانند هاگ‌های خود را در تمام طول سال به‌خصوص در محیط‌های مرطوب پخش کنند و در افراد حساس علائم دائمی ایجاد کنند. کپک‌ها زمینه مناسبی برای رشد خود در سیستم‌های تهویه مطبوع، سیستم‌های تهویه، حمام و آشپزخانه پیدا می‌کنند. لازم به ذکر است که استفاده گسترده از پنجره‌های مدرن که تقریباً به طور کامل اتاق‌ها را آب‌بندی می‌کنند و از تبادل هوا جلوگیری می‌کنند، باعث رشد این میکروارگانیسم‌ها می‌شود.

گرد و غبار و کپک ها عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد آلرژی شوند.

درمان پولیپ آلرژیک با دارو

درمان پیشنهادی فقط و منحصراً کورتیزون است که برای یک دوره سه‌ماهه انجام می‌شود و ممکن است به‌صورت موضعی از طریق اسپری‌های بینی یا سیستمیک به‌صورت عضلانی یا خوراکی استفاده شود. بدیهی است که شرایط از قبل وجود دیابت و فشارخون بالا که اغلب با درمان‌های کورتیکواستروئید بدتر می‌شود، باید در نظر گرفته شود. در صورت شکست روش‌های دارویی، جراحی آندوسکوپی بینی سینوس (FESS) پیشنهاد می‌شود که با بیهوشی عمومی و بستری شدن در بیمارستان به مدت یک یا دو شب انجام می‌شود. پزشک معاینه گوش و حلق و بینی، تست‌های حساسیت پوستی (مثلاً تست پریک) و آزمایش‌های خونی را انجام می‌دهد. همچنین تست‌های مربوط به عملکرد تنفسی بینی (رینومانومتری) و بویایی (بویایی سنجی) مهم هستند.

درمان پولیپ‌های کوچک بینی عموماً علامتی است، یعنی صرفاً باهدف رفع علائم انجام می‌شود.تجویز برخی از داروهای خاص به‌طورکلی برای بهبود مشخصات بالینی بیمار ضروری است.داروهایی که بیشتر در درمان پولیپ‌های کوچک بینی مورداستفاده قرار می‌گیرند، اساساً کورتیکواستروئیدها هستند که به شکل اسپری بینی و یا قرص‌های خوراکی مصرف می‌شوند.

رایج‌ترین داروهای کورتیکواستروئیدی مورد استفاده برای درمان پولیپ بینی:

داروهای زیر باید زیر نظر پزشک و با تجویز شخص پزشک مصرف شود.

• فلوتیکازون (به‌عنوان‌مثال Avamys،Alisade،Fluspiral) که هم برای درمان و هم برای پیشگیری از پولیپ بینی تجویز می‌شود.
• بکلومتازون (به‌عنوان‌مثال، Rinoclenil، Becotide nasale);
• مومتازون (به‌عنوان‌مثال Nasonex، Rinelon).

هنگامی که ظاهر پولیپ بینی با واکنش‌های آلرژیک مرتبط باشد، درمان با آنتی‌هیستامین‌ها و ضد احتقان‌ها به کاهش التهاب مخاط بینی و تسریع زمان بهبودی کمک می‌کند. درمان آنتی‌بیوتیکی یا ضدقارچی زمانی استفاده می‌شود که پولیپوز بینی با عفونت‌های باکتریایی یا قارچی مرتبط باشد. بیمارانی که مستعد پولیپوز بینی هستند می‌توانند از کورتیزون درمانی سبک‌تری برای به‌حداقل‌رساندن خطر عود استفاده کنند. هنگامی که پولیپ بینی به عدم تحمل اسید استیل سالیسیلیک بستگی دارد، توصیه می‌شود از مصرف آن خودداری کنید و دارو را با یک ماده فعال دیگر با فعالیت درمانی مشابه جایگزین کنید (همیشه باید با پزشک خود مشورت کنید).

درمان پولیپ آلرژیک با جراحی

پولیپ‌های بزرگ‌بینی با جراحی درمان می‌شوند. جراحی برداشتن یا تخلیه پولیپ‌ها تنها راه‌حل ممکن برای درمان قطعی اختلال است. در واقع باید به‌خاطر داشت که پولیپ بینی می‌تواند به ابعادی مانند انسداد جدی راه‌های هوایی برسد که باعث ناراحتی جدی برای تنفس و خواب شبانه می‌شود.

گزینه‌های جراحی باهدف ازبین‌بردن پولیپ بینی عبارت‌اند از:

• پولیپکتومی؛ پولیپ با استفاده از یک دستگاه ساکشن مکانیکی کوچک یا با یک ابزار خاص (میکرو دبریدر) که امکان تشریح پولیپ را فراهم می‌کند، برداشته می‌شود.
• جراحی آندوسکوپی سینوس؛ شامل برداشتن پولیپ بینی همراه با اصلاح ساختار سینوس‌های پارانازال است. در واقع، حتی آناتومی خاصی از ساختارهای بینی می‌تواند فرد را مستعد التهاب مخاط کند. روش جراحی با واردکردن یک آندوسکوپ از طریق سوراخ‌های بینی انجام می‌شود تا تصویر بزرگ‌نمایی از ساختارهای داخلی بینی ارائه شود. در ادامه نسبت به اصلاح مشکل (برداشتن پولیپ + اصلاح ساختارهای بینی) اقدام می‌شود.
• حتی پس از برداشتن پولیپ با جراحی، خطر عود هنوز وجود دارد. برای جلوگیری از عود پولیپ بینی، توصیه می‌شود از کورتیزون با تجویز پزشک استفاده کنید.

چگونه خطر عود پولیپ آلرژیک را کاهش دهیم؟

• از یک مرطوب‌کننده اتاق استفاده کنید که برای کاهش خطر سینوزیت و بیماری‌های دستگاه تنفسی مفید است.
• شستشوی مکرر بینی را با محلول فیزیولوژیکی انجام دهید.
• مصرف الکل را کنار بگذارید. الکل در واقع می‌تواند تورم مخاط بینی را بدتر کند.
• سشتشوی بینی با آب نمک در صبح و شب قبل خواب

بهداشت فردی را رعایت کرده و از عواملی که منجر به ایجاد پولیپ آلرژیک می‌شود، دوری نمایید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:مرتضی فلاح پور فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی

در این مقاله شما با

علائم انحراف بینی و راه های درمان آن آشنا خواهید شد

• 

  انحراف بینی زمانی اتفاق می افتد که دیواره نازک(سپتوم بینی) به یک سمت منحرف شود. در بیشتر افراد این انحراف باعث کوچک تر شدن یکی از سوراخ های بینی می شود.

  زمانی که انحراف بینی شدید باشد، ممکن است راه هوایی یک سمت بسته شود و نفس کشیدن به مشکل بر بخورد. انحراف بینی می تواند منجر به خشک شدن جریان هوایی در بینی و در نتیجه پوسته پوسته شدن و خونریزی بینی در برخی افراد شود.

  انسداد بینی ممکن است به علت انحراف و یا تورم بافت بینی و یا هر دو باشد. درمان دارویی انسداد به منظور کاهش تورم و گرفتگی بینی که منجر به باز شدن راه هوایی می شود، انجام می شود. برای درمان انحراف بینی جراحی الزامی است.

• علائم انحراف سپتوم عبارتند از:

• انسداد بینی، اغلب در یک طرف شدیدتر است
• گرفتگی بینی

• مواردی که بدشکلی قابل توجهی دارند به دلیل مجاری تنفسی کوچکتر و وابستگی به تنفس بینی می توانند در نوزادان شدیدتر باشند. توجه داشته باشید که عوارض موارد شدید می تواند کشنده باشد. توجه داشته باشید که علائم این عارضه معمولا با نشانه های عفونت تنفسی، سرماخوردگی یا آلرژی مشابه است، لذا برای تشخیص صحیح به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه نمایید

• عفونت های مکرر سینوسی
• عفونت های سینوسی که به دارو مقاوم هستند
• خونریزی های مکرر بینی
• خشکی بینی
• تنفس پر صدا هنگام خواب
• صدای سوت هنگام دم یا بازدم
• درد صورت
• سردرد
• خرناس و خروپف
• تمایل به خوابیدن به یک طرف، اغلب در طرف مقابل مجرای مسدود شده بینی
• آپنه خواب (در موارد شدید)
• علائم انحراف بینی

  اغلب ناهنجاری های مربوط به انحراف بینی هیچ علائمی ندارد، و شاید حتی شخص متوجه این مشکل نشود.

  سایر علائم این عارضه عبارتند از:

• • سردرد
  • درد صورت
  • تنفس صدادار
  • خونریزی بینی
  • خروپف در هنگام خواب

• همچنین انحراف سپتوم در موارد حادّ، ممکن است باعث بروز آپنه خواب شود. آپنه خواب یک وضعیت جدی است که سبب قطع تنفس در حین خواب می گردد

• اما در برخی موارد علائم مهم به شرح زیر است:

  گرفتگی یک یا هر دو سوراخ بینی

  این گرفتگی بینی می تواند تنفس از بینی را برای فرد دشوار کند. این گرفتگی در زمانی که شما به سرماخوردگی دچار شوید یا آلرژی داشته باشید، بیشتر می شود.

  خونریزی بینی

  خشکی بینی به دلیل انحراف بینی رخ می دهد که این احتمال خونریزی از بینی را افزایش می دهد.

  درد صورت

  اگر چه بحث های زیادی در مورد علل احتمالی درد صورت مرتبط با انحراف بینی وجود دارد، اما انحراف شدیدی که دیواره داخلی بینی را تحت تاثیر قرار دهد، می تواند درد در همان سمتی که انحراف وجود دارد را به همراه داشته باشد.

  تنفس صدادار در خواب

  این مشکل بیشتر در نوزادان و کودکان مبتلا به انحراف بینی و یا در افراد با تورم بافت بینی رخ می دهد.

  ترجیح دادن خواب به یک سمت

  برخی افراد خوابیدن به یک سمت را به علت راحت نفس کشیدن ترجیح می دهند که این می تواند به علت انحراف بینی و گرفتگی یک سمت بینی باشد.

  علت انحراف بینی

  برخی افراد به طور مادرزادی با مشکل انحراف به دنیا می آیند اما برخی دیگر به علت ضربه به بینی با این مشکل رو به رو می شوند.

  درمان انحراف بینی

  اولین مرحله درمان انحراف بینی درمان دارویی است. اگر درمان دارویی موفق نباشد، عمل جراحی با نام سپتوپلاستی برای درمان کجی سپتوم و رفع مشکل تنفسی توصیه می شود.

  عمل جراحی انحراف بینی

  در طول جراحی، جراح برش کوچکی در سپتوم بینی ایجاد می کند و استخوان و غضروف اضافی که تنفس را دچار مشکل می کند بر می دارد. بعضی اوقات عمل زیبایی بینی به همراه سپتوپلاستی برای بهبود ظاهر بینی فرد انجام می شود. این نوع جراحی سپتورینوپلاستی نامیده می شود. سپتوپلاستی همچنین می تواند به همراه عمل سینوس نیز انجام شود.

  عمل انحراف بینی معمولا یا با بی حسی موضعی یابیهوشی عمومی انجام می شود و حدودا یک ساعت یا یک ساعت و نیم با توجه به میزان انحراف زمان می برد.

  معمولا در مدت بهبودی از یک اسپلینت داخلی برای تثبیت سپتوم استفاده می شود. اگر عمل انحراف بینی به تنهایی انجام شود تورم و خونریزی عمل کم است، اما اگر عمل انحراف به همراه زیبایی انجام شود، خونریزی و تورم تا یک الی دو هفته بعد از عمل طبیعی است.

  انجام عمل انحراف بینی بهتر است بعد از سن 15 سالگی انجام شود تا بینی دیگر رشد نداشته باشد.

  آمادگی قبل از عمل انحراف بینی

  قبل از انجام این جراحی باید با جراح خود موارد زیر را در میان بگذارید:

  سابقه پزشکی

  شما باید هر گونه عمل جراحی یا بیماری خاصی که در حال حاضر دارید یا در گذشته داشته اید را با پزشک خود در میان بگذارید و او را در جریان داروهای مصرفی خود بگذارید.

  معاینه فیزیکی

  قبل از عمل پزشک یک معاینه فیزیکی با شما دارد که در این معاینه پزشک ساختار بینی و پوست آن را مورد معاینه قرار می دهد. ممکن است پزشک تشخیص دهد آزمایش های دیگری لازم است که باید انجام شود.

  گرفتن عکس از بینی

  معمولا زمانی که برای مشاوره مراجعه می کنید شخصی در مطب از زوایای مختلف بینی از شما عکس می اندازد. این عکس ها در حین عمل و یا برای مقایسه بعد از عمل مورد استفاده قرار می گیرد.

  مشاوره با پزشک

  قبل از عمل در یک جلسه مشاوره خواسته های خود را با پزشک مطرح می کنید و او به شما می گوید که این عمل برای شما مناسب است یا خیر و نتایج به صورت نسبی به چه صورت خواهد بود.

  مراقبت های بعد از عمل انحراف بینی

  برای کاهش خونریزی و ورم بعد از عمل پزشک شما انجام مراقبت های زیر را به شما پیشنهاد می دهد:(با توجه به شدت انحراف مدت رعایت مراقبت های زیر متفاوت است):

  اجتناب از فعالیت های شدید تا یک ماه و نیم(ایروبیک، بدنسازی و دویدن) زیرا این فعالیت ها می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود که احتمال خونریزی از بینی را بیشتر می کند.

  از وارد شدن ضربه به بینی خودداری شود.

  در هنگام خواب سر خود را بالا نگه دارید.

  از لباس های جلوباز یا گشاد استفاده کنید تا در هنگام پوشیدن تماسی با صورت شما نداشته باشد.

  عوارض انحراف بینی

  اگر انحراف بینی شدید باشد و در نتیجه آن گرفتگی بینی رخ دهد، می تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:

  • خشکی دهان به علت تنفس همیشگی از دهان
  • احساس گرفتگی و احتقان در مسیر تنفسی
  • خواب ناراحت در نتیجه عدم توانایی در تنفس راحت در طول شب

  جلوگیری از انحراف بینی

  برای جلوگیری از انحراف شما فقط می توانید از وارد شدن ضربه به بینی که منجر به انحراف شود، جلوگیری کنید.

  در هنگام انجام ورزش هایی مانند والیبال و فوتبال از وارد شدن ضربه به بینی خودداری کنید.

  در هنگام استفاده از وسیله نقلیه کمربند ایمنی خود را ببندید.

• - نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

• منبع: علیرضا ابیانه، متخصص گوش و حلق و بینی و جراح پلاستیک

در این مقاله که با توضیحات کامل با

انواع بیماری دیابت و راه‌های تشخیص آن آشنا خواهید شد.

بیماری دیابت یا قند نوعی بیماری متابولیکی است. در این بیماری بدن فرد مبتلا، قادر به استفاده از کربوهیدرات یا همان قند به عنوان سوخت اصلی در بدن نیست.

این مشکل به دلیل اختلال در ترشح انسولین یا اختلال در پاسخ به انسولین و یا هر دو این مشکل به وجود می‌آید. بیماری دیابت یک مشکل مزمن است که اگر به‌موقع تشخیص داده شود از عوارض ناتوان‌کننده آن می‌توان به‌خوبی پیشگیری کرد. متأسفانه نزدیک به 11 درصد از جمعیت بالغ ایران دیابت دارند و باتوجه‌بهافزایش میزان چاقی در جامعه ما تصور می‌شود این رقم روند روبه‌رشدی را در پیش داشته باشد. از طرفی عوارض بیماری دیابت هزینه بسیار سنگینی را برای فرد و جامعه به دنبال دارند.

فهرست موضوعات

چطور تشخیص دهیم که فردی به بیماری دیابت مبتلا شده است؟

تنها با دیدن علائم بیماری دیابت نمی‌توان مطمئن بود که فرد دیابت دارد. از جمله علائمی که دیابتی‌ها بیشتر عنوان می‌کنند تشنگی، دهان خشک و نوشیدن مایعات زیادتر از حد معمول است که تحت عنوان پر نوشی بین مردم شهرت دارد.

دیابتی‌ها احساس ضعف و گرسنگی دائمی دارند.گرسنگی و ولعی که با خوردن غذا نه‌تنها برطرف نمی‌شود بلکه ممکن است بیشتر هم بشود، به این علامت هم پرخوری گفته می‌شود.

تکرر ادرار و دفع بیشتر مایعات هم دیگر علامت اولیه بیماری دیابت می‌باشد و به نام پر ادراری معرفی می‌شود.

راه تشخیص بیماری دیابت انجام آزمایش خون و رسیدن به پاسخ قطعی است. اگر جواب آزمایش فردی به این صورت باشد یعنی دیابت دارد.

• 200≤ غیر از حالت ناشتا گلوکز پلاسما mg/dl
• قند خون ناشتا mg/dl 126 برای تشخیص دیابت انجام آزمایش خون با 8 ساعت ناشتایی توصیه می‌شود.
• قند خون 2 ساعت بعد از غذا خوردن ≤mg/dl 200
• تست HbA1c بالای 5/6%

تست HbA1C بیشتر به‌منظور بررسی نحوه کنترل قند خون استفاده می‌شود. این تست به‌نوعی نشانگر چگونگی کنترل قند خون در فاصله زمانی 12-8 هفته گذشته است. در زمینه تشخیص دیابت استفاده از این آزمایش همیشه پاسخگو نیست. در برخی موارد بهتر است همان اندازه‌گیری قند خون ملاک باشد که این موارد عبارت‌اند از:

1. دیابت بارداری
2. دیابت نوع یک
3. تشخیص دیابت در افراد تحت درمان با داروهای بالابرنده قند خون مثل استروئیدها و برخی داروهای اعصاب و روان
4. افراد با سابقه بیماری‌های جدی پانکراس و جراحی پانکراس

در بیماران با گزارش علایم دیابت به مدت بیش از دو ماه، از این تست برای تشخیص دیابت استفاده نمی‌شود.

بیماری‌های وریدی اندام تحتانی (پاها) نزدیک به نیمی از بزرگسالان و چاقی هم بیش از یک‌چهارم جمعیت بزرگسالان را گرفتار کرده است. نقش چاقی به‌خصوص چاقی ناحیه شکم در بیماری قلبی، دیابت و مشکلات مفصلی شناخته شده است.

تأثیر چاقی بر ابتلا به واریس

انواع دیابت

بیماری دیابت را بسته به علت بروز و سن بروز آن طبقه‌بندی می‌کنند. در همه انواع دیابت وجه مشترک عدم توانایی بدن در استفاده از انسولین و یا عدم تولید انسولین به چشم می‌خورد.

1) دیابت نوع یک

دیابت نوع 1 که به نام دیابت وابسته به انسولین یادیابت جوانی نامیده می‌شود بیشتر در دوره کودکی یا نوجوانی بروز می‌کند. به دلیل ترشح کم انسولین از لوزالمعده درنتیجه از بین رفتن عملکرد سلول‌های بتای لوزالمعده ایجاد می‌شود.

معمولاً شروع دیابت نوع یک به صورت یکباره اتفاق می‌افتد. علائمی مثل کاهش وزن شدید، خستگی مفرط، نوشیدن بیش از حد معمول مایعات و تکرر ادرار به‌خصوص در زمان خواب شبانه همگی به عنوان زنگ خطری از این بیماری در کودکان و نوجوانان هستند. این نوع از دیابت با خطر بروز کتوز همراه است و برای کنترل قند نیاز به ایجاد تغییرات در سبک زندگی فرد وجود دارد. مهم‌ترین این تغییرات عبارت‌اند از:

• رعایت برنامه انسولین و استفاده مرتب از داروها
• پیروی از برنامه غذایی تنظیم شده
• داشتن فعالیت بدنی روزانه
• اندازه گیری مرتب قند خون در خانه

همه این تغییرات با هدف کنترل قند خون در دامنه قابل قبول و پیشگیری از عوارض بیماری انجام می‌شود تا کیفیت زندگی فرد دیابتی آسیب نبیند.

میلیون‌ها انسان با فشارخون بالا یا همان پر فشاری خون در دنیا زندگی می‌کنند که تنها اندازه‌گیری فشارخون توسط پزشک برای تنظیم فشارخون آنها کافی نیست و لازم است خودشان بتوانند در منزل فشارشان را اندازه‌گیری کنند.

آموزش اندازه‌گیری فشار خون در منزل

2) دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 بیشتر بزرگسالان را گرفتار می‌کند و به‌خاطر ایجاد مقاومت به انسولین یا نداشتن عملکرد انسولین بروز می‌کند متأسفانه نداشتن تحرک کافی و مصرف بیش از حد غذاهای آماده در زندگی امروزی باعث شده این بیماری بیشتر از گذشته بزرگسالان را گرفتار کند و حتی به سراغ کودکان و نوجوانان هم بیاید.

بیماری دیابت نوع 2 بیشتر در بزرگسالان با چاقی دور شکم، پرفشاری خون و چربی خون بالا دیده می‌شود. عمدتاً روند بروز این بیماری به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد و اگر بیمار آزمایش‌های سالانه را انجام دهد متوجه تغییر در قند خون ناشتا می‌شود و بیماری زودتر تشخیص داده می‌شود. تشخیص به‌موقع بیماری دیابت در پیشگیری از عوارض این بیماری مهم است.

متأسفانه بسیاری از مبتلایان دیابت نوع دو از بیماری خود مطلع نیستند و تشخیص دیابت به زمانی موکول می‌شود که یا عوارض این بیماری تظاهر پیدا می‌کند یا به دلیل دیگری به پزشک مراجعه می‌کنند و آزمایش خون می‌دهند.

وقتی فشار بالا می‌رود قلب را وادار به کار سخت‌تر می‌کند. هر چقدر سن بالاتر می‌رود، احتمال ابتلا به فشارخون بالا نیز بالا می‌رود.

چطور فشار خون بالا را پایین بیاوریم؟

دیگر انواع بیماری دیابت

• دیابت به علت اختلال در غدد درون‌ریز مثل غده هیپوفیز، غده فوق کلیه، غدد برون‌ریز لوزالمعده به علت التهاب پانکراس
• دیابت به دلیل مصرف برخی از داروها مثل کورتون، اینترفرون آلفا و انواع دیگری از داروهاست.
• مشکلات ژنتیکی
• عفونت‌ها
• بیماری‌های نادر خودایمنی

دیابت بارداری

حدود 6 درصد از زنان باردار دچار دیابت بارداری می‌شوند و اغلب از هفته 20 بارداری به بعد این حالت بروز می‌کند معمولاً غربالگری برای دیابت بارداری در سه‌ماهه دوم و بین هفته 28-24 بارداری انجام می‌شود. مادران با علائم ذکر شده در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند.

• مادران مبتلا به چاقی
• با سابقه خانوادگی دیابت
• سن بیش از 30 سال
• داشتن نوزاد با وزن بیش از 5/4 کیلوگرم
• مادران مبتلا به پرفشاری خون

اما بیش از نیمی از زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری هیچ‌کدام از این عوامل خطر را ندارند.

معیار تشخیص بیماری دیابت بارداری کمی متفاوت است و قند خون ناشتا بالای 92 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و قند دوساعته بالای 153 به‌عنوان دیابت بارداری مشخص می‌شود.

دیابت بارداری اگر کنترل نشود چه مشکلاتی ممکن است به وجود بیاید؟

کنترل دیابت بارداری ضروری است و مادر بهتر است تحت‌نظر پزشک متخصص و متخصص تغذیه بقیه دوران بارداری را سپری کند.

دیابت بارداری منجر به افزایش وزن بیش از اندازه در جنین می‌شود. این امر به نوبه خود باعث سختی در زمان زایمان و بروز مشکلات برای مادر و جنین می‌شود. به‌علاوه افزایش احتمال بروز زردی و مشکلات تنفسی در نوزادان زنان با دیابت بارداری دیده شده است.

معمولاً پس از بارداری قند خون به وضعیت طبیعی برمی‌گردد. نیمی از زنان مبتلا به دیابت بارداری در طی مدت 10 تا 20 سال از زمان زایمان به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:برگرفته ازمهرداد اقدسی
فلوشیپ فوق تخصصی قلب و عروق

در این مقاله شما با

علت تاری دید چشم و راه های درمان آن آشنا خواهید سد.

تاری دید چشم به شرایطی اطلاق می‌شود که در طی آن فرد دقت بینایی خود را از دست می‌دهد و اجسام از حالت فوکوس خارج شده و حالتی مات و غیرشفاف می‌یابند. اولین دلیل تاری دید مشکلات انکساری در چشم است که شامل دوربینی، نزدیک بینی و آستیگماتیسم می‌شود؛ با این حال تاری دید می‌تواند ناشی از مشکلات زمینه‌ای جدی‌تر و خطرناک‌تری نیز باشد. این مشکلات جدی‌تر می‌توانند شامل برخی بیماری‌های عصبی باشد که سلامت بینایی فرد را تهدید می‌کنند. به طور کلی، علت ایجاد تاری دید چشم هر چه باشد، منجر به اختلال در یکی از بخش‌های چشم مانند قرنیه، مردمک یا عصب چشم می‌شود. در این مطلب به بررسی دلایل ایجاد تاری دید چشم و روش های درمان تاری دید چشم خواهیم پرداخت.

علت تاری دید چشم‌ها:

تاری دید ممکن است ناگهانی ایجاد شود یا به تدریج بروز کند و حالتی مزمن داشته باشد. از جمله دلایل تاری دید چشم تدریجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نزدیک بینی: نزدیک بینی یکی از دلایل ایجاد تصویر تار از اجسام است. استفاده از عینک و لنزهای تماسی از جمله راهکارهای درمانی تاری دید ناشی از نزدیک بینی است.

دوربینی: در این حالت اجسامی که در دوردست هستند شفاف و اجسام نزدیک تر حالت تار دارند.

آستیگماتیسم: در این حالت تاری دید در مشاهده‌ی اجسامی در تمامی فواصل ایجاد می‌شود و علت آن شکل نامناسب قرنیه است.

پیرچشمی: ممکن است افراد با افزایش سن به بالای 40 سالگی مشاهده کنند که به تدریج کیفیت بینایی آنها کاهش یافته و دچار تاری دید می‌شود. علت پیرچشمی کاهش توانایی ذاتی عدسی چشم برای تغییر شکل در اثر افزایش سن است.

از سایر دلایل ایجاد تاری چشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خشکی مزمن چشم‌ها

بارداری

میگرن

جراحی لیزیک

برخی داروها و قطره‌های چشمی

استفاده از لنزهای تماسی

آب مروارید

رتینوپاتی ناشی از دیابت

علت تاری دید ناگهانی در چشم ها

گاهی تاری دید ناگهانی در چشم ها ایجاد می‌شود که می‌تواند نشانگر یک خطر جدی باشد و لازم است تا فورا فرد به یک مرکز درمانی منتقل شود. از جمله دلایلی که می‌توانند منجر به ایجاد تاری دید ناگهانی شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

جداشدن شبکیه: زمانی که شبکیه اتصال خود به بافت خونی و عصبی پشت چشم را از دست دهد علائمی چون نور درخشان، نقاط تاریک در کنار تاری دید بروز می‌کنند. در این حالت لازم است تا برای جلوگیری از نابینایی دائمی، فرد هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی منتقل شود.

سکته: زمانی که بخشی از مغز عملکرد خود را به دلیل سکته از دست دهد ممکن است علائم آن به شکل تاری یا از دست رفتن بینایی مشاهده شوند. معمولا در این حالت تنها یکی از چشم‌ها درگیر می‌شود.

حمله‌ی ایسکمیک موقت: این حالت نوعی سکته است که کمتر از 24 ساعت طول می‌کشد و یکی از علائم آن می‌تواند تاری دید ناگهانی باشد.

دژنراسیون ماکولار: مرکز شبکیه که ماکولا نام دارد ممکن است با رگ‌هایی غیرطبیعی پر شود که می‌توانند منجر به ترشح خون یا سایر مایعات زیستی به ماکولا شوند. در این حالت تاری دید ایجاد می‌شود.

گلوکوم زاویه‌ی بسته: این حالت زمانی ایجاد می‌شود که سیستم تخلیه‌ی مایعات درون چشم مسدود می‌شود و فشار درون چشم به سرعت افزایش یافته و قرمزی و درد چشم‌ها ایجاد می‌شود و نیاز به مداخلات پزشکی سریع و اورژانسی دارد.

کشش و فشار به چشم: زمانی که فرد به مدت طولانی به یک نقطه بدون استراحت زل بزند چشمان او دچار فشار زیادی می‌شوند. این شرایط پس از استفاده‌ی طولانی مدت از موبایل و لپ‌تاپ، رانندگی در شب و نیز مطالعه در نور کم می‌تواند ایجاد شود و منجر به تاری دید می‌گردد.

ورم ملتحمه: به عفونت در بخش بیرونی چشم گفته می‌شود که به دلایلی چون ویروس‌ها و باکتری‌ها ایجاد می‌گردد و می‌تواند منجر به تاری دید شود.

آسیب قرنیه: در صورتی که سطح شفاف قرنیه دچار خراشیدگی شود ممکن است نور به درستی نشکسته و تصاویر اشیاء تار دیده شود.

قند خون بالا: این مسئله منجر به ورم عدسی چشم شده و می‌تواند تاری دید را در پی داشته باشد.

هایفما: هایفما نیز از مشکلات مرتبط با چشم است که می‌تواند منجر به تاری دید شود. هایفا به شرایطی گفته می‌شود که خون، در اثر ایجاد جراحت، بصورت توده‌ای به رنگ قرمز تیره در مقابل کره‌ی چشم جمع می‌شود.

التهاب عنبیه (ایریتیس): عنبیه که به بخش رنگی چشم گفته می‌شود زمانی ملتهب می‌شود که به دلیل یک واکنش خودایمن یا عفونت، واکنش التهابی در آن آغاز شود. التهاب عنبیه یکی از دلایل ایجاد تاری دید می‌تواند باشد.

درباره جراحی پلک شرقی بیشتر بدانید...

التهاب قرنیه (کراتیتیس): التهاب قرنیه ممکن است در اثر یک عفونت ایجاد شود. عفونت قرنیه نیز می‌تواند در اثر آلودگی لنزهای تماسی یا سایر انواع آلودگی‌ها ایجاد شود. التهاب قرنیه نیز یکی از دلایل تاری دید است.

آسیب ماکولا: ماکولا (macula) بخش مرکزی شبکیه است که نقش مهمی در دید افراد دارد. گاهی این بخش از شبکیه دچار آسیب شده و پاره می‌شود. در این حالت ممکن است تاری دید ایجاد شود. معمولا این مسئله تنها در یک چشم مشاهده می‌شود.

التهاب عصب بینایی: عصب بینایی مسئول ارتباط چشم و مغز است. زمانی که التهاب این عصب به دلیل بیماری‌های خودایمن از جمله شروع زودرس ام اس ایجاد شود می‌تواند منجر به تاری دید از جمله در یک چشم شود.

التهاب شریان‌های گیجگاهی: التهاب این شریان‌ها می‌تواند منجر به سردردهای آزاردهنده و در برخی موارد نیز تاری دید شود.

یوئیت (Uveitis): به التهاب بافت یوهچشم(التهاب لایه میانی چشم) گفته می‌شود. یوه لایه میانی چشم است و شاملعنبیه،جسم مژگانیومشیمیهاست و التهاب آن به دلیل عفونت یا بیماری خودایمن می‌تواند منجر به تاری دید شود.

درمان تاری دید

درمان تاری دید بستگی به علت ایجاد آن دارد. همانگونه که اشاره شد دلایل مختلفی برای ایجاد تاری دید وجود دارد بنابراین انتخاب روش درمانی نیز وابسته به نوع عامل ایجاد آن خواهد داشت. زمانی که تاری دید ناگهانی ایجاد شود لازم است تا فرد فورا به اورژانس مراجعه نماید. این تاری دید از جمله با علائم دیگری مانند سر درد، افزایش فشار چشم و... همراه است. در برخی موارد استفاده از عینک، لنزهای تماسی یا جراحی‌های ترمیم بینایی مانند لیزیک می‌توانند منجر به بهبود شرایط بینایی شوند. در برخی موارد دیگر نیز، مانند تاری دید در اثر قند خون بالا، با تغییر سبک زندگی و تغذیه می‌توان تاری دید را درمان کرد. در موارد جدی‌تر مانند آسیب عصب بینایی نیز روش‌های درمانی دیگری به کار می‌روند که ممکن است گاهی، در شرایطی که عصب بینایی تخریب شده است، کارساز نباشند. بنابراین باید توجه داشت که انتخاب روش مناسب درمانی وابستگی کاملی به علت ایجاد آن دارد.

در مورد تاری دید چه زمانی باید به چشم پزشک مراجعه کرد؟

هنگامی که تاری دید همراه با چند علامت دیگر باشد بهتر است با چشم پزشک مشورت شود. در صورتی که قرمزی چشم همراه با درد و بدون ترشحات از چشم باشد بهتر است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد. وجود زمینه‌ی بیماری‌های سیستماتیک مانند سکته یا دیابت معاینه‌ی سریع اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: بهرام اشراقی، فوق تخصص پلاستیک و ترمیم چشم

لیست زیر شاخه های پزشکی و پیراپزشکی

بسیاری از دانش آموزان و داوطلبان کنکور، خواهان تحصیل در رشته پزشکی هستند تا بدین صورت به رویای خود یا والدین خود، یعنی پزشک شدن جامه عمل بپوشانند. اما رشته پزشکی شاخه ها و زیر شاخه های بسیار زیادی دارد که هرکس علاقه‌مند به تحصیل در رشته پزشکی است، باید زیر شاخه های رشته پزشکی را بشناسد، تا بهتر بتواند پزشکی و دنیای پیرامون آن را لمس کند. به همین دلیل، ما در این مقاله فهرست زیرشاخه های رشته پزشکی را برای شما آماده کرده ایم، تا علاوه بر شناخت بیشتر دنیای پزشکی، سطح اطلاعات عمومی خود را نیز افزایش دهید.

لیست شاخه های رشته پزشکی

تعداد زیر شاخه های رشته پزشکی بالاست و امکان دارد بر تعداد آن نیز افزوده شود. ممکن است نام برخی ها را شنیده باشید و برخی برایتان نا آشنا باشد. یکی از دلایل اینکه افراد زیادی داوطلب تحصیل در رشته پزشکی هستند، همین تعداد بالا زیر شاخه های آن است.

در این بخش هم تمام شاخه های شناخته شده رشته پزشکی نام می‌بریم تا شما با زیر شاخه های رشته گسترده پزشکی آشنا شوید. با شناخت این زیر شاخه ها، بیشتر دنیای پزشکی را حس می‌کنید و با توجه به علاقه یا توانایتان، می‌توانید یکی از این رشته ها را جهت تحصیل در دانشگاه انتخاب نمایید.

فهرست زیرشاخه های رشته پزشکی

• فوریت های پزشکی
• ارتوپدی
• پزشکی اطفال
• پزشکی انفورماتیک
• انکولوژی (سرطان شناسی)
• ایمنی شناسی و آلرژی
• بهداشت عمومی
• بینایی سنجی
• بیماری دهان و دندان
• بیماری های ریوی
• مهندسی بهداشت محیط
• پزشکی بیهوشی
• فیزیوتراپی
• آسیب شناسی
• فیزیولوژی پزشکی
• پاتولوژی
• طب اورژانس
• پرستاری
• پزشکی مولکولی
• پزشکی خانواده
• پزشکی پوست
• تغذیه و رژیم درمانی
• پزشکی قانونی
• جراحی عمومی
• جراحی کلیه و مجاری ادراری
• جراحی مغز و اعصاب
• چشم پزشکی
• خون شناسی
• دامپزشکی
• دندان پزشکی
• داروسازی
• دارورسانی
• رادیولوژی
• روان پزشکی
• پزشکی ژنتیک
• زنان زایمان
• روماتولوژی
• میکروب شناسی
• طب سنتی (طب حاشیه)
• طب فیزیکی و توانبخشی
• پزشکی عفونی
• علوم آزمایشگاهی
• پزشکی غدد
• پزشکی قلب وعروق
• پزشکی گوارش و کبد
• پزشکی گوش، حلق و بینی
• مامایی
• کالبد شناسی
• طب هوانوردی و هوافضا

این لیست رشته های پزشکی بود که خدمت شما ارائه شد. با پیشرفت و توسعه روزافزون علم و فناوری و شناخت و کشف علوم جدید و توسعه برخی زیرساخت ها، امکان دارد شاخه های جدیدی به لیست رشته های پزشکی افزوده و یا حتی برخی حذف شوند. به عنوان نمونه می‌توان به طب هوانوردی و هوافضا اشاره کرد که با توسعه صنعت هوانوردی، به وجود آمد.

اما در کنار رشته پزشکی، رشته‌ی دیگری وجود دارد که مکمل برخی رشته های پزشکی هستند و کادر درمان را تکمیل می‌کنند. این رشته پیراپزشکی نام دارد.

لیست شاخه های رشته پیراپزشکی

پیراپزشکی به روش ها و فنونی گفته می‌شود که به حفظ یا بازگردانی سلامتی مربوط اند. این مهارت ها معمولا زیر نظر پزشکان عمومی یا متخصصین انجام می‌گیرند. پیراپزشکان، در واقع جمعی از متخصصینی هستند که کادر درمانی را تکمیل می‌کنند.

در این سال ها با افزایش تقاضا به تحصیل و فعالیت در رشته های پزشکی، پیراپزشکی نیز مورد توجه قرار گرفته و افراد زیادی داوطلب به تحصیل و کار رشته های پیراپزشکی شده اند. همانند رشته های پزشکی، پیراپزشکی نیز زیر شاخه های گوناگونی دارد که از بازار خوبی نیز برخوردار هستند. در ادامه به معرفی شاخه های رشته پیراپزشکی می‌پردازیم.

فهرست زیر شاخه های رشته پیراپزشکی

• رادیوتراپی
• رادیولوژی
• هوشبر
• علوم آزمایشگاهی
• کتابداری
• پرستاری، مامایی، بهیاری (کاردانش)
• تکنسین اتاق عمل
• گروه فناوری اطلاعات سلامت
• گروه فوریت های پزشکی
• گروه کادر درمانی
• مددکاری
• محیط زیست

پردرآمدترین رشته های پزشکی

همه ما از درآمد بالا شغل پزشکی بخصوص در کشورمان ایران آگاهیم و می‌دانیم که درآمد بالا در کنار خدمت به مردم سبب افزایش تقاضا تحصیل در این رشته شده است. اما درآمد رشته پزشکی به مساوات در زیر شاخه های آن قسمت نشده است و برخی زیر شاخه های رشته پزشکی بسیار پردرآمد هستند. از پردرآمد ترین رشته های پزشکی می‌توان به دندانپزشکی، دامپزشکی، فیزیوتراپی، داروسازی و جراحی مغز و اعصاب، قلب و عروق، جراحی عمومی اشاره کرد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

14 عاملی که سبب چرخه قاعدگی نامنظم می‌شود

چرخه قاعدگی در هر فرد از روز اول دوره قاعدگی و تا شروع دوره بعدی محاسبه می‌شود. این دوره در هر خانمی متفاوت است، اما میانگین مدت ‌زمان در هر دوره قاعدگی که در نظر گرفته شده 28 روز است.

اگر این چرخه بیش از 35 روز یا کمتر از 21 روز رخ دهد، به‌عنوان دوره نامنظم چرخه قاعدگی شناخته می‌شود. عوامل متعددی می‌تواند سبب ایجاد چنین اختلالی در خانم‌ها شود. در ادامه هر یک از موارد را ذکر خواهیم کرد.

بارداری

بارداری یک از عواملی‌ست که سبب تاخیر در دوره قاعدگی می‌شود. همچنین برخی لکه بینی را نیز تجربه می‌کنند. اگر تاخیر قاعدگی همراه با موارد زیر باشد باید آزمایش‌های لازم را برای بارداری انجام دهند:

• حالت تهوع در صبح
• حساسیت به بو
• حساسیت در سینه
• احساس خستگی

مصرف قرص‌های هورمونی (ضد بارداری)

به گفته پزشکان متخصص زنان، مصرف قرص‌های ضد بارداری یا استفاده از دستگاه IUDs در رحم باعث قاعدگی نامنظم می‌شود، برخی اوقات لکه بینی نیز در بین مدت‌زمان قاعدگی وجود دارد. همچنین IUD منجر به افزایش شدت قاعدگی‌ها، بیش از حد معمول خواهد شد.

شیردهی

یکی از دلایلی که باعث برهم زدن هورمون در خانم‌ها می‌شود وجود پرولاکتین است که وظیفه تولید شیر را برعهده دارد. معمولا خانم‌ها در طی شیردهی قاعدگی‌های کم یا اصلا قاعدگی در این مدت برایشان وجود ندارد. پس از اتمام شیردهی، چرخه قاعدگی منظم خواهد شد.

پری منوپز

به حوالی یائسگی «پری منوپز» گفته می‌شود. معمولا خانم‌ها 4 الی 8 سال نشانه‌هایی مانند تغییرات در قاعدگی را در این دوران مشاهده می‌کنند. تغییراتی که در میزان سطح استروژن ایجاد می‌شود، منجر به طولانی‌تر یا کوتاه‌تر شدن مدت ‌زمان قاعدگی خواهد شد.

سایر علائم این عارضه شامل موارد زیر است:

• گرگرفتگی
• تغییرات در خلق‌وخو
• خشکی واژن
• تعریق در شب
• سخت خوابیدن

تخمدان پلی‌کیستیک

کیست تخمدان یکی از دلایل رایج قاعدگی نامنظم و برهم خوردن چرخه قاعدگی است. برخی از خانم‌هایی که دچار چنین عارضه‌هایی هستند قاعدگی را تجربه نمی‌کنند و در برخی خونریزی‌های شدیدی وجود دارد. کیست تخمدان با مشکلات دیگری همچون موارد زیر همراه است:

• چاقی
• الگوی طاسی مردانه
• ناباروری
• موهای زائد در بدن و صورت

مشکلات تیروئید

هم پرکاری و هم کم‌کاری تیروئید، به‌نوعی می‌تواند در اختلالات قاعدگی نقش مهم داشته باشد.

کم‌کاری تیروئید

اگر تیروئید کم‌کار باشد، قاعدگی‌های طولانی و شدید مشاهده می‌شود. علاوه بر این نشانه‌هایی همچون خستگی و افزایش وزن نیز در افراد مبتلا به تیروئید پرکار مشاهده شده است.

پرکاری تیروئید

افرادی که پرکاری تیروئید دارند، پریودهای بسیار سبک و کوتاه مدتی را نسبت به حد معمول تجربه می‌کنند. در پرکاری تیروئید علاوه بر اختلال در دوره قاعدگی با مشکلات دیگری همچون موارد زیر همراه است:

• کاهش وزن ناگهانی
• تپش قلب
• عصبی بودن
• استرس و اضطراب

همچنین تورم در ناحیه گردن یکی دیگر از نشانه‌هایی است که خبر از اختلال در تیروئید می‌دهد و منجر به ایجاد تداخل در چرخه قاعدگی خواهد شد.

فیبروم رحمی

فیبروم‌ها تومورهای خوش خیمی هستند که در دیواره عضلانی رحم ایجاد می‌شود. اکثر فیبروم‌های ایجاد شده غیر سرطانی است و اندازه آن می‌تواند به اندازه یک دانه سیب یا به بزرگی یک گریپ فروت باشد.

فیبروم‌ها منجر به پریودهای شدید، دردناک و گاهی کم‌خونی نیز می‌شود. همراه با چنین نشانه‌هایی علائم دیگری همچون موارد زیر در افراد ایجاد می‌شود:

• احساس درد و فشار بر لگن
• درد در کمر و پاها
• درد هنگام رابطه جنسی

بیشتر فیبروم‌های ایجاد شده نیازی به درمان ندارند. در صورت بروز کم‌خونی، پزشک متخصص زنان با تجویز داروهای مربوطه سعی بر برطرف کردن چنین مشکلی در خانم‌ها خواهد داشت.

آندومتریوز

آندومتریوز از مشکلات رایجی است که در هر 10 خانم یک نفر در سن باروری دچار این عارضه می‌شود. در این عارضه بافت داخلی رحم خارج از رحم رشد می‌کند. آندومتریوز سبب قاعدگی بسیار دردناک و طولانی، خونریزی‌های شدید و خونریزی بین دوره‌ها می‌شود.

علائم دیگر این بیماری شامل موارد زیر است:

• ناباروری
• درد در دستگاه گوارش
• حرکات دردناک روده
• درد در حین یا بعد از رابطه جنسی

اضافه وزن و چاقی

تحقیقات انجام شده در این خصوص نشان می‌دهد افرادی که دچار اضافه وزن هستند سطح هورمون و انسولین در آنها بیش از سایرین است. این مقدار از انسولین و هورمون‌ها در اختلال چرحه قاعدگی بی‌تأثیر نخواهد بود. افزایش وزن با کم کاری نیز تیروئید مرتبط است که این دو عامل خود می‌تواند سبب قاعدگی نامنظم شود.

کاهش شدید وزن و اختلال در اشتها

کاهش وزن شدید باعث توقف عادت ماهانه می‌شود. عدم دریافت کالری مورد نیاز در تولید هورمون و تخمک‌گذاری تأثیرات بسزایی دارد. افراد دچار کمبود وزن علاوه بر داشتن اختلالات در قاعدگی، احساس خستگی، سردرد و ریزش مو نیز خواهند شد.

ورزش بیش از حد

تحقیقات نشان می‌دهد که انجام ورزش بیش از حد با هورمون‌های مربوط به قاعدگی ارتباط مستقیمی دارد. خانم‌هایی که ورزش‌های سنگین و فشرده انجام می‌دهند ممکن است مدتی قاعدگی را تجربه نکنند (آمنوره). مصرف مواد غذایی حاوی کالری بیشتر یا انجام تمرینات سبک‌تر چنین مشکلی را برطرف خواهد کرد.

استرس و اضطراب

هنگامی که فردی به‌صورت مدام دچار استرس می‌شود، تداخلاتی در هورمون‌های مغزی او ایجاد می‌شود. یکی از هورمون‌هایی که تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرد، مربوط به چرخه قاعدگی است. این افراد باید برای درمان به دنبال راهی برای کاهش استرس باشند تا چرخه قاعدگی در حالت عادی و نرمال قرار گیرد.

استفاده برخی از داروها

استفاده بعضی از داروها می‌تواند تغییراتی را بدن ایجاد کند. داروهایی که باعث اختلال در چرخه قاعدگی می‌شود شامل موارد زیر است:

• هورمون درمانی
• داروهای تیروئید
• رقیق‌کننده خون
• داروهای صرع
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای مربوط به شیمی درمانی
• آسپرین
• ایبوپروفن

در صورت بروز عارضه‌هایی همچون نامنظی در قاعدگی با پزشک متخصص درمیان بگذارید تا چاره‌ای برای درمان این مشکل اندیشیده شود.

آندومتر و سرطان درهانه رحم

آندومتر و سرطان رحم با نشانه و عارضه‌هایی در بیماران همراه است. یکی از مشکلات رایج آن اختلالت در قاعدگی است. قاعدگی‌های شدید، خونریزی در حین یا بعد از رابطه جنسی و همچنین ترشحات غیرعادی از نشانه‌های این بیماری است. در برخی موارد تنها راه درمان سرطان رحم، برداشتن رحم یا لاپاراسکوپی هیسترکتومی است.

در چه مواقعی باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کرد؟

همانطور که گفته شد دلایل مختلفی وجود دارد که باعث بروز قاعدگی نامنظم و اختلال در چرخه قاعدگی در خانم‌ها می‌شود. مواقعی که می‌بایست به پزشک متخصص مراجعه کرد:

• قاعدگی که بیش از سه ماه متوقف شود و فرد باردار نباشد.
• قاعدگی به‌طور ناگهانی نامنظم شود.
• قاعدگی که بیش از 7 روز به‌طول انجامد.
• در صورتی که خونریزی به‌حدی باشد که در یک ساعت بیش از یک پد بهداشتی استفاده شود.
• در طول دوره قاعدگی احساس درد شدیدی وجود داشته باشد.
• دوره قاعدگی کمتر از 21 روز یا بیش از 35 روز باشد.
• بین دوره‌های قاعدگی لکه بینی وجود داشته باشد.
• علائم دیگر مانند ترشحات یا تب را تجربه کنند.

هنگام مراجعه به پزشک، در خصوص سابقه بیماری‌های شما سوال خواهد شد:

• میزان فعالیت‌هایی که انجام می‌دهید.
• تغییرات وزنی که اخیراً داشته‌اید.
• هرگونه استرس و مسائل عاطفی که به تازگی تجربه کرده‌اید.
• آیا سابقه بیماری‌های مقاربتی داشتید یا خیر.

سرطان رحم

معایناتی که برای تشخیص قاعدگی نامنظم برای شما انجام می‌گیرد به شرح زیر است:

• سی‌تی‌اسکن
• ام آر آی
• سونوگرافی لگن و واژن
• آزمایش خون
• معاینه لگن
• سونوگرافی شکمی

چه درمان‌هایی برای رفع پریود نامنظم خانم‌ها وجود دارد؟

درمانی که برای بیماران در نظر گرفته می‌شود، بسته به علت ایجاد مشکل خواهد بود. گاهی ممکن است برخی از عوامل زمینه‌ای دچار چنین ایجاد مشکلی شده باشد. به‌طور کلی درمان‌هایی که برای بیماران در نظر گرفته می‌شود به شرح زیر است:

• مصرف داروهای پیشگیری از بارداری
• استفاده از آی یو دی هورمونی
• مصرف داروهای مربوط به تیروئید
• متفورمین
• کاهش یا افزایش وزن
• انجام تمرینات ورزشی
• مصرف مکمل‌های ویتامین D

تکنیک‌هایی جهت کاهش استرس مانند:

• یوگا
• مدیتیشن
• تنفس عمیق

به هر دوره از قاعدگی‌های خود توجه داشته باشید

در حین درمان باید به نظم قاعدگی خود و هرگونه تغییرات غیرطبیعی که ایجاد می‌شود، دقت داشته باشید تا در صورت وجود مشکلی بتوانید در زمان مناسبی با پزشک خود درمیان بگذارید. بلافاصله پس از شروع دوره پریود تاریخ را یادداشت کرده و تا دوره بعدی مدت زمان آن را محاسبه کنید. به‌طور کلی مواردی که باید در نظر گرفته شود به شرح زیر است:

• در صورتی که با علائمی همچون سردرد، گرفتگی عضلات، نفخ شکم، حساسیت در سینه و تغییرات در خلق‌وخو مواجه شده‌اید.
• چه زمانی پریود یا خونریزی شما شروع می‌شود؟ آیا دیرتر یا زودتر از زمان موعود بوده است یا خیر؟
• میزان خونریزی شما چقدر بوده است، در طول روز از چندین پد بهداشتی استفاده می‌کنید.
• شدت علائم قاعدگی، مانند گرفتگی عضلات، کمردرد، دل‌درد و سایر علائم غیر قابل تحمل می‌بایست توجه شود.
• پریود شما در این ماه طی چند روز بود؟ آیا کمتر یا بیشتر از دوره قبل بوده است یا خیر؟

با در نظر گرفتن تمامی این موارد می‌توانید متوجه روند بهبود و بازگشت به حالت طبیعی بدن خود شوید و در صورت غیرطبیعی بودن علائم هر ماه، این موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید.

کلام آخر

قاعدگی‌های نامنظم می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که برخی از آنها از اهمیت زیادی برخوردار نیست و تنها با مصرف دارو در مدت کوتاهی می‌توانید مشکل خود را برطرف کنید. اما برخی از علائم غیرطبیعی و نامنظم بودن پریود می‌تواند نشان از خطرات جدی برای سلامتی شما باشد.

به هر حال در مواقعی که عدم تعادل در قاعدگی وجود دارد، باید با پزشک درمیان بگذارید تا علت دقیق چنین مشکلی را جویا شود. به‌طور کلی داشتن یک رژیم غذایی مناسب، انجام تمرینات ورزشی روزانه و کاهش استرس در طول زندگی می‌تواند تأثیر زیادی در درمان شما داشته باشد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: بیمارستان و زایشگاه حضرت مریم کرج

در این مقاله با

ناباروری زنان و مردان و علل ناباروری و راههای تشخیص و درمان آن آشنا خواهید شد.

تعریف و علل ناباروری

مفهوم ناباروری:

ناباروری به شکست در باروری یک زوج پس از 12ماه نزدیکی منظم بدون پیشگیری در زنان زیر35 سال وپس از 6 ماه فعالیت جنسی مکرر بدون پیشگیری در خانمهای 35سال وبالاتر اطلاق می گردد. معمولاً، زوجهای جوان سالم در طی یک دوره تخمک گذاری (یکماه) 25-20% شانس حاملگی دارند و در یک زوج طبیعی که جلوگیری ننمایند در طی 1 سال در 90-85% موارد بارور می شوند.

شیوع ناباروری:

شیوع ناباروری در کل جامعه 15-10% بوده و علل مختلفی دارد و در بسیاری از بیماران, ناباروری ممکن است بیش از یک علت داشته باشد. ناباروری ممکن است به دلیل مشکلات مردان (ناباروری مردان: Male Infertility40-30%) - مشکلات زنان (ناباروری زنان:Female Infertility 55-50%) و یا اینکه توجیه مشخصی برای آن وجود نداشته باشد (ناباروری های توجیه نشدهUnexplained Infertility 15-10%) البته ناتوانی در نگه داشتن حاملگی جهت یک تولد زنده نیز بنوعی ناباروری تلقی می شود.

ناباروری اولیه و ثانویه:

زوج هایی با ناباروری اولیه به بیمارانی اطلاق می شود که سابقه حاملگی ندارند ولی در مقابل، بیماران با ناباروری ثانویه زوج هایی هستند که در گذشته باروری موفق داشته اند و ناباروری را پس از حاملگی های قبلی تجربه می نمایند.

شرایط لازم برای باروری طبیعی چیست؟

اوج باروری در خانمها 30-20 سالگی است و از 32 سالگی شانس باروری شروع به کاهش می کند.علاوه بر سن که فاکتور بسیار مهمی در میزان باروری زوجهاست عوامل زیر نیز برای وقوع بارداری بایستی وجود داشته باشند.
1- تولید کافی اسپرم های طبیعی و متحرک توسط مرد
2- تولید تخمک سالم و رسیده توسط زن
3-وجود لوله های رحمی باز وسالم (از قسمت انتهایی ان تخمک سالم در زمان تخمک گذاری از سطح تخمدان برداشت شده ودر اواسط لوله عمل لقاح با اسپرم انجام می شود.)
4- حفره رحمی سالم (تخمک بارور شده باید به درون رحم حرکت کرده و در درون آندومتر آماده لانه گزینی کند تا بتواند برای رشد بیشتر، تغذیه شود.)

ارزیابی علت ناباروری:

• بررسی علت مردانه با انجام ازمایش انالیز اسپرم
• بررسی عملکرد تخمدان با گرفتن شرح حال
• انجام ازمایشات هورمونی وسونوگرافی
• بررسی رحم ولوله ها با گرفتن گرافی (هیسترو سالپنگو گرافی)

اغلب آزمایشهای مورد نیاز برای ارزیابی ناباروری را باید در زمان های معینی در طول سیکل قاعدگی انجام داد و تا نتیجه آزمایشها مورد بررسی قرار نگیرند، درمان به ندرت موثر واقع می شود.

ناباروری و علل ناباروری در مردان و زنان

ناباروری چیست؟

ناباروری به عدم توانایی در باردار شدن پس از یکسال ازدواج و نزدیکی بدون استفاده از روش‌های پیشگیری گفته می‌شود. 10-15 درصد زوجین از ناباروری رنج می‌برند که در این میان 40 درصد عامل بروز ناباروری در زنان، 40 درصد در مردان و 20 درصد در هر دو زوج است.

علل ناباروری در مردان چیست؟

عوامل متعددی در ناباروری مردان دخیل هستند که وابسته به مشکلات تولید اسپرم و یا انتقال آن می‌باشد. اولین تستی که در این خصوص به مراجعین توصیه می‌شود بررسی مایع منی می‌باشد. تولید اسپرم ممکن است تحت تاثیر علل هورمونی، بیماری‌های مزمن، جراحی قبلی، بیماری‌های دوران کودکی و فاکتورهای محیطی و شیوه خاص زندگی قرار گیرد. روش‌های درمانی مختلفی برای هر کدام از علل ذکر شده به تفکیک وجود دارد. چند علت مهمتر در خصوص ناباروری با علت مردانه عبارتست از:

• انسداد مسیر اسپرم
• عفونت‌های منتقله از راه جنسی
• بیماری‌های مزمن
• اختلال در نعوذ
• اختلال در تولید اسپرم
• تماس با مواد مخرب و آسیب‌رسان نظیر مس، کادمیوم و جیوه، اکسید اتیلن، کلرید وینیل، مواد رادیو اکتیو و اشعه
• عدم نزول بیضه‌ها
• ضربه به ناحیه تناسلی
• آسیب به علت سرطان و درمان‌های آن رادیوتراپی و شیمی‌ درمانی
• واریکوسل
• بعضی از داروها
• استعمال دخانیات و الکل یه میزان زیاد

علل ناباروری در زنان چیست؟

لیست طولانی از این علل وجود دارد که به صورت خلاصه شامل موارد زیر است:

• اختلالات تخمک‌گذاری (سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، فعالیت‌های ورزشی شدید، دیابت، کاهش وزن شدید، چاقی، استرس‌های روحی)
• انسداد لوله‌های رحمی به علت انجام اعمال جراحی بر روی لگن و لوله‌ها، بیماری‌های التهابی لگن و آندومتریوز
• ناهنجاری‌های مادرزادی شامل اختلالات سیستم تناسلی
• سن بالای 35 سال (کاهش تعداد فولیکول‌های تخمدان، کاهش کیفیت تخمک‌ها، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌ها در سنین بالا‌تر، افزایش احتمال سقط)
• اختلالات هیپوتالاموس، غده هیپوفیز، آدرنال و تیروئید
• یائسگی زودرس

در میان این عوامل مشکلات تخمک‌گذاری شایع‌ترین عامل بروز ناباروری در زنان شناخته شده است.

چه آزمایش‌هایی برای تشخیص ناباروری خانم‌ها انجام می‌شود؟

ممکن است برخی از روش‌های تشخیصی به عنوان معاینات فیزیکی برای شما انجام گیرد که این موارد به شرح زیر است:

• معاینه فیزیکی کل بدن
• تست پاپ اسمیر
• معاینه لگن
• سونوگرافی لگن

از روش‌های تشخیصی دیگر می‌توان به این آزمایشات نیز اشاره کرد:

آزمایش خون

با آزمایش خون مواردی مانند تیروئید، سطح پرولاکتین، تست ذخیره تخمدان و پروژسترون مورد بررسی قرار می‌گیرد.

هیستروسالپنگوگرام اشعه ایکس (HSG)

رنگی به داخل رحم تزریق می‌شود تا نحوه حرکت رنگ را در لوله فالوپ مشاهده کنند و در صورت وجود هرگونه انسداد تشخیص داده شود.

لاپاراسکوپی

در این آزمایش یک ابزار کوچک به نام لاپاراسکوپ در شکم قرار داده می‌شود تا اندام‌ها را بررسی کنند.

سونوگرافی ترانس واژینال

بر خلاف سونوگرافی که پروب روی شکم قرار می‌گیرد، در این آزمایش با قرار دادن یک میله اولتراسوند در واژن، بررسی‌ها را انجام می‌دهند. طی این روش دید بهتری از اندام‌هایی مانند رحم و تخمدان دارند.

سونوهیستروگرام سالین (SIS)

این آزمایش برای بررسی پوشش داخلی رحم، پولیپ فیبروم یا سایر ناهنجاری‌های ساختاری به کار برده می‌شود.

سالین برای پر کردن رحم استفاده می‌شود و این امکان را فراهم می‌کند تا در طول سونوگرافی ترانس واژینال دید بهتری از رحم وجود داشته باشد.

هیستروسکوپی

در این آزمایش دستگاهی به نام هیستروسکوپ وارد واژن شده و از آن طریق وارد دهانه رحم خواهد شد.

ناباروری خانم‌ها چگونه درمان می‌شود؟

هنگامی که پزشک در مرکز ناباروری در کرج علت ناباروری را تشخیص دهد، با توجه به علت، درمان مناسبی را در نظر خواهند گرفت. به‌طور مثال اگر مشکلات ساختاری باشند با جراحی قابل درمان است.

معمولا داروهای هورمونی را می‌توان برای مسائل دیگر مانند مشکلات تخمک گذاری و تیروئید در نظر گرفت.

بسیاری از بیماران نیز به لقاح مصنوعی (تزریق اسپرم به رحم پس از تخمک گذاری) و لقاح آزمایشگاهی (لقاح تخمک با اسپرم) نیاز دارند.

درمان ناباروری

آیا می‌توان از ناباروری در خانم‌ ها جلوگیری کرد؟

در اغلب مواقع مواردی که در خانم‌ها منجر به ناباروری می‌شود، قابل پیشگیری نیست. با این حال برخی از موارد قابل پیشگیری هستند که این موارد را برای شما ذکر خواهیم کرد:

• اصلاح شیوه زندگی مانند خودداری از مصرف الکل و ترک سیگار؛
• حفظ وزن متعادل و سالم با فعالیت‌های ورزشی روزانه.

انتخاب بهترین پزشک درمان ناباروری:

درصورت تأخیر باروری، معمولا زوجها دچار نگرانی و اضطراب می شوند.اولین برخورد پزشک با زوجهای نابارور عامل بسیار مهمی محسوب می شود چون مسیر بررسی ها و درمان بعدی را تعیین می کند. به همین دلیل انتخاب بهترین پزشک در زمینه تشخیص و درمان نازایی بسیار اهمیت دارد.نکته مهم این که لازمه موفقیت در انجام حاملگی همکاری وهمراهی زوجین و تیم پزشکی و داشتن صبر وحوصله است.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: منصوره پژمان منش، متخصص زنان و زایمان، فوق تخصص ناباروری

بیمارستان و زایشگاه حضرت مریم کرج

بهداشت ناباروری ولی عصر

نام داروعملکرد داروموارد مصرفعوارض جانبیموارد منع مصرف

نیترو گلیسیریناز گروه نیتراتها می باشد.بعنوان داروی گشادکننده عروق کرونر قلب به کار میرود و باعث افزایش خونرسانی به قلب شده وآنژین صدری حاد را کنترل کرده و فشارخون را پایین میاورد.آنزین صدری حاد{درد شدید قفسه سینه}- کنترل فشار خون بالا-سکته قلبی-ایسکمی عروق کرونر - این دارو تا سه باردر فشارخون سیستول بالاتر از ده هر پنج دقیقه یکبار قابل تکرار می باشدافزایش ضربان قلب- تپش قلب- احساس گرمی-سرگیجه فشار خون پایین- گلوکوم{آب سیاه چشم}- کم خونیهای شدید-خونریزی مغزی - تروما به سر

کاپتوپریلکاهنده فشار خوننارسایی احتقانی قلبی -درمان فشارخون متوسط به همراه لازیکس،‌ همچنین‌در درمان‌ زیادی‌ شدید و مقاوم فشار خون‌ که‌ به‌سایر تدابیر درمانی‌ پاسخ‌ نمی‌دهند،مصرف‌ می شود.حساسیت پوستی همراه با خارش-سرفه از دست رفتن حس چشایی واختلات حسی دیگر-همراه داروهای مدر نگهدارنده پتاسیم(تریامترن اچ -اسپیرونالوکتون)

لازیکس(فروزماید)ازداروهای ادرارآور می باشدوبا گشاد کردن عروق کلیه باعث افزایش ادرار ودر نیجه کاهش فشار خون رابه همراه دارد.ورم-کاهش ادرار-نارسایی کلیه- درمان سریع فشار خون بالاتهوع و استفراغ-ضعف عضلانی-افت فشار خون-وزوزگوش و حساسیت پوستی دیابت- نقرس - سیروزکبدی

آدرنالین(اپی نفرین)گشاد کننده برونش - باعث افزایش فعالیت عصب سمپاتیک شده و در نتیجه فعالیت قلب را افزایش داده و با تنگ کردن عروق، افزایش فشار خون را بدنبال دارد.شوک آنافیلاکسی(حساسیت دارویی-غذا-نیش حشرات-آلرژی)-آسم و اسپاسم برونش-ایست قلبیاستفراغ-افزایش ضربان قلب-ضعف و تعریق-لرزش دست گلوکوم(آ ب سیا ه چشم) - حساسیت مفرط - بیماریها ی قلبی

آتروپینآنتی کولینرژیک - دارای اثرات ضد برادیکاردی می باشد و افزاینده برادی آریتمی محسوب می شود.بهبود اسپاسم معده و روده ای و قولنج کلیوی و صفراوی- در کاهش ضربان قلب و سکته قلبی- شل کننده عضلانی،برای‌ کاهش‌ ترشحات‌ بزاق‌ وترشحات‌ دستگاه‌ تنفسی‌ پیش‌ از بیهوشی‌،برای‌ جلوگیری‌ از برادیکاردی‌ و ایست‌سینوسی‌
به‌عنوان‌ پادزهر در مسمومیت با سموم‌ ارگانوخشکی دهان - گشادی مردمک -خشکی پوست- تاکیکاردیدر بزرگی پروستات -گلوکوم و در افراد مسن وبیماران نارسایی قلبی با احتیاط تجویز شود.

سایمتیدین و راینیتیدندارای اثرات کاهنده ترشح اسیدمعده می باشد. چون عوارض جانبی راینتیدین از سایمتیدین کمتر می باشد استفاده از آن بیشتر توصیه می شود.توموری شدن سلولهای کناری معده، درمان‌ کوتاه‌مدت‌ زخمهای‌ فعال‌ دوازدهه‌ یا زخمهای‌فعال‌ و خوش‌خیم‌ معده‌، حالات‌ مرضی‌ترشح‌ بیش‌ از حد و پی در پی اسید معده‌ برگشت‌ محتویات‌ معده‌به‌ مری‌ و سایر مواردی‌ که‌ کاهش‌ اسیدمعده‌ برای‌ آن‌ مفید است‌، مانند جراحیاسهال - وزوز گوش - بهت زدگی- گیجی و دپرس شدن- بزرگ شدن پستانهاسرطان معده -مشکلات کبدی و کلیوی

هیوسین(اسکوپولامین)آنتی کولینرژیک - ضد اسپاسم عضلات صاف -این دارو سبب شل شدن عضلات صاف عاعضای حفرات شکمی و و لگن می گردد.{ اسپاسم گوارشی با ادرار ی- درد کلیه-درد صفراوی و قاعدگی دردناک}خشکی دهان - افزایش ضربان قلب- تاری دید - احتباس ادراریگلوکوم(آ ب سیا ه چشم) - حساسیت مفرط -

متوکلو پرامید(پلازیل)بالا بردن آستانه تحریک مرکز استفراغ- افزایش حرکات دودی معده در درمان تهوع استفراغ ناشی از جراحی یا شیمی درمانی برگشت محتویات معده به مری، آهسته بودن تخلیه معده، سردرد و سکسه مقاوم مصرف می شود. عکس العملهای خارج هرمی خصوصا در کودکان ونوجوانان مانند:اسپاسم گردن- لرزش دست - سستی پاحساسیت مفرط- نارسایی کبد و کلیه - پارکینسون- انسداد روده - تشنج - خونریزی گوارشی

پیریدوکسین(B6)در سوخت و ساز پروتینهاو چربیهادخالت دارد.در تهوع حاملگی- بیماری سلولی تابش اشعه- الکلی سم سردرد- احساس گرگرفتگی- خواب الودگی-بیماران پارکینسون

هیدروکورتیزونبا عملکرد بر روی غده آدرنال در کاهش التهابات و حساسیتها موثر است.آسم-گزش حشرات- التهابات پوستی که شامل قرمزی و گرمی است و همین طور در واکنشهای حساسیتی دارویی- التهابات استخوان سردرد- افت پتاسیم خون-اکنه-حساسیت مفرط- عفونتهای قارچی سیستمیک

دگزامتازونضد التهاب - سرکوب کننده سیستم ایمنی -نارسایی غده ادرنال کلیه - ورم مغزی ناشی از ضربه -ضد التهابات ناشی از یک آلرژیسردرد - اکنه -نارسایی احتقانی قلب-افزایش فشار خون-ادم- زخم معده-حساسیت مفرط- عفونتهای قارچی سیستمیک

تری فلو پرازین (اسکا زینا)ضدسایکوزضد اضطرا ب - ضد تهوع واستفراغ - اسکیزوفرنی خصوصا در توهم و هذیانها وکسانیکه دوره حاد بیقراری دارند: تری‌ فلوئوپرازین‌ در درمان‌اسکیزوفرنی‌ و حالات‌ روانی‌ دیگر مثل‌جنون‌ و مانیا مصرف‌ می‌گردد. همچنین‌ درکوتاه‌ مدت‌ به‌عنوان‌ داروی‌ کمکی‌ دردرمان‌ تحریک اخواب الودگی - سرگیجه - تاری دید - خشکی دهان - اسهال - اسپاسم گردن وعضلات - افت فشار خون - تشنج - ازبین رفتن بافت محل تزریق اسپاسم گردن وعضلات - خواب الودگی

هالوپریدولضدسایکوزاختلالات رفتاری شدیدمثل جنون جوانی- سرخوشی - تهوع و استفراغ، در درمان‌اسکیزوفرنی‌ و حالات‌ روانی‌ دیگر، مانیا، درمان‌ کوتاه‌ مدت‌ و کمکی‌ اضطراب‌ شدید،بهبود تیک‌های‌ حرکتی‌ ‌به‌کار می‌رود. همچنین‌ در درمان‌ سکسکه‌مقاوم‌ مصرف‌ می‌گردد افت شدید فشار خون- اختلالات حرکتی تاخیری- حرکات غیر ارادی- افرایش ضربان قلب- احتباس ادراری-افت فشار خون و افرادی که از لحاظ هوشیاری در سطح پایین هستند

دیازپامآرام بخش و خواب آور- ضد هیجان - شل کننده عضلات اسکلتی در تشنج ها -فشارهای روانی- بی خوابی ها و درمان مداوم صرعی استفاده می شودسرگیجه- خواب آلودگی- عدم تعادل-افت فشار- کاهش ضربان قلب-راش- تاری دید-تهوع و استفراغ-ایست تنفسی گلوکوم(آب سیاه)- افراد افسرده- افت فشار خون و افرادی که از لحاظ هوشیاری در سطح پایین هستند

پرومتازینطولانی اثر ترین آنتی هیستامین- آرام بخش- ضد تهوع و استفراغ در بیماری مسافرت - تهوع واستفراغ- التهابات بینی - علایم آلرژی-کهیر - تب یونجه- مسکن ساده برای بیخوابی- درمان تکمیلی فوریتهای آنافیلاکسی یا آلرژی شدیدبی قراری- عدم رک مکان و زمان - کاهش و افزایش فشار خون-احتقان بینی-حساسیت به نور-صرع- حساسیت مفرط به آنتی هیستامین ها- حملات آسم- نوزادان-بیماریهای قلبی عروقی- فشار خون پایین - بیماریهای ریوی

ترامادولضد دردمتوسط تا شدید -ضددرد - کنترل درد بعد از عمل سرگیجه - سر درد - اضطراب - اختلال تعادل - تشنج - خارش - تعریق بیش از حد - بثورات جلدی - اختلالات بینایی - تهوع و استفراغ - دردشکم - ارست تنفسی حساسیت به دارو - کودکان زیر12سال - بیماریهای تنفسی - الکلیسم حاد - ضربه به سر - اختلالات تشنجی - نارسایی شدیدکلیوی - حاملگی - شیردهی

نالوکسانضد مخدر از نوع مرفین- مصرف این دارو ممکن است باعث از بین رفتن اثر ضد درد ها شودبرای برطرف کردن تضعیف تنفسی و ارست تنفسی ناشی از داروهای شبه تریاک مصرف می گردد. افزایش ضربان قلب و فشار خون- تهوع و استفراغ- تعریق- ادم ریوی حساسیت مفرط- نا منظمی ضربان قلب -صدمه مغزی- تشنجی ها- حاملگی و زایمان- بیماران مسن وناتوان-

فنوباربیتال ضد تشنج-آرامبخش- خواب آورانواع صرع- تب و تشنج کودکان- در بی خوابی و آرامبخش قبل جراحی - آرامبخش-خواب الودگی-سرگیجه - سردرد-منگی- افت فشار خون- کاهش ضربان نبض- کهیر- تنگ شدن مردمک چشم- تهوع و استقراغ- درد در ناحیه بالای معده- ایست تنفسی حساسیت مفرط- بیماریهای شدید ریوی-بیماران دچار افسردگی همراه با افکار خودکشی-اختلال عملکرد کلیه- بیمارانی که افت فشار خون دارند.

متوکاربامولشل کننده عضلات اسکلتی دردهای عضلانی - اسکلتی و در کنترل تظاهرات عصبی- عضلانی کزازخواب آلودگی- سرگیجه- افت فشار خون- تاری دید- تهوع- تب و واکنشهای آلرژیک (راش- کهیر)سابقه واکنش حساسیت- سابقه صرع- اختلال عملکرد کلیه

بایپریدینضد پارکینسون- ضد اختلالات اکستراپیرامیدال(اسپاسم گردن)در درمان بیماری پارکینسون و علایم ناشی از عوارض داروها مثل حساسیت به متوکلوپرامید و کلروپرومازین سردرد- سرگیجه- بی قراری- طپش قلب- افزایش ضربان قلب- خشکی چشمها- احتباس ادراری کسانیکه بزرگی غده پروستات دارند - گلوکوم - تشنج

آمینوفیلینشل کننده عضلات صاف و در نهایت بهبود اسپاسم برونش و گشادکننده راههای هوایی افرادیکه مبتلا نارسایی احتقانی قلب هستند و افراد مسن - درمان کمکی نوزادانی که قطع تنفسی دارند - افراد آسمی و کسانیکه که هر نوع اسپاسم راه هوایی دارندطپش قلب- افزایش ضربان قلب- بیخوابی - سردرد- تشنج- تهوع واستفراغ- افت فشار خون- ایست تنفسی - دیس ریتمی قلب حساسیت مفرط- نامنظمی ضربان قلب - کسانیکه کم کاری غده تیروئید دارند

کلروپرومازینضد سایکوز-ضد تهوع واستفراغ درما ن سریع سایکوز در بیماران بیقرار- تهوع و استفراغ- سکسکه مقاوم علائم اکستراپیرامیدال- تشنج- افت فشار خون - افزایش ضربان نبض- غش- تاری دید- خشکی دهان- احتباس ادراری-حساسیت مفرط-ضایعات مغزی- بیماریهای تنفسی- صرع- سایر بیماریهای همراه تشنج - اختلال عملکرد کلیه و کبد- بیماری پارکینسون-افت کلسیم

کلماستینآنتی هیستامین - ضدآلرژی- ضد احتقان التهابات بینی- علائم آلرژیک-کهیر- تظاهرات پوستی- ادم رگهاارامش بیش از حد - فشار پایین - طپش قلب- افزایش ضربان نبض- راش و کهیر - درد سر دل- تهوع استفراغ - احتباس ادراریحساسیت به آنتی هیستامینها- حمله حاد آسم- گلوکوم - اسداد مثانه- بیماریهای قلبی عروقی - فشار خون بالا-پرکاری تیروئید- بیماریهای کلیوی- دوران حاملگی وشیر دهی

سالبوتامولگشادکننده راههای هوایی خصوصا برونشهاگرفتگی راه هوایی در بیماران مبتلا به انسداد برگشت پذیر ریوی- پیشگیری گرفتگی راه هوایی ناشی از فعالیت بدنی عصبی شدن - اضطراب- سرگیجه و سردرد- لرزش خفیف- ترس - طپش قلب- تغییر فشار خون- تهوع و استفراغ- سوزش سر دل- خشکی دهان حساسیت مفرط- بیمارهای قلبی وعروقی - فشار خون بالا- دیابت- آنژین- پرکاری تیروئید- بزرگی پروستات

دکستروز 5%تامین کننده کالری (جانشین مایعات بدن)-افت قند خون ناشی از تزریق بیش از حد انسولین- در حالات ضعف عمومی مثل افت خون ناشی از سوء تغذیه ورم ریوی - نارسایی احتقانی قلب-کمای دیابت یک-هذیان- بیمارانی که دچار کم آبی شده اند

سدیم بیکربناتقلیایی کننده سیستم ادراریاحیای قلبی- ریوی- قلیایی کننده ادرار - آنتی اسید- اسیدوز متابولیک شدن-کاهش سطح هوشیاری - احتباس مایعات- نفخ شکم -سنگهای کلیوی نارسایی احتقانی قلب -بیماریهای ریوی- کمبود پتاسیم

سرم رینگرجایگزین مایعات از دست رفتن مایعات در اثر تهوع واستفراغ واسهال و خونریزیهاافزایش پتاسیم خون- افزایش حجم داخل وریدی نارسایی احتقانی قلب - ورم ریوی نارسایی گردش خون

سرم نرمال سیلین تزریقیجایگزین مایعات بدن در کم آبی بدن ناشی از گرمازدگی-تب -ادم -احتباس مایعات بدن - ادم ریوی - ایست تنفسی- افزایش ضربان قلب نارسایی قلب - نارسایی کلیه-سیروز کبدی

سرم دکستروز 6% سالین 9%افرایش دهنده حجم پلاسمای خون (که باعث افزایش فشار خون و بهبود عملکرد کلیه در بیماران مبتلا به شوک ناشی از کاهش حجم خون)جایگزین مناسب فراورده های خونی در موارد اورژانسی تهوع و استفراغ- واکنش آنافیلاکسی مثل کهیر - تب- احتقان بینی- خارش

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی