علائم ودرمان بیماری هانتینگتون

علائم و درمان بیماری هانتینگتون

بیماری هانتینگتون از بیماری های نادر و ارثی است که منجر به تخریب پیشرونده سلول ها می شود. این بیماری بر عملکرد فردی شما تاثیر می گذارد و اختلالات حرکتی، شناختی و روانی را به همراه دارد.

امکان ایجاد علائم ناشی از این بیماری در هر زمانی وجود دارد؛ اما اغلب در دهه 30 یا 40 علائم ظاهر می شود. اگر این بیماری قبل از 2 سالگی رخ دهد، به عنوان بیماری هانتینگتون نوجوانان شناخته می شود.

در صورتی که این بیماری در مراحل اولیه زندگی رخ دهد، علائم تا حدی تفاوت دارد و بیمار پیشرفت سریع تری را تجربه می کند.

خوشبختانه داروهایی برای کمک به کنترل علائم بیماری هانتینگتون وجود دارد؛ اما چنین درمان هایی از زوال جسمی، رفتاری و ذهنی مرتبط با این بیماری جلوگیری نمی کند.

بیماری هانتینگتون، سبقت جویی (Anticipation) است یعنی بیماری در نسل های بعدی شروع زودتری دارد. همچنین سرایت پدری (Paternal Descent) دارد. یعنی سبقت جویی بیشتر در افرادی رخ می دهد که بیماری را از پدر به ارث برده اند. تکرار تری نوکلئوتید CAG در این بیماری افزایش می یابد. در افراد طبیعی 9 تا 37 تکرار وجود دارد ولی در هانتینگتون بیشتر از 40 تکرار CAG وجود دارد.

علائم بالینی: علائم در دهه 4 و 5 آغاز می گردد. بیماری پیشرونده بوده و طول عمر بیماران بعد از شروع علائم 15 سال است.

علائم بالینی این بیماران عبارتند از:

١- دمانس: اولین تغییرات شامل تحریک پذیری، کج خلقی و رفتار ضد اجتماعی است ولیکن سپس دمانس کاملا بروز می نماید.

٢- حرکات کره ای شکل اندام ها و تنه

3- انواع آتیپیک: در مواردی که از دوران کودکی آغاز می شود یا در دوران بزرگسالی شروع می گردد با علائم سفتی و کندی پیشرونده تظاهر می یابد که به آن نوع وستفال گفته می شود. در کودکان ممکن است صرع و اختلال تعادل هم به صورت شایع وجود داشته باشد. در مواردی که نمی توان سابقه خانوادگی را کشف کرد، مرگ زودهنگام یکی از والدین به تشخیص کمک می کند.

یافته های رادیولوژیک

در MRI مغزی این بیماران، آتروفی قشر مغز و هسته دم دار (کودیت) مشاهده می گردد

در PETScan: کاهش سرعت متابولیک استریاتال و کاهش مصرف گلوکز در هسته کودیت مشاهده می شود. در بیماری هانتینگتون نورون های گابائرژیک از بین می روند.

درمان بیماری هانتینگتون

همانطور که اشاره شد درمان اختصاصی برای دمانس هانتینگتون وجود ندارد اما اختلالات حرکتی ممکن است به داروهایی که با مهار دوپامینرژیک نورون های خروجی جسم مخطط تداخل می کنند جواب بدهند مثل: هالوپریدول.

داروهای آنتی سایکوتیک أتیپیک: کوئتیاپین همانند الانزاپین یا ریسپریدون برای درمان سایکور یا رفتار از هم گسیخته به کار می رود.

پیش آگهی

میانگین میزان بقاء بعد از شروع بیماری به طور متوسط حدود 20-10 سال است.

نگارش و گرد آورنده: رضا رحیمی

منبع: وب سایت دکتر مهربان و دکتر طاهریان متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات

در این بخش با

شکستگی مهره های کمر و راهکارهای درمانی آن آشنا می شوید.

شکستگی مهره های کمر یا ستون فقرات معمولا به دلیل پوکی استخوان یا در اثر ضربه هایی مانند تصادفات رانندگی رخ می دهد.

در صورتی که نخاع آسیب ندیده باشد و برای ترمیم مهره های شکسته شده نیاز به عمل جراحی داشته باشید، معمولا مشکل و عارضه های طولانی مدتی را ناشی از شکستگی مهره تجربه نخواهید کرد.

کمردردی دارید که بدتر می شود یا طی چند روز از بین نمی رود و همراه با تورم است، حتما نیاز به بررسی توسط متخصص مغز و اعصاب دارد.

علائم شکستگی مهره های کمر

شکستگی مهره های کمر چه علائمی دارد

بسیاری از افراد متوجه شکستگی فشاری نمی شوند، به خصوص اگر در طول زمان به دلیل پوکی استخوان رخ دهد و پس از ضربه ایجاد نشده باشد.

حتی ممکن است دردی نداشته باشید و تنها در طی آزمایشات تصویربرداری متوجه شکستگی فشاری شده باشید.

تروماها معمولا منجر به شکستگی نوع انفجاری یا فلکشن و دیسترکشن می شود. اگر ضربه ای مانند سقوط یا تصادفات رانندگی را تجربه کنید، کمر شکسته طی درمان جراحت ایجاد شده تشخیص داده می شود.

امکان ایجاد چنین علائمی وجود دارد:

کمردرد

درد شدیدی در کمر وجود دارد که با گذشت زمان بدتر می شود، به خصوص زمانی که در حال راه رفتن یا حرکت هستید.

تورم یا حساسیت

ناحیه اطراف مهره های شکسته ممکن است متورم شود و هنگام لمس احساس درد داشته باشید.

تغییراتی در وضعیت بدنی شما

افتادگی و خمیدگی در ستون فقرات که باعث می شود به جلو خم شوید، در حالی که قبلا چنین حالتی را نداشته اید.

سوزن سوزن شدن یا بی حسی

احساس گزگز یا بی حسی در کمر ممکن است روی بازوها یا پاهای شما احساس شود.

کاهش قد به دنبال شکستگی مهره های کمر

گاهی در طول زمانی به طور خیلی قابل توجهی کوتاه تر می شوید.

بی اختیاری

از دست دادن کنترل توانایی در مثانه یا روده بزرگ و کوچک

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

برگرفته از فاطمه طاهریان متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات

• دیابت چیست؛ صفر تا صد بیماری دیابت (روش های تشخیص و درمان دیابت)

WebMed

Diabetes

American Diabetes Association (AD)

​ World Health Organization

(Who)

جراحی بینی بنا به دلایل مختلفی صورت می پذیرد، و هر عملی جراحی عوارضی را دارد، بهتر آگاه باشید دو عضو بدن تا پایان عمر رشد دارد یکی از آنها بینی است. حالا بریم آشنا بشویم با؛

عوارض عمل جراحی زیبایی بینی

عمل جراحی زیبایی بینی نیز مانند هر جراحی دیگری اثرهای جانبی و عوارضی دارد که البته خوشبختانه به ندرت بروز می‌یابد و بیمار می‌تواند با رعایت اصول یک سبک زندگی سالم احتمال بروز این عوارض را به حداقل برساند. در مجموع وضعیت جسمی نامساعد، استعمال دخانیات یا ابتلا به عارضه یا بیماری احتمال مواجهه با عوارض پس از عمل بینی را افزایش می‌دهد. همان طور که گفته شد احتمال بروز عوارض جراحی زیبایی بینیبسیار اندک است و در واقع تنها 5 درصد بیماران با این عوارض روبه‌رو می‌شوند، اما بهتر و ایمن‌تر آن است که بیمار پیش از جراحی زیبایی بینی از این خطرهای احتمالی آگاه شود و برای رویارویی با آنها آماده باشد.

بعضی عوارض رینوپلاستی بینی عمومی هستند و احتمال بروزشان پس از هر عمل جراحی وجود دارد، اما شماری از عوارض صرفاً مربوط به رینوپلاستی یا عمل جراحی زیبایی بینی می‌شود بعنوان مثال افتادگی نوک بینی از عوارض مختص به عمل رینوپلاستی می باشد. در هر حال جراح و کارکنان کلینیک موظف‌اند بیمار را پیش از عمل بینی از این خطرهای احتمالی آگاه و وی را برای رویارویی با چنین مشکلاتی آماده سازند.

عوارض و خطرات

نکته حائز اهمیت در خصوص عوارض عمل بینی این است که باید هم عوارض عمومی مرتبط با تمام عمل‌های جراحی و هم عوارض خاص رینوپلاستی، چه در رینوپلاستی قومی و چه در جراحی ترمیمی بینی، در نظر گرفته شود و پیش از عمل به تفصیل در مورد آنها با جراح صحبت و تبادل نظر شود. در ادامه ابتدا به ذکر عوارض عمل زیبایی بینی می‌پردازیم که احتمال بروز آنها در هر عملی، از جمله عمل بینی وجود دارد:
• خونریزی
• عفونت
• واکنش شدید به بیهوشی و داروی ‌بی‌حسی
• هماتوم (جمع شدن خون زیر پوست)
خطرهای احتمالی خاص جراحی بینی عبارت‌اند از:
• بی‌حسی و کرختی
• خون دماغ شدن
• به جا ماندن اثر زخم روی پایه بینی
• پارگی رگ‌های خونی کوچک روی سطح پوست
• تورم
• آسیب عصبی دائمی
• اصلاح بیش از اندازه یا نابسنده بینی که انجام جراحی ترمیمی و ثانویه بینی را ضروری می‌سازد.

انتخاب جراح زیبایی مجرب و متبحر احتمال بروز عوارض مرتبط با رینوپلاستی را به شدت کاهش می‌دهد. بیمار باید نهایت استفاده را از جلسه مشاوره ببرد و هر گونه سؤال و ابهام در خصوص عوارض و مشکلات عمل بینی، مزایا و خطرهای احتمالی را با جراح در میان بگذارد. ضمناً پیروی دقیق از دستورات جراح در مورد مراقبت‌های قبل و بعد از عمل جراحی بینی نیز مانع بروز عوارض می‌شود.

اثرات جانبی

علاوه بر خطرهای احتمالی مرتبط با جراحی زیبایی بینی، عوارض جانبی کوتاه مدت بالقوه‌ای نیز وجود دارد. از آنجایی که مورد جراحی بینی هر بیمار با دیگری متفاوت است، اثرهای جانبی مختلفی در بیماران بروز می‌یابد. با صرف زمانی اندک و مطالعه این عوارض و مدت دوام آنها می‌توان با آرامش خاطر و اعتماد بیشتری در مورد انجام این عمل تصمیم گرفت و بهتر با پیش‌آگهی عمل مواجه شد.

درد پس از جراحی

عمل جراحی زیبایی بینی یکی از مؤثرترین روش‌های بهبود زیبایی چهره است. بااین حال چون غضروف و استخوان بینی در عمل بینی تا حد زیادی دستکاری می‌شود، بروز درد و ناراحتی پس از عمل بینی طبیعی است. خوشبختانه این ناراحتی معمولاً کم است و اکثر بیماران می‌توانند با مصرف مسکن درد را به خوبی مدیریت کنند. جراح بینی برای بیمارانی با بینی استخوانی که به درد حساسیت شدید دارند، مسکن‌های قوی‌تر تجویز می‌کند.

تورم

یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی جراحی بینی ورم اطراف چشم و بینی است. ورم در روزهای نخست پس از عمل بینی قابل ملاحظه است، اما پس از سپری شدن دو هفته تا حد چشمگیری فروکش می‌کند. البته ورم اندکی تا 6 ماه پس از جراحی وجود دارد. نتیجه نهایی عمل بینی را معمولاً می‌توان پس از یک سال مشاهده کرد.

کبودی

کبودی یکی از عوارض شایع عمل زیبایی بینی است. میزان کبودی پس از جراحی به حساسیت بیمار و گستردگی جراحی بستگی دارد. این کبودی معمولاً به ناحیه اطراف چشمان محدود می‌شود و پس از حداکثر 10 روز برطرف می‌شود. اگرچه کبودی یکی از نشانه‌های عوارض جدی‌تر محسوب نمی‌شود، بهتر است بیمار شرایط کلی و نحوه بروز عوارض را به دقت تحت نظر داشته باشد و در صورت رویارویی با هر گونه علامت غیرطبیعی با پزشک در خصوص اقدام‌های ضروری دیگر، علاوه بر زمان لازم برای استراحت، مشورت کند.

به‌ جا ماندن اثر زخم پس از جراحی بینی

اگرچه جای زخم پس از جراحی بینی باقی می‌ماند، اما اکثر اطرافیان قادر به مشاهده آن نیستند. در جراحی بسته بینی برشی داخل سوراخ بینی ایجاد می‌شود، در نتیجه جای زخم کاملاً مخفی خواهد بود. در جراحی باز بینی، که امروزه کمتر انجام می‌شود، یک برش کوچک روی پوست جداکننده دو سوراخ بینی از یکدیگر ایجاد می‌شود. این برش معمولاً به خوبی التیام می‌یابد و تنها جای زخم بسیار کوچکی را به جا می‌گذارد که اطرافیان عموماً متوجه آن نمی‌شوند. نشانه‌ها و اثرهای بیرونی دائمی، چه در عمل باز و چه در عمل بسته، در بدترین حالت بسیار اندک و تقریباً محو خواهد بود.

مدیریت عوارض جراحی بینی

بعضی از عوارض جراحی بینی قابل جلوگیری‌اند یا می‌توان آنها را به حداقل رساند. بیمار باید پس از عمل زیبایی بینی هر چه سریع‌تر راه رفتن را شروع کند تا جریان خون افزایش و خطر لخته شدن خون در وریدهای عمقی (DVT) کاهش یابد. بیمار باید آنتی بیوتیک را مطابق دستور پزشک مصرف و دوره درمان را کامل کند تا خطر بروز عفونت به حداقل برسد. شرط احتیاط این است که بینی پس از جراحی به خوبی محافظت شود.

ترک دخانیات پیش از انجام عمل (و پس از آن) احتمال عفونی شدن، التیام نامناسب زخم و از بین رفتن بافت یا پوست را پس از جراحی به حداقل می‌رساند. نوشیدن مشروبات الکلی و مصرف داروهای غیرتجویزی خاصی مانند آسپرین یا مکمل‌های گیاهی به دلیل افزایش خطر خونریزی مجاز نیست.

جراح موظف است در مورد نشانه‎‌های هشداردهنده مربوط به عوارض خاص جراحی بینی، مانند عفونت، به بیمار توضیح دهد و نحوه مدیریت این عوارض را نیز به وی آموزش دهد. افزایش دما یا تب، قرمزی، ترشح و یا بوی نامطبوع محل‌های ایجاد برش و یا درد یا ورم شدید از نشانه‌های عفونت پس از جراحی بینی محسوب می‌شود. در ارتباط بودن بیمار با جراح جهت آرامش خاطر بیمار و دریافت راهنمایی در دوران بهبود جراحی بسیار مهم است.

مورد تک تک بیماران و هر عمل جراحی بینی منحصر به فرد است، بنابراین بهترین روش ارزیابی عوارض احتمالی برای هر بیمار گفتگو و تبادل نظر با جراح است. جراح طی جلسه مشاوره به بیمار می‌گوید که او احتمالاً پس از عمل بینی با چه عوارضی مواجه خواهد شد.

روند بهبودی عوارض و رسیدن به نتایج نهایی

هفته اول: پس از عمل جراحی زیبایی بینی احساسی مانند زمان سرماخوردگی دارید و مایعی آبکی و قرمز رنگ از بینی ترشح می‌شود.

هفته دوم: کاهش تورم و کبودی شروع می‌شود و احساس بسیار بهتری خواهید داشت. در این مرحله بخیه‌ها نیز کشیده می‌شود.

هفته سوم: چشم‌ها هنوز کبود هستند، اما به تدریج کبودی محو می‌شود. در این مرحله می‌توانید بینی خود را بگیرید و فین کنید.

هفته چهارم: در این زمان کبودی تا حد زیادی رفع شده و تورم نیز کاهش یافته است. پس از یک ماه می‌توانید به سر کار برگردید.

پس از گذشت یک ماه: بخش اعظم ورم کاملاً فروکش می‌کند.

پس از گذشت دو ماه: بینی هنوز بی‌حس است، اما به مرور این کرختی و بی‌حسی برطرف می‌شود.

پس از گذشت شش ماه: ورم تقریباً به طور کامل از بین رفته است و شکل نهایی بینی جدید قابل مشاهده است

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

انار چگونه از رشد و تکثیر تومورهای سرطانی جلوگیری می‌کند؟

محققان دانشگاه گوته فرانکفورت در مطالعه اخیرشان اظهار کردند متابولیت انار سلول‌های ایمنی بدن را که با تومور مبارزه می‌کنند، تقویت می‌کند.

به نقل از تی ان، محققان موفق به شناسایی رویکرد جدیدی برای درمان سرطان روده بزرگ شده‌اند. در مدل‌های پیش بالینی و مطالعات روی سلول‌های ایمنی انسان، محققان دریافتند که اورولیتین آ(محصول متابولیت انار) عملکرد سلول‌های ایمنی را در مبارزه با سرطان به طور پایدار بهبود می‌بخشد.

سرطان روده بزرگ همچنان یک بیماری با میزان مرگ و میر بالا در مراحل پیشرفته است. در سال‌های اخیر، یافته‌های تحقیقاتی متعدد تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری را بهبود بخشیده است، اگرچه متأسفانه همه بیماران به اندازه کافی به رویکردهای درمانی جدید پاسخ نمی‌دهند، اما تحقیقات کنونی نشان داده که یکی از ویژگی‌های بیماری‌های تومور، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی است: سلول‌های ایمنی که قرار است با تومور مبارزه کنند، به طور سیستماتیک توسط بافت اطراف تومور، یعنی ریزمحیط تومور، سرکوب می‌شوند. در نتیجه، عملکرد سلول‌های T که پاسخ ایمنی طبیعی بدن ما در برابر سرطان هستند، محدود می‌شود و به تومور اجازه رشد و گسترش غیرقابل کنترل را می‌دهند. اخیرا یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی پروفسور "فلوریان گرتن" از دانشگاه گوته فرانکفورت، گام مهمی برداشته و به راه‌حل احتمالی این مشکل نزدیک‌تر شده است.

در این مطالعه محققان نشان دادند که اورولیتین آ (urolithin A) یک مسیر بیولوژیکی را القا می‌کند که میتوکندری، نیروگاه سلول در سلول‌های T را از طریق فرآیندی به نام میتوفاژی بازیافت و تجدید می‌کند. میتوکندری‌های پیر و آسیب دیده در سلول‌های T برداشته شده و با میتوکندری‌های جدید و کاربردی جایگزین می‌شوند. این برنامه ژنتیکی سلول‌های T را تغییر می‌دهد و بنابراین توانایی بیشتری برای مبارزه با تومور به آنها می‌دهد. محققان پتانسیل درمانی اورولیتین آ را به دو صورت نشان دادند: از یک طرف، اورولیتین آ می‌تواند به عنوان یک غذا در مدل پیش‌بالینی استفاده شود که رشد تومور را محدود می‌کند و حتی با ایمونوتراپی موجود به صورت هم‌افزایی عمل می‌کند. از سوی دیگر، فواید اورولیتین آ در سلول‌های T انسانی نیز مشاهده شد. درمان آزمایشگاهی با اورولیتین آ سلول‌های T انسانی را جوان‌سازی می‌کند و سلول‌های بنیادی T خاطره را در آزمایشگاه تولید می‌کند.

دکتر دومینیک دنک، پزشک بیمارستان دانشگاه فرانکفورت و اولین نویسنده این مطالعه، گفت: دلیل اینکه یافته‌های ما هیجان‌انگیز هستند، این است که ما تمرکز خود را بر سلول تومور نگذاشته‌ایم، بلکه بر روی سیستم ایمنی و دفاع طبیعی در برابر سرطان معطوف کرده‌ایم. ما امیدواریم از این برای بهبود پایدار درمان سرطان روده بزرگ و همچنین سایر سرطان‌ها استفاده شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: تی ان

التهاب چشم (یوئیت)؛ از علت تا درمان

چشم از جمله حساس‌ترین اندام‌های بدن محسوب می‌شود که مراقبت‌های ویژه‌ای دارد. در صورت عدم مراقبت، ممکن است با بیماری‌هایی مانند التهاب چشم روبرو شود. بیماری التهاب چشم، از جمله بیماری‌های بسیار رایج است که عدم آگاهی از آن می‌تواند مشکلات جدی را برای فرد ایجاد کند.

خواندن این مقاله به شما کمک می‌کند تا در چنین شرایطی بتوانید به‌سرعت بیماری خود را تشخیص دهید و به پزشک معالج مراجعه کنید بنابراین برای دریافت اطلاعات بیشتر از بیماری التهاب چشم در ادامه با ما باشید.

آب سیاه باشد. این وضعیتی است که فشار داخل چشم می‌تواند باعث مشکلات بینایی شود.

اگر فردی علائم کراتیت را داشته باشد باید به پزشک یا چشم‌پزشک مراجعه کند تا فوراً مراقبت‌ها و درمان‌های موردنیاز آغاز شود.

انواع التهاب چشم

التهاب چشم، انواع مختلفی دارد که در ادامه به انواع آنها اشاره می‌کنیم.

اپی اسکلریت

اپی اسکلریت، یک بیماری التهابی است که بر بافت اپی اسکلر بین ملتحمه و صلبیه (قسمت سفید چشم) تأثیر می‌گذارد. ظاهر قرمز ناشی از این عارضه شبیه ورم ملتحمه به نظر می‌رسد، اما ترشحی وجود ندارد.

توکسوپلاسموز

توکسوپلاسموز، عفونتی است که توسط یک انگل تک سلولی به نام توکسوپلاسما گوندی ایجاد می‌شود. درحالی‌که این انگل در سراسر جهان یافت می‌شود. تشخیص توکسوپلاسموز معمولاً با آزمایش سرولوژیک انجام می‌شود. آزمایشی که ایمونوگلوبولین را اندازه‌گیری می‌کنند برای تعیین اینکه آیا فرد آلوده شده است یا خیر.
بسیاری از موارد توکسوپلاسموز مادرزادی را می‌توان با دارو درمان کرد. حتی کودکانی که در بدو تولد دچار عفونت‌های شدید شده‌اند، اگر زود تشخیص داده و درمان شوند، ممکن است هرگز علائم آسیب طولانی‌مدت شدید را نداشته باشند. تأخیر در تشخیص و درمان می‌تواند سبب آسیب‌های زیادی شود.

اسکلریت

اسکلریت، یک بیماری چشمی نسبتاً جدی است که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث مشکلات طولانی مدت بینایی شود. از این‌رو این بیماری می‌بایست کاملاً جدی گرفته شود.
علائم آن شامل درد، قرمزی، حساسیت به نور است؛ اسکلریت با اختلالات خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس مرتبط است. این وضعیت را می‌توان با داروهای استروئیدی درمان کرد، بااین‌حال، مهم است که به سرعت به پزشک معالج خود مراجعه کنید. اسکلریت را می‌توان با استفاده از لامپ شکاف نیز تشخیص داد.

یووئیت (التهاب لایه میانی چشم)

التهاب Uvea، معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می‌شود و به سرعت ایجاد خواهد شد. این امر می‌تواند نتیجه آسیب چشم باشد یا ممکن است در ارتباط با سایر اختلالات التهابی یا خودایمنی رخ دهد. علائم یووئیت شامل قرمزی، درد و تاری دید در یک یا هر دو چشم است؛ برخی از افراد ممکن است شناورها را ببینند یا کاهش بینایی را تجربه کنند.
اگر هر یک از علائم و نشانه‌های هشداردهنده یووئیت را دارید، در اسرع وقت به اپتومتریست خود مراجعه کنید.

قرمزی چشم

التهاب قرنیه چشم (کراتیت) چیست؟

کراتیت، یک التهاب چشم دردناک است؛ این التهاب می‌تواند ناشی از عفونت یا آسیب باشد. انواع مختلفی از التهاب چشم وجود دارد و هر نوع به درمان متفاوتی نیاز دارد. از آنجایی که چشم بسیار حساس است، راه‌های مختلفی برای محافظت از خود در برابر آسیب دارد؛ پلک چشم را می‌پوشاند، اشک و مایع از آن در برابر عفونت محافظت می‌کند. قرنیه خارجی‌ترین لایه چشم است و مانعی در برابر آلودگی، میکروب‌ها و بیماری‌ها ایجاد می‌کند.

ازآنجایی‌که قرنیه یکی از اولین خطوط دفاعی است، ممکن است تحریک شده و ملتهب شود که این به‌عنوان التهاب چشم شناخته می‌شود.

قطره سیپلکس

علائم التهاب چشم

علائم التهاب چشم در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد، به طور مثال فردی می‌تواند دارای علائمی باشد که در فرد دیگر مبتلا به این بیماری وجود نداشته باشد. به‌طورکلی این علائم عبارت‌اند از:

• قادر نبودن به بازکردن چشم
• ریزش اشک
• ترشحات چشمی
• حساس شدن چشم به نور
• تغییرات در دید
• درد و خارش
• قرمزی و تورم چشم

ورم پلک کودکان

درمان‌های خانگی التهاب چشم

حساس بودن چشم سبب شده است که آسیب‌پذیری بیشتری داشته باشد؛ ازاین‌رو نیاز به مراقبت‌ها و آگاهی بیشتری دارد. از طرفی در صورت التهاب چشم می‌توان از درمان‌های خانگی در صورت شدید نبودن استفاده کرد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

• استفاده از چای کیسه‌ای بر روی چشم
• استفاده از آب نمک
• عدم استفاده از لنز
• دور بودن از فضای آلوده
• استفاده از خیار روی چشم
• شستن مدام دست‌ها
• استفاده از سیب و سیب‌زمینی بر روی چشم

راه‌های تشخیص التهاب چشم

راه‌های تشخیص این بیماری به شرح زیر است:

• چشم پزشک چشم را معاینه می‌کند و در مورد آنچه که ممکن است باعث کراتیت شده باشد سؤالاتی می‌پرسد.
• پزشک ممکن است کراتیت باکتریایی یا قارچی را با برداشتن یک خراش کوچک از قرنیه برای ارسال به آزمایشگاه انجام دهد.
• کراتیت ویروسی نیازی به آزمایش آزمایشگاهی ندارد، اما پزشک اطلاعاتی در مورد سابقه پزشکی فرد می‌خواهد.
• کراتیت انگلی ممکن است نیاز به معاینه دقیق‌تری از چشم داشته باشد تا پزشک بتواند انگل ایجاد کننده این بیماری را ببیند.

پیشگیری از التهاب چشم

افراد می‌توانند با روش‌های زیر به پیشگیری از کراتیت یا التهاب چشم کمک کنند:

• پیروی از توصیه چشم‌پزشک خود در مورد نحوه پوشیدن، تعویض، نگهداری و تمیز کردن لنزهای تماسی
• شستن و خشک‌کردن دست‌ها با آب و صابون قبل از دست زدن به چشم‌ها یا لنزهای تماسی
• اجتناب از خوابیدن با لنزهای تماسی
• دورنگه داشتن آب از لنزهای تماسی، مانند هنگام دوش گرفتن یا شنا
• تمیزکردن لنزهای تماسی با محلول لنز

توجه داشته باشید که به‌طور منظم به چشم‌پزشک مراجعه کنید و با هر علائمی که نگران‌کننده است با آنها تماس بگیرید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

برخی از بیماری‌های چشمی می‌توانند عارضه و خطرات زیادی داشته باشند؛ ازاین‌رو لازم است که علائم را جدی گرفت. در صورت دیدن هر یک از علائم قرمزی، التهاب چشم، درد و... چه در کودکان و چه در بزرگسالان می‌بایست فوراً به پزشک مراجعه کرد. چرا که در صورت تشخیص بیماری، پزشک معالج شروع به درمان می‌کند و احتمال درمان به این صورت افزایش پیدا می‌کند.

سخن پایانی

همان‌طور که در این مقاله به آن پرداختیم بیماری‌ التهاب چشمی می‌توانند بسیار آسیب‌زننده باشند. ازاین‌رو به‌منظور جلوگیری از مبتلا شدن به این بیماری‌ها می‌بایست هر شش ماه یک‌بار به پزشک متخصص چشم مراجعه کرد تا معاینه‌های موردنیاز صورت گیرد و در صورت دیدن علائم، درمان‌های لازم تجویز گردد. فراموش نکنید که علائمی همچون قرمزی، درد، خارش، التهاب‌های چشم و... را کوتاه نشمارید و سریعاً در اولین فرصت به متخصص چشم مراجعه کنید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

در این بخش با التهاب های پوستی آشنا می شوید؛ و با انواع اگزما آشنا می گردید

انواع اگزمای پوست و راهکارهای تشخیص و درمان اگزما

اگزما یک اصطلاح عمومی برای گروهی از شرایط پزشکی است که باعث ملتهب شدن پوست، قرمزی، خشکی و خارش می‌شود و یک نوع بیماری پوستی محسوب می شود. در بعضی موارد، بثورات ممکن است در یک ناحیه‌ای خاص یا در کل بدن ایجاد شوند. بیماری اگزما، الگوی واکنشی است که پوست در برخی از بیماری‌ها ایجاد می‌کند. این مورد غیر از علائم رایج، به عنوان تاول‌های ریز و قرمز حاوی یک مایع شفاف نیز مشاهده می‌شود. اگزما انواع مختلفی دارد که هر کدام نشانه‌ها، نحوه تشخیص و درمان متفاوتی دارند. برای درمان اگزما در ابتدا باید عامل آلرژی زا یا به وجود آورنده اگزما در پوست را شناسایی کرده و سپس درمان متناسب با آن را انتخاب کنید. اگر علت به وجود آمدن اگزما عوامل ژنتیکی باشد، درمان آن کمی دشوار است؛ اما این امکان وجود دارد که با رعایت برخی موارد، علائم اینگونه از اگزما را کاهش داد. هدف تمام درمان‌های مورد استفاده برای این بیماری، کنترل یا از بین بردن خارش پوست می‌باشد که در صورت عدم درمان، عفونت‌های پوستی ایجاد می‌کند.

علل ایجاد اگزما

علت اصلی و دقیق اگزما هنوز ناشناخته باقی‌مانده است؛ اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ارثی (ژنتیک) و محیطی باعث بروز این بیماری می‌شوند. اگر یکی از والدین مبتلا به اگزما باشند، شانس مبتلا شدن فرزند آنها به اگزما یا بیماری آتوپیک افزایش خواهد یافت. اگر هر دو والد مبتلا به بیماری باشند، شانس مبتلا شدن فرزند باز افزایش خواهد یافت.

عوامل محیطی نیز در بروز علائم اگزما مؤثر دانسته شده‌اند. مواردی از قبیل:

• محرک‌ها: مانند صابون، مواد شوینده، شامپو، مواد ضدعفونی‌کننده، آب‌میوه تازه، گوشت یا سبزیجات
• آلرژی‌ها: گرد و غبار، حیوانات خانگی، گرده، قارچ‌ها، شوره سر، مایتها
• میکروب‌ها: باکتری‌ها، ویروس‌ها و برخی از قارچ‌ها
• سرما و گرما: آب‌وهوای گرم، رطوبت خیلی زیاد و یا خیلی کم، عرق ناشی از فعالیت‌ها.
• مواد غذایی: محصولات لبنی، تخم‌مرغ، آجیل و دانه‌ها، محصولات سویا، گندم
• استرس: علت اگزما نیست؛ اما می‌تواند علائم را بدتر کند.
• هورمون‌ها: ممکن است هنگام تغییر سطح هورمون‌های زنان، علائم اگزمای آنها بدتر شود.

علائم اگزما

1. خشک و حساس شدن پوست
2. خارش شدید پوست
3. قرمز و ملتهب شدن پوست
4. بثورات عودکننده
5. پوسته‌پوسته شدن بخش‌هایی از پوست
6. خشن و چرمی شدن تکه‌هایی از پوست
7. تراوش یا ترشحات پوستی
8. تورم مناطقی از پوست
9. ایجاد تکه‌های تیره‌رنگ در پوست

انواع اگزما

اگزما نام گروهی از بیماری‌هایی است که موجب قرمز شدن پوست، خارش و ملتهب شدن آن می شوند. اگزما انواع مختلفی دارد:

• درماتیت آتوپیک: نوعی اگزمای مزمن و طولانی مدت و اغلب به علت واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به عوامل خارجی مثل آلرژنها رخ می دهد. پوسته پوسته شدن، قرمزی، گرگرفتگی، خارش از علائم آن است.
• درماتیت سبوره ای: اگزمایی است که در قسمتهایی از بدن که دارای غده های چربی هستند مثل کف سر، بینی و کمر رخ می دهد. در ایجاد این نوع اگزما، هورمون ها و مخمرها نقش بسزایی دارند. این اگزما با شوره های زیاد همراه است.
• درماتیت تماسی: در اثر تماس با یک عامل حساسیت زا مثل مواد شیمیایی، شوینده ها، لباس دانه های قرمز سوزش دار و گاهی تاول دار ایجاد می شود.
• اگزمای دیس هیدروتیک: در اثر استرس، آلرژی، مواد شیمیایی مثل فلز کبالت که معمولاً با ایجاد تاول در انگشتان دست و پا مخصوصاً در زنان ایجاد می شود. این نوع اگزما علاوه بر خارش و سوزش و قرمزی، درد و ترک پوستی هم به همراه دارد.
• درماتیت استازی: با ایستادن بیش از حد این اگزما در بدن رخ می دهد. به این صورت که خون در رگهای پایین پا می ماندوتورم پا، خارش، درد و پوسته ریزش از علائم این به نوع اگزما است که در پا رخ می دهد.
• اگزما نامولار: به این نوع اگزما، اگزمای سکه ای نیز می گویند که درمان آن نیز کمی سخت‌تر است. لکه ای قرمز همراه با خارش که به علت نیش حشره یا دمای هوا ایجاد می شود.
• درماتیت اکفولیا تیوژنرالیزه: این اگزما را اریترودرمی نیز می گویند که در آن تورم و قرمزی در سر تا سر بدن رخ می دهد که پوسته پوسته شدن پوست را نیز به همراه دارد.

تشخیص اگزما

پزشک می‌تواند اگزمای پوستی را بعد از شنیدن علائم و نشانه‌های شما و نیز معاینه پوست شما تشخیص دهد. پزشک ممکن است انجام نمونه برداری پوست یا سایر آزمایش‌ها را نیز برای نفی احتمال سایر بیماری‌های پوستی، توصیه کند. اگر به گمان پزشک، شما مبتلا به اگزمای پوستی تماسی هستید، ممکن است تست پچ را بر روی پوست شما انجام دهد. در این آزمایش، پزشک مقدار کمی از مواد مختلف را بر پوست شما زیر پوشش یک برچسب اعمال می‌کند. در مراجعات بعدی شما چند طی روزهای آینده، پزشک پوست شما را برای مشاهده واکنش به هر یک از آن مواد، معاینه می‌کند. بهترین زمان انجام این تست، حداقل دو هفته پس از ناپدید شدن اگزمای پوستی است. این تست مخصوصاً برای تعیین نوع خاص آلرژی تماسی مفید است.

درمان اگزمای پوستی

در حال حاضر درمانی برای اگزما وجود ندارد. با این حال، درمان تنها جهت کنترل و به حداقل رساندن بیماری است. درمان بستگی به علائم اگزما و دلایل ایجاد یا بدتر شدن نشانه‌ها دارد. همچنین، هر درمانی برای هر فردی مناسب نیست. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:

• پیشگیری: جلوگیری از شعله‌ور شدن بیماری، بهترین روش برای مدیریت اگزما است. به همین دلیل، سعی در شناسایی و جلوگیری از محرک‌های مختلف مانند مواد شوینده خاص یا حساسیت‌های غذایی و همچنین مرطوب کردن پوست بسیار مهم هستند.
• مراقبت از پوست: مرطوب نگه داشتن پوست از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا خشکی پوست باعث افزایش خارش می‌شود. برای این منظور باید از کرم یا پماد مرطوب کننده استفاده کرد؛ اما لوسیون‌ها کمتر مؤثر هستند. مهم است که پوست را با استفاده از کرم یا پماد چند بار در روز مرطوب کنید (به ویژه بعد از استحمام). از صابون‌ها و محصولات خفیف و عاری از عطر، رنگ و الکل استفاده کنید. به دنبال محصولاتی باشید که عطر و بوی طبیعی و ضد حساسیت داشته باشند. محصولاتی حاوی سرامید (یک خانواده بزرگ از لیپیدهای مومی) مؤثرترین مرطوب کنند‌ه‌ها هستند.
• داروها: ممکن است از کرم‌ها و پمادهای بدون نسخه حاوی کورتیزون استروئید مانند هیدروکورتیزون و استات هیدروکورتیزون برای کنترل خارش، تورم و قرمزی مرتبط با اگزما استفاده شود. محصولات قوی‌تر مانند کرم‌های استروئیدی تجویزی نیز موجود هستند. از قرص‌های استروئیدی و تزریقی ممکن است در کوتاه مدت برای کنترل اگزمای شدید استفاده شود؛ اما استفاده طولانی مدت از این دو مورد به دلیل عوارض جانبی احتمالی که شامل فشار خون بالا، افزایش وزن و نازک شدن پوست است، توصیه نمی‌شود.
• - نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی
• برگرفته از دکتر رامین مدرسی متخصص پوست و زیبایی

زخم معده چیست؛ علائم، علل، تشخیص و درمان زخم معده

نشانه‌های زخم‌ معده

زخم‌ معده همیشه با دردهای شدیدی همراه است. این دردها موقتی‌اند و زمانی که معده خالی باشد شدیدتر می‌‌شوند. در نتیجه در بینِ وعده‌های غذایی یا در طول شب بیمار درد را بیشتر احساس می‌کند.
دردها می‌توانند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشند. البته زخم ‌معده غیر از درد، علائم دیگری هم دارد. از نشانه‌های زخم‌معده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نفخ
• تهوع
• استفراغ
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص
• مدفوع تیره و سیاه‌رنگ
• سرگیجه
• سختی تنفس
• احساس خستگی بی‌دلیل
• رنگ‌پریدگی پوست
• استفراغی که دارای ذرات خونی است.
• دل‌درد شدید

وقتی زخم ‌معده شدید شود می‌تواند باعث خونریزی معده و روده شود. در چنین شرایطی باید به‌ سرعت به پزشک مراجعه کنیم.

تغییر شیوه زندگی و درمان خانگی زخم معده

شک نکنید! اگر علائم زخم معده دارید به پزشک متخصص داخلی گوارش مراجعه کنید. او پس از معاینه و شاید کارهای پاراکلینیکی دیگر ابتدا به تشخیص می‌رسد، سپس درمان مناسب را تجویز می‌نماید. در کنار درمان‌هایی که پزشک معالج تجویز کرده است، رعایت موارد زیر کمک می‌کند درد و علائم زخم معده زودتر بهبود یابد.

• برای درمان زخم معده رژیم غذایی سالم داشته باشیم: در برنامه غذایی خود مقدار زیادی میوه (به‌خصوص میوه‌های دارای ویتامین‌های آ و ث)، سبزی و غلات سبوس‌دار بگنجانیم. اگر غذاهای سرشار از ویتامین نخوریم، ترمیم زخم معده به‌کندی پیش می‌رود.
• خوردنی‌‌های دارای پروبیوتیک بیشتر بخوریم: مانند ماست پروبیوتیک، پنیر کمی مانده و قدیمی، کلم قرمز مانده در سرکه و نوشیدنی کفیر (نوعی نوشیدنی تخمیری حاصل از شیر).
• غذاها و نوشیدنی‌های تشدیدکننده درد معده را حذف کنیم:باید بیشتر دقت کنیم. خوردن بعضی از غذاها ممکن است درد معده را تشدید کند. از خوردن این غذاها بپرهیزیم. این غذاها فهرست ثابتی ندارند و هر فردی باید غذاهایی که دردش را بیشتر می‌کنند خودش پیدا کند.
• به تغییر داروی مسکن فکر کنیم: اگر برای یک درد ساده مدت زیادی است در حال مصرف یک داروی مسکن غیر نسخه‌ای هستیم، حتماً آن را با دکتر داروساز یا پزشک معالج مطرح کنیم. شاید تغییر دادن آن به یک داروی مسکن که روی معده تأثیر ندارد به روند درمان کمک زیادی بکند.
• برای کمک به درمان زخم معده، استرس را کنترل کنیم:فشار روانی، درد زخم معده را بدتر می‌کند. منشأ استرس خود را بیابیم و اگر می‌توانیم از آن دوری کنیم. برخی استرس‌ها قابل‌اجتناب نیستند، اما می‌توانیم کاری کنیم که استرس کمتری به ما وارد شود یا تأثیر آن روی سلامت ما کمتر شود. انجام مرتب یک ورزش سبک مانند پیاده‌روی، نوشتن احساسات به‌طور کامل در یک دفتر خاطرات کاغذی یا دیجیتال و گذراندن وقت با دوستان خوب از بهترین راه‌ها برای کاهش تأثیر استرس محسوب می‌شوند.
• از دود دخانیات دور باشیم: استعمال انواع دخانیات، حفاظت لایه داخلی معده را ضعیف می‌کند و بدین ترتیب، فرد، مستعد ابتلا به زخم معده می‌شود. استعمال دخانیات میزان تولید اسید معده را هم زیاد می‌کند.
• از نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزیم: مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌های الکلی باعث آسیب به لایه داخلی معده و روده می‌شود و تداوم آن می‌تواند به التهاب و خونریزی بیانجامد.
• به‌اندازه کافی بخوابیم: خواب خوب بزرگ‌ترین کمک به دستگاه ایمنی بدن و راهی مؤثر برای کاهش تأثیر استرس به شمار می‌آید.

آشنایی با انواع داروی زخم معده

وقتی پزشک معالج در مورد تشخیص زخم معده مطمئن شد، بر اساس این‌که علت زخم معده چه بوده است برای ما درمان زخم معده را تجویز می‌کند. درمان زخم معده ممکن است شامل برخی از موارد زیر باشد:

• آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری: اگر آزمایش‌ها نشان دهد که در معده، عفونت با هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد، پزشک معالج مجموعه‌ای از چند آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند. پزشک معالج بر اساس محل زندگی و وضعیت مقاومت هلیکوباکتر پیلوری نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌بیوتیک مناسب را تجویز می‌کند. دوره مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها دو هفته است. علاوه بر آنتی‌بیوتیک‌ها، پزشک داروهای دیگر هم تجویز خواهد کرد.
• داروهای متوقف کننده تولید اسید و تسهیل‌کننده ترمیم زخم: داروهای مهارکننده پمپ پروتون با متوقف کردن کارکرد بخشی از سلول‌های معده، باعث می‌شوند تولید اسید معده بسیار کم شود. برخی از این داروها نسخه‌ای و فقط با تجویز پزشک قابل تهیه هستند و بعضی از آن‌ها غیر نسخه‌ای محسوب می‌شوند و با مشورت با دکتر داروساز می‌توانیم آن‌ها را تهیه کنیم.
• داروهایی برای کاهش تولید اسید معده: داروهایی که به مهارکننده هیستامین (H2) معروف هستند، میزان اسیدی که از سلول‌های معده تولید می‌شود را کم می‌کنند. کم شدن اسید، درد زخم معده را کم و ترمیم زخم معده را تسهیل می‌نماید.
• داروهای ضد اسید: پزشک معالج ممکن است داروی ضد اسید (یا همان آنتی‌اسید) تجویز کند. این داروها با خنثی کردن اسید تولیدشده در معده، به‌سرعت باعث کاهش درد می‌شوند، اما روی ترمیم زخم معده تأثیری ندارند.
• داروهای محافظ لایه داخلی معده و روده باریک: پزشک معالج ممکن است برای برخی از بیماران، داروهای محافظ سلول‌های معده تجویز نماید. این داروها از لایه داخلی معده و روده در برابر تأثیر مخرب اسید محافظت می‌نمایند.

روش‌های تشخیص زخم‌ معده

زمانی که معده درد داشته باشیم، پزشک در طول معاینه علائم زخم‌ معده را مورد بررسی قرار می‌دهد و درباره سوابق پزشکی و داروهای مصرفی پرس‌و‌جو می‌کند.
در صورت داشتن نشانه‌های زخم معده باید آزمایش‌هایی انجام دهیم تا پزشک‌مان درباره وجود هلیکوباکتر پیلوری مطمئن شود.
اگر آزمایش‌ها حضور این باکتری را در معده تأیید کنند، پزشک درباره‌ی نوع داروی مصرفی و درمان زخم‌ معده تصمیم‌گیری خواهد کرد. همین‌طور پزشک معالج ممکن است از اندوسکوپی برای تشخیص استفاده کند.

درمان زخم‌ معده چگونه است؟

اگر زخم‌ معده درست و به‌ موقع درمان نشود ممکن است به سرطان معده منجر شود.
به‌همین دلیل با دیدن نشانه‌ها باید فوراً به پزشک مراجعه کنیم تا داروی مناسب را برای درمان زخم‌ معده تجویز کند. بهتر است در طول درمانِ زخم‌ معده از غذاهایی که اسید معده را افزایش می‌دهند مانند ترشیجات حاوی سرکه پرهیز کنیم و خودسرانه از داروهای ضد‌التهابی استفاده نکنیم؛ چون بعضی از همین داروها می‌توانند به مخاط معده آسیب بزنند.
مهم‌تر از همه با ارتقای سطح بهداشت و دسترسی به آب سالم، می‌توانیم شاهد کاهش آلودگی به میکروب هلیکوباکتر پیلوری باشیم.

پیگیری درمان زخم معده به چه شکل است؟

درمان زخم معده به‌طورمعمول در ترمیم زخم موفق عمل می‌کند. اما اگر علائم شدید هستند یا با وجود به کار بستن درمان هنوز علائم بهبود نیافته‌اند، ممکن است بیماری‌های دیگری مطرح باشند و بهتر است دوباره به پزشک معالج مراجعه کنیم. گاهی حتی ممکن است پزشک برای بار دوم انجام آزمایش‌ و آندوسکوپی معده را درخواست کند یا انجام دهد. اگر علائم بیماری خوب شده است، برخی از پزشکان دوباره از آندوسکوپی استفاده می‌کنند تا از ترمیم زخم معده مطمئن شوند. یادمان باشد زخم معده بیماری بسیار عودکننده‌ای است و در صورت تکرار علائم باید به پزشک مراجعه کنیم. پزشک پس از بررسی مجدد، یا همان درمان را تجدید می‌نماید یا بر اساس تغییرات موجود درمان تازه‌ای را تجویز می‌کند.

عوامل شکست درمان زخم معده چه هستند؟

گاهی زخم‌های معده با وجود درمان، ترمیم نمی‌شوند یا به‌اصطلاح، زخم مقاوم به درمان هستند. علل زیر ممکن است باعث مقاومت به درمان شوند:

• مصرف نکردن داروها طبق دستور پزشک
• مقاومت برخی از گونه‌های هلیکوباکتر پیلوری نسبت به برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
• ادامه استعمال دخانیات
• ادامه مصرف داروهای ضدالتهاب غیرکورتونی
• تولید بسیار زیاد اسید معده به دلیل سایر بیماری‌ها
• عفونت معده با میکروبی غیر از هلیکوباکتر پیلوری
• سرطان معده
• سایر بیماری‌هایی که موجب ایجاد ضایعات زخم‌مانند در معده یا روده می‌شوند، مانند بیماری کرون

به طور مشخص، برای درمان زخم معده مقاوم لازم است عاملی که از ترمیم زخم جلوگیری می‌کند، برطرف شود.

می‌دانیم اگر زخم معده درمان نشود باعث بروز عوارضی مانند خونریزی یا حتی سوراخ شدن معده می‌شود که عمل جراحی را ضروری می‌سازد.

چرا تغذیه در بهبود زخم معده مهم است؟

شکی نیست که رعایت نکات مهم تغذیه و داشتن یک برنامه غذایی متعادل و سالم در افزایش سطح سلامتی بدن و پیشگیری و درمان تقریبا همه بیماری‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کند. در مورد زخم معده هم این امر صدق می‌کند و پیروی از برنامه غذایی متوازن با مزایای زیر در پیشگیری و درمان زخم معده تاثیر بسیاری دارد:

• بهبود حفاظت از مخاط معده و دستگاه گوارشی
• تسریع ترمیم ضایعات معده
• تسهیل هضم غذا
• تسکین درد

زخم معده یک بیماری مزمن است که به طور متناوب بهبود می‌یابد و دوباره عود می‌کند. بنابراین، تغییر عادات غذایی در درازمدت و دقت در مصرف غذای مناسب برای برآورده کردن نیاز بدن به مواد ضروری در طولانی‌مدت بسیار اهمیت دارد.

کدام مواد ضروری در ترمیم زخم معده اهمیت دارند؟

برخی مواد برای ترمیم هر نوع زخم در بدن مانند زخم معده باید در سطح ایده‌آل در خون و در بافت وجود داشته باشند که «پروتئین» مهم‌ترین آنهاست. برخی از سایر مواد لازم عبارتند از:

• روی (زینک): برای بهبود فعالیت سیستم ایمنی و به عنوان یک آنتی‌اکسیدان
• سلنیوم: برای تسریع التیام ضایعه
• ویتامین آ: در مقادیر کم برای ترمیم بهتر (هویج از منابع خوب ویتامین آ به شمار می‌آید.)

برنامه غذایی فرد از جهت ترکیب کلی کربوهیدرات، پروتیین و چربی، با رژیم غذایی عادی افراد تفاوتی ندارد، اما تامین مواد بالا باید با مشورت با کارشناس تغذیه یا مصرف متعادل مکمل غذایی در اولویت قرار گیرد.

نقش فیبر غذایی در بهبود زخم معده

فیبر غذایی بخشی از غذاهای گیاهی است که دستگاه گوارش توانایی هضم آن را ندارد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی فیبر به گونه‌ای است که آثار متفاوتی در بدن ما به وجود می‌آورد.

فیبر محلول در سیب، گلابی و جو دوسر به وفور وجود دارد و به عنوان نمونه، غلظت محتویات روده را افزایش می‌دهد.

فیبر غیرمحلول به‌خصوص در غلات دارای سبوس زیاد است و باعث افزایش حجم مدفوع، افزایش سرعت گذشتن محتویات از روده بزرگ و سهولت دفع مدفوع می‌شود.

فیبرها نقش مهمی در تنظیم کارکرد دستگاه گوارش دارند و به همین دلیل برای سلامتی همه ما (افراد سالم و مبتلایان به زخم معده) از اهمیت بالایی برخوردارند.

مصرف بیشتر فیبر غذایی باعث کاهش علائم زخم معده مانند نفخ، ناراحتی و درد در معده می‌شود و در مطالعات مختلف، تاثیرات مفید آن به اثبات رسیده است.

سبزی‌ها، میوه‌ها، عدس، نخود، نخودفرنگی و مغزیات مانند بادام، سرشار از انواع فیبرها هستند.

نقش پروبیوتیک‌ها در بهبود زخم معده

پروبیوتیک‌ها گروهی از موجودات زنده میکروسکوپی (میکروب‌های مفید) هستند که با ایجاد تعادل بین جمعیت‌های میکروبی دستگاه گوارش، مزایای گوناگونی برای سلامتی ما به ارمغان می‌آورند.

شواهد علمی نشان می‌دهند افزودن برخی پروبیوتیک‌ها به برنامه غذایی، باعث کاهش تعداد هلیکوباکتر پیلوری در معده و تاثیر بهتر آنتی‌بیوتیک‌ها در نابودی هلیکوباکترپیلوری می‌شود و به کاهش علائم زخم معده کمک می‌کند.

در مطالعات انجام شده ماست محتوی پروبیوتیک با نتایج خوبی در بهبود زخم معده همراه بوده است.

نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در ترمیم زخم معده

به نظر می‌رسد آنتی‌اکسیدان‌ها در رفع زخم معده و برطرف شدن عفونت معده با هلیکوباکتر پیلوری، نقش مثبتی ایفا می‌کنند. ویتامین ث یکی از آنتی‌اکسیدان‌هاست که روی آن تحقیقات بیشتری صورت گرفته است.

مطالعات روی نقش مصرف ویتامین ث در بهبود زخم معده نشان می‌دهد دوز کم ویتامین ث (و نه دوز زیاد آن) در افزایش تاثیر آنتی‌بیوتیک‌ها در نابودی هلیکوباکتر پیلوری مفید است.

توت‌فرنگی و مرکبات از مهمترین منابع تامین ویتامین ث هستند.

پرهیز غذایی در زخم معده

بجز ترک سیگار و دخانیات که نقش مهمی در بهبود و پیشگیری از عود زخم معده دارد، برخی از مواد غذایی هستند که تقریبا در همه افراد مبتلا به زخم معده زیان‌بار است. نوشیدنی‌های الکلی در صدر این فهرست قرار دارند. بقیه مواردی که برای زخم معده مضر هستند و باید در مصرف آنها احتیاط کرد، عبارتند از:

• غذاهای سرخ‌کرده
• لیموترش
• فلفل‌های تند
• شکلات
• قهوه، چای و نوشابه‌های گازدار یا حاوی کولا
• دانه خردل

دقت کنیم که هریک از مبتلایان به زخم معده، باید در مصرف مواد غذایی دقت داشته باشند و اگر غذایی باعث تشدید علائم آنها می‌شود، در مصرف آن احتیاط نمایند. بنابراین ممکن است برای هر شخص، مواد غذایی دیگری با تشدید علائم همراه باشد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

برگرفته از تیم علمی داروسازی دکتر عبیدی

در این بخش با غدد درون ریز بدن آشنا خواهید شد؛

به طور کلی، سیستم درون ریز مسئول فرایندهایی از بدن است که کد صورت می گیرد، مثل رشد سلولی. فرایندهای سریعتر مثل تنفس و حرکت بدن توسط سیستم عصبی کنترل می شوند. اما بااینکه سیستم عصبی و سیستم درون ریز، دستگاه هایی کاملاً جدا از هم هستند، معمولاً برای بهبود عملکردهای بدن، با هم عمل می کنند.
پایه و بنیاد سیستم درون ریز، هورمون ها و غدد هستند. هورمون ها بعنوان پیام رسان های شیمیایی بدن، اطلاعات و دستورات را از یک گروه سلولی به گروه دیگر منتقل می کند. گرچه انواع مختلفی از هورمون ها در جریان خون گردش دارند، اما هرکدام فقط روی سلولی تاثیر می گذارد که ژنتیکی برای دریافت و واکنش به پیام های آن برنامه ریزی شده است. سطح هورمون ها می تواند تحت تاثیر عواملی مثل استرس، عفونت ها و بیماری ها، و تغییرات در توازن مایعات و موادمعدنی خون قرار گیرد.
یک غده مجموعه ای از سلول هاست که موادشیمیایی تولید و ترشج کرده و بیرون می دهد. غده موادی را از خون انتخاب کرده و بیرون می کند، روی آنها فرایندهایی انجام می دهد و موادشیمیایی حال را برای استفاده در یک نقطه از بدن آزاد می کند. برخی از انواع غدد، ترشحات خود را در نواحی خاص آزاد می کنند. برای مثال، غدد برون ریز، مثل غدد عرق و براقی، ترشجات خود را در پوست یا داخل دهان آزاد می کنند.
از طرف دیگر غدد درون ریز، بیش از 20 هورمون اصلی بدن را مستقیماً وارد جریان خون می کند تا در آنجا به سلول های دیگر در نواحی مختلف بدن منتقل شوند.
غدد اصلی که سیستم درون ریز بدن انسان را تشکیل می دهد، غده هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید، پاراتیروئید، آدرنال، جسم صنوبری و غدد تناسلی می باشد که شامل تخمدان ها و بیضه هاست. پانکراس نیز بااینکه به سیستم گوارش نیز مربوط است اما چون آنزیم های گوارشی را تولید و ترشح می کند، بخشی از این سیستم مترشحه هورمونی به حساب می آید.
بااینکه غدد درون ریز اصلی ترین تولیدکننده های هورمون های بدن هستند، برخی اندام های غیر درون ریز– مثل مغر، قلب، ریه ها، کلیه ها، غده تیموس، پوست و جفت—نیز هورمون تولید کرده و ترشح می کنند.
هیپوتالاموس، مجموعه ای از سلول های ویزه که در بخش پایینی مرکز مغز واقع شده است، اصلی ترین رابط بین سیستم درون ریز و سیستم عصبی به شمار می رود. سلول های عصبی موجود در هیپوتالاموس، با تولید مواد شیمیایی که تولید و ترشج هورمون ها را یا تشدید یا متوقف می کنند، غده هیپوفیز را کنترل می کند.
غده هیپوفیز بااینکه چندان بزرگتر از یک نخودفرنگی نیست، مهمترین بخش سیستم درون ریز به شمار می رود. این اندام گاهاً “غده اصلی” نامیده می شود، چون هورمون هایی را تولید می کند که غدد درون ریز دیگر را کنترل می کنند.
تولید و ترشح هورمون های هیپوفیز می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل احساسات و تغییرات فصلی قرار گیرد. برای انجام اینکار، هیپوتالاموس، اطالاعاتی را که توسط مغز داده می شود (مثل دمای محیط، الگوهای قرارگیری در معرض نور، و احساسات) را به هیپوفیز می فرستد.
غده هیپوفیز به دو بخش تقسیم می شود:بخش پیشین و بخش پسین. بخش پیشین فعالیت غدد تیروئید، آدرنال، و تناسلی را تنظیم می کند. از میان هورمون هایی که این غده ترشح می کند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
· هورمون رشد، که رشد استخوانها و سایر بافت های بدن را تحریک می کند و در استفاده بدن از موادمغذی و معدنی نقش دارد.
· هورمون پرولاکتین، که تولید شیر را در زنان شیرده فعال می کند.
· هورمون تیروتروپین، که غده تیروئید را برای تولید هورمون تیروئید تحریک می کند.
· کورتیکوتروپین، که غده آدرنال را برای تولید برخی هورمون های خاص تحریک می کند.
غده هیپوفیز همچنین اندورفین نیز ترشح می کند. اندورفین ها مواد شیمیایی هستند که برای کاهش حساسیت به درد، بر روی سیستم عصبی کار می کنند. علاوه بر این، غده هیپوفیز هورمون هایی نیز ترشح می کند که به تخمدان ها و بیضه ها برای تولید هورمون های جنسی پیام می فرستند. غده هیپوفیز همچنین تخمک گذاری و چرخه قاعدگی را نیز در زنان کنترل می کند.
بخش پسین غده هیپوفیز، هورمون های ضد ادرار ترشح می کند که با تاثیری که بر کلیه ها و دفع ادرار دارد، به حفظ توازن آب بدن کمک می کند. هورمون دیگری که این بخش ترشح می کند، اکسیتوسین است که انقباضات رحم را طی وضع حمل ایجاد می کند.
تیروئید که در بخش جلویی گردن قرار دارد، شبیه به یک پاپیون یا پروانه است که هورمون های تیروئید، یتروکسین و تیرودوتیرونین را تولید می کند. این هورمون ها سرعتی را که سلول ها سوخت های بدن را از موادغذایی برای تولید انرژی می سوزانند، کنترل می کنند. هرچه میزان هورمون های تیروئید در جریان خون بالا رود، سرعت ایجاد واکنشهای شیمیایی نیز در بدن بیشتر می شود.
هورون های تیروئید همچنین نقش مهمی در رشد استخوانها و رشد مغز و سیستم عصبی در کودکان دارند. تولید و ازادسازی هورمون های تیروئید توسط تیروتروپین کنترل می شود که آن نیز به نوبه خود توسط غده هیپوفیز ترشح می شود.
به غده تیروئید چهار غده کوچک متصل است که به همراه یکدیگر عمل می کنند و پاراتیروئید نامیده می شوند. این غدد هورمون پاراتیروئید ترشح می کنند که با کمک کالسیتونین که در تیروئید تولید می شود، سطح کلسیم را در خون تنظیم می کند.
بدن دو غده آدرنال مثلثی شکل دارد که هرکدام روی یکی از کلیه ها قرار گرفته است. غدد آدرنال دو قسمت دارند، که هرکدام یک سری هورمون تولید می کنند و عملکردی متفاوت دارند. بخش بیرونی، قشر آدرنال، هورمون هایی تولید می کند که کورتیکوستیروئید نامیده می شوند و توازن نمک و آب بدن، واکنش بدن به استرس، متابولیسم، سیستم ایمنی و رشد و عملکرد جنسی را تنظیم می کند.
بخش داخلی، کاته کولامین هایی مثل اپینفرین تولید می کند. اپینفرین که آدرنالین هم نامیده می شود، در مواجهه با استرس، فشارخون و ضربان قلب را بالا می برد.
جسم صنوبری که غده صنوبری نیز نامیده می شود، در وسط مغز قرار گرفته است. این غده ملاتونین ترشح می کند، هورمونی که چرخه خواب-بیداری را تنظیم می کند.
غدد جنسی مهمترین منبع هورمون های جنسی هستند. در مردها، این غدد در کیسه بیضه قرار گرفته اند. غدد مردانه، یا بیضه ها، هورمون هایی تولید می کند که آندروژن نامیده می شود، که مهمترین آنها تستوسترون است. این هورمون ها تغییرات بدن را که به خاطر رشد جنسی ایجاد می شود، مثل بزرگ شدن آلت تناسلی و بروز سایر ویژگی های مردانه مثل کلفت شدن صدا، رشد مو صورت و شرمگاه و افزایش رشد و قدرت عضلانی، تنظیم می کند. تستوسترون همچنین در تولید اسپرم توسط بیضه ها نیز دخالت دارد.
غدد زنانه، ینی تخمدان ها، در لگن خاصره قرار گرفته اند. این غدد تخمک تولید کرده و هورمون های زنانه مثل استروژن و پروژسترون را تولید می کنند. استروژن در رشد خصوصیات جنسی زنانه مثل رشد سینه ها و جمع شدن چربی بدن در ران ها و باسن، نقش دارد. هم استروژن و هم پروژسترون در حاملگی و تنظیم عادت ماهیانه نیز نقش دارند.
پانکراس یا همان لوزالمعده (علاوه بر سایرین) دو هورمون مهم، یعنی انسولین و گلوکاگن را تولید می کند. این هورمون ها برای حفظ توازن گلوکز یا قند خون و حفظ سوخت و ذخائر انرژی بدن، در کنار یکدیگر عمل می کنند.
● سیستم غدد درون ریز چه می کند
وقتی هورمون ترشح می شود، از غدد درون ریز به داخل جریان خون منتقل می شود تا به سمت سلولهایی که باید پیامرسانی کند، برود. در مسیر رفتن به سمت این سلولها، پروتئین های خاصی به برخی از این هورمون ها می چسبند. این پروتئین های خاص مثل حمل کننده هایی رفتار می کنند که مقدار هورمونی را که باید با سلول هدف رابطه برقرار کند و روی آن تاثیر بگذارد را کنترل می کنند.
همچنین، سلول های هدف گیرنده هایی دارند که فقط به برخی هورمون های خاص می چسبند، و هر هورمون گیرنده های خاص خود را دارد، درنتیجه هر هورمون فقط با سلولهای هدف خاص که گیرنده های آن هورمون را دارند، وارد رابطه می شود. وقتی هورمون به سلول هدف خود می رسد، به گیرنده های خاص آن سلول می چسبد و این ترکیب گیرنده-هورمون، دستورالعمل های شیمیایی را به کارگران داخل سلول منتقل می کند.
وقتی سطح هورمون ها به مقدار نرمال یا لازم خود برسد، ترشح بیشتر آن هورمون با مکانیسم های مهم بدن کنترل می شود تا همان میزان هورمون در خون حفظ شود. این تنظیم تولید و ترشح هورمون ها می تواند خود هورمون یا ماده دیگری در خون که مربوط به این هورمون است را درگیر کند.
برای مثال، اگر غده تیروئید مقدار کافی از هورمون های تیروئید در خون ترشح کرده باشد، غده هیپوفیز متوجه این مقدار نرمال از آن هورمون در جریان خون شده و آزادسازی تیروتروپین را تنظیم می کند. تیروتروپین هورمونی است که ده تیروئید را برای ساخت و ترشح هورمون های تیروئید تحریک می کند.
مثال دیگر هورمون پاراتیروئید است که یزان کلسیم خون را بالا می برد. وقتی میزان کلسیم خون بالا رود، غدد پاراتیروئید این تغییر را حس کرده و ترشح و تولید این هورمون را کاهش می دهند.
● مشکلات سیستم غدد درون ریز
مقدار خیلی زیاد یا خیلی کم از هر هورمون می تواند برای بدن مضر باشد. برای مثال، اگر غده هیپوفیز هورمون رشد زیاد تولید کند، بچه می تواند رشد بسیار زیادی پیدا کندو به طور غیرطبیعی بلند قد شود. اگر این مقدار کم باشد، بچه به طور غیرطبیعی کوتاه قد و ریز خواهد شد.
کنترل تولید یا جایگزینی برخی هورمون های خاص می تواند بسیاری از اختلالات درون ریز را در کودکان و نوجوانان برطرف کند. برخی از این اختلالات عبارتند از:
● ناتوانی آدرنال:
در این وضعیت عملکرد قشر غده آدرنال یا فوق کلیوی پایین آمده و درنتیجه تولید هورمون های کورتیکوستیروئید آدرنال نیز بسیار کم می شود. علائم ناتوانی آدرنال می تواند شامل ضعف، خستگی، درد شکم، حالت تهوع، کم آب شدن بدن، و تغییرات پوستی باشد. پزشکان ناتوانی ادرنال را با تجویز جایگزین هایی برای هورمون هایکورتیکوستیروئید مداوا می کنند.
● سندرم کوشینگ:
مقدار بسیار زیاد از هورمون های گلوکوکورتیکوئید در بدن می تواند منجر به بروی سندرم کوشینگ شود. در کودکان، معمولاً زمانی این اتفاق می افتد که کودک برای درمان بیماری های خود ایمنی مثل سل جلدی (lupus) مقدار بالایی داروهای ترکیبی کورتیکوستیروئید مصرف می کند (مثل پردنیسون).
اگر این وضعیت به خاطر وجود تومر در غده هیپوفیز باشد که مقدار زیادی کورتیکوتروپین تولید می کند و غدد فوق کلیوی (آدرنال) را تحریک به تولید بیش از حد کورتیکوستیروئیدها می کند، به آن بیماری کوشینگ اطلاق می شود. بروز علائم آن ممکن است سالها طول بکشد و این علائم عبارتند از، چاق شدن بیش از حد، ناتوانی رشد، ضعف عضلانی، کبود شدن سریع پوست، آکنه، بالا رفتن فشار خون، و تغییرات فیزیولوژیکی. بنابراین علت خاص بیماری، پزشکان با روش های مختلفی مثل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی یا داروهایی که تولید این هورمون ها را متوقف می کنند، این بیماری را مداوا می کنند.
● دیابت نوع 1:
وقتی لوزالمعده یا پانکراس نتواند به میزان کافی انسولینتولید کند، دیابت نوع 1 ایجاد می شود. علائم این بیماری عبارتند از: تشنگی زیاد، گرسنگی، ادرار و کاهش وزن.
در کودکان و نوجوانان، این بیماری معمولاً یک اختلال خودایمن است که در آن برخی سلول های خاص سیستم ایمنی و پادتن هایی که توسط دستگاه ایمنی بدن ساخته می شوند، سلول های لوزالمعده را که انسولین تولید می کنند، تخریب می کند. این بیماری می تواند مشکلات دیگری در دراز مدت به وجود آورد مثل مشکلات کلیوی، آسیب های عصبی، کوری، و بیماری های قلبی کرونری زودرس و سکته. به کودکانی که دچار این مشکل هستند، برای کنترل سطح قند خون و کاهش خطر ایجاد مشکلات دیابتی مداوماً انسولین تزریق می شود.
● دیابت نوع 2:
برخلاف دیابت نوع 1، که در آن بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست، در دیابت نوع 2 بدن قادر به واکنش نرمال به انسولین نمی باشد. کودکان و نوجوانان مبتلا به این بیماری معمولاً اضافه وزن زیادی دارند و باور بر این است که چربی اضافه بدن نقش مهمی در مقاومت انسولین دارد که از مشخصه های این بیماری است.
درواقع، در سالهای اخیر، شیوع این بیماری در کودکان تقریباً برابر با میزان بالای چاقی مفرط در آنها است. علائم و مشکلات احتمالی دیابت نوع 2 تقریباً مشابه با دیابت نوع 1 می باشد. برخی کودکان ونوجوانان می توانند با تغییرات رژیم غذایی، ورزش، و دارو قند خون خود را کنترل کنند اما خیلی از آنها مجبورند مثل بیماران دیابت نوع 1، تزریق انسولین انجام دهند.
● مشکلات هورمون رشد:
بالا بودن میزان هورمون رشد در کودکان در ال رشد باعث رشد بی اندازه استخوان ها و سایر قسمت های بدنشان می شود که منجر به غول پیکر شدن آنها می شود. این وضعیت نادر، معمولاً به خاطر وجود یک تومر در غده هیپوفیز ایجاد می شود که می توان آنرا با برداشتن تومر مداوا کرد. درمقابل، وقتی غده هیپوفیز نتواند به میزان کافی هورمون رشد تولید کند، رشد کودک از قد، معیوب می شود. پایین بودن قند خون نیز ممکن است در کودکان مبتلا به کمبود هورمون رشد اتفاق بیفتد.
● پرکاری تیروئید:
پرکاری تیروئید وضعیتی است که در آن سطح هورمون های تیروئید در خون بیش از اندازه بالا می رود. علائم آن شامل کاهش وزن، عصبی شدن، رعشه، تعرق زیاد، بالا رفتن ضربان قلب و فشارخون، برآمدگی چشم ها، و تورم گردن به خاطر بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر) می شود. این وضعیت در کودکان معمولاً به خاطر بیماری گریوز ایجاد می شود که یک اختلال خودایمن است که در آن برخی پادتن ها که توسط سیستم ایمنی تولید می شود، غده تیروئید را برای فعالیت بیش از حد تحریک می کنند. این بیماری را می توان با دارو یا برداشتن یا از بین بردن غده تیروئید با جراحی یا پرتودرمانی مداوا کرد.
● کم کاری تیروئید:
کم کاری تیروئید وضعیتی است که در آن سطح هورمون های تیروئید در خون به طور غیرعادی پایین می آید. کمبود هورمون تیروئید، فرایندهای بدن را کند کرده و می تواند منجر به خستگی، پایین آمدن ضربان قلب، خشک شدن پوست، اضافه وزن، یبوست، و در کودکان، کاهش رشد و بلوغ دیررس گردد.
مهمترین عامل ایجاد کم کاری تیروئید در کودکان تیروئیدیت هاشیموتو است که درنتیجه یک فرایند خودایمن ایجاد می شود که تیروئید را تخریب کرده و تولید هورمون تیروئید را متوقف می سازد. نوزادان ممکن است فاید غده تیروئید متولد شوند یا غده تیروئید آنها رشد کافی نداشته باشد که این هم منجر به کم کالری تیروئید خواهد شد. این وضعیت را می توان با جایگزین های غذایی هورمون تیروئید مداوا کرد.
● بلوغ زودرس:
تغییرات بدن که حین بلوغ ایجاد می شوند، اگر میزان هورمون های هیپوفیز که غدد جنسی را برای تولید هورمون هایجنسی تحریک می کنند، پیش از موقع بالا رود، ممکن است در برخی کودکان در سنین خیلی پایین اتفاق بیفتد. داروی تزریقی برای متوقف کردن ترشح این هورمون های هیپوفیز وجود دارد که جلوی رشد جنسی زودرس را در این کودکان می گیرد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی
منبع: پزشکان بدون مرز