تفاوت حمله قلبی با سوزش سر دل

این حمله قلبی است یا سوزش سر دل؟
سوزش سر دل ناشی از ریفلاکس اسید معده به مری و درد قفسه سینه ناشی از حمله قلبی، دو بیماری کاملا متفاوت با هم هستند، اما علائم و نشانه‌های شبیه به هم دارند، طوری که گاهی تشخیص این دو از هم دشوار خواهد بود. این مساله جدا مهم و گاهی خطرناک است! در ادامه این مطلب را بخوانید.

درد قلبی
قطعا شما برای یکبار هم که شده تجربه سورزش سر دل را داشته‌اید، مخصوصا بعد از مصرف یک وعده غذایی سنگین. اما مشکل آنجاست که این علامت درست شبیه علامت حملات قلبی در مبتلایان به بیماری‌های قلبی است و خیلی وقت‌ها مخصوصا در کسی که علاوه بر بیماری قلبی، به بیماری ریفلاکس اسید معده هم مبتلاست، می‌تواند باعث نادیده گرفتن علامت حملات قلبی شود و این مساله خطرناک است.

اما دانستن تفاوت‌ها و علامت‌های دقیق این بیماری‌ها می‌تواند در خیلی وقت‌ها از مرگ پیشگیری کند. در این جا می‌خواهیم این تفاوت‌ها و علامت‌ها را به شما بگوییم.

سوزش سر دل چیست؟
سوزش سر دل علامت بیماری بسیار شایعی به نام GERD یا ریفلاکس (برگشت) اسید معده به مری است.

در حالت عادی اسید ترشح شده از معده، بعد از مخلوط شدن با مواد غذایی به سمت پایین یعنی روده کوچک حرکت می‌کند. از طرفی دریچه‌ای محکمی که بین مری و معده وجود دارد مانع برگشت این اسید به سمت بالا می‌شود.

اما در بیماری GERD که علت‌های متعددی هم دارد، در اثر کاهش انقباض عضلات این دریچه، اسید معده به سمت مری حرکت کرده و به دیواره‌های آن آسیب می‌زند و نتیجه همان درد و سوزشی است که به آن سوزش سر دل می‌گوییم.

علامت های این بیماری از قرار زیر هستند:
- احساس درد و سوزش در پشت جناغ سینه که معمولا طی نیم تا یک ساعت بعد از مصرف وعده غذایی ایجاد می‌شود و برای چند دقیقه تا چند ساعت با فرد می‌ماند.

- درد قفسه سینه که مخصوصا بعد از دراز کشیدن و یا غذا خوردن ایجاد می‌شود. فراموش نکنید که علت این درد قفسه سینه هرچه که باشد، باید سریعا به پزشک مراجعه شود.

- سوزش گلو، احساس سوزش و یا طعم اسیدی در دهان و انتهای حلق

- مشکل در بلع غذا

- احساس چسبیدن غذا در وسط قفسه سینه و یا گلو

- سرفه‌های مکرر، صاف کردن گلو و خشن شدن صدا در طولانی مدت

- حمله قلبی معمولا تعریق شدید را به همراه داد، علامتی که در سوزش سر دل اصلا شایع نیست.

حملات قلبی
حمله قلبی به یکباره اتفاق نمی‌افتد، بلکه همراه با علائم متعددی است که طی روزها و هفته‌ها خود را نشان می‌دهد، اما اغلب افراد به آن بی‌توجه هستند. علائم حمله قلبی در زنان و مردان متفاوت است. بررسی‌ها نشان می‌دهد 95 درصد زنانی که دچار حمله شده بودند، هفته‌ها و ماه‌ها قبل از آن علائمی غیر از درد قفسه سینه را تجربه کرده بودند.

اما یکی از علائم سکته قلبی، شروع درد قفسه سینه است که این درد قفسه سینه می‌تواند مختلف باشد. این درد خیلی وقت‌ها به صورت درد و سوزش زیر جناق سینه تظاهر می کند. اما برخی اوقات این درد به گردن و دست‌ها بویژه دست چپ و گاهی همزمان در هر دو دست و کتف و شانه‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند.

در مواردی که فرد دچار سکته قلبی می‌شود، درد 20 دقیقه طول می‌کشد و گستره درد ممکن است به صورت سنگینی یا خنجری یا احساس فشردگی در قفسه سینه خود را نشان دهد.

این دردها معمولا با سایر علائمی همچون تعریق شدید و احساس سردی در تمام نقاط بدن که ناشی از تحریک قوه سمپاتیک است، همراه است. در این موارد همچنین افراد دچار احساس ترس، نگرانی و بی ‌قراری، تپش قلب و افت فشار خون و گاهی نیز افزایش فشار خون می‌شوند.

1. این درد چه نوع دردی است؟
همانطور که گفتیم درد ناشی از سوزش سر دل، دردی سوزناک و در زیر سینه و دنده ها است. این سوزش می تواند به سمت گلو نیز پیش برود و با دراز کشیدن و بلند کردن اجسام سنگین نیز بدتر می شود.

در حالی که درد ناشی از حمله قلبی باعث احساس فشار در مرکز سینه می‌شود که به طور ناگهانی و بسیار شدید است.

احساس سیری و سنگینی هم معمولا با آن همراه می‌شود و خیلی وقت‌ها احساس تنگی نفس.

این درد می‌تواند به بازوها، شانه‌ها و یا گردن سرایت کند و این اتفاقی است که خیلی کم در سوزش سردل می‌افتد.

2. چه علامت های دیگری به همراه این درد دارید؟
سوزش سر دل معمولا با احساس طعم ترشی در انتهای دهان همراه است که از ریفلاکس اسید معده به مری ناشی می‌شود.

حمله قلبی معمولا تعریق شدید را به همراه داد، علامتی که در سوزش سر دل اصلا شایع نیست. همچنین احساس سبکی سر، تهوع، تنگی نفس و نیز تپش قلب دارید. سوزش سر دل معمولا به آنتی اسیدها پاسخ می‌دهد، در حالی که درد قفسه سینه ناشی از حملات قلبی هیچ واکنشی به آنتی اسیدها نمی‌دهد.

3. چه چیزی باعث شروع این درد شده است؟
سوزش سر دل ناشی از ریفلاکس اسید معده، معمولا طی 30 تا 45 دقیقه بعد از مصرف وعده غذای ایجاد می‌شود، مخصوصا وعده‌های غذایی سنگین و پر حجم و در صورت دراز کشیدن و خوابیدن بعد از مصرف غذا تشدید می‌شود. غذاهای چرب معمولا متهم ردیف اول در برنامه غذایی‌اند.

غذاهای اسیدی، غذاهای ادویه‌ای و غذاهایی که حاوی کافئین هستند، قدرت بالایی در تحریک این عارضه گوارشی دارند.

سکته قلبی معمولا بعد از فعالیت‌های بدنی سنگین ایجاد می‌شود. لازم نیست این فعالیت شدید، در حد بلند کردن یک جسم سنگین و یا دویدن باشد. آستانه تحمل افراد برای این فعالیت‌ها معمولا متفاوت است.

فعالیتی برای فرد سنگین است که باعث افزایش یکدفعه‌ای در فشار خون شود. این افزایش فشار خون حتی می‌تواند ناشی از استرس و هیجان باشد. برای مثال مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که شیوع حملات قلبی در طی فصل تابستان و تعطیلات که افراد به تفریح و مسافرت می‌روند، بیشتر است.

4. این درد چه مدتی ادامه پیدا می کند؟
سوزش سر دل ناشی از GERD معمولا طی 5 تا 10 دقیقه از بین می‌رود. اما حمله قلبی بیشتر طول می‌کشد و ممکن است ساعتی بعد بازگردد.

5. چه اقداماتی این درد را بهبود می دهد؟
سوزش سر دل معمولا به آنتی اسیدها پاسخ می‌دهد، در حالی که درد قفسه سینه ناشی از حملات قلبی هیچ واکنشی به آنتی اسید ها نمی‌دهد، بلکه با قرص‌های قلبی آرام می‌گیرد.

اما فراموش نکنید حتی زمانی که شما هیچ سابقه‌ای از بیماری‌های قلبی هم نداشته باشید، با تجربه سوزش سر دل و علائم گفته شده باید به پزشک مراجعه کنید.

در صورتی که شما تجربه حمله قلبی داشته باشید، نادیده گرفتن این علامت‌ها و ربط دادن غلط آن به سوزش سر دل ناشی از ریفلاکس می‌تواند واقعا تهدیدکننده زندگی باشد.

پزشک با بررسی علائم بیماری، تاریخچه بیماری و بررسی داروهای مصرفی به راحتی قادر خواهد بود بیماری اصلی شما را تشخیص دهد و بهترین راهکار درمانی را برای شما در پیش بگیرد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: دانشکده علوم پزشکی زنجان

در این مقاله شما با علائم سرفه خشک و راههای درمان آن آشنا خواهید شد. حتما خود یا اطرافیان را مشاهده کردید که دچار سرفه های خشک شدند، ولی نمی دانستید چگونه به او کمک کنید، مطالعه این مقاله دانش و آگاهی شما را افزایش خواهد داد تا به شکل علمی بهترین راه را انتخاب کنید.

درمان سرفه خشک سرفه کردن اتفاقی طبیعی است که در پاکسازی بدن از مواد محرک و عفونت نقش دارد، اما تداوم سرفه نشانه چیست و چطور باید با آن مقابله کرد؟ پیدا کردن بهترین روش درمان سرفه به علت اصلی بروز آن بستگی دارد. دلیل احتمالی سرفه، می‌تواند آلرژی‌ها، عفونت‌ها و بازگشت اسید معده به مری (رِفلاکس) باشد.

اگر می‌خواهید از درمان‌های طبیعی برای بهبود سرفه‌ استفاده کنید، باید درباره منابع و اسامی تجاری معتبر اطلاعات کافی کسب کنید؛ همچنین باید آگاه باشید که برخی از گیاهان و مکمل‌ها می‌توانند با سایر داروها تداخل داشته و عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کنند.

در صورتی که سرفه شدید بوده یا بیش از چند هفته ادامه داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. طیف وسیعی از روش‌های درمانی طبیعی برای سرفه‌های مداوم استفاده می‌شود.

درمان دل درد و حالت تهوع

درمان دل درد و حالت تهوع

درمان دل درد و حالت تهوع شکایات شایع سلامتی در کودکان و بزرگسالان است. علل آن می تواند از پرخوری و اضطراب گرفته تا عفونت و اختلالات گوارشی متغیر باشد. درمان دل درد و خالت تهوع نیز در هرشرایطی متفاوت است.

دل درد و حالت تهوع می تواند حاد یا مزمن باشد. حاد به این معنی است که علائم کوتاه مدت هستند و ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند. مزمن به این معنی است که این وضعیت پایدار است.

دل درد یکی از نادیده گرفته ترین شکایات است. افراد با درد دل درد پزشکان می آیند، اما بیشتر اوقات ترجیح می دهند مسکن مصرف کرده و صبر کنند. ناراحتی و سایر ناراحتی ها در شکم می تواند واقعاً یک علامت خطرناک باشد. در بسیاری از موارد، دل درد و حالت تهوع نشان دهنده یک بیماری جدی است. پس زمان از دست رفته و همچنین خوددرمانی نادرست می تواند مشکل را تشدید کند.

دل درد ممکن است تنها علامت باشد یا با علائم دیگری همراه باشد: حالت تهوع، نفخ، اختلالات مدفوع، تکرر ادرار، ترشحات واژن، تب. چنین علائمی تصویر بیماری را تکمیل می کند و به شما امکان می دهد مشکل را با دقت بیشتری تعیین کنید. برای مثال درد در قسمت پایین سمت راست شکم و در لمس حساس است و همچنین تب دارید یا استفراغ می کنید. اینها ممکن است علائم آپاندیس باشند.

بررسی علت دل درد

برای درک اینکه درد چقدر خطرناک است یا چرا ظاهر شده، باید عوامل زیادی را در نظر بگیرید. کجا، چگونه، چه مدت درد می کند، چه علائم دیگری وجود دارد و… همه اینها به درک وضعیت و تصمیم گیری صحیح کمک می کند.

برای درک بهتر این سوالات را از خود بپرسید: چه چیزی می تواند به شکم صدمه بزند؟ شکم جایی است که اندام های داخلی در آن قرار دارند. شامل: معده، کبد، روده، پانکراس، طحال، کیسه صفرا، روده ها، اندام های دستگاه تناسلی، مثانه و …

در این مقاله به برخی از علل حاد و مزمن دل درد و حالت تهوع می پردازیم. ما همچنین در مورد مراقبت از خود، زمان مراجعه به پزشک، درمان پزشکی، عوارض و پیشگیری بحث می کنیم.

علل حاد دل درد و حالت تهوع

دل درد و حالت تهوع می تواند از عوارض جانبی داروها باشد یا به دلیل گاستروانتریت ویروسی یا استرس رخ دهد.

علل دل درد حاد و حالت تهوع

• التهاب معده
• عوارض جانبی برخی داروها، مانند آنتی بیوتیک ها و درمان های سرطان
• گاستروانتریت ویروسی

گاستروانتریت ویروسی یکی از علل شایع دل درد و حالت تهوع است. اگرچه مردم اغلب از این بیماری به عنوان “آنفولانزای معده” یاد می کنند، اما در واقع عفونت روده است و ویروس آنفولانزا را درگیر نمی کند.

گاستروانتریت ویروسی معمولا کمتر از یک هفته طول می کشد و بدون درمان دارویی بهبود می یابد. با این حال، استفراغ و اسهال مکرر می تواند منجر به کم آبی شدید شود که به ویژه در کودکان و بزرگسالان خطرناک است. افرادی که علائم کم آبی دارند باید به سرعت به دنبال مراقبت های پزشکی باشند.

گاستروانتریت همچنین می تواند ناشی از خوردن غذای آلوده باشد که می تواند به باکتری ها، ویروس ها یا انگل های مضر وارد بدن شود. علائم مسمومیت غذایی مشابه علائم گاستروانتریت ویروسی است و افراد در صورت بروز کم آبی یا شدید شدن علائم باید به پزشک مراجعه کنند.

حملات حاد دل درد و حالت تهوع می تواند در کودکان شایع باشد و استرس و اضطراب گاهی اوقات می توانند از عوامل ایجاد کننده آن باشند. اگر کودکی قبل از امتحان یا مسابقه ورزشی رقابتی در مدرسه از دل درد احساس ناراحتی می کند، ممکن است نشانه ای از اضطراب باشد. کمک به کودک برای مقابله با استرس و اضطراب نیز ممکن است به کاهش مشکلات گوارشی کمک کند.

علائم و نشانه های دل درد

دل درد ممکن است اشکال مختلفی داشته باشد. دل درد علاوه بر شدت آن به روش های زیر قابل توصیف است:

درد عمومی این به دردی اشاره دارد که در بیش از نیمی از ناحیه شکم شما احساس می شود و نوعی ویروس معده، سوء هاضمه یا گاز به عنوان علت درد شما است.

درد موضعی این به دردی اشاره دارد که فقط در یک ناحیه از شکم احساس می‌شود و نوعی مشکل در عضوی مانند معده، آپاندیس یا کیسه صفرا به عنوان علت درد است.

گرفتگی این نوع درد می آید و می رود، یا در شدت یا موقعیت درک شده در شکم شما تغییر می کند. گرفتگی به ندرت جدی است و با گاز، دفع مدفوع یا قاعدگی به عنوان علت درد شما مشخص می شود.

درد کولیکی مانند گرفتگی، این نوع درد می آید و می رود، اما تمایل دارد که شدید باشد و ناگهان شروع شده و پایان یابد.

اگر دل درد شما آنقدر شدید است که نمی توانید بدون احساس درد بیشتر حرکت کنید یا در یک موقعیت راحت بنشینید، مهم است که با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر درد شکم شما با هر یک از علائم زیر همراه است، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تب
• مدفوع خونی
• حالت تهوع و استفراغی که برطرف نمی شود
• کاهش وزن
• پوست مایل به زرد
• شکم برای لمس بسیار حساس است
• شکم متورم

علل مزمن دل درد و حالت تهوع

برخی از داروهای تجویزی و بدون نسخه و همچنین مکمل های غذایی می توانند باعث دل درد یا حالت تهوع شوند. داروها می توانند این کار را با تحریک معده، منجر به حالت تهوع، درد، و اسهال، یا با کند کردن هضم غذا که منجر به یبوست می شود، انجام دهند. حتما برچسب هر دارویی را که مصرف می کنید بررسی کنید تا ببینید آیا دل درد به عنوان یک عارضه جانبی احتمالی ذکر شده است یا خیر.

دلایل دل درد مزمن و حالت تهوع

• گاستریت

گاستریت التهاب مخاط معده است. این التهاب می تواند حاد یا مزمن باشد. علاوه بر معده درد و حالت تهوع، ورم معده نیز می تواند باعث استفراغ شود.

شایع ترین علت قابل اعتماد گاستریت عفونت با باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری است. علل دیگر عبارتند از آسیب به پوشش معده، به طور بالقوه ناشی از الکل یا استفاده مکرر از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، که شامل ایبوپروفن و آسپرین است.

• انسداد روده

انسداد روده می تواند باعث درد معده، استفراغ، نفخ و یبوست شود. اگر فرد تحت درمان قرار نگیرد، انسداد روده می تواند منجر به عوارض جدی شود.

حالت تهوع و اسهال جز علائم کرونا می باشد؟

علل انسداد روده شامل مواردی مانند:

1. چسبندگی ها، که نوارهای بافتی هستند که می توانند پس از جراحی ایجاد شوند
2. بیماری التهابی روده
3. دیورتیکولیت
4. سرطان

• اختلالات عملکردی دستگاه گوارش

اینها دسته ای از اختلالات هستند که در آن دستگاه گوارش آنطور که باید کار نمی کند و مشکلات ساختاری قابل مشاهده است.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و سوء هاضمه عملکردی نمونه هایی از اختلالات عملکردی دستگاه گوارش هستند.

IBS می تواند باعث درد یا گرفتگی شکم و همچنین نفخ و اسهال یا یبوست شود. علائم سوء هاضمه عملکردی می تواند شامل درد در قسمت بالای شکم، حالت تهوع و استفراغ باشد.

بر اساس گزارش بنیاد بین المللی اختلالات گوارشی، اختلالات عملکردی دستگاه گوارش از هر چهار نفر در ایالات متحده یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.

• سایر علل مزمن

سایر دلایل دل درد مزمن و حالت تهوع می تواند شامل موارد زیر باشد:

بارداری می تواند باعث تهوع، استفراغ و درد معده، به ویژه در مراحل اولیه شود

مشکلات سیستم عصبی مرکزی، از جمله سردردهای میگرنی، فشار داخل جمجمه، تشنج و سکته مغزی، می تواند باعث تهوع شود.

مشکلات گوش داخلی، مانند عفونت و التهاب، می تواند باعث سرگیجه و حالت تهوع شود

استرس، اضطراب و افسردگی در برخی افراد می تواند منجر به مشکلات معده شود

دلایل شکم درد از نوع حاد چیست

مدت زمان دل درد

دل درد بسته به علت اصلی آن می تواند کوتاه یا طولانی مدت باشد. این می تواند مداوم یا تکرار شونده، آمدن و رفتن در فواصل زمانی تصادفی یا با فعالیت ها یا رفتارهای خاص باشد.

اینکه دل درد شما چقدر طول می کشد، یا اینکه می آید و می رود، لزوماً با شدت بیماری زمینه ای مطابقت ندارد. درد شدیدی که به طور ناگهانی ایجاد می شود نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. همچنین اگر درد مداومی دارید که با حرکت یا سرفه افزایش می‌یابد، یا اگر در ابتدا درد خفیفی دارید که طی ساعت‌ها یا روزها شدیدتر می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد در قفسه سینه همراه با ناراحتی شکمی باشد، فرد باید به پزشک مراجعه کند.

دل درد و حالت تهوع اغلب کوتاه مدت هستند و به خودی خود بهبود می یابند. با این حال، علائم مداوم ممکن است نشانه یک بیماری جدی تر باشد.

اگر هر یک از علائم زیر همراه با ناراحتی شکمی باشد، افراد باید فوراً به پزشک مراجعه کنند:

• استفراغ مکرر یا وجود خون در استفراغ
• اسهالی که بیش از 2 روز طول بکشد
• مدفوع خونی یا سیاه و قیری رنگ
• درد در قفسه سینه، بازو، گردن یا فک
• مشکل در تنفس یا بلع
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• کم آبی بدن
• دل درد شدید دارید یا دردی که چند روز طول کشیده
• حالت تهوع و تب دارید
• مدفوع یا ادرار خونی دارید
• ادرار دردناک دارید
• عدم دفع مدفوع مخصوصا اگر استفراغ هم دارید
• سوزش سر دل که با داروهای بدون نسخه بهتر نمی شود
• آسیب دیدگی قبل از شروع دل درد

درمان دل درد و حالت تهوع

دل درد یا حالت تهوع می تواند از نفخ و سوء هاضمه تا درد شدید و تیز و کوبنده متغیر باشد.هیچ درمان واحدی برای متوقف کردن درد معده وجود ندارد. درمان برای متوقف کردن درد معده شما بسیار متفاوت است و به علت خاص بستگی دارد.

درمان دل درد و حالت تهوع به علل آن بستگی دارد.با این حال، برخی از درمان‌ها وجود دارند که می‌توانند برای چندین بیماری زمینه‌ای این علائم استفاده شوند. علاوه بر این، برخی از بیماری ها بسته به شدت آنها ممکن است چندین درمان داشته باشند.

برای افراد مبتلا به اسهال یا استفراغ شدید، پزشک ممکن است محلول آبرسانی خوراکی را برای درمان کم آبی تجویز کند. آنها همچنین ممکن است داروهای ضد استفراغ را تجویز کنند، داروهایی که می توانند به مقابله و درمان دل درد و حالت تهوع و استفراغ کمک کنند.

اگر بیماری مشکوک به گاستریت یا نوع دیگری از اختلالات گوارشی باشد، ممکن است آزمایش‌های پزشکی مانند آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی را تجویز کند. افراد مبتلا به گاستریت ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری احتمالاً مجبور به تکمیل دوره آنتی بیوتیک هستند.

در اینجا لیستی از داروهایی که می توانند به کاهش شکم درد حاد کمک کنند آماده کرده ایم:

• هیدروکسید آلومینیوم و هیدروکسید منیزیم: هیدروکسید آلومینیوم و هیدروکسید منیزیم حاوی آنتی اسیدهایی هستند که برای پیشگیری از زخم معده، تسکین سوزش سر دل، سوء هاضمه اسیدی و ناراحتی های معده تجویز می شوند.
• آزترونام: آزترونام یک آنتی بیوتیک است که برای عفونت های جدی ناشی از باکتری های گرم منفی حساس مانند عفونت دستگاه ادراری، عفونت دستگاه تنفسی تحتانی تجویز می شود.
• بودزوناید: بودزوناید یک کورتیکواستروئید است که برای بیماری های التهابی روده، آسم و همچنین برای مشکلات تنفسی تجویز می شود.
• دکسلانسوپرازول: دکسلانسوپرازول یک مهارکننده پمپ پروتون است که برای ازوفاژیت و سوزش سر دل ناشی از بیماری ریفلاکس معده به مری تجویز می شود.
• داکسی سایکلین: داکسی سایکلین یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف است که برای انواع خاصی از عفونت های باکتریایی مانند ذات الریه و سایر عفونت های دستگاه تنفسی، بیماری لایم، عفونت های پوست، دستگاه تناسلی و ادراری و سیاه زخم تجویز می شود.

عوارض دل درد و حالت تهوع

کم آبی عارضه شایع شرایطی است که باعث استفراغ یا اسهال شدید می شود. نشانه های کم آبی می تواند شامل منبع مورد اعتماد باشد:

• تشنگی
• خشکی دهان
• خستگی
• ادرار تیره و ادرار کمتر از حد طبیعی
• هنگام گریه کردن اشک نریزد
• گونه ها یا چشم های فرورفته
• احساس سبکی سر یا سرگیجه

سایر عوارض احتمالی دل درد و حالت تهوع به علت اصلی آن بستگی دارد. به عنوان مثال، کم خونی یکی از عوارض احتمالی گاستریت فرسایشی است که به دلیل خونریزی مزمنی است که این بیماری در معده ایجاد می کند.

جلوگیری از شیوع علائم دل درد و حالت تهوع

شستن مکرر دست ها می تواند به فرد کمک کند تا از میکروب هایی که باعث درد معده و حالت تهوع می شوند جلوگیری کند.

گاستروانتریت ویروسی و مسمومیت غذایی از علل شایع درد معده و حالت تهوع هستند. بهداشت خوب می تواند به جلوگیری از این مشکلات سلامتی کمک کند.

رعایت بهداشت کلیدی برای جلوگیری از بسیاری از میکروب هایی است که می توانند باعث درد معده و حالت تهوع شوند. افراد می توانند از روش های زیر به عنوان استاندارد استفاده کنند:

شستن مکرر دست ها با آب و صابون، به ویژه بعد از استفاده از حمام و قبل و بعد از دست زدن به غذا

نگهداری، تمیز کردن و آماده کردن غذا با دقت و درستی

پختن یا گرم کردن مجدد غذا به طور کامل

ضد عفونی کردن سطوح آلوده

لباس‌ها و ملافه‌های کثیف را به دقت بشویید.

درمان های خانگی برای دل درد

• برای تسکین دل درد، ممکن است یک پد گرم کننده را امتحان کنید.
• چای بابونه یا نعناع ممکن است به بهبود درد دل کمک کند.
• حتماً مایعات شفاف زیادی بنوشید تا بدنتان آب کافی داشته باشد.
• به جای سه وعده غذایی بزرگ، چندین وعده غذایی کوچکتر بخورید.
• غذای خود را به آرامی و خوب بجوید.
• از غذاهایی که شما را آزار می دهند دوری کنید (مثلاً غذاهای تند یا سرخ شده).
• استرس را با ورزش، مدیتیشن یا یوگا کاهش دهید.

موارد اجتناب پذیر:

• غذاهای ادویه دار
  غذاهای چرب یا چرب
  محصولات لبنی
  غلات کامل
  سبزیجات خام
  کافئین
  الکل

خلاصه

نحوه درمان دل درد و حالت تهوع با توجه به تشخیص علت آن است، اکثر اوقات دل درد و تهوع از علائم شایع بیماری های مختلف در بزرگسالان و کودکان است. علل می تواند شامل پرخوری، عفونت های روده ای، استرس و اضطراب و اختلالات مزمن دستگاه گوارش باشد.

درد معده و حالت تهوع معمولاً کوتاه مدت هستند و خودبه خود بهبود می یابند. با این حال، افرادی که علائم مداوم دارند باید برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنند.

برای افرادی که علائم آنها اسهال و استفراغ است، نوشیدن مایعات فراوان برای جلوگیری از کم آبی بدن مهم است. افرادی که علائم کم آبی دارند باید به سرعت به دنبال مراقبت های پزشکی باشند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: پارس گیتا دارو

سردرد و علت آن: راهکارها و رازهای درمان سردرد

سردرد یکی از بیماری‌های رایج است که عموماً ناحیه سر و بالای گردن را در برخواهد گرفت. سردرد عموماً به علت التهاب یا آسیب به بافت حساس احاطه‌کننده جمجمه، مغز یا سایر نواحی سر ایجاد می‌شود و منشأ عصبی دارد. سردرد‌ها انواع مختلفی دارند که براساس منشأ درد تقسیم می‌شوند و هریک از این سردرد‌ها علائم متفاوتی را از خود نشان می‌دهند. بسیاری از افراد در طول زندگی خود سر درد را به شکل‌های گوناگون تجربه می‌کنند. لازم به ذکر است بسیاری از این سردرد‌ها با مصرف مسکن‌های خفیف از بین ‌می‌روند. بیشتر سردرد‌ها آزاردهنده، خفیف و موقتی هستند اما در موارد بسیاری این سردرد‌ها به حدی شدید هستند که فرد باید حتماً به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه نماید. در ادامه مقاله توضیحات مفصلی درباره انواع سردرد‌ها و علل آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

سردرد چیست؟

درد در هر قسمت از سر را سردرد می‌گویند و این شکایتی است که هر فردی در دوره‌ای از زندگی خود با آن مواجه می‌شود. الگوی رشد، ناحیه و شدت سردرد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. 96% موارد سردرد دارای ویژگی‌های ناشی از استرس، اضطراب، سرعت کار شدید و مصرف ناکافی آب است. در موارد باقی مانده، ممکن است شرایط تهدیدکننده زندگی رخ دهد و نیاز به درمان دارد.

علت سردرد

پاسخ به این سؤال که علل سر درد چیست با توجه به نوع سر درد متفاوت است. دردی که هنگام سردرد احساس می‌کنید، از ترکیب سیگنال‌های بین مغز، رگ‌های خونی و اعصاب اطراف ناشی می‌شود. با توجه به نوع سر درد می‌توان علت اصلی سردرد را مشخص کرد. دلایل ایجاد سر درد می‌تواند شامل هر یک از موارد زیر باشد:

• اختلالات چشمی
• تروما
• عفونت‌ها
• تغییرات فشار داخل جمجمه
• تومور‌های مغزی
• استرس و اختلالات روانی
• مصرف کم آب یا گرسنگی
• بیماری
• فشار
• محیط
• ژنتیک

مشکلات سلامتی مرتبط با رگ‌های خونی یکی از شایع‌ترین علل سردرد است. علاوه بر این، مشخص شده است که فشار خون بالا، استفاده نادرست از برخی دارو‌ها، افتادن از ناحیه سر، عوارضی مانند سردرد باعث سردرد می‌شود.

بیماری

بیماری‌ها می‌توانند شامل عفونت، سرماخوردگی و تب باشد. سردرد همچنین در مواردی مانند سینوزیت (التهاب سینوس‌ها)، عفونت گلو، یا عفونت گوش شایع است. در بعضی موارد، سردرد می‌تواند در اثر ضربه به سر یا به ندرت، نشانه یک مشکل پزشکی جدی‌تر باشد.

فشار

استرس عاطفی و افسردگی و همچنین استفاده از الکل، کنار گذاشتن وعده‌های غذایی، تغییر در الگوی خواب و مصرف بیش از حد دارو، کشیدگی گردن یا کمر به دلیل وضعیت بد بدن از دلایل دیگر است.

محیط

محیط شما، از جمله دود سیگار توتون و تنباکو، بوی شدید مواد شیمیایی خانگی یا عطر‌ها، مواد حساسیت‌زا و برخی غذا‌ها می‌توانند باعث سردرد شوند. استرس، آلودگی، صدا، نور و تغییرات آب و هوایی از دیگر عوامل محیطی محرک انواع سردرد هستند.

ژنتیک

در بین انواع سردرد به ویژه سردرد‌های میگرنی، علت به خانواده‌ها برمی گردند. بیشتر کودکان و نوجوانان (90٪) که میگرن دارند اعضای خانواده دیگری نیز دارند که به میگرن مبتلا است. وقتی هر دو والدین سابقه میگرن داشته باشند، 70٪ احتمال دارد فرزندشان نیز مبتلا شود. اگر فقط یکی از والدین سابقه این سردرد‌ها را داشته باشد، خطر به 25٪ -50٪ کاهش می‌یابد.

نشانه ها و علائم انواع سردرد ها

به طور کلی سردرد ها به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شوند.

سردردهای اولیه: این سردردها با اینکه می توانند شدید و ناتوان کننده باشند، اما در کل خطری ندارند، زیرا این دردها نشانه یک بیماری یا بیماری زمینه ای نیستند. بیشتر سردردهای شایع نیز در این گروه قرار می گیرند.
سردردهای ثانویه: این سردردها به دلیل وضعیت دیگری ایجاد می شود که باعث ایجاد نواحی حساس به درد در گردن و سر می شود.

اکثر سردردهای ثانویه نادر هستند، اما ممکن است بسیار جدی تر از سردردهای اولیه نیز باشند. سردردهای ثانویه می توانند نشانه هشدار یک بیماری زمینه ای جدی تر باشند، از جمله:

• تومورهای مغزی و ستون فقرات
• آنوریسم مغز (آنوریسم مغزی)
• مننژیت، یک عفونت باکتریایی یا ویروسی است که باعث التهاب مغز می شود
• آسیب گردن یا مغز

سردردهای ثانویه معمولاً از هیچ جا شروع نمی شوند و آزار دهنده هستند. در اینجا سردرد ها را براساس میزان شایع بودن یا نادر بودن وقوعشان دسته بندی می کنیم.

انواع سردرد‌های شایع

بیش از 150 نوع سردرد وجود دارد که هر در برخی موراد به یکدیگر شباهت زیادی دارند و باید توسط پزشک تشخیص داده شوند. در بین انواع سردرد، شایع ترین های آن ها شامل موراد زیر است:

• سردرد میگرنی
• سردرد هیپیک
• سردرد تنشی
• سردردهای خوشه ای
• سردردهای مزمن روزانه
• سردردهای سینوسی
• سردردهای ناشی از مصرف دارو
• سردردهای گردنی
• سردردهای پس از سانحه

سردرد میگرنی

میگرن‌ها شایع ترین نوع سردردها هستند، اما همه سردردها میگرن نیستند. میگرن اصطلاحا به سردردی گفته می‌شود که معمولا (نه همیشه) یک طرف سر را دربرمی گیرد و ماهیتی تپنده (یا کوبنده) دارد. این درد بین 2 ساعت تا 3 روز ادامه می یابد و ممکن است 4 بار در ماه تکرار شود. اغلب افراد در زمان درد به نور، صدا و بو حساس می‌شوند و همچنین ممکن است دچار حالت تهوع و استفراغ شوند.

سردرد هیپیک

سردرد هیپیک یا سردردی که به سردرد قبل از خواب ایجاد می‌شود. عموماً در دهه‌ی پنجاه زندگی هر فرد آغاز می‌شود. دردی که فرد تجربه می‌کند به‌صورت ضربان‌دار است که ممکن است خفیف یا شدید باشد. این درد‌ها معمولاً در دوطرف سر احساس می‌شود و محدود به یک ناحیه‌ی خاص نیست.

سردرد تنشی

سردرد‌های تنشی بعد از میگرن، شایع‌ترین نوع سردرد هستند. معمولاً به این نوع سردرد‌ها، سردرد “کلاه باند” هم می‌گویند زیرا به طور معمول در پشت سر، شقیقه‌ها و پیشانی دردناک هستند و انگار کلاه محکمی در محل قرار گرفته و افراد اینطور می‌گویند که انگار باند یا طنابی دور سرشان پیچیده و از دو طرف کشیده می‌شود.
این نوع سردرد‌ها اغلب به فیزیوتراپی، آرام‌سازی‌های درمانی، ضدالتهاب‌ها و شل‌کننده‌های عضلانی پاسخ می‌دهند.

سردردهای خوشه ای

این سردرد‌ها یکی از شدیدترین نوع سردرد هستند که آقایان بیش از خانم‌ها به آن دچار می‌شوند. این درد در اطراف یا پشت یک چشم ایجاد می‌شود که می‌تواند ضربان‌دار یا ثابت باشد. همیشه یک طرفه است و در کنار درد علائمی مانند اشک، بزرگ شدن مردمک چشم و افتادن پلک، گرفتی مجرای بینی درسمت درد دارد. این درد می‌تواند آنقدر ناخوشایند باشد که افراد مبتلا به این نوع سردرد نتوانند آرام بنشینند.
هر حمله سردرد می‌تواند بین 15 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد. این نوع سردرد ممکن است روزی چند بار و برای روز‌ها، هفته‌ها و حتی ماه‌ها اتفاق بیافتد. ممکن است برای سال‌ها اتفاق نیوفتد و بعد مجدداً شروع شوند.

سردرد های مزمن روزانه

اگر فردی دچار سردرد‌های مکرر شود به طوری که بیش از 15 روز در ماه و حداقل سه ماه سردرد‌ها ادامه داشته باشد، گفته می‌شود دچار سردرد مزمن روزانه است. این سردرد‌ها ممکن است کوتاه باشد و یا حتی تا 4 ساعت ادامه یابد.
سردرد‌های مزمن روزانه نوع جداگانه‌ای از انواع سر درد نیستند، بلکه گروهی از انواع مختلف سردرد‌ها هستند که به طور مکرر اتفاق می‌افتند. این نوع سردرد معمولاً یکی از 4 نوع سردرد اصلی است:

• میگرن مزمن
• سردرد تنشی مزمن
• سردرد مداوم روزانه جدید (NDPH)
• همی کرانیا کانتینوا

سردردهای سینوسی

این درد زمانی رخ می‌دهد که حفره‌هایی به نام سینوس در سر شما ملتهب شوند. سردرد سینوسی دردی عمیق و مداوم در استخوان گونه، پیشانی یا پل بینی است که با علائمی همچون آبریزش بینی، پر شدن گوش، تب و تورم صورت همراه است. و از آنجا که این درد ناشی از عفونت سینوسی است مخاطی که از بینی شما خارج می‌شود سبز یا زرد خواهد بود.

سردرد های ناشی از مصرف دارو

مصرف بیش از حد و قطع مصرف ناگهانی برخی از دارو‌ها مانند هیدروکدون سبب سردرد‌های ناگهانی و شدید می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود بدون تجویز پزشک دارو‌های مسکن مصرف نشوند.

سردرد های گردنی

این نوع از سردرد‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که دیسک‌های گردنی بیرون‌زده باشند و بر روی نخاع و رشته‌های عصبی فشار وارد کند. ازبین رفتن ماده ژله‌ای مانند درون دیسک‌ها سبب می‌شود که سردرد‌های شدیدی به فرد تحمیل شود.

سردردهای پس از سانحه

سردرد‌های استرس پس از سانحه معمولاً 2-3 روز پس از آسیب دیدگی سر شروع می‌شوند. شما علائم زیر احساس خواهید کرد:

• یک درد مبهم که هر از گاهی بدتر می‌شود.
• سرگیجه
• سبکی سر
• مشکل در تمرکز
• مشکلات حافظه
• خسته شدن سریع
• تحریک پذیری

سردرد ممکن است چند ماه طول بکشد. اما اگر طی دو هفته بهتر نشد، با پزشک خود تماس بگیرید.

انواع سردرد هایی که کمتر شایع هستند

سردردهایی که کمتر شناخته شده‌اند و درصد کمی از افراد به آن مبتلا می‌شوند عبارت‌اند از:

• سردرد ورزشی
• همی کرانیا کانتینوا
• سردرد هورمونی
• NDPH
• سردرد بازگشتی

سردرد ورزشی

هنگامی که فعال هستید، عضلات سر، گردن و پوست سر شما به خون بیشتری احتیاج دارند، رگ‌های خونی شما برای تأمین آن‌ها متورم می‌شود. نتیجه یک درد ضربان دار در دو طرف سر شما است که می‌تواند از 5 دقیقه تا 48 ساعت طول بکشد. این درد معمولاً در حین فعالیت یا بلافاصله بعد از آن رخ می‌دهد، چه فعالیت ورزشی باشد یا جنسی.

همی کرانیا کانتینوا

همی کرانیا کانتینوا یک سردرد مزمن و مداوم است که تقریباً همیشه روی یک طرف صورت و سر شما تأثیر می‌گذارد. علائم این نوع سردرد عبارت‌اند از:

• دردی که شدت آن متفاوت باشد.
• چشمهای قرمز یا اشک آلود
• آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
• افتادگی پلک
• عنبیه منقبض
• تشدید درد با فعالیت بدنی
• تشدید درد با نوشیدن الکل

برخی از افراد علائم میگرن را هم مشاهده می کنند، مانند:

• تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور و صدا

دو نوع سردرد همی کرانیا کانتینوا وجود دارد:

• مزمن: شما سردردهای روزانه دارید.
• بهبودی موقتی: به مدت 6 ماه سر درد دارید. آنها برای مدت چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند و بعد مجددا برمی گردند.

سردردهای هورمونی

شما می‌توانید در اثر تغییر سطح هورمون‌ها در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی سر درد بگیرید. تغییرات هورمونی ناشی از قرص‌های جلوگیری از بارداری و درمان جایگزینی هورمون نیز می‌تواند باعث سردرد شود. این درد ممکن است 2 روز قبل از پریود یا در 3 روز اول پس از شروع آن اتفاق بیافتد و با علائمی همچون تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، صدا و حتی لمس همراه باشند که به آن‌ها میگرن قاعدگی می‌گویند.

سردردهای مداوم روزانه جدید (NDPH)

این موارد ممکن است به طور ناگهانی شروع شده و به مدت 3 ماه یا بیشتر ادامه یابد. بسیاری از مردم روزی را که دردشان شروع شده به وضوح به خاطر می‌آورند. پزشکان مطمئن نیستند که چرا این نوع سردرد شروع می‌شود. برخی افراد متوجه می‌شوند که این حمله‌ها پس از عفونت، بیماری شبیه آنفولانزا، جراحی یا یک رویداد استرس‌زا ایجاد می‌شود.
(NDPH)‌ها یک سر درد متوسط هستند، اما برای برخی از افراد، این درد شدید است و درمان آن اغلب دشوار است. علائم این نوع سردرد‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشند. برخی مانند سردرد‌های تنشی هستند. برخی دیگر علائم میگرن، مانند حالت تهوع یا حساسیت به نور را دارند.

سردردهای بازگشتی

این سردرد‌ها به سردرد‌های بیش مصرف دارو نیزمعروف هستند. اگر بیش از 2 تا 3 بار در هفته یا بیش از 10 بار در ماه از مسکن‌های بدون نسخه استفاده می‌کنید، در اصل خود را برای درد بیشتر آماده می‌کنید. این یعنی شما ناخواسته خود را وارد یک چرخه‌ی معیوب می‌کنید. به این صورت که با هربار مصرف داروی بیشتر با ازبین رفتن اثر دارو‌ها، درد برمی گردد و شما مجبور به مصرف داروی بیشتر می‌شوید؛ و این کم کم باعث ایجاد یک سردرد دائمی می‌شود.

انواع سردردهای نادر

انواع سردردهای نادر به شرح زیر است:

سردردهای چکش یخشکن (خنجری)

این سردرد‌های کوتاه، خنجری و بسیارشدید معمولاً فقط چند ثانیه طول می‌کشد، اما می‌توانند کاملاً ناتوان‌کننده و آزاردهنده باشند. این نوع سر درد حداکثر ممکن است چند بار در روز اتفاق بیفتد. سردرد‌های یخشکن می‌توانند به تنهایی یک بیماری باشند یا می‌توانند نشانه چیز دیگری باشند. از آنجا که برخی آن‌ها را به ضربات خنجر توصیف می‌کنند به سردرد‌های خنجرزن هم معروف هستند.
علت این سردرد‌ها مشخص نیست اما اگر همیشه فقط در یک مکان رخ داده باشند، مهم است که به دکتر خود مراجعه کنید تا تغییرات ساختاری یا صدمه به عصب آن محل را حذف کند.

سردردهای رعد آسا

سردرد رعد آسا بسیار شدید و غیر قابل تحمل است. ناگهان از ناکجا آباد می‌آید و به سرعت به اوج می‌رسد. دلایل سردرد رعد‌آسا شامل موارد زیر است:

• پارگی، پارگی یا انسداد رگ های خونی
• آسیب سر
• سکته مغزی خونریزی دهنده از رگ خونی پاره شده در مغز شما
• سکته ایسکمیک از رگ خونی مسدود شده در مغز شما
• رگهای خونی باریک اطراف مغز
• رگهای خونی ملتهب
• فشار خون در اواخر بارداری تغییر می کند

سردرد‌های ناگهانی جدید را جدی بگیرید. اغلب این درد‌ها تنها علامت هشدار دهنده‌ای است که نشان می‌دهد با یک مشکل جدی روبرو می‌شوید.

روش‌های تشخیصی نوع سردرد

برای درمان هر بیماری اولین گام تشخیص بیماری است. و برای تشخیص درست نوع سردرد نیز اولین گام صحبت با پزشک است. با پزشک خود در مورد علائم سردرد‌ها صحبت کنید. پزشک ممکن است به شما معاینه فیزیکی دهد، یا از علائم، شدت و تعداد دفعات وقوع بپرسد. برای دادن اطلاعات دقیق‌تر، می‌توانید لیستی از علائم، دلایل ایجاد، تشدید و مواردی که باعث بهتر شدن دردتان می‌شود تهیه و به دکترتان بدهید. این نکات به پزشک در تشخیص بهتر کمک می‌کند.

اکثر افراد به آزمایش‌های تشخیصی خاصی نیاز ندارند. اما گاهی اوقات، پزشکان برای یافتن مشکلاتی در مغز شما که ممکن است باعث سر درد شود، آزمایشاتی را پیشنهاد می‌دهند.
این آزمایشات به ویژه برای کمک به تشخیص سردرد ثانویه مؤثر است، که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• میزان رسوب گلبول‌های قرمز(ESR)، یک آزمایش خون است که می‌تواند التهاب را تشخیص دهد.
• آنژیوگرافی تفریق دیجیتال، یک آزمایش کم تهاجمی است که از اشعه ایکس و کنتراست ید برای تولید عکس عروق خونی در مغز استفاده می‌کند.
• MRI
• CT Scan
• شیر نخاعی، برای تعیین خونریزی در مغز یا وجود عفونت باکتریایی یا قارچی.

اگر علائم سردرد شما بدتر شد یا علیرغم درمان بیشتر اتفاق می‌افتد، از پزشک خود بخواهید شما را به یک متخصص سردرد ارجاع دهد.

درمان سردرد

هر نوع سردرد روش درمانی متفاوتی دارد که می‌تواند در درمان سردرد مؤثر باشد. با این حال، درمان سردرد به همان اندازه که یک علم است یک هنر است. دو بیمار که درد، سردرد خود را به روش یکسانی توصیف می‌کنند لزوماً با یک روش درمان از سردرد ر‌هایی نخواهند یافت. اغلب برای یافتن گزینه‌های درمانی مؤثر به یک فرآیند آزمون و خطا نیاز است. در زیر برخی از روش‌های درمانی برای درمان انواع سردرد را نام می‌بریم:

• استراحت در یک اتاق ساکت و تاریک
• استفاده از کمپرس گرم یا سرد
• ماساژ
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
• تحریک مغناطیسی جمجه، درمانی است که از جریان الکتریکی برای تحریک سلول‌های عصبی مغز استفاده می‌کند.
• فیزیوتراپی
• شل کننده‌های عضله
• مسکن‌های بدون نسخه (آسپرین، ایبوپروفن)

استفاده از کمپرس سرد و گرم

روش کمپرس سرد که در تسکین سردرد بسیار مؤثر است، کمپرس سرد اعمال شده بر روی پشت یا ناحیه سر با کاهش سرعت هدایت عصبی و باریک شدن رگ‌های خونی به توقف سردرد کمک می‌کند. حمام آب گرم یا استفاده از کمپرس گرم در پشت سر به تسکین سردردهای تنشی و ناشی از سینوزیت کمک می‌کند، زیرا باعث شل‌شدن عضلات منقبض می‌شود. می‌توانید کمپرس سرد را به پشت سر و گردن و کمپرس گرم را روی سر، گردن، دست‌ها و پاها اعمال کنید.

دارودرمانی برای سردرد

داروهای زیادی برای درمان سردرد استفاده می‌شود. هدف اصلی در درمان کاهش عوامل محرک درد و رفع حساسیت است. برای این کار از داروهایی استفاده می‌شود که سیستم عصبی را سرکوب کرده و حساسیت به عوامل محیطی مانند نور و صدا را کاهش می‌دهد.

بسته به‌شدت و فراوانی درد در بیمار، می‌توان یک برنامه درمانی پیشگیرانه یا حفاظتی ترسیم کرد. در مواردی که تعداد حملات کم است، بهتر است برای درمان حمله برنامه‌ریزی شود و در حملات مکرر و شدیدتر، می‌توان درمان پیشگیرانه را که بیمار هر روز از دارو استفاده می‌کند، شروع کرد. این نوع داروها می‌توانند از گروه‌های مختلفی مانند داروهای قلبی، داروهای صرع و داروهای ضدافسردگی باشند.

مسکن‌های ساده در گذر از حملات خفیف‌تر مؤثر هستند. داروی مصرفی برای افرادی که سردرد دارند با توصیه پزشک تجویز می‌شود و به‌صورت جداگانه ارزیابی می‌شود. به همین دلیل مهم است که در مواردی از داروهای کنترل نشده استفاده نکنید و از توصیه پزشک فراتر نروید. مصرف مداوم برخی داروها توصیه نمی‌شود؛ زیرا باعث ایجاد عوارض در سایر اندام‌های داخلی به‌ویژه کلیه می‌شود.

ماساژ سر برای سردرد

روغن‌های ضروری مانند نعناع فلفلی و اسطوخودوس که اثرات تسکین‌دهنده و طراوت‌بخش دارند، به‌ویژه در کاهش سردردهای تنشی مؤثر هستند. می‌توانید با ماساژدادن شقیقه‌ها و گردن با این روغن‌ها درد را تسکین دهید.

بعد از شروع درمان انواع سردرد چه اتفاقی می افتد؟

پس از شروع یک برنامه درمانی، میزان عملکرد آن را پیگیری کنید. یک دفتر خاطرات سر درد می‌تواند به شما کمک کند هرگونه الگو یا تغییر در احساس خود را یادداشت کنید. بدانید که ممکن است مدتی طول بکشد تا شما و پزشکتان بهترین برنامه درمانی را پیدا کنید، بنابراین سعی کنید صبور باشید. با پزشکتان درمورد آنچه که برای شما کارمی کند و کار نمی‌کند صادق باشید.
حتی اگر تحت درمان هستید، هنوز باید از چیز‌هایی که می‌دانید می‌توانند باعث ایجاد سردرد شوند، مانند غذا‌ها یا بو‌ها خودداری کنید و مهم است که به عادت‌های سالم که باعث می‌شود احساس خوبی داشته باشید، مانند ورزش منظم، خواب کافی و رژیم غذایی سالم، پایبند باشید. همچنین قرار‌های ملاقاتی با پزشک برای پیگیری وضعیتتان تعیین کنید تا پزشک بتواند وضعیت شما را ببیند و در صورت نیاز در برنامه درمانی تغییراتی ایجاد کنید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: محمد عیسایی، جراح مغز و اعصاب، ستون فقرات

• stanfordhealthcare
• webmd
• americanmigrainefoundation

ترشح یا قی کردن چشم چیست و انواع آن

ترشح چشم (قی کردن چشم) ترشحات سفید، زرد و سبز گوشه چشم

ترشح یا قی کردن چشم چیست؟ یکی از مهمترین سوال هایی می باشد که ذهن بسیاری از مردم را به سوی خود جذب کرده است. این ترشحات بیشتر پس از بیدار شدن در صبح هنگام دیده می شود و آیتم های بسیار زیادی برای این امر دخیل می باشد. از مهمترین علت ترشح یا قی کردن چشم، می توان به التهاب و عفونت پلک ها اشاره نمود.

علت قی کردن چشم و روش‌ های درمان ترشحات چشم

ترشح یا قی کردن چشم چیست؟

ترشح یا قی کردن چشم چیست؟ آیا می دانید که اصلی ترین و مهمترین علل مربوط به ترشح یا قی کردن چشم کدام است؟ امروزه بسیاری از مردم به دنبال پاسخ مناسبی برای این سوال هستند تا از این طریق اقدام به درمان ترشحات چشم خود داشته باشند. غلظت مربوط به این ترشحات بسیار متفاوت تر با دگر می باشد و همین امر سبب شده است تا افراد نگرانی های بسیار متعددی را داشته باشد. ترشح یا قی کردن چشم یک نوع واکنش سیستم دفاعی به شمار می آید و بسیاری از افراد صبح پس از خواب با چنین ترشحاتی روی به روی می شوند. ترشح یا قی کردن چشم از اصلی ترین وظیفه های مربوط به غشای اشکی چشم به شمار می آید که در سلامتی چشم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد. ترشح یا قی کردن چشم هیچ گونه ارتباطی به جنس و جنس افراد ندارد و آیتم های متعددی در این امر دخیل هستند که شما می توانید در خصوص این موارد اطلاعات مورد نظر خود را به دست آورند. در ادامه مقاله سعی بر آن داریم تا در مورد انواع ترشح یا قی کردن چشم و علل این امر توضیحات بیشتری را به حضورتان ارائه دهیم. با ما همراه باشید.

انواع ترشح یا قی کردن چشم

از مهمترین انواع ترشح یا قی کردن چشم می توان به مواردی از جمله زیر اشاره کرد:

• مخاط زرد رنگ
• مخاط سبز رنگ
• مخاط سفید رنگ

مهم ترین علت قی کردن چشم ها چیست؟

مخاط زرد رنگ

مخاط زرد رنگ مربوط به ترشح یا قی کردن چشم چیست؟ مخاط های زرد رنگ به شکل توده های کوچک و گل مژه ایبه وجود می آیند که سبب افتادگی پلک شده و ممکن است در اثر دچار یک سری از مهمترین و اصلی ترین عفونت ها به وجود آید. توصیه می کنیم که در صورت مشاهده توده های زرد رنگ، آن را دستکاری نکنید چرا که ممکن است مشکلات و عفونت های پوستی را برای خود به وجود آورید. اگر شما نیز با چنین مخاط هایی روی به روی شدید، می توانید به چشم پزشک مورد نظر و معتبر خود مراجعه کرده و از این طریق مراحل مربوط به درمان را شروع نمایید. بسیاری از افراد ترشح یا قی کردن چشم زرد رنگ را با جوش های چرکیاشتباه می گیرند.

مخاط سبز رنگ

مخاط سبز رنگ از دیگر انواع ترشح یا قی کردن چشم به شمار می آیند که علل اصلی این مدل از ترشح یا قی کردن چشم را عفونت های باکتریایی شکل داده است. افرادی که با چنین ترشحاتی مواجه هستند، صبح ها هنگام بیدار شدن از خواب، متوجه می شوند که پلک های آنها به هم دیگر چسبیده است. از مهمترین و اصلی ترین عوارض مربوط به ترشح یا قی کردن چشم مخاط سبز رنگ می توان به سوزش و قرمزی در چشم اشاره کرد. همچنین توصیه می کنیم که در صورت مشاهده چنین ترشح یا قی کردن چشم، حتما به نزد بهترین چشم پزشک مراجعه نمایید.

مخاط سفید رنگ

از رایج ترین ترشح یا قی کردن چشم می توان به مخاط سفید رنگ اشاره کرد که عفونت های مربوط به سیستم تخلیه اشک یا مجرای بینی می تواند اصلی ترین علل این مدل از ترشحات به شمار آید. شما می توانید ترشح یا قی کردن چشم سفید رنگ را به راحتی با کمک آنتی بیوتیک های مختلف درمان کنند. مخاط های سفید رنگ از مهمترین و اصلی ترین انواع ترشح یا قی کردن چشم به شمار می آید.

علل ترشح یا قی کردن چشم چیست؟

مهمترین و اصلی ترین علل مربوط به ترشح یا قی کردن چشم چیست؟ اگر شما نیز به چنین مشکلی روی به روی هستید، می توانید در خصوص علل آن اطلاعات مورد نظر خود را به دست آورید. از مهمترین علل مربوط به ترشح یا قی کردن چشم می توان به آیتم هایی از جمله زیر اشاره کرد:

• مجرای اشکی بسته شده باشد
• عفونت پلک ها
• بلغاریت
• التهاب مژه ها
• التهاب ملتحمه چشم
• عفونت های باکتریایی چشم
• عفونت های ویروسی چشم
• استفاده از مواد آرایش چشم
• استفاده از مواد آلرژی زا
• سرماخوردگی
• وزش باد و خشکی چشم

در نظر داشته باشید که ترشح یا قی کردن چشم به ندرت می توانند برای چشم آسیب وارد کنند ولی اگر با برخی از مهمترین عوارض روی به روی شدید، بهتر است که حتما به نزد چشم پزشک معتبر و متخصصی در این زمینه مراجعه کنید. از مهمترین این عوارض می توان به چشم درد، جراحت چشم، تورم چشم، کاهش بینایی، التهاب چشم و غیره اشاره کرد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: رضا پورمازار، جراح و متخصص چشم

​​​​آیا تا به حال دچار گرفتگی عضلات شده اید؟ دراین مواقع چکار باید کرد، در این مقاله شما با گرفتگی عضلات و درمان آن آشنا خواهید شد.

ساق پا

علت گرفتگی عضلات را جدی بگیرید

گرفتگی عضلات چیست؟

به انقباضات شدید و غیرارادی فیبرهای تشکیل‌دهنده ماهیچه‌ها، گرفتگی عضلات گفته می‌شود. این عارضه می‌تواند در هر عضله‌ای به‌خصوص عضلاتی که از روی دو مفصل عبور می‌کنند، رخ دهد.
عضلات پشت ساق، پشت ران، پشت کمر، جلوی ران، کف پا، کف دست، بازو و شکم از شایع‌ترین نواحی بدن هستند که در آن‌ها اسپاسم اتفاق میفتد.

گرفتگی عضلات علاوه بر درد و اسپاسم شدید در عضله موجب بروز توده های سفتی در زیر پوست می شود که با لمس کردن آن درد شدید در ماهیچه احساس می شود.

حتی زمانی که گرفتگی عضله در فرد مبتلا از بین می‌رود، او تا مدتی به لمس حساسیت دارد و درد در عضله را احساس می‌کند. در بسیاری از موارد، این گرفتگی‌ها در طول شب رخ می‌دهند. گاهی آن‌ها خطرناک نیستند، اما در برخی موارد، به‌قدری جدی هستند که انجام فعالیت‌هایی مانند رانندگی نیز می‌تواند برای فرد مبتلا خطرآفرین باشد.

دلایل بروز گرفتگی عضلات

تقریباً همه ما در طول زندگی خود دچار گرفتگی عضلات شده‌ایم، اما این عارضه در افراد به‌دلایل متعددی رخ می‌دهد. در ادامه برخی از این دلایل را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

ورزش

فعالیت شدید یا استفاده بیش‌ازحد از عضلات، شایع‌ترین علت گرفتگی آ‌ن‌ها است. این عارضه معمولاً در طول انجام فعالیت شدید یا چندین ساعت پس از آن رخ می‌دهد.
به‌عبارت‌دیگر، زمانی که فردی با شدت زیاد یا به‌مدت طولانی ورزش می‌کند، شاید دچار گرفتگی عضلات شود. بنابراین ورزش یکی از دلایل گرفتگی عضلات است. درواقع ورزش به دو دلیل زیر باعث گرفتگی عضلات می‌شود:

• افراد در طول ورزش دائماً در حال عرق کردن هستند و عرق کردن موجب اختلال در حفظ تعادل الکترولیت‌ها می‌شود. الکترولیت‌ها نقش بسیار مهمی در انقباض عضلات دارند.
• ورزش موجب خستگی عضلات می‌شود. خستگی عضلانی میزان گرفتگی فیبرهای موجود در عضلات را افزایش می‌دهد.

کمبود مواد معدنی

کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم یا منیزیم در بدن، به‌مرور زمان موجب گرفتگی عضلات می‌شود. این نوع گرفتگی‌ها معمولاً در خانم‌های باردار و افراد مسن بالای 65 سال رخ می‌دهند. در ادامه به بررسی 3 مواد معدنی موردنیاز بدن می‌پردازیم:

با اینکه اصلی‌ترین ماده معدنی مورد نیاز استخوان‌ها کلسیم است. اما وجود کلسیم همچنین برای انعقادخون، انقباض عضلات و عملکرد خوب مغز نیز لازم است.

بدن ما حدود 1 کیلوگرم کلسیم دارد که 99 درصد آن در اسکلتمان تجمع یافته است.

منیزیم نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و عضلات دارد. این ماده معدنی در کنترل هورمون پاراتیروئید نقش دارد و این هورمون هم باعث جذب هر چه بیشتر کلسیم از طریق استخوان‌ها می‌شود.

پتاسیم در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، سبزیجات برگ سبز وجود دارد و در کنترل عملکرد عضلات و سلول‌های عصبی نقش دارد. کمبود این ماده معدنی باعث ضعف و گرفتگی عضلانی می‌شود.

• کلسیم: کلسیم اصلی‌ترین ماده معدنی مورد نیاز استخوان‌ها است و نقش مهمی در انعقاد خون، انقباض عضلات و عملکرد خوب مغز دارد. بدن انسان حدود 1 کیلوگرم کلسیم دارد که 99 درصد آن در اسکلت بدن تجمع یافته است.
• منیزیم: منیزیم نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و عضلات دارد. این ماده معدنی در کنترل هورمون پاراتیروئید و جذب بیشتر کلسیم ازطریق استخوان‌ها مؤثر است.
• پتاسیم: پتاسیم در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و سبزیجات برگ‌دار وجود دارد و در کنترل عملکرد عضلات و سلول‌های عصبی مؤثر است. کمبود این ماده معدنی باعث ضعف و گرفتگی عضلات می‌شود.

کم‌آبی بدن

وجود آب کافی (هیدارته) در بدن برای پیشگیری از دردهای عضلانی بسیار مفید است. برای هیدراته کردن بدن می‌توانید روزانه 8 لیوان آب به‌همراه میوه‌های تازه و سبزیجات استفاده کنید. کمبود آب بدن به‌دلایل زیر موجب گرفتگی عضلات می‌شود:

• حدود 80 درصد مفاصل و عضلات بدن از آب تشکیل شده است. درنتیجه با کم شدن ذخیره آن در بدن، درد و گرفتگی شدیدی در عضلات رخ می‌دهند.
• کاهش آب بدن با کاهش فشار و اکسیژن خون ارتباط مستقیم دارد. ازطرفی این اختلال موجب خستگی و بی‌حالی شدید می‌شود.
• تشنگی و کمبود آب سبب ارسال سیگنال‌های غلط به مغز می‌شوند که همین عامل، باعث فرستادن دستورهای اشتباه مغز به عضلات می‌شود.

استرس و فشار عصبی

استرس و اضطراب بیش‌ازحد، فشار زیادی را به عضلات و ماهیچه‌ها وارد می‌کنند و خطر گرفتگی عضلات را افزایش می‌دهند.
به‌علاوه، زمانی که شما دچار استرس می‌شوید سیستم عصبی بدن‌تان خود را برای رویارویی با خطر آماده می‌کند. این امر باعث بی‌نظمی در عملکرد سیستم عصبی و سیستم ایمنی و ناتوانی آن‌ها در ادامه فعالیت‌شان می‌شود.
علاوه‌بر موارد ذکرشده، برخی از بیماری‌ها و اختلالات نیز موجب اسپاسم و انقباض غیرارادی عضلات می‌شوند. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:

• ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس)
• دیسروفی عضلانی (تحلیل رفتن عضلات)
• لوپوس (حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خودی)
• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (بیماری عصبی)
• دیستونی (انقباض غیرعادی عضلات)
• استفاده از داروهای ضدافسردگی
• سیگار کشیدن
• مصرف بیش‌ازحد کافئین
• آسیب دیدن عضلات
  

علائم گرفتگی عضلات

اسپاسم عضلانی مانند احساس وجود بخیه دردناک است. گاهی هنگام ابتلا به آن، احساس لرزش جسمی سخت را در زیر پوست خود دارید. اسپاسم عضلات غیرارادی است و برای بهبودی به درمان مناسب و زمان کافی نیاز دارد. این عارضه بیشتر در افراد مسن و ورزشکاران به چشم می‌خورد.
گرفتگی عضلات گاهی خفیف و گاهی حاد است. عضله گرفته ممکن است در هنگام لمس سخت‌تر از حالت عادی شود یا تکان بخورد. اسپاسم به‌طور معمول از چند ثانیه تا 15 دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و معمولاً چندین بار تکرار می‌شود.
درصورت شدید بودن اسپاسم عضلانی و بی‌نتیجه بودن درمان، حتماً با پزشک مشورت کنید؛ زیرا گاهی دلیل بروز آن بیماری‌های زمینه‌ای هستند.

نحوه تشخیص گرفتگی عضلات

گرفتگی عضلات اغلب بی‌ضرر است و نیازی به مراقبت پزشکی ندارد. بااین‌حال، اگر مبتلا به گرفتگی شدید و طولانی‌مدت عضلات هستید باید به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا شاید نشانه‌ای از وجود بیماری زمینه‌ای در شما باشد.
پزشک برای تشخیص علت گرفتگی عضلات، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سؤالات زیر را از شما می‌پرسد:

- گرفتگی عضلات شما هر چند وقت یک‌بار اتفاق میفتد؟
- کدام عضلات شما دچار گرفتگی می‌شوند؟
- آیا داروی خاصی مصرف می‌کنید؟
- آیا مشروب می‌خورید؟
-عادات ورزشی شما چیست؟
-روزانه چقدر مایعات می‌نوشید؟

علاوه‌بر این، برای بررسی سطح پتاسیم و کلسیم خون، عملکرد کلیه و تیروئید آزمایش خون تجویز می‌کند.
درمواقعی احتمال دارد پزشک برای اندازه‌گیری فعالیت عضلانی و بررسی ناهنجاری‌های عضلانی آزمایش الکترومیوگرافی تجویز کند.
به‌منظور تصویربرداری از نخاع نیز از آزمایش ام‌آر‌آی استفاده می‌کند.

درمان گرفتگی عضلات

گاهی اسپاسم عضلانی هنگام ورزش، نشستن یا حتی در نیمه‌های شب اتفاق میفتد. بااینکه درمانی فوری برای آن وجود ندارد، اقدامات زیر می‌توانند برای از بین بردن اسپاسم به شما کمک کنند:

• کشیدن ناحیه آسیب‌دیده
• ماساژ ناحیه آسیب‌دیده با دست یا غلتک
• ایستادن و قدم زدن
• استفاده از کیسه یخ، پد گرم‌کننده یا حمام گرم
• مصرف داروهای مسکن مانند ایبوپروفن و استامینوفن
• مصرف روزانه ویتامین ب12

پیشگیری از گرفتگی عضلات

گرفتگی عضلات می‌تواند در هر عضله‌ بدن ایجاد شود. بااینکه بسیاری از اسپاسم‌های عضلانی بی‌ضرر هستند، گاهی درصورت بی‌توجه بودن به آن‌ها مشکلات متعددی برای بیمار به وجود می‌آورند.

در ادامه برخی از روش‌های پیشگیری از این عارضه را شرح می‌دهیم:

• نوشیدن روزانه 8 لیوان آب: به‌گفته متخصصان، کمبود آب بدن باعث گرفتگی عضلات می‌شود. نوشیدن مایعات کافی برای افراد ورزشکار فواید زیادی دارد.
• مصرف سدیم و پتاسیم: کمبود سدیم و پتاسیم در بدن باعث گرفتگی عضلات می‌شود. بنابراین این مواد را در رژیم غذایی خود بگنجانید. ازطرفی مصرف منیزیم، زینک، ویتامین ب، ای و دی می‌تواند احتمال گرفتگی عضلات را کمتر کند.
• گرم کردن بدن قبل از ورزش: قبل از ورزش کردن حتماً بدن خود را گرم کرده و بعد از ورزش با انجام حرکات کششی، آن را سرد کنید.
• داشتن برنامه ورزشی مناسب و منظم: با ورزش می‌توانید عضلات خود را تقویت کنید و خطر اسپاسم عضلانی را تا حد زیادی کاهش دهید.
• قرار دادن بدن در وضعیت درست: به وضعیت بدنی خود در هنگام خوابیدن و نشستن بیشتر توجه کنید و آن را به درست‌ترین حالت ممکن قرار دهید.
• حفظ تناسب اندام: اضافه وزن، فشار واردشده به عضلات را تشدید می‌کند.
• کاهش مصرف کافئین: کافئین مانع از جذب برخی مواد مغذی و الکترولیت‌ها می‌شود.

رژیم غذایی مناسب برای کنترل گرفتگی عضلات

همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در بروز گرفتگی عضلات، کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی سرشار از کلسیم، سدیم، پتاسیم و منیزیم است و درصورت کمبود آن‌ها در جریان خون، گرفتگی عضلات رخ می‌دهد.

برای جلوگیری از ابتلا به گرفتگی عضلات می‌توانید موادغذایی زیر را در رژیم غذایی خود بگنجانید:

• نان‌ها و غلات سرشار از فیبر
• لبنیات به‌دلیل داشتن پروتئین و کلسیم زیاد و ویتامین ب2
• گوشت‌ و ماهی حاوی پروتئین و آهن هستند و عدم مصرف‌شان سبب کمبود ویتامین ب12، ضعیف شدن عضلات و کم‌خونی می‌شود.
• میوه‌ها و سبزیجات به‌دلیل داشتن ویتامین و فیبر کافی

کاهش گرفتگی عضلات با ماساژ

بعد از فهمیدن علت گرفتگی عضلات خود، می‌توانید از ماساژ برای کاهش و بهبود آن استفاده کنید. رایج‌ترین ماساژها برای کاهش گرفتگی عضلات به شرح زیر هستند:

ماساژ عمیق بافت (دیپ‌تیشو)

ماساژ عمیق بافت تأثیر بسیار خوبی بر روی کاهش گرفتگی عضلات دارد. این ماساژ باعث تسکین تنش بدن و درنتیجه کاهش اسپاسم عضلانی می‌شود.

ماساژ اصلاح‌کننده

ماساژ اصلاح‌کننده بر روی کاهش اسپاسم عضلات تمرکز می‌کند و موجب آرامش جسمی و ذهنی فرد مبتلا می‌شود. در بیشتر موارد، علت گرفتگی عضلات، خستگی است. این ماساژ با کشش ماهیچه، افزایش جریان لنفاوی و ایجاد آرامش عضلانی، خستگی را از بین می‌برد.
درواقع افزایش جریان لنفاوی، مواد زائد را از عضله خارج می‌کند و باعث از بین رفتن خستگی می‌شود. حذف این مواد زائد ازطریق ماساژ اصلاح‌کننده، به کاهش گرفتگی عضلات کمک می‌کند.

ماساژ سوئدی

ماساژ سوئدی با ایجاد اصطکاک بین پوست و انگشتان باعث افزایش گردش خون در ناحیه گرفتگی می‌شود.
در اکثر اوقات، علت گرفتگی عضلات کمبود گردش خون است. گردش خون ضعیف باعث تولید مواد زائد، کمبود اکسیژن و مواد مغذی لازم برای سلامت عضله می‌شود.

کلام پایانی
اسپاسم عضلانی در افراد می‌تواند در هر سنی رخ دهد. این حالت معمولاً هنگام راه رفتن، نشستن، انجام ورزش یا خواب بروز می‌کند. برخی از افراد مستعد اسپاسم عضلانی هستند و به‌طور منظم و با هرگونه فعالیت بدنی دچار آن می‌شوند.
هیچ قرص یا تزریقی برای تسکین فوری اسپاسم عضلات وجود ندارد. بنابراین بهترین اقدام هنگام مواجهه با آن، ماساژ عضله آسیب‌دیده است. اگر اسپاسم در پای شما اتفاق افتاد، برخیزید، راه بروید و از یخ یا حمام گرم استفاده کنید.
در موارد شدیدِ گرفتگی عضلات و بی‌نتیجه بودن روش‌های درمانی ذکرشده، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از پیشروی بیماری خود جلوگیری کنید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

علیرضا امین جواهری، جراح و متخصص ارتوپدی

physio.co.uk

healthline.com

ترمیم دندان چیست؟ معرفی انواع روش ها

احتمال پوسیدگی یا شکستن دندان ها برای هر فردی در هر سنی امکان دارد، ضربات و صدمات حاصل از خوردن غذاهای سفت، تصادف، سقوط، زمین خوردن، آسیب های ورزشی حاصل از ضربات مشت، و... ضرورت ترمیم دندان را جلوه گر می نماید. بنابراین ترمیم دندان یکی از آشنا ترین نوع درمان دندان های پوسیده است که هر فردی در طول زندگی خود با آن برخورد می کند.

زمانی که دندان شما پوسیده می شود، دندانپزشک برای درمان آن بخش های پوسیده و عفونی شده را تخلیه می کند و سپس دندان پوسیده شده را با مواد مخصوص پر می کند. برای پر کردن دندان های پوسیده می توان از انواع مواد ترمیمی استفاده نمود. دو ماده ترمیمی بسیار متداول که برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار می گیرد، کامپوزیت سفید رنگ و آمالگام نقره ای رنگ می باشد. به لطف انواع روش های ترمیم دندان، گزینه های متعددی برای بهبود دندان های پوسیده، خراب و شکسته وجود دارد. به لطف روش درمانی ترمیم کردن دندان، شما می توانید لبخند بسیار زیبایی داشته باشید.

چه زمانی نیاز به ترمیم دندان است؟

متخصص دندانپزشک برای اینکه متوجه شود که دندان شما پوسیده شده است یا نه و اینکه آیا نیاز به پرکردن دندان دارید یا خیر، از روش های زیادی استفاده می کنند و برای برخی از افراد که نیاز به سفید کردن دندان (یا اصطلاحا بلیچینگ) دارند، استفاده می نمایند.

روش های معاینه برای ترمیم دندان پوسیده شده

معاینه ظاهری دندان

بعضی از نقاط دندان که تغییر رنگ پیدا کرده است، نشان دهنده پوسیده شدن می باشند، اما همه تغییر رنگ ها به معنای پوسیدگی نیستند. دندانپزشک متخصص از یک وسیله فلزی نوک تیز به نام اکسپلورر برای پیدا کردن پوسیدگی احتمالی استفاده می کند. مینای دندانی که سالم باشد، سفت است و فشار این ابزار فلزی را تحمل می کند. اگر دندان پوسیده باشد، مینای دندان نرم تر می باشد. این وسیله فلزی کمی به مینای پوسیده می چسبد. فشار آوردن بیش از حد با ابزار اکسپلورر باعث وارد شدن آسیب به دندانی که سالم است می شود. این ابزار همچنین ممکن است باعث شود که باکتری را گسترش دهد و باعث پوسیدگی دندان های دیگر شود.

رنگ مخصوص تشخیص پوسیدگی

این رنگ را روی دندان ها می ریزند و این رنگ خاصیتی دارد که تنها به بخش های پوسیده دندان می چسبد.

تصویر برداری با اشعه ایکس

تصاویری که با استفاده از اشعه ایکس گرفته می شود می توانند پوسیدگی که در مینا در کناره های دندان ها، در جایی که دندان ها به هم می رسند و همچنین در عاج دندان که زیر مینای دندان قرار دارد را نشان دهند. این تصاویر اغلب برای تشخیص پوسیدگی های کوچک در قسمت های بالایی دندان چندان دقیق نیستند. مواد پر کردن دندان یا ترمیم دندان که بر روی دندان ها قرار گرفته اند نیز خود باعث می شوند که پوسیدگی دندان مشخص نشوند.

مشخص کردن پوسیدگی با استفاده از فلورسانس لیزر

در این روش تغییرات ناشی از پوسیدگی مورد محاسبه قرار گرفته می شود. این روش مخصوصا برای حفره ها و شکاف های سطوح بالایی دندان های آسیاب مناسب است. پوسیدگی تنها دلیل پر کردن دندان نیست. دلایل دیگری که مستلزم این نوع ترمیم دندان می باشد از قرار زیر می باشند:
– دندان شکسته و ترک خورده
– فرسوده شدن دندان در اثر دندان قروچه
– استفاده از دندان برای باز کردن خوراکی ها، وسایل

ترمیم دندان شیری کودکان

یکی از خدماتی که برای دندان های کودکان انجام می شود همین ترمیم دندان شیری می باشد. البته برای اطلاعات بیشتر در مورد خدمات دندانپزشکی کودکانبه مطلبی که تحت عنوان خدمات دندانپزشکی کودکان منتشر شده است، مراجعه نمایید. بسیاری از مواقع ما به یک دو راهی درباره لزوم پر کردن دندان برای درمان پوسیدگی های ایجاد شده بر روی دندان های شیری و کاشت ایمپلنت دندان کودکان میرسیم. در این مواقع والدین اغلب فکر می کنند با توجه به این که دندان های شیری موقت هستند، می توان آنها را به راحتی کشید.

دندان های اولیه یا همان دندان های شیری نقش بسیار مهمی در زندگی کودک دارد و می تواند فضای مناسب برای رشد دندان های دائمی در دهان را حفظ کند. اگر دندان شیری کودک قبل از رویش دندان دائمی کشیده شود، دندان های کناری آن از محل صحیح خود حرکت کرده و فضای خالی که به خاطر کشیده شدن دندان ایجاد شده است را پر می کنند. این موضوع باعث ایجاد مشکلات جدی برای رشد دندان های دائمی و جوانه زدن آنها در دهان می شود و ممکن است در آینده نیاز مبرمی به ارتودنسی دندان پیدا شود. به این ترتیب دندان های شیری باید به عنوان راهنما برای ایجاد مسیر رشد مناسب برای رشد دندان های دائمی در دهان کودک وجود داشته باشند تا در آینده نیاز به درمان های دیگر و البته هزینه بر تر نسیبت به ترمیم دندان پیدا نشود.

روش های ترمیم دندان پوسیده

روش اول: ترمیم مستقیم

در این روش ترمیم، در جلسه اول پوسیدگی دندان برداشته شده و دندان برای ترمیم آماده می شود. دندانپزشک گزینه های بسیار زیادی برای پر کردن و ترمیم دندان پوسیده دارد. برای نمونه گلاس یا رزین اینومر برای پر کردن قسمت های نزدیک ریشه و یا مناطقی که تحت فشار زیاد نیستند، مورد استفاده قرار می گیرد.

روش دوم: ترمیم غیر مستقیم

در روش ترمیم غیر مستقیم، در یک جلسه دندان تراش خورده، پوسیدگی خارج می شود بعد قالبی از دندان تهیه می کنند. ماده ترمیمی در لابراتوار ساخته می شود و در جلسه دیگری در دهان بیمار قرار می گیرد و به داخل دندان چسبیده می شود.مواد ترمیمی گاهی در تاج دندان قرار می گیرند و قسمتی از دندان را پر می کنند که فشار جویدن را تحمل می کند و باید از مواد مقاومتری استفاده شود. اما گاهی این مواد برای حفره های درونی دندان استفاده می شود و می توان فلز طلا، سرامیک و یا رزین را بکاربرد.

فرآیند و مراحل پر کردن دندان

پزشک دندانپزشک در ابتدا دندان و ناحیه اطراف را برای ترمیم قسمت آسیب‌ دیده آماده و تراش می‌دهد. پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی با لیزر یا هندپیس دندانپزشکی برداشته شده و جرم‌گیری این ناحیه برای پاک سازی از باکتری‌ها یا ذرات باقیمانده پیش از تکمیل ترمیم انجام می‌شود.

برای پر کردن دندان با کامپوزیت ابتدا می بایست دندان پوسیده را ایزوله نمود. ایزوله کردن دندان پوسیده در ترمیم با کامپوزیت به این دلیل بسیار مهم است که اجازه نمی‌دهد رطوبت درمان باندینگ را با اختلال مواجه کند. دندانپزشک در باندینگ لایه‌های چسب و سپس ماده کامپوزیت را روی دندان می‌زند و آن را با تابش نور مخصوص خشک و سفت می‌کند. این نوع درمان زیبایی خاص خود را به همراه دارد.

انواع مواد برای پر کردن و ترمیم دندان

آمالگام

آمالگام یکی از قدیمی ترین موادی می باشد که برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار می گیرد و به دلیل رنگ نقره‌ای که دارد به سادگی تشخیص داده می شود. ماده آمالگام ترکیبی از چند نوع فلز چون: نقره، جیوه و قلع می باشد. از آنجایی که جیوه موجود در ماده آمالگام سمی است، این ماده کم کم دارد از رده خارج می شود.

با این حال آمالگام هنوز یکی از ارزان‌ترین و مقاوم‌ترین مواد برای پر کردن دندان است ولی به علت تیره رنگ شدن آن به مرور زمان، طرفداران زیادی ندارد و بیشتر مواقع از مواد دیگر استفاده می شود. به علاوه برای استفاده از آمالگام باید بخش سالم دندان نیز تراشیده شود تا بتوان ماده را به خوبی به دندان چسباند. همچنین چون آمالگام از فلز ساخته می‌شود، احتمال بروز حساسیت به سرما و گرما و ایجاد جریان ضعیف الکتریکی هنگام برخورد با مواد آلمینیومی را نیز به دنبال دارد.

مراحل پر کردن دندان با ماده آمالگام

• در ابتدا برای پر کردن دندان با ماده آمالگام ابتدا دندان دریل می شود تا بقسمت هایی که پوسیده شده اند، خارج شود.
• سپس دندانپزشک ترکیب آمالگام را آماده می کند.
• آمالگام روی دندان قرار داده و شکل دهی می شود تا سطوح و انحنا های آن همانند دندان طبیعی باشد.
• مواد آمالگام روی دندان به سرعت سفت و خشک می شود.

آیا جیوه موجود در آمالگام ضرر ندارد؟

همان طور که قبلا اشاره کردیم جیوه موجود در آمالگام سمی است ولی با این وجود شواهد علمی فراوانی نشان می دهند که آمالگام خطری برای سلامتی ایجاد نمی کند. بر اساس همین تحقیقات علمی سازمان نظارت بر غذا و داروی امریکا (FDA) پر کننده آمالگام را برای کودکان بالای 6 سال و بزرگسالان بی خطر و ایمن دانسته است. در واقع تحقیقات علمی بسیار زیادی که توسط FDA انجام شده است، هیچ ارتباطی بین استفاده از آمالگام و بروز مشکلاتی در سلامتی نشان نداده است. اما دستگاه عصبی جنین و کودکان کم سن ممکن است در مقابل تاثیر نوروتوکسینی (سم عصبی) بخار جیوه موجود در آمالگام حساس تر باشند. داده های بسیار محدودی در مورد تاثیر بلند مدت استفاده از آمالگام در زنان باردار و جنین در حال رشد آنها وجود دارد. به همین علت در چنین مواردی تصمیم گیری بر عهده دندانپزشک است که آیا زنان باردار می توانند از این مواد استفاده کنند یا خیر.

چرا با وجود سمی بود جیوه از این عنصر در آمالگام پر کننده دندان استفاده می شود؟

علت استفاده کردن از عنصر جیوه در آمالگام، پیوندی است که قادر است بین ذرات آلیاژ و جیوه برقرار می کند. این پیوند باعث استحکام، دوام و سختی آمالگام می شود.

کامپوزیت

یکی دیگر از موادی که برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار گرفته می شود، کامپوزیت است. کامپوزیت ظاهری شبیه به دندان طبیعی ایجاد می‌کند و بر خلاف ماده آمالگام در صورت استفاده از این ماده نیازی نیست که بخش سالم دندان برای چسبیده شدن بهتر ماده کامپوزیت تراشیده شود. کامپوزیت برخلاف آمالگام که به مرور زمان تیره می شود، دچار خوردگی یا تغییر رنگ نمی‌شود. چسباندن این ماده به دندان آن را مقاوم‌تر می‌کند و انتخابی مناسب برای ترمیم پوسیدگی‌های کوچک به شمار می‌آید.

اما شاید مهمترین نقطه ضعفی که کامپوزیت دارد این است که برای ترمیم پوسیدگی‌های بزرگ توصیه نمی شود چرا که هزینه پر کردن دندان با کامپوزیت بیشتر از آمالگام می باشد. از این گذشته پر کردن دندان با کامپوزیت زمان بیشتری می‌برد و این ماده در برابر لک شدن با چای و قهوه آسیب‌پذیرتر است. ولی به هر حال معمولا برای دندان های جلویی که هنگام لبخند زدن آن دندان معلوم می شود از ماده کامپوزین استفاده می شود.

مراحل و نحوه پر کردن دندان با ماده کامپوزیت

– متخصص دندانپزشک ابتدا دندان تحت درمان را ایزوله می کند تا بزاق به آن راه نداشته باشد و دندان خشک باقی بماند.
– سپس با استفاده از دریل دندانپزشکی قسمت هایی که پوسیده و عفونی شده اند، برداشته می شوند.
– رزین کامپوزیت به صورت لایه لایه در فضای خالی ایجاد شده قرار گرفته می شود تا دندان پر شود.
– نور مخصوصی آبی رنگ به هر لایه از مواد پر شده تابانده می شود تا ماده کامپوزیت سفت شود.
– پس از این که دندان کاملا پر شد، رزین کامپوزیت شکل دهی می شود تا سطوح و انحناهای آن کاملا مشابه دندان طبیعی شود.
– برای پر کردن دندان با کامپوزیت باید مدت بیشتری روی صندلی دندانپزشکی بنشینید.

یکی از دلایلی که برای پر کردن دندان از ماده کامپوزیت استفاده می شود این است که در مقایسه با آمالگام بخش کمتری از دندان سالم تراشیده می شود بنابراین استفاده از ماده کامپوزیت بهتر است. علاوه بر این پیوند قوی با دندان برقرار می کند و می تواند فشاری که هنگام جویدن بر آن وارد می شود را به خوبی تحمل کند. کامپوزیت از ساختار دندان نیز پشتیبانی می کند چرا که دندان را در مقابل دمای خیلی سرد و خیلی گرم عایق می سازد.

برای پر کردن و ترمیم دندان ماده آمالگام بهتر است یا ماده کامپوزیت؟

مزایای پر کردن دندان با آمالگام

• استحکام ماده آمالگام بیشتر از ماده کامپوزیت است بنابراین برای دندان های عقبی که فشار زیادی نسبت به دندان های جلویی تحمل می کنند، مناسب تر است.
• اگر مسئله هزینه پر کردن دندان است، آمالگام کم هزینه تر نسبت به کامپوزیت است.
• پر کردن دندان با آمالگام سریعتر از کامپوزیت است.
• در مورد سمی بودن ماده آمالگام نگران نباشید شواهد اثبات شده نشان می دهد که آمالگام بی خطر است.
• کار با آمالگام برای دندانپزشک آسان تر از مواد دیگر است.
• برای پر کردن دندان با کامپوزیت باید بتوان دندان را ایزوله کرده و خشک نگه داشت. در نواحی که خشک نگه داشتن دندان دشوار باشد مانند دندانهای عقبی و پوسیدگی های زیر مرز لثه، معمولا آمالگام ترجیح داده می شود.
• آمالگام دوام و طول عمر بیشتری نسبت به کامپوزیت دارد.

مزایای پر کردن دندان با کامپوزیت

• چون این مواد همرنگ دندان(ماده سفید) است نسبت به آمالگام که تیره رنگ است از زیبایی بیشتری برخوردار است.
• برای پر کردن دندان با کامپوزیت نیاز کمتری به تراشیدن و دریل کردن دندان است و بخش بیشتری از ساختار طبیعی دندان حفظ می شود.
• با کمک نور مخصوصی مواد ترمیمی ظرف چند ثانیه سفت و مستحکم می شود.
• این مواد پیوند بسیار محکمی با دندان برقرار می کنند که به محافظت از دندان در مقابل شکستن کمک می کند.
• شکل دهی به مواد کامپوزیتی برای دندانپزشک بسیار راحت تر است در نتیجه شکل نهایی آن خیلی بیشتر شبیه به دندان واقعی خواهد بود.
• برخی افراد ممکن است به آمالگام آلرژی نشان دهند، اما واکنش آلرژی به کامپوزیت دندانمشاهده نشده است.
• کامپوزیت عایق حرارتی است و گرما و سرما را منتقل نمی کند. از آنجایی که آمالگام فلز است رسانای خوبی برای انتقال دما می باشد. به خصوص در مواردی که پر شدگی زیاد باشد، تجربه حساسیت دندان به سرما و گرما متداول است. در بیشتر موارد حساسیت دندان پس از چند روز یا چند هفته کاهش پیدا می کند اما در برخی افراد تا آخر این حساسیت باقی می ماند به خصوص هنگامی که دندان در معرض سرما قرار می گیرد.
• مواد ترمیمی کامپوزیت امکان انواع ترمیمهای دندانی را فراهم کرده اند و در بسیاری از مواقع به جای تعویض مواد ترمیمی، می توان تنها بخش آسیب دیده دندان را پر کرد چرا که مواد جدید کامپوزیت هم به دندان خوب می چسبند هم به پر شدگی پیشین.

سرامیک

از دو ماده آمالگام و کامپوزیت معمولا برای پر کردن دندان ها استفاده می شود ولی از مواد دیگری همچون سرامیک هم برای پر کردن دندان استفاده می شود. سرامیک یا چینی (پرسلن) ماده‌ای می باشد که برخلاف آمالگام یا کامپوزیت به دندان چسبانده نمی‌شود. این ماده در لابراتوار دندانپزشکی به شیوه ای تهیه می‌شود که به خوبی بخش های پوسیده را پوشش می دهد. از آنجایی که این ماده ظاهری شبیه به دندان طبیعی را ایجاد می‌کند، همانند کامپوزیت مشخص نیست که دندان پر شده است.

اما یکی از دلایلی که از سرامیک کمتر در پر کردن دندان استفاده می شود این است که پر کردن دندان با سرامیک گران‌تر از پر کردن دندان با آمالگام یا کامپوزیت است. دلیل دیگر این است که به دلیل ماهیت حجیم آن در مقایسه با پر کردن با آمالگام بخش بیشتری از دندان سالم باید تراشیده شود.

طلا

طلا گران‌ترین ماده برای پر کردن دندان می باشد و تنها زمانی به کار برده می‌شود که استحکام بسیار بالا مورد نظر باشد. ترمیم طلایی مشابه ترمیم سرامیکی در لابراتوار آماده می‌شود و به افرادی پیشنهاد می‌شود که می‌خواهند پرکردگی مقاوم در برابر تغییر رنگ و خوردگی داشته باشند. طلا اجازه نمی‌دهد آب دهان، باکتری و ذرات غذا طلا در سوراخ ناشی از پوسیدگی نفوذ کنند. معایب پر کردن با طلا هم نسبت به سایر مواد کاملا مشخص است، این انتخاب هزینه سنگینی دارد و رنگ زرین آن کاملاً مشخص است.

اینله اونله

اینله اونله راه‌حلی بین پر کردن و روکش است و زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که پر کردن کافی نباشد و برای قرار دادن روکش کشیدن یک یا چند دندان سالم ضروری باشد. اینله اونله دوام و معمولاً ماندگاری بیشتری از پرکردگی دارد. اینله اونله معمولاً از طلا یا سرامیک ساخته می‌شود، نوع سرامیکی به دلیل همرنگ دندان بودن برای ترمیم دندان‌های جلویی کاربرد بیشتری دارد.

از دندان‌ها قالب گرفته می‌شود تا اطمینان حاصل شود که اینله اونله کاملاً اندازه حفره پوسیدگی است؛ بنابراین لازم است بیمار دو بار به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کند. تا زمان آماده شدن اینله اونله از پرکردگی موقت استفاده می‌شود. اندازه بودن ترمیم در جلسه دوم، پس از تزریق بی‌حسی موضعی بررسی می‌شود.

پر کردن موقت

پس از انجام مرحله اول عصب‌کشی همان درمان ریشه دندان تا زمانی که دندان دردش کاهش یابد و همچنین پس از آماده‌سازی و تراش دادن دندان برای اینله تا زمان تهیه ترمیم و روکش چینی یا طلا، دندانپزشک دندان را به منظور محافظت از آن به طور موقت پر می‌کند که اصطلاحا به این عما هم پانسمان کردن گفته می شود. مواد مخصوص پر کردن موقت دندان در شرایط اورژانسی نیز به کار برده می‌شود تا ابتدا آسیب‌دیدگی‌های جدی‌تر درمان شود و سپس دندان پر شود. به علاوه ممکن است بیمارانی که مدت‌ها تحت درمان بیماری‌های مختلف بوده‌اند و ضعیف شده‌اند، نتوانند پر کردن دائم را تحمل کنند.

بهترین ماده برای پر کردن دندان چیست؟

قبل از اینکه بفهمید که برای پر کردن دندان بهترین ماده چیست باید چند نکته مهم در نظر گرفته شود.

1- بزرگی حفره دندانی که قرار است پر شود

به خاطر استحکام بیشتر آمالگام، در مواردی که اندازه حفره در دندانهای عقبی که فشار زیادی را تحمل می کنند زیاد باشد برای پر کردن آن آمالگام توصیه می شود. با این حال با پیشرفتهای اخیر در ساخت رزین کامپوزیت دندان ممکن است این موضوع اهمیت چندانی نداشته باشد. برخی پژوهشهای اخیر تفاوت جزئی بین عملکرد آمالگام و کامپوزیت در پر شدگی های بزرگ را گزارش کرده اند. با این حال پژوهشی در سال 2010 که نرخ پایینی برای عدم موفقیت پر کردگی کامپوزیت گزارش کرده بود، در شرایطی که ترمیم زیادی در دندان لازم بود دوام آمالگام را بهتر گزارش کرد. در مواردی که ناحیه ترمیم کوچک باشد به خصوص اگر در نواحی از دندان باشد که تحت فشار زیادی قرار ندارد، نیروی بسیار کمتری به مواد ترمیمی وارد می شود بنابراین از این لحاظ آمالگام یا کامپوزیت تفاوتی نمی کند.

2- قرار گیری در معرض فشار زیاد

یکی از عوامل اصلی عدم موفقیت ترمیم های دندانی ترک خوردن و شکستن است. به همین علت در مواردی که نیروی بیش از حد معمول به مواد ترمیمی وارد می شود استفاده از کامپوزیت توصیه نمی شود. مثلا در بیمارانی که عادت بهم فشردن دندانها یا دندان قروچه دارند آمالگام مناسب تر است. در پژوهشی که در سال 2015 منتشر شد علت اصلی عدم موفقیت ترمیمهای کامپوزیتی شکستن ترمیم گزارش شده است.

3- احتمال پوسیدگی مجدد دندان

در برخی افراد به دلایل مختلف احتمال پوسیدگی مجدد دندان زیاد است. در چنین شرایطی وجود درز و حفره مانند وجود فاصله بسیار کم بین دندان و مواد پر کننده می تواند کمک زیادی به تجمع پلاک و باکتریهای عامل پوسیدگی دندان نماید. آمالگام دندان ماهیتا مهر و موم شونده است. به این صورت که تغییراتی در خود فلز رخ می دهد که هر گونه فضای میکروسکپی موجود بین مواد ترمیمی و دندان را پر می کند. اما در ترمیمهای چسبانده شده (باندینگ) مانند کامپوزیت، هنگام تابانیدن نور مخصوص کمی انقباض رخ می دهد. بنابراین حتی اگر کامپوزیت تنگاتنگ به دندان چسبیده باشد، باز هم ممکن است کمی انقباض یافته و احتمالا فاصله میکروسکپی بین دندان و مواد ترمیمی ایجاد شود. در مقاله 2015 بِک، پوسیدگی مجدد دندان دومین عامل اصلی عدم موفقیت ترمیمهای کامپوزیتی گزارش شد.

4- در معرض دید بودن ترمیم

کامپوزیت همرنگ دندان است و هنگام صحبت کردن یا خندیدن اگر دندان ترمیم شده با کامپوزیت در معرض دید قرار بگیرد هیچ کسی متوجه آن نمی شود چرا که هیچ تفاوتی با دندان طبیعی ندارد. بنابراین تردیدی نیست که پر کردن دندان با کامپوزیت بسیار مطلوب تر و مورد پسند تر است. به خصوص در نواحی که دندان ترمیم شده در معرض دید قرار دارد زیبایی آن اهمیت بسزایی پیدا می کند. آمالگام تفاوت رنگ قابل توجهی با رنگ بخش طبیعی دندان که آن را احاطه کرده است دارد بنابراین توجه ها را به خود جلب می کند.

5- آلرژی به فلز

آلرژی به فلز موجود در آمالگام در موارد نادر گزارش شده است. در این افراد استفاده از مواد ترمیمی کامپوزیت تنها راه درمان است. در تحقیقات صورت گرفته کمتر از صد مورد واکنش آلرژی به آمالگام دندان مشاهده شده است.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: کلینیک دندانپزشکی مبین، صابر علی پور

فک نرمال باعث زیبایی چهره، ارتباطات جذاب وبیان سلیس واژگان،پرهیز ازمشکلات گوارشی خواهد شد.

عقب بودن فک پایین، دلایل و روش‌های درمان

عقب بودن فک پایین یک مشکل اسکلتی فکی است که شیوع بالایی در بین افراد جامعه دارد. در این ناهنجاری فک پایین نسبت به فک بالا عقب‌تر قرار گرفته است. در اغلب بیمارانی که دچار عارضه عقب بودن فک پایین هستند، یک اورجت دندانی محسوس نیز مشاهده می‌شود. یعنی فاصله افقی بین دندان‌های جلویی فک بالا و پایین بیشتر از حد نرمال است.

در مقاله پیش رو ناهنجاری عقب بودن فک پایین را مورد بررسی قرار داده و به توضیح علل، علائم و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. تا پایان با ما همراه باشید.

ناهنجاری فکی عقب بودن فک پایین

عقب بودن فک پایین که یکی از مشکلات شایع مراجعه کنندگان متقاضی درمان ارتودنسی است، از جمله ناهنجاری‌های فکی کلاس 2 می‌باشد. حدود 20 تا 30 درصد کسانی که برای اصلاح بهم‌ریختگی دندان‌ها و درمان مشکلات فکی به دندانپزشک مراجعه می‌کنند، دچار این ناهنجاری هستند.

این عارضه فکی، تناسب نداشتن و عدم قرارگیری صحیح دندان‌های فک بالا و پایین روی هم عوارض بسیاری از جمله مشکلات تنفسی، گوارشی و شکستگی دندان‌ها را به همراه دارد.

به طور خلاصه عقب بودن فک پایین، زیبایی، اعتماد به نفس و سلامت جسمی افراد را تحت تاثیر قرار داده و می‌تواند کیفیت زندگی آن‌ها را کاهش دهد. از این رو لازم فرد هرچه سریعتر برای تشخیص به موقع و انجام اقدامات درمانی موثر به دندانپزشک مراجعه نماید.

چرا فک پایین عقب‌تر قرار می‌گیرد؟

مهمترین علل عقب بودن فک پایین، وراثت و اختلالات مادرزادی است. اما در برخی موارد افرادی بدون زمینه وراثتی نیز به این مشکل مبتلا می‌شوند. دلیل این امر می‌تواند وارد آمدن ضربه یا تروما به فک باشد. اختلالات مربوط به رشد در دوران جنینی و کودکی که منجر به کوچک بودن فک پایین می‌شود نیز یکی دیگر از دلایل عقب ماندن فک پایین است. برخی افراد نیز به دلیل رفتارهای غلط در کودکی مانند مکیدن انگشت شست به این عارضه دچار می‌شود.

عوارض عقب ماندن فک پایین

اگر مشکل عقب بودن فک پایین بدون توجه رها شود و اقدامات مناسب برای درمان آن انجام نشود، عوارض و مشکلات زیر را به دنبال خواهد داشت:

• اختلال در جویدن غذا و بروز مشکلات گوارشی
• آسیب به لثه‌ها
• بروز مشکلات تنفسی و مشکلات خواب
• پوسیدگی و خرابی دندان‌ها به دلیل عدم امکان تمیز کردن صحیح آن‌ها
• شکستگی و آسیب به دندان‌ها به دلیل تراز نبودن فک‌ها و وارد آمدن فشار اضافه به دندان‌ها

کوچک بودن فک پایین

کوچک بودن فک پایین، هیپوپلازی فک پایین، میکروگناتیا یا میکروگناتسیم به وضعیتی گفته می‌شود که فک پایین فرد نسبت به سایر اجزای صورت بسیار کوچکتر و کوتاه‌تر است.

فرد ممکن است به دلیل برخی شرایط ژنتیکی با مشکل کوچک بودن فک پایین متولد شود یا در طول زندگی به دلایل دیگر به این ناهنجاری مبتلا شود.

این عارضه ممکن است به دلیل تریزومی 13 و 18، پروژریا (پروگریا یا پیری زوردرس) یا سندروم الکل جنینی اتفاق بیفتد.

اگر احساس می‌کنید فک کودک‌تان بسیار کوچک است یا کودک شما در جویدن غذا، نفس کشیدن و صحبت کردن مشکل دارد به متخصص اطفال مراجعه کنید. شرایط ژنتیکی منجر به کوچک ماندن فک پایین بسیار جدی بوده و نیاز به درمان فوری دارند.

تشخیص عقب بودن فک پایین

هنگامی که فرد دچار ناهنجاری عقب بودن فک پایین است لب و دندان‌ها به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند. در نتیجه دندان‌های فک بالا و به طب آن لب بالا جلوتر به نظر می‌رسند. به همین دلیل بسیاری از افرادی که مشکل عقب بودن فک پایین دارند، این مشکل را به صورت جلو بودن فک بالا می‌دانند و به عنوان کسی که دچار ناهنجاری جلو بودن فک بالا است به دندانپزشک مراجعه می‌کنند. زیرا برجستگی دندان‌ها بیشتر از عقب رفتگی آن‌ها توجه افراد را جلب می‌کند.

برای تشخیص نوع مشکل و ناهنجاری فکی بهترین کار مراجعه به دندانپزشک است. دندانپزشک با سنجش ارتباط دو فک بالا و پایین نسبت به هم می‌تواند به خوبی تشخیص دهد که ناهنجاری مربوط به کدام فک است.

عقب بودن فک پایین از سنین کودکی قابل تشخیص است. اما بسیاری از والدین به اشتباه تصور می‌کنند که دلیل آن رویش نامناسب دندان‌ها به سمت داخل دهان است. در حالی که دندان‌های کودک به دلیل مشکل فک پایین به طرز نادرستی رشد کرده و در دهان قرار گرفته‌اند.

بنابراین در صورتی که احساس می‌کنید یکی از فک‌های کودک جلوتر از فک دیگر قرار دارد برای تشخیص دقیق مشکل و درمان زود هنگام به دندانپزشک مراجعه نمایید.

عقب بودن فک پایین در نوزادان

عقب بودن فک پایین در نوزادان به دلیل عدم تکامل سیر رشد آن‌ها است. مسیر رشد انسان‌ها از سر شروع شده و به پا می‌رسد. یعنی در دوره جنینی بخش عمده بدن را سر تشکیل می‌دهد و در خود سر نیز جمجمه حداکثر تکامل را دارد. با افزایش سن اندام‌های انتهایی بدن یعنی دست‌ها و پا و در قسمت سر فک پایین رشد می‌کنند تا با سایر اندام‌ها تناسب پیدا کنند.

علت ابن ایت که هنگام تولد که نوزاد از کانال زایمان عبور می کند ابتدا سر و سپس سایر اندام‌های او از بدن مادر خارج می‌شود. بنابراین اندام‌های دیگر از جمله فک پایین برای اینکه مانع کمتری هنگام زایمان ایجاد کنند، در دوره جنینی کمتر رشد کرده و بعد از تولد رشدشان تکمیل می‌شود. لذا عقب بودن فک پایین در نوزادان امری طبیعی است و با رشد نوزاد اصلاح می‌شود.

درمان عقب بودن فک پایین در روش ها و سنین مختلف

روش درمانی که برای عقب ماندن فک پایین به کار برده می‌شود به عوامل متعددی از قبیل شدت ناهنجاری، سن بیمار، میزان تکامل رشد استخوان فک و سایر مشکلات و ناهنجاری‌های فکی و دندانی بستگی دارد. به همین دلیل طرح درمان برای کودکان و بزرگسالان باهم متفاوت است.

درمان عقب بودن فک پایین در کودکان

اغلب موارد و مشکلات فک و دندان که منجر به عقب ماندن فک بالا می‌شوند در دوره کودکی رخ می‌دهد. عدم رشد کامل هریک از فک‌ها در این دوره یکی از عوامل عقب ماندن فک از جمله عقب ماندگی فک پایین است. نتیجه این ناهنجاری بهم خوردن توازن افقی دندان‌ها و عدم قرارگیری صحیح آن‌ها روی هم است.

از طرفی چون در دوران پیش از بلوغ رشد استخوان‌ها هنوز کامل نشده و امکان تغییر در فرآیند رشد فک‌ها وجود دارد، شانس موفقیت درمان‌های غیر تهاجمی مانند ارتودنسی کودکان بیشتر خواهد بود.

به همین دلیل است که متخصصان ارتودنسی توصیه می‌کنند کودکان در سنین 6 تا 7 سالگی برای اولین ویزیت ارتودنسی به دندانپزشک مراجعه کنند. به این ترتیب در صورت تشخیص عقب بودن فک پایین، فرصت کافی وجود دارد تا پیش از رسیدن به سن بلوغ و تکمیل رشد فک‌ها و دندان‌ها درمان ناهنجاری به شکل موثرتر و ساده‌تر انجام شود.

معمولا برای درمان عقب بودن فک پایین در کودکان از دستگاه فانکشنال ارتودنسی استفاده می‌شود. ارتودنسی فانکشنال علاوه بر مرتب کردن دندان‌های بهم ریخته، وضعیت استخوان‌های فک را بهبود بخشیده و به جلو کشیدن فک در کودکی و سن رشد کمک می‌کند.

درمان عقب بودن فک پایین در بزرگسالان

اصلاح ناهنجاری‌های فک در بزرگسالان و بعد از سن بلوغ به دلیل تکمیل رشد استخوان فک دشوارتر و پرهزینه‌تر خواهد بود. روش‌هایی که برای درمان عقب بودن فک پایین در بزرگسالان استفاده می‌شود عبارتند از:

درمان عقب بودن فک پایین بدون جراحی

تا زمانی که احتمال رشد فک وجود داشته باشد امکان جلو کشیدن فک و درمان عقب بودن فک پایین بدون جراحى وجود دارد. در برخی موارد با وجود گذشتن از سن بلوغ دندانپزشک تشخیص می‌دهد که احتمال رشد فک وجود دارد و برای اصلاح ناهنجاری‌های فک نیازی به جراحی نیست. همچنین در صورتی که ناهنجاری و عقب ماندن فک پایین شدید نباشد، روش‌های غیر از جراحی برای درمان بکار برده می‌شود. از جمله روش‌های درمان عقب بودن فک پایین بدون جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

درمان عقب بودن فک پایین با ارتودنسی

یکی از طرح‌های درمان که برای اصلاح و جلوکشیدن فک پایین عقب رفته در بیماران بزرگسال مورد استفاده قرار می‌گیرد، ارتودنسی کاموفولاژ یا ارتودنسی بدون جراحی فک است. در این روش درمانی متخصص ارتودنسی سعی می‌کند با عقب بردن قوس‌ دندانی فک بالا و جلو آوردن قوس دندانی فک پایین به شکل همزمان، بین دو فک توازن و تناسب برقرار کند. این روش با کشیدن دندان یا بدون کشیدن دندان انجام می‌شود.

روش درمان عقب بودن فک پایین با ارتودنسی تنها در صورتی که عقب ماندگی فک پایین خفیف یا متوسط باشد، نتیجه مطلوب به همراه خواهد داشت.

ارتودنسی فک پایین علاوه بر جلوکشیدن فک پایین برای بهبود عملکرد دهان و دندان‌ها در جویدن و گفتار نیز موثر است. بعد از درمان شما تغییرات قبل و بعد ارتودنسی دندانرا به وضوح احساس خواهید کرد.

درمان با ورزش

برای اطمینان از تاثیر ورزش‌های فک در درمان عقب بودن فک پایین بهتر از با دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی مشورت نمایید تا ورزش‌های مناسب را به شما توصیه کند.

یکی از ورز‌ش‌هایی که می‌تواند در درمان عقب ماندگی خفیف فک پایین تاثیر داشته باشد این حرکت است:

ابتدا به پشت دراز کشیده و زبان خود را به سقف دهان فشار دهید. با این ورزش ماهیچه‌های جلو گردن فعال می‌شوند. چانه خود را به سمت سینه آورده و سرتان را از زمین جدا کنید. در این مرحله نباید شکم خود را بالا بیاورید. حال دوباره سرتان را به زمین نزدیک کنید. این حرکت را در سه ست 10 تایی تکرار نمایید.

از آنجایی که عضلات درگیر در این حرکت معمولا تحرک زیادی ندارند، این ورزش را به مدت طولانی و با سرعت زیاد انجام ندهید. زیرا باعث کشیدگی عضلات گردن می‌شود.

درمان عقب ماندن فک پایین با روش جراحی فک

اگر ارتودنتیست تشخیص دهد که به علت شدت بالای ناهنجاری روش‌های درمان غیر جراحی نمی‌تواند مشکل عقب ماندن فک پایین را در بیمار رفع نماید، روش جراحی فک (ارتوسرجری) توصیه می‌شود.

در این روش ارتودنتیست با یک برنامه ریزی دقیق درمان ارتودنسی را آغاز می‌کند تا بیمار برای جراحی فک آماده شود. به طور معمول یک سال قبل از جراحی فک، فرد باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرد تا شرایط برای انجام جراحی مهیا شود.

طی عمل جراحی، جراح فک و صورت، فک پایین فرد از زیر پوست برش داده و به صورت کشویی جلو می‌کشد. سپس استخوان فک را در جایگاه صحیح با پیچ تثبیت می‌کند.

پس از ترخیص از بیمارستان و سپری شدن دوره نقاهت، با تایید جراح فک فرد نزد ارتودنتیست باز می‌گردد تا درمان ارتودنسی برای او تکمیل شود.

جراحی فک پایین باعث می‌شود فک در وضعیت صحیح خود قرار گرفته و غبغب زیر گلو بیمار نیز از بین برود. همچنین در صورتی که فرد مشکل آپنه تنفسی داشته باشد، مشکلش رفع خواهد شد.

این جراحی از جمله جراحی‌های ساده فک است که درد آن به اندازه درد جراحی دندان عقل فک پایین توصیف می‌شود.

مشکل عقب بودن چانه

فک پایین علاوه بر تنه فک، استخوان چانه را نیز در بر می‌گیرد. در برخی موارد تنه فک پایین عقب نیست ولی قسمت پایین صورت فرد عقب رفته به نظر می‌آید. در این مواد مشکل عقب بودن چانه وجود دارد.

عمل جلوآوردن چانه بسیار ساده‌تر از جراحی فک پایین است و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. در مورد عقب بودن چانه قسمت استخوانی چانه برش داده شده و جلو آورده می‌شود. پس از تثبیت چانه در جایگاه جدید، فضای بینابینی را با استخوان پر می‌کنند. گاهی نیز نیازی به برش استخوان چانه نیست و عقب بودن چانه با پروتز قابل اصلاح است.

درمان خانگی عقب بودن فک پایین

همانطور که گفته شد مشکل عقب بودن فک پایین یک ناهنجاری شایع است که گاهی با مشکل جلو بودن فک بالا اشتباه گرفته می‌شود. تشخیص و درمان این ناهنجاری نیازمند مراجعه به دندانپزشک و اجرای یک طرح درمانی دقیق است. اگرچه اقداماتی مانند برخی حرکات ورزشی فک ممکن است در درمان این ناهنجاری موثر باشد اما به طور کلی هیچ روش درمان خانگی عقب بودن فک پایین وجود ندارد.

لذا اگر شما یا کودکتان به عارضه عقب ماندن فک پایین دچار هستید و از عوارض آن رنج می‌برید هرچه سریعتر به متخصص ارتودنسی یا جراح فک و صورت مراجعه نمایید.

بهترین سن برای درمان عقب بودن فک پایین

به مرور زمان و با افزایش سن، سرعت رشد فک افزایش یافته و در دوره بلوغ به حداکثر می‌رسد. با تکمیل بلوغ فک پایین حداکثر رشد خود را انجام داده و تنها کمی با تکامل فاصله دارد.

لذا بهترین سن درمان عقب ماندگی فک پایین یک سال قبل از بلوغ است. هر چه اقدامات درمانی در زمان مناسب‌تری انجام شود، احتمال برگشت ناهنجاری و نیاز به درمان و ارتودنسی مجدد کمتر خواهد بود.

بلوغ در دختران و پسران در سنین مختلفی اتفاق می‌افتد حتی در بین دختران و پسران نیز سن بلوغ یکسان نیست. تکمیل قاعدگی در دختران و رویش ریش در پسران نشانه‌هایی از تکمیل بلوغ است.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی ناهنجاری عقب بودن فک پایین و علل ایجاد آن پرداختیم. همچنین روش‌های درمان جراحی و ارتودنسی این عارضه را معرفی کردیم. اگر احساس می‌کنید فک پایین شما با فک بالا تناسب ندارد و در موقعیت عقب‌تری قرار گرفته است، برای تشخیص دقیق نوع ناهنجاری به دندانپزشک مراجعه نمایید.

قبل از رسیدن به سن بلوغ و تکمیل رشد استخوان‌ها این ناهنجاری با ارتودنسی قابل درمان است. اما در بزرگسالان و کسانی که دچار ناهنجاری شدید هستند ممکن است بنا به تشخیص متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت روش جراحی انجام شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: سعید قریشی، متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت

تحقیق و پژوهش رکن توسعه جامعه و محور تعاملات علمی بین محققین در سطح جهان است، بسیاری از دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی بخصوص مقطع دکتری خیلی دوست دارند و مشتاق هستند تا تولیدات علمی آنان حاصل از ارائه تز در اختیار محققین و نشریات معتبر قرار گیرد یا در همایش ها و سمینارها دستاوردهای علمی خود را اطلاع رسانی کنند. دراین مقاله که از سایت ترجمیک اقتباس و برداشت شده است تا شما از فرایند یافتن یک نشریه معتبر و ارسال آن به خوبی آگاهی پیدا کنید با ما در وبلاک دانستنی های پزشکی رضا رحیمی همراه باشید.

راهنمای ارسال مقاله علمی به مجلات معتبر برای محققین

شاید شما هم به دنبال آن باشید که تحقیق ارزشمند خود را با دیگر محققان اشتراک بگذارید و ضریب تاثیر علمی – تحقیقاتی خود را ارتقا بخشید. پس گام‌به‌گام با ما همراه شوید تا تمامی زوایا و جوانب کار را به شما بیآموزیم.

در این مطلب خواهید خواند:

• چه چیزی یک تحقیق علمی است؟
• چرا باید نتایج تحقیق خود را با دیگران به اشتراک بگذارم؟
• چگونه نتایج تحقیق خود را با دیگران به اشتراک بگذاریم؟
• سه شاخص سنجش اعتبار ژورنال‌های معتبر بین‌المللی از قرار زیر هستند:
• چند تمرین ساده
• چطور مقاله‌مان را با جامعه علمی اشتراک بگذاریم که تاثیر تحقیق ما بیشتر و بیشتر شود؟
• چگونه یک ژورنال را برای انتشار مقاله خود انتخاب کنیم؟
• پس از انتخاب ژورنال هدف چه کنیم؟

چه چیزی یک تحقیق علمی است؟

پیش از پرداختن به اینکه یک تحقیق علمی را چگونه به اشتراک بگذاریم، بهتر است سوال کلی‌تری را مطرح کنیم و ببینیم اصلا به چه چیزی یک مقاله علمییا آکادمیک می‌گوییم. کلیه موارد زیر به شرط نو و به‌روز بودن روش یا نتایج و البته به ترتیب اهمیت، می‌توانند در زمره تحقیقات علمی یا آکادمیک قرار‌گیرند و ارزش اشتراک‌گذاری با جامعه علمی و دانشگاهی را دارند.

• یک تحقیق دکتری
• یک پروژه تحقیقاتی با همکاری مراکز علمی–تحقیقاتی (معمولا این پروژه‌ها در قالب fund و ساپورت‎‌های مالی حمایت می‌شوند و یک طرف اجرای آن، مستقیما یک مرکز علمی–تحقیقاتی است).
• یک پروژه تحقیقاتی در صنعت و یا شرکت‌های خصوصی
• یک پروژه تحقیقاتی شخصی با بنیان علمی توسط محققین مستقل
• یک تحقیق کارشناسی ارشد

اکنون که برخی از مهم‌ترین انواع تحقیقات علمی را شناختیم. اگر شما هم از آن دسته محققینی هستید که در دستنان یکی از انواع مدل‌های تحقیق را دارید و یا سابقا آن را انجام داده‌اید و یا حتی اگر شما یکی از اعضای تیمی بوده‌اید که روی چنین تحقیقاتی کار‌‎ کرده‌ است، به طور اکید پیشنهاد می‌کنیم که شما و همکاران و اساتیدتان، گوهری در دست دارید که اگر پرداخته‌ شود، احتمالا ارزش افزوده‌ای را به رزومه علمی شما اضافه خواهد‌ کرد.

چرا باید نتایج تحقیق خود را با دیگران به اشتراک بگذارم؟

اگر پرسش فوق ذهن شما را به خود مشغول کرده‌است، موارد زیر برخی از مهمترین دلایلی هستند در پاسخ آن می‌توان برشمرد:

• ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
• دفاع پایان‌نامه و گرفتن نمره عالی
• ارتقای رتبه علمی آکادمیک برای اساتید دانشگاهی
• ارتقای رتبه علمی آکادمیک برای محققین فعال در مراکز تحقیقاتی
• ارتقای کیفیت رزومه شخصی محققین مستقل
• ثبت یک ایده یا یافته علمی جدید به نام خود
• ارائه گزارش عملکرد کیفی تحقیقات انجام شده در یک حوزه به حامیان مالی پروژه
• ایجاد فرصت گرفتن حمایت مالی برای پروژه های تحقیقاتی آینده

چگونه نتایج تحقیق خود را با دیگران به اشتراک بگذاریم؟

راه‌های زیادی برای اشتراک‌گذاری نتایج و دستاوردهای یک تحقیق علمی وجود دارد. برخی از مهمترین این راه‌ها شامل موارد زیر هستند:

• ارائه در یک کنفرانس، سمینار، کنگره یا نشست علمی داخلی با زبان رسمی کشور مبدا
• ارائه در یک کنفرانس، سمینار، کنگره یا نشست علمی بین‌المللی با زبان بین‌المللی
• چاپ به عنوان یک مقاله در یک ژورنال داخلی با زبان رسمی کشور مبدا
• چاپ به عنوان یک مقاله در یک ژورنال داخلی با زبان بین‌المللی
• چاپ به عنوان یک مقاله در یک ژورنال معتبر خارجی با زبان بین‌المللی
• چاپ به عنوان یک کتاب به زبان مبدا
• چاپ به عنوان یک کتاب به زبان بین‌المللی

بدون شک، هر کدام از روش‌های فوق، مزایا و سختی‌های خود را دارند. شاید ساده باشد که کار تحقیقاتی خود را در یک کنفرانس ملی ارائه کنید و نتایج کار شما به عنوان یک مقاله با زبان مبدا توسط برگزار کنندگان کنفرانس منتشر شود و به تعداد نفرات شرکت‌کننده، چاپ و در اختیار آنها قرار‌گیرد.

حتی ممکن است آنقدر کار شما برای برگزارکنندگان ارزشمند به نظر برسد که از شما برای سخنرانی نیز دعوت شود. اما اگر بخواهید مقاله را به صورت رسمی در یک مجله معتبر منتشر کنید، طبیعتا باید زحمت بیشتری بکشید. فراموش نکنیدحتی چاپ مقاله نیز می‌تواند سختی کم یا زیادی داشته باشد و این کاملا بستگی به مجله‌ای دارد که شما می‌خواهید نتایج کارتان در آن منتشر شود.

انبوهی از مجلات علمی–پژوهشی داخلی وجود دارند که مشتاق انتشار نتایج کارهای تحقیقاتی شما هستند. اما خوب ارزش و اعتبار علمی چاپ مقاله شما در این ژورنال‌های داخلی شاید نزدیک به صفر باشد.

سه شاخص سنجش اعتبار ژورنال‌های معتبر بین‌المللی از قرار زیر هستند:

• ضریب تأثیر (Impact Factor) یا (SJR): شاخصی کمی به منظور سنجش، مقایسه و رتبه‌بندی مجلات علمی بین‌المللی که نمایانگر فراوانی ارجاع‌هایی (citations) است که در طول یک دوره زمانی مشخص به مقالات چاپ شده در یک نشریه داده شده‌است. فراموش نکنید که هرچه ضریب تاثیر بالاتر، اعتبار علمی مجله بیشتر…
• چارک (Quartile): یک ژورنال بر حسب ضریب تاثیرش در یکی از چهار دسته Q1، Q2، Q3 و Q4 قرار می‌گیرند. مجلات رده Q1 معتبرترین مجلات علمی به شمار می‌روند. اگر می‌خواهید مجله‌ای را برای چاپ مقاله تحقیقاتی ارزشمند خود انتخاب کنید که برایتان اعتبار بیآورد، ترجیها Q1 را انتخاب کنید.
• شاخص اچ (H-Index): شاخصی عددی که در پی کمی‌سازی میزان بهره‌وری و تأثیر علمی محققین و ژورنال‌های علمی است. این شاخص با در نظر گرفتن تعداد مقالات بیشتر ارجاع شده افراد یا مجلات و تعداد دفعات استناد‌شدن آن مقالات توسط دیگر محققین و مجلات محاسبه می‌شود. فراموش نکنید که ژورنال با شاخص H-Index بالاتر سبب ارتقایH-Index علمی شما به عنوان نویسنده آن خواهد شد.

در مجموع خوب است تاکید کنیم که هرچه قدر بتوانید مجله معتبرتری را به چاپ مقاله خود ترغیب کنید، اعتبار علمی رزومه شما بالاتر خواهد رفت. مثلا اگر شما دانشجوی ارشد هستید و می‌خواهید برای مقطع دکتری اپلای کنید، اگر مقاله‌ای در ژورنال Q1 با ضریب تاثیر بالا منتشر کرده باشید، شانس بسیار زیادی را برای پذیرش خود خواهید داشت.

چند تمرین ساده

از حالا به بعد اگر می‌خواهید بیشتر یاد بگیرید، گام‌به‌گام روی کلیه لینک‌هایی که معرفی می‌کنیم کلیک کنید و کارهای مطرح ‌شده را دنبال کنید.

آشنایی با مهمترین ناشران علمی جهان

تمرین اول: برای دست‌گرمی و یادگیری بیشتر، از لینک های زیر کمک بگیرید و به وبسایت‌های پنج ناشر مادر و معتبر بین‌المللی که بیش از نیمی از جریان نشریات معتبر علمی دانشگاهی جهان را در اختیار خود دارند، سر‌بزنید. کافی است روی نام آنها کلیک کنید تا به سایت‌های‌شان بروید و کار جستجوی مجلاتی که منتشر می‌کنند را آغاز کنید.

در این وبسایت‌ها، حوزه و زمینه علمی، کاری و تحقیقاتی خود را فیلتر کنید. سپس یک ژورنال را انتخاب و روی نام آن کلیک کنید.

اکنون تاریخچه‌ای در خصوص ژورنال، نام ویراستاران آن (همان کسانی که مقاله‌های ارسالی را بررسی و ارزیابی می‌کنند)، ضریب تاثیر دو ساله و پنج ساله مجله و تعداد دانلود مقالات مجله در سال‌های گذشته و اطلاعات ارزشمند دیگری را در خصوص ارزیابی مجله بدست خواهید‌آورد.

• Reed-Elsevier
• Taylor & Francis
• Wiley-Blackwell
• Springer
• Sage

تمرین دوم: برخی از معتبرترین سایت‌های جهانی در خصوص رتبه‌بندی ژورنال‌های معتبر بین‌المللی به شرح زیر هستند که هر دو توسط Elsevier هدایت می‌شوند. به این وبسایت‌ها سربزنید و زمینه‌های تحقیقاتی خود را جستجو کنید.

• Scimago
• Scopus

در ادامه این مقاله تلاش کرده‌ایم تا نحوه تهیه مقاله و ارسال آن برای یک ژورنال را صرف نظر از داخلی یا خارجی بودن آن به بهترین شکل ممکن به شما آموزش دهیم. امیدواریم این آموزش سبب رشد و ارتقای کیفیت مقالات جامعه علمی کشورمان شود. پس گام به گام، با ما همراه شوید.

چطور مقاله‌مان را با جامعه علمی اشتراک بگذاریم که تاثیر تحقیق ما بیشتر و بیشتر شود؟

گام‌های اصلی در فرآیند ارسال مقاله به شرح موارد زیر هستند:

1. انجام یک تحقیق ارزشمند، نوآورانه و به روز
2. شناسایی مجلات هدف که پتانسیل بالایی برای پذیرش و چاپ مقاله ما دارند.
3. مطالعه دقیق سیستم ارسال مقاله در ژورنال هدف
4. مطالعه دقیق فرمت مورد انتظار ژورنال هدف
5. تنظیم دقیق مقاله مطابق فرمت مورد انتظار ژورنال هدف
6. ارسال مقاله و پیوست‌های آن از طریق مورد تائید ژورنال
7. پیگیری وضعیت مقاله و مکاتبات در دوره داوری
8. پاسخگویی سریع و به موقع در خصوص درخواست‌های داوران و ویراستاران ژورنال
9. در نهایت پذیرش مقاله یا رفتن به مرحله بعد
10. در صورت رد مقاله: اعتراض و درخواست بررسی مجدد یا رفتن سراغ ژورنال با اولویت بعدی

در وبسایت ترجمیک، سابقا در مقاله‌ای با عنوان «راهنمای جامع انتشار مقاله علمی در مجلات معتبر بین‌المللی (فرآیند انتخاب مجله تا نگارش، ارسال، داوری و چاپ مقاله)» به طور مفصل به نکات مقاله‌نویسی برای چاپ در ژورنال‌های معتبر علمی پرداخته‌ایم. برای همین ضمن آنکه افرادی را که سابقا موفق به خواندن این مقاله نشده‌اند به مطالعه آن دعوت می‌کنیم؛ در این متن تلاش خواهیم کرد تا به زوایای پنهان ارسال مقاله به ژورنال بپردازیم و نکات ارزشمندی را در خصوص آن برای شما بیان کنیم.

در این مقاله از مدل انتشارات Elsevierبرای آموزش استفاده کرده‌ایم و مثال‌های ارائه‌شده مربوط به روش ارسال مقالهبرای ژورنال‌های زیرمجموعه این انتشارات است. البته نگران نباشید، با فراگیری این مدل، به راحتی برای تمامی ناشران معتبر دیگر نیز می‌توانید مقاله ارسال کنید زیرا ساختار کلی همه جا یکسان است.

چگونه یک ژورنال را برای انتشار مقاله خود انتخاب کنیم؟

مهمترین پارامترها برای انتخاب ژورنال هدف را می‌توان به صورت زیر برشمرد:

• رشته تحقیق
• زمینه تحقیق
• موضوع تحقیق
• ژورنال‌های محل انتشار مراجع تحقیق
• اعتبار ژورنال (ضریب تاثیر، چارک و شاخص اچ)
• مدت زمان داوری مقاله و مدت زمان احتمالی چاپ مقاله
• نظرات همکاران تحقیق و اساتید مشاور

تمرین سوم: برای یادگیری، بیایید سری به وبسایت Elsevier بزنیم و در بخشجستجو و شناسایی ژورنال هدف، با فیلتر کردن زمینه و رشته خود، و موضوع تحقیقاتی فعلی یا قدیمی‌مان، پیشنهادهای انتشارات Elsevier را برایچاپ مقاله خود بررسی کنیم. اکنون که تعدادی ژورنال به شما معرفی شده است. آنها را بیشتر بررسی کنید.

نکته مهم: Elsevier یکی از پنج ناشر بزرگ جهان و البته یکی از ده‌ها انتشاراتی است که در سراسر جهان در زمینه چاپ ژورنال‌های معتبر علمی فعالیت می‌کنند. اکنون که کار با وبسایت Elsevier را آموختیم، باید بگوییم که بقیه انتشارات‌های بزرگ دیگر هم وبسایت‌ها و پلاتفرم‌های مشابهی دارند که در کلیات یکسان و شاید در جزئیات و طراحی بصری تفاوت‌هایی داشته باشد.

با کمی جستجو به راحتی در آن وبسایت‌ها نیز می‌توانید به اطلاعات مورد نیاز خود برای ارسال مقاله دست پیدا کنید. برخی از مهمترین ناشران بزرگ جهان که در حوزه نشر مقالات علمی فعال هستند، به شرح زیر می‌باشند:

• Reed-Elsevier
• Taylor & Francis
• Wiley-Blackwell
• Springer
• Sage

تمرین چهارم: البته این را هم باید ذکر کنیم که شما می‌توانید از روش‌های نوین یادگیری ماشینی کمک بگیرید و با ابزارهای پیشنهادی، ژورنال مناسب را از سوی انتشارات هدف خود پیدا کنید و مستقیما به سراغ پیشنهادهای پایانی بروید. به طور مثال، ابزار Find a matching journal در وبسایتElsevier با دریافت عنوان، چکیده و کلمات کلیدی مقاله شما، مستقیما تعدادی پیشنهاد مناسب را برای شما ارائه می‌کند و در گام بعدی می‌توانید به بررسی اعتبار این ژورنال‌های پیشنهاد شده بپردازید.

ناشران دیگر نیز چنین ابزاری را در وبسایت خود دارند که به رایگان در اختیار شما قرارداده‌اند. به لینک‌های زیر نیز سربزنید:

• Find journals | Elsevier® JournalFinder
• Springer Journal Suggester
• Find Journal | Wiley
• Taylor & Francis Journal Suggester

پس از انتخاب ژورنال هدف چه کنیم؟

صرف نظر از اینکه ژورنال هدف شما داخلی یا بین‌المللی باشد و حتی صرف نظر از اینکه ضریب تاثیر آن چقدر باشد، تقریبا فرآیند ارسال مقاله در تمامی پلاتفرم‌های مربوط به ژورنال‌ها از یک ساختار کلی پیروی می کند. این ساختار کلی شامل موارد زیر است:

• ورود به وبسایت ژورنال هدف (معمولا بر روی وبسایت انتشارات مادر قرار دارد.)

نکته: سایت‌های انتشارات مادر مانند Elsevier بسیار اهمیت دارند. اطلاعات کلیدی در این مکان برای شما قرارداده‌شده‌است. این وبسایت‌ها در حقیقت درگاهی برای ورود شما به فضایارسال مقاله به ژورنال دلخواه‌تان هم هستند.

• مطالعه دقیق بخش راهنمای نویسندگان

نکته: در وبسایت مادر (مثلا Elsevier)، دنبال کلمه «Guide for Authors» بگردید. معمولا به یک صفحه یا یک فایل pdf هدایت می‌شوید. در آنجا همه چیز درباره اینکه مقاله شما باید چه فرمتی داشته‌باشد، و نکاتی که باید در نظر بگیرید و همین طور روند انتشار مقاله در ژورنال‌های وابسته، به طور کامل نوشته‌شده‌است. شما باید این متن را به دقت بخوانید.

فراموش نکنید: یکی از اصلی‌ترین و رایج‌ترین دلایل رد مقالات، نخواندن دقیق این بخش است. اغلب نویسندگان مقاله دقت نمی‌کنند که ممکن است فرمت یک مقاله نکته خاصی داشته‌باشد که رعایت نکردن آن از نظر ویراستاران یک اشتباه بزرگ به حساب بیآید.

بیایید این طور نگاه کنیم که احتمالا ویراستاران در صورت عدم رعایت دقیق فرمت به خودشان خواهند‌گفت: «این فرد که حتی برای مطالعه راهنمای نویسندگان در ژورنال ما زمان نگذاشته، حتما هیچ یک از مقالات ژورنال ما را هم نخوانده و احتمالا هیچ دلیل روشنی هم برای چاپ مقاله‌اش در ژورنال ما ندارد جز یک سری افکار مبهم و احتمالا نظرات دیگران! پس حتما کار تحقیقاتی وی نیز چنگی به دل نمی‌زند…»

آری! به همین راحتی ممکن است متنمقاله شما حتی خوانده هم نشود و در همان آغاز رد شود و حتی ممکن است در صورت تکرار این روند، اسم شما به لیست سیاه ژورنال هم اضافه شود! پس ریسک نکنید و فرصت‌های خود را بیهوده نسوزانید.

تمرین پنجم: پیشنهاد می‌کنیم سری به بخش نحوه صحیح ارسال و ویرایش مقالهبرای ژورنال‌های Elsevier بزنید و نکات اساسی آن را مرور کنید. این قوانین برای تمامی ژورنال‌های زیرمجموعه این انتشارات صادق است.

تمرین ششم: اکنون برای مثال، سری به درگاه ژورنال Environmental Economics and Management بر روی وبسایت انتشارات Elsevier بزنید. این ژورنال معتبر، یکی از هزاران ژورنال زیرمجموعه این انتشارات است که دارای اعتبار بالایی است. می توانید ارقام اعتبارسنجی این ژورنال را در صفحه مذکور مشاهده‌کنید. برای تمرین بیشتر دقت کنید. نام ویراستار ژورنال را خواهید یافت.

همان کسی که مقاله شما را برای داوران ارسال می‌کند و در نهایت براساس نظرات آنها مقاله شما را رد یا قبول خواهد‌کرد. در این صفحه همین طور برخی از آخرین مقالات منتشر شده را می‌توانید ببینید.

• ورود به پلتفرم ارسال مقاله (در وبسایت مادر، دنبال کلمه «Submit your paper» بگردید.

نکته: همه ژورنال‌های معتبر، وبسایت‌های رسمی و ساده‌ای برای ارسال مقاله دارند. برخی نیز از پلتفرم مرکزی انتشاراتی که آن ژورنال را منتشر می‌کند، بهره می‌گیرند. مثلا ژورنال‌های انتشارات Springer معمولا از پلاتفرم editorialmanager استفاده می‌کنند.

به عنوان نمونه، ژورنال Natural Hazards که یک نشریه معتبر در حوزه علوم و مهندسی بلایای طبیعی و از زیرمجموعه‌های انتشارات Springer است، از این لینک برای مکاتبات بین نویسنده و ویراستاران و داوران مجله و همچنین برای ارسال مقاله بهره می‌گیرد. و یا ژورنال‌های انتشارات Elsevier از پلتفرم ees.elsevier بهره می‌گیرند.

به عنوان نمونه ژورنال Agriculture and Forest Meteorology که یک ژورنال معتبر در حوزه کشاورزی، جنگلداری و منابع طبیعی است و از زیرمجموعه‌های انتشارات Elsevier است، از این لینکبرای مکاتبات بین نویسنده و ویراستاران و داوران مجله و همچنین برای ارسال مقالهبهره می‌گیرد.

تمرین هفتم: اکنون برای مثال، در درگاه ژورنال Environmental Economics and Management بر روی گزینه Submit Your Paper کلیک کنید. شما به صفحه‌ای هدایت می‌شوید که بستر ارسال مقاله انتشارات Elsevier است. در این مورد، شما وارد پلاتفرم ویژه مجله Environmental Economics and Management شده‌اید.

این ژورنال اگرچه زیرمجموعه Elsevier است، ولی از پلتفرمeditorialmanager استفاده می‌کند. در زیر صفحه مربوط به ژورنال در این پلاتفرم را مشاهده می‌کنید.

• ایجاد یک پروفایل کاربری (در صورت نداشتن پروفایل)

نکته مهم: اگر در گذشته مقاله‌ای را برای یک ژورنال فرستاده‌اید، دیگر نیاز نیست یک پروفایل جدید بسازید. حتی پیشنهاد می‌شود هرگز چنین کاری نکنید. دلیل آن این است که یک محقق از نظر یک ژورنال، یک فرد خاص به حساب می‌آید. پس سعی کنید همیشه با یک یوزر وارد شوید.

حتی پیشنهاد اکید می‌کنیم به عنوان یک محقق بین‌المللی، از همین ابتدا در وبسایت ORCID برای خود یک پروفایل محقق ایجاد کنید و هنگامی که می‌خواهید برای یک ژورنال بین‌المللی مقاله خود را ارسال کنید، در پلتفرم‌های مکاتبه این ژورنال‌ها، برای ورود از ID خودتان در ORCID استفاده کنید.

اگر ORCID ID دارید، کافی است برای ورود از آن استفاده‌کنید و دیگر نیازی به ساخت پروفایل جدید نیست. برای این کار درخواست ایجاد اکانت را بزنید و سپس گزینه Use my ORCID record را کلیک کنید. پس از ورود به اکانت، مرکز علمی یا آکادمیکی را که در تحقیقی که می‌خواهید ارسال کنید با آن همکاری داشته اید، انتخاب کنید و بقیه فرم‌ها را تکمیل کنید. حالا شما آماده هستید که مقاله خود را ارسال کنید.

تمرین هفتم: برای یادگیری، مثلا در این ژورنال ثبت نام کنید. برای ثبت نام به عنوان نویسنده وارد شوید. برای اتصال بین اکانت ORCIDخود و اکانت‌تان در این ژورنال، پس از پس از کلیک بر روی گزینهRegister Now، از گزینه Use my ORCID record استفاده کنید و بقیه مراحل را ادامه دهید. اگر هنوز اکانت ORCID نساخته‌اید، پس این کار را در این وبسایت انجام دهید.

• ارسال مقاله

حالا دیگر همه چیز را یادگرفته‌ایم. زمان آن رسیده تا یاد بگیریم چگونه مقاله خود را ثبت کنیم.

اگر قبلا مقاله را طبق فرمت مورد نظر ژورنال آماده‌کرده‌اید، اکنون خیلی راحت در پروفایل جدیدتان در ژورنال مورد نظر خود بر روی گزینه Submit New Manuscript کلیک کنید، نوع مقاله را انتخاب کنید و کار بارگزاری نسخه متنی و پیوست‌های آن (نمودارهای و جداول) و تکمیل فرم‌های مربوطه (تعهدهای اخلاقی و…) را انجام دهید. در نهایت با تائید و submit نهایی، مقاله شما مستقیما به صندوق پستی ویراستار ژورنال خواهد رفت. حالا باید منتظر باشید تا مراحل مختلف مقاله برای شما ایمیل شود. البته در پروفایل خود نیز می‌توانید آن را دنبال کنید.

• پیگیری مقاله

پس از ارسال نهایی مقاله در پلتفرم های submit مجله مورد نظرتان، دوران طلایی صبر آغاز می‌شود. اگر زیاد صبر ندارید یا از نظر زمانی محدودیت برای انتشار مقالهخود دارید (مثلا می‌خواهید از پایان نامه خود دفاع کنید و نمی‌توانید مدت طولانی منتظر بمانید)، پس پیشنهاد می‌کنیم که مجلات Q1 و Q2 را برای چاپ مقاله خود انتخاب نکنید. زیرا کمترین زمان پذیرش مقاله در این ژورنال ها، آن هم برای نویسندگان شناخته شده، حداقل 3 ماه است. فراموش نکنید که گاهی برای محققین تازه کار، این دوران صبر تا 2 سال هم زمان می‌برد!

با توجه به تجربیات گذشته دیگر محققین، پیشنهاد می‌شود هر دو یا سه ماه یکبار با داوران و ویراستاران مجله از طریق همان پلاتفرم ارسال مقاله، ارتباط داشته باشید و پیگیر وضعیت مقاله خود شوید. سعی کنید در متن ارسالی اشتیاق خود را به انتشار مقاله در آن ژورنال دوباره بیان کنید و بگویید که این مقاله را تنها برای همان مجله ارسال کرده اید زیرا آن مجله برای شما بسیار اهمیت دارد و مراجع مقاله‌تان نیز قبلا در این ژورنال منتشر شده بوده اند و لذا انتشار این کار برای مجله نیز خوب خواهد بود.

• ویرایش مقاله و پاسخ به درخواست‌های داوران

پس از مدتی شما ایمیلی دریافت خواهید کرد که نشان می‌دهد مقاله شما برای داوری رفته است. مدتی که بگذرد، اگر مقاله شما از فرمت ژورنال تبعیت کرده باشد و چاپ آن موضوع در حیطه ملاحظات ویراستاران و سردبیران ژورنال و اهداف ناشران آن باشد، معمولا درخواست یک ویرایش از شما خواهد شد. این ویرایش ممکن است کلی یا جزئی باشد. اگر درخواست ویرایش دریافت کردید نباید نگران شوید بلکه باید به چاپ مقاله امیدوار شوید. به یاد داشته‌باشید اگر قرار بود مقاله شما رد شود، هرگز درخواست اصلاح و ویرایش داده نمی شد. کلی یا جزئی بودن ویرایش بستگی به اهمیت موضوع، ملاحظات مجله، نگرش داوران و در موارد جزئی نیاز به اصلاحات زبانی و گاهی ساختاری و نیز اصلاح گراف‌ها و جداول و در برخی موارد نیاز به اضافه کردن نتایج جدید و رفرنس‌های تازه به مقاله دارد.

نکته: معمولا درخواست ویرایش زمانی که مربوط به فقط مسائل نگارشی باشد، ویرایش جزئی است. اما درخواست‌های ویرایش کلی، عموما زمانی که روش تحقیق و یا نتایج نیاز به بازنگری دارند، داده‌می‌شوند.

در این زمان معمولا شما یک بازه چند هفته ای تا گاه دو ماهه فرصت خواهید داشت تا مقاله خود را اصلاح(Revise) و مجددا ارسال (Resubmit) کنید.

• پس از آن دوباره دوران صبر و انتظار فرا خواهد رسید و ما باز هم به شما پیشنهاد می‌کنیم این بار هر ماه یا حداکثر دو ماه یکبار پیگیر وضعیت مقاله خود شوید تا روزی که نامهپذیرش مقاله شما بدست تان برسد.
• ????✍️نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی
• ????????منبع: ترجمیک

در این مقاله شما با علل انواع خود دماغ یا اپیستاکسی آشنا خواهید شد.

علت خون دماغ شدن ناگهانی

به زبان ساده، خون دماغ شدن به معنی از دست دادن خون از بافتی است که داخل بینی را پوشانده است. خون دماغ شدن (یا همان اپیستاکسی) امری شایع است و حدود 60 درصد از افراد، حداقل یک بار در طول زندگی خود آن را تجربه می کنند. بینی در وسط صورت قرار گرفته است؛ به همین دلیل دیواره ی داخلی بینی با تعداد زیادی از رگ های خونی پوشانده شده است. این رگ های خونی به سطح پوست نزدیک هستند. در نتیجه، بینی به راحتی دچار آسیب و خونریزی می شود.

آیا خونریزی بینی مشکلی جدی است؟

اگرچه دیدن خونی که از بینی خارج می شود می تواند علامتی هشدار دهنده باشد، اما بیشتر خون دماغ ها جدی نیستند و می توان آن ها را در خانه کنترل کرد. هر چند، باید بعضی از موارد خونریزی بینی را با پزشک خود بررسی کنید. برای مثال، زمانی که به صورت مداوم خون دماغ می شوید باید به پزشک مراجعه کنید؛ این موضوع می تواند نشانه ی اولیه ی بیماری های دیگر باشد که باید مورد بررسی قرار گیرند.

گاهی اوقات خون دماغ ناشی از عروق بزرگ پشت بینی است که باعث خونریزی شدید شده و می تواند خطرناک باشد. در این حالت، شما به مراقبت های پزشکی نیاز خواهید داشت؛ به ویژه اگر خونریزی با یک آسیب شروع شده باشد و بعد از 20 دقیقه وارد کردن فشار مستقیم روی بینی، قطع نشود. برای یاد گرفتن مراحل متوقف کردن خون دماغ، حتماً ادامه ی مطلب را مطالعه کنید.

⚠️ این مقاله صرفا جهت اطلاع رسانی برای شما کاربران گرامی درج شده و کلینیک دکتر توفیق خدمات درمانی در این زمینه ارائه نمی دهد.

درمان واریس با لیزر

انواع مختلف خون دماغ

خونریزی بینی با توجه به محل خونریزی تعریف می شود. به طور کلی دو نوع اصلی خون دماغ وجود دارد که یکی جدی تر از دیگری است.

1_ خونریزی قدامی بینی

این نوع خونریزی از جلوی بینی در سپتوم (قسمت پایینی دیواره که دو طرف بینی را از هم جدا می کند)، شروع می شود. مویرگ ها و عروق خونی کوچک در ناحیه ی جلوی بینی، بسیار ظریف هستند و به راحتی دچار پارگی و خونریزی می شوند. خونریزی قدامی بینی رایج ترین نوع خون دماغ است که معمولاً جدی هم نیست. این نوع در کودکان بیشتر شایع بوده و معمولاً در خانه درمان می شود.

2_ خونریزی خلفی بینی

این نوع خونریزی در عمق بخش داخلی بینی رخ می دهد و ناشی از خونریزی در رگ های خونی بزرگ تر در قسمت پشت بینی و نزدیک به گلو است. خونریزی خلفی می تواند جدی تری از خونریزی قدامی بینی باشد. همچنین، ممکن است منجر به خونریزی شدیدی شود که در پشت گلو، رو به پایین جریان می یابد. احتمال دارد در این نوع خون دماغ بلافاصله به مراقبت پزشکی احتیاج داشته باشید. خونریزی خلفی بینی در بزرگسالان شایع تر است

جراحی آئورت

علت خون دماغ شدن ناگهانی

خونریزی بینی علت های بسیاری دارد که خوشبختانه اکثر آن ها جدی نیستند. شایع ترین علت خون دماغ شدن، هوای خشک است. هوای خشک می تواند ناشی از آب و هوای گرم و کم رطوبت یا هوای گرم داخل خانه باشد. هر دو محیط باعث می شوند که غشای بینی (بافت ظریف داخل بینی) خشک و پوسته پوسته شده یا ترک بخورد. همچنین در این حالت با مالش دادن بینی یا انگشت کردن در آن و یا فین کردن، احتمال خونریزی بیشتر می شود. سایر علت های شایع خونریزی بینی عبارتند از:

• انگشت کردن در بینی
• سرما خوردگی (عفونت های تنفسی فوقانی) و سینوزیت؛ به ویژه دوره هایی که باعث عطسه، سرفه و فین کردن های مکرر می شوند.
• فین کردن با شدت و فشار
• فرو کردن یک شیء در بینی
• آسیب به بینی یا صورت
• رینیت آلرژیک و غیر آلرژیک (التهاب دیواره ی بینی)
• مصرف داروهای رقیق کننده ی خون (آسپیرین، داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی، وارفارین و غیره.)
• مصرف کوکائین و مواد دیگری که از طریق بینی استنشاق می شوند
• محرک های شیمیایی (مواد شیمیایی موجود در محصولات تمیزکننده، دودهای شیمیایی در محل کار، سایر بوهای قوی)
• ارتفاعات بالا؛ هوای ارتفاعات رقیق تر است، یعنی اکسیژن کمتری دارد و هر چه قدر ارتفاع بیشتر شود، هوا نیز خشک تر می شود.
• انحراف سپتوم؛ شکل غیر طبیعی دیواره ای که دو طرف بینی را از هم جدا می کند.
• استفاده ی مکرر از داروها و اسپری بینی برای درمان خارش، آبریزش یا گرفتگی بینی؛ این داروها (آنتی هیستامین و ضد احتقان ها) می توانند غشای بینی را خشک کنند.

???? علل دیگر خونریزی بینی که کمتر شایع هستند، عبارتند از:

• مصرف الکل
• اختلال های خونریزی؛ مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند یا لوسمی (سرطان خون)
• فشار خون بالا
• آترواسکلروز (تصلب شرایین)
• جراحی صورت و بینی
• تومورهای بینی
• پولیپ بینی
• ترومبوسیتوپنی ایمنی
• سرطان خون
• تلانژکتازی هموراژیک ارثی
• بارداری

درمان و کنترل خونریزی بینی

برای بند آوردن و متوقف کردن خون دماغ، سر خود را کمی به جلو خم کنید و بینی خود را با دو انگشت بگیرید. برای متوقف کردن خونریزی بینی مراحل زیر را انجام دهید:

• آرامش خود را حفظ کنید.
• از راه دهان نفس بکشید.
• صاف بنشینید و سر و بدن خود را کمی به جلو خم کنید. این کار مانع جریان یافتن خون به سمت گلو می شود و در نتیجه دچار حالت تهوع، استفراغ یا اسهال نخواهید شد. (دراز نکشید و سرتان را بین پاهای خود قرار ندهید.)
• از دستمال کاغذی یا حوله ی مرطوب برای گرفتن خون استفاده کنید.
• قسمت نرم بینی خود را با استفاده از انگشت شست و اشاره به ‌آرامی بگیرید. مطمئن شوید که این قسمت را به برجستگی استخوانی سخت بینی که پل بینی شما را تشکیل می دهد، فشار می‌دهید.
• بینی خود را به ‌طور مداوم به مدت پنج دقیقه نگه داشته و رها نکنید. اگر پس از گذشت پنج دقیقه خونریزی متوقف نشد، 10 دقیقه ی دیگر به این کار ادامه دهید.
• اگر بخواهید می‌توانید یک کیسه ی یخ را روی پل بینی خود قرار دهید. این کار رگ های خونی را منقبض کرده و در نتیجه باعث کم شدن سرعت خونریزی و ایجاد آرامش بیشتر می‌شود. این مرحله ضروری نیست و می توانید انجامش ندهید.
• می‌توانید اسپری بینی اکسی متازولین را در آن قسمت بینی که خونریزی دارد، اسپری کنید و بعد همانطور که در مراحل قبل توضیح داده شد، بینی خود را نگه دارید. لازم است بدانید اسپری ‌های ضد احتقان نباید به‌ صورت طولانی ‌مدت مورد استفاده قرار بگیرند؛ زیرا این کار می‌تواند باعث افزایش احتمال خون ‌دماغ شدن شود.
• پس از آن که خونریزی بینی متوقف شد؛ خم نشوید، به خود فشار نیاورید و یا وسیله ی سنگینی بلند نکنید. همچنین، به مدت چند روز فین نکنید یا بینی خود را نمالید.

در صورت خون دماغ شدن، چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کرد؟

اگر موارد زیر را تجربه کردید؛ فوراً با پزشک خود، اورژانس 115 یا هر فردی که می تواند شما را به اورژانس برساند تماس بگیرد:

• با این که مطابق مراحل بالا فشار مستقیم روی بینی خود وارد کردید، خونریزی همچنان بعد از گذشت 15 تا 20 دقیقه ادامه دارد.
• میزان خونریزی سریع است و خونی که از دست داده اید زیاد و بیش از یک فنجان می باشد.
• در تنفس خود با مشکل مواجه شده اید.
• به دلیل بلعیدن مقدار زیادی خون، استفراغ کرده ‌اید.
• خونریزی بینی ناشی از ضربه به سر یا آسیبی جدی مانند سقوط، تصادف رانندگی، ضربه به ‌صورت یا بینی رخ داده است.

???? همچنین، در صورت وجود هر یک از موارد زیر هر چه سریع تر با پزشک خود تماس بگیرید:

• زیاد دچار خون دماغ می شوید.
• علائم کم خونی دارید. (احساس ضعف یا بی حالی، خستگی، سرماخوردگی، تنگی نفس، رنگ پریدگی پوست)
• کودک زیر دو سال شما خونریزی بینی داشته است.
• داروهای رقیق ‌کننده ی خون (مانند آسپرین یا وارفارین) مصرف می ‌کنید یا بیماری لخته شدن خون دارید که باعث می شود خونریزی بند نیاید.
• زمانی که مصرف داروی جدیدی را شروع می کنید، خون دماغ می شوید.

علاوه بر خون دماغ شدن، متوجه کبودی غیر عادی ای در سراسر بدن خود شده اید. این وضعیت ممکن است نشان دهنده ی مشکل جدی تری مانند بیماری لخته شدن خون (هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند)، لوسمی یا تومور بینی باشد و باید توسط پزشک شما بررسی شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

آرش محمدی توفیق فوق تخصص جراحی عروق، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و فلوشیپ تخصصی درمان واریس پا