قرنیه چشم، آسیب ها و راه های درمان

آسیب های قرنیه

قرنیه بافتی شفاف است که در جلوی چشم روی قسمت رنگی(عنبیه) ومردمک چشم قرار دارد و مانند پنجره ای است که می توان از آن به بیرون نگاه کرد. اشک و پلک زدنهای سریع در هنگام نزدیک شدن هر چیزی به چشم از آن در برابر مخاطرات محافظت می کند.

به طور معمول رفلکس پلک زدن از قرنیه در برابر اکثر آسیبها محافظت می کند. با این حال خراشیدگی و آسیب های جزیی قرنیه بسیار معمول است: مثل خراشیدگی ناشی از برخورد برس مو یا خراشیدگی با ناخن هنگام پوشیدن لنز تماسی یا برخورد شاخه درخت به چشم در هنگام پیاده روی.

درد ناشی از خراش قرنیه حتی یک خراش بسیار جزیی هم بسیار زیاد است زیرا قرنیه بسیار حساس است. در این مواقع چشمها پر از اشک می شوند و فرد قادر به باز کردن چشمانش هم نمی باشد.

ذرات معلق در هوا

اگر در هنگام کار با مته یا دیگر ابزار برقی مثل خرد کننده ها از لوازم حفاظتی چشم استفاده نکنید ممکن است به قرنیه خود آسیب بزنید. این اتفاق وقتی می افتد که ذرات کوچک معلق در هوا وارد چشم شوند. این ذرات آنقدر ریز هستند که چشم آنها را نمی بیند که در زمان نزدیک شدن آنها پلک بزند در نتیجه این ذرات به سرعت وارد چشم می شوند. این ذرات ممکن است سخت یا تیز باشند. پس از ورود این ذرات به چشم چند اتفاق محتمل است:

گاهی اوقات این ذرات در قرنیه گیر می کند و باعث دردی مشابه با خراش قرنیه می شوند. اگر ذره کوچک، فلزی باشد به سرعت شروع به زنگ زدن می کند و که باعث آسیب گسترده به قرنیه می شود.

گاهی ذرات مستقیما از از طریق قرنیه وارد قسمت عمیق تر چشم می شوند. اگر ذره کوچک باشد ممکن است دردی نداشته یا درد بسیار کمی داشته باشد. همچنین ممکن است از قسمت سفید چشم (اسکلرا) به قسمت های زیرین منتقل شود. اگر این اتفاق بیفتد ممکن است درد قابل توجهی نداشته باشد.

نفوذ ذرات در چشم خطرناک است و ممکن است منجر به عفونت داخل چشم گردد. این اتفاق باعث می شود مایع داخل چشم به بیرون نشت کند و بر بینایی شما بصورت دائمی تاثیر بگذارد. اگر در زمان کار با مته، اره، سمباده، دستگاه تراشکاری، ماشین چمن زنی و... چیزی داخل چشم شما پرید باید به سرعت به یک چشم پزشک مراجعه کنید.

آسیبهای شیمیایی

گاهی اوقات ممکن است یک ماده شیمیایی به سطح جلوی چشم برسد و موجب سوزش قرنیه شود مواد پاک کننده خانگی مانند تمیز کننده اجاق و سفید کننده ها می توانند باعث این اتفاق شوند. مواد قلیایی مانند غبار گچ نیز تحریک کننده چشم هستند. مواد شیمیایی که اغلب باعث آسیب به چشم می شوند اسیدهایی مانند اسید باتری، سرکه و مایع سفید کننده و مواد قلیایی از قبیل گچ، سود سوز آور و کودها می باشند.

در صورتی که چشم را بلافاصله پس از ورود مواد شیمیایی، نشوییم باعث آسیب جدی به قرنیه چشم می شود. بعضی از مواد شیمیایی مانند اسید هیدروفلوئوریک (که در پولیشرهای شیشه بکار می روند) و قلیایی می توانند حتی پس از خارج شدن از چشم، آسیب برسانند. اخیرا گاز کلر به عنون یک سلاح جنگی مورد استفاده قرار گرفته است. گاز کلر دارای اثرات سمی زیادی بر بدن انسان است که یکی از آنها تحریک شدید چشم همانند سوختگی شیمیایی می باشد و درمان آن هم مانند روش درمانی در سوختگی های شیمیایی است.

اسپری فلفل و گاز CS (گاز اشک آور)

اسپری های بازدارنده مثل اسپری فلفل و گاز CS (اشک آور)تحریک کننده شدید چشم هستند. گاز CS اغلب باعث آسیب جد نمی شود با این حال تحریک چشم تا چند روز طول می کشد. اگر ذرات اسپری فلفل داخل چشم بروند باعث خراش شدید قرنیه می شوند.

آسیب تابشی

شایعترین آسیب تابشی ((التهاب بر اثر اشعه ماوراءبنفش)) است. این اتفاق زمانی می افتد که چشم بدون محافظ در معرض نور شدید قرار گیرد مثل زمان جوشکاری. علائم آن شامل اشکریزش و درد شدید چشم می باشد که ممکن است تا چند ساعت اولیه پس از در معرض قرار گرفتن ایجاد نشود. چشمها آنقدر دردناک می شوند که نمی توان آنها را باز نگه داشت. علل دیگر آسیب های تابشی به چشم عبارتند از:

• قرار گرفتن در معرض انعکاس بسیار زیاد نور خورشید(مثل کور برفی)
• قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش در دستگاههای برنزه کننده با نگاه کردن به چراغ دستگاه

اگرچه درد چشم زیاد است اما این حالت معمولا در عرض یک تا دو روزو بدون باقی گذاشتن هیچ عارضه ای از بین میرود.

معاینه چشم

اگر مشکوک به آسیب دیدگی قرنیه هستید بهتر است به یک چشم پزشک مراجعه کنید. اگر یک ذره کوچک معلق در هوا یا یک ماده شیمیایی باعث آسیب به چشم شما شده است باید به سرعت به اورژانس مراجعه کنید. پزشک با دستگاه میکروسکوپ چشم شما را معاینه می کند و در صورت احتمال آسیب دیدگی قرنیه، قطره رنگی مخصوص به نام فلورسئین در جلوی چشم می ریزد که اگر خراشیدگی وجود دارد و دیده نمی شود، نشان داده شود. همچنین پزشک، چشم شما را از نظر وجود آسیب های جدی تر بررسی می کند.

درمان آسیب دیدگی های قرنیه:

درمان سوختگی با مواد شیمیایی

کلیه آسیب های چشمی ناشی از مواد شیمیایی باید به سرعت درمان شوند زیرا باعث از بین رفتن شدید بینایی می شوند. اولین کار شستن چشم با مقدار زیادی آب تمیز است.

• اگر لنز تماسی در چشمتان است آن را بیرون بیاورید
• بلافاصله چشمتان را با مقدار زیادی آب تمیز به 10 تا 15 دقیقه بشویید.
• بهترین راه برای انجام این کار زیر شیر آب است. پس از چک دمای آب، چشم خود را زیر شیر یا شیلنگ آب سرد بگیرید.
• پلک های خود را با انگشتان کاملا باز کنید و داخل چشم تان آب بریزید.
• اگر هر دو چشم شما درگیر شده است و فقط یک منبع آب (شیرآب) وجود دارد سعی کنید چشمها را به تناوب با آب بشویید. دراز کشیدن به پشت در حمام ممکن است راحت تر از گرفتن سر در سینک می باشد.
• مواد قلیایی بسیار آسیب زننده هستند و هر ذره باقیمانده از آن مثل آهک یا گچ باید کاملا شسته شود وگرنه همچنان به چشم آسیب می رسانند. برای انجام این کار می توانید پلکهای فوقانی را به سمت بالا بیرون بکشید و کاملا پشت پلک را بشویید و همچنین پلکهای تحتانی را به سمت پایین و بیرون بکشید و کاملا با آب بشویید.
• باید مطمئن شوید که هیچ ذره ای در چشم باقی نمانده است (اگر ذره ای در آن جا وجود داشته باشد پلک ها حساس خواهند شد هر چند ممکن است این احساس حتی پس از خارج شدن کامل ذرات وجود داشته باشد)

سپس در اسرع وقت به نزدیکترین بخش اتفاقات و اورژانس مراجعه کنید. شما باید فورا توسط یک متخصص چشم پزشک معاینه شوید.

درمان اسپری فلفل و گاز اشک آور

درمان گاز اشک آور با تبخیر کردن مواد این اسپری ها بوسیله یک سشوار حرارتی (در حالت سرد آن) انجام می شود. همچنین لباس ها را باید بیرون آورد و در معرض هوای آزاد قرار داد و فرد باید دوش آب ولرم بگیرد. در مورد اسپری های فلفل اگر به عنوان یک آسیب شیمیایی در نظر گرفته شوند می بایست بلافاصله با آب فراوان شسته شوند.

درمان خراش/ ساییدگی/اشیاء معلق/ آسیبهای تابشی قرنیه

خراش یا ساییدگی جزیی قرنیه معمولا در عرض چند روز یا بیشتر بهبود می یابد. عفونت چشم یک عارضه است که ممکن است پس از آسیب یا خراش قرنیه ایجاد شود. بنابراین معمولا تجویز قطره یا پماد های آنتی بیوتیک به مدت یک هفته برای جلوگیری از عفونت معمول است. اغلب قطره کلرامفنیکل یا فیوزیدیک اسید تجویز می شود هر چند اگر خراشیدگی ناشی از لنز تماسی باشد معمولا قطره جنتامایسین تجویز می شود. مسکن هایی مانند استامینوفن یا بروفن درد را کاهش می دهد.

گاهی اوقات یک ذره کوچک در قرنیه فرو می رود که باید بیرون آورده شود زیرا موجب عفونت یا ایجاد لک روی قرنیه می شود. پزشک معمولا جسم خارجی را با یک اپلیکاتور استریل پنبه ای بیرون می آورد اما گاهی اوقات با استفاده از یک سوزن ظریف این کار را انجام می دهد. برای انجام این کار پزشک در چشم شما قطره بی حسی موضعی می ریزد تا انجام پروسه بدون درد باشد. سطح چشم بطورشگفت آوری سخت است پس نگران نباشید پزشک به چشم شما آسیب نمی رساند. براده فلزی که در چشم پریده نیز به همین روش بیرون آورده می شود اما اگر زنگ زده باشد پزشک با استفاده از ابزار خاص دیگری آن را بیرون می آورد تا مطمئن شود که تمام نقاط زنگ زدگی را برداشته است.

آسیبهای تابشی معمولا به عنوان ساییدگی قرنیه درمان می شود. برخی از دردهای چشم قوسی ناشی از اسپاسم عضله عنبیه است. قطره سیکلوپنتلات با شل کردن عضله درد را کاهش می دهد. با این حال دید شما کمی تار خواهد بود.

جهت کنترل اولیه جراحت قرنیه یک قطره بی حسی موضعی درون چشم ریخته می شود. با این حال وسوسه استفاده از این قطره جهت بی حسی و راحتی چشم باعث تاخیر در روند بهبود قرنیه می شود بنابراین به عنوان یک روش درمانی توصیه نمی شود. اگر به طور معمول از لنزهای تماسی استفاده می کردید در زمان بهبودی قرنیه و مصرف قطره های آنتی بیوتیک از پوشیدن لنز خودداری کنید. همچنین تا 24 ساعت پس از مصرف آخرین دوز آنتی بیوتیک از لنز تماسی استفاده نکنید زیرا باعث بی رنگ شدن آنها می شود.

پوشاندن چشم با پچ چشمی پس از خراش و سایش قرنیه توصیه نمی شود. (در صورتی که قبلا توصیه می شد)به این دلیل که مطالعات نشان داده است که استفاده از پچ باعث تسریع روند بهبودی و یا کاهش درد نمی شود. علاوه بر این پوشاندن چشم باعث از بین رفتن درک عمق در دید دوچشمی می شود. استثنایی وجود دارد که اگر جهت ارزیابی یا درمان، در چشم بیمار قطره بی حسی ریخته شده باشد می توان برای چند ساعت و تازمانی که بی حسی از بین برود روی چشم را پوشاند. انجام این کار ضروری است زیرا زمانی که چشم بی حس است اگر چیزی به چشم نزدیک شود چشم قادر به پلک زدن نیست و در نتیجه ممکن است آسیب ببیند.

در صورتی که آسیب جدی و عمیق به چشم رسیده باشد بیمار به یک متخصص چشم پزشک ارجاع داده می شود تا ارزیابی و درمان تخصصی انجام شود.

نکته: رانندگی نکنید مگر اینکه بینایی هردو چشم شما نرمال باشد و اثر قطره های ریخته شده از بین رفته باشد.

جلوگیری از آسیب قرنیه

در زمان کار با اره و فعالیت هایی که باعث پرواز ذرات کوچک در هوا می شوند از لوازم حفاظتی چشم استفاده کنید. در زمان جوشکاری، اسکی، کوهنوردی و آفتاب گرفتن از لوازم حفاظتی نور ماوراءبنفش استفاده کنید.در صورت استفاده از مواد شیمیایی خطرناک مانند اسید یا قلیا مراقبت های ویژه ای را بکار گیرید، دست ها را منظم بشویید و در صورت خطر انفجار مواد، از چشم ها محافظت کنید. در زمان کار با سیمان و گچ، عینک محافظ بپوشید.

معاینات بعدی

بر اساس شدت جراحت، پزشک توصیه می کند تا 24 تا 48 ساعت بعد برای ویزیت مجدد مراجعه نمایید تا روند بهبودی را بررسی کند. با این حال در صورتی که بینایی تان بدتر شد یا دردتان بیشتر شد (دردی فراتر از بین رفتن بی حسی)و یا عدم التیام قرنیه پس از 72 ساعت، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

زخم قرنیه:

افراد در معرض ابتلا به زخم قرنیه عبارتند از:
• استفاده کنندگان لنزهای تماسی
• افرادی که تبخال، آبله مرغان و یا زونا، دارند یا اخیرا داشته اند
• افرادی که قطره های استروئید چشمی را طولانی مدت مصرف می کنند
• افراد مبتلا به خشکی چشم
• افراد دارای اختلالات پلک که مانع عملکرد مناسب پلک می شوند
• افرادی که دچار آسیب یا سوختگی قرنیه می شوند
اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید، نحوه گذاشتن در چشم، نگهداری و تمیز کردن لنزها، مراحل اصلی در کاهش خطر ابتلا به زخم قرنیه است. ضروری است که چگونگی مراقبت از لنزهای تماسی را بلد باشید.
شما می توانید از بسیاری از علل بوجود آمدن زخم قرنیه جلوگیری نمایید. هنگام انجام هرگونه کار یا بازی که می تواند به چشم آسیب برساند، از عینک محافظ مناسب استفاده کنید.

زخم قرنیه معمولا توسط انواع عفونت های زیر ایجاد می شود:
عفونت های باکتریایی: این نوع عفونت در استفاده کننده گان لنزهای تماسی، مخصوصا در افرادی که از لنزهای طولانی مدت استفاده می کنند، رایج است.
عفونت های ویروسی: ویروسی که باعث تبخال (ویروس هرپس سیمپلکس) می شود ممکن است حملات مکرری داشته باشد (عود کند). این حملات ناشی از استرس، ضعف سیستم ایمنی یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. همچنین، ویروسی که سبب بروز علائم آبله مرغان و زونا می شود می تواند باعث زخم های قرنیه شود.
عفونت های قارچی: استفاده نادرست از لنزهای تماسی یا قطره های استروئید چشمی می تواند منجر به عفونت های قارچی شده که به نوبه ی خود باعث ایجاد زخم های قرنیه می شود. همچنین آسیب دیدگی قرنیه ناشی از وارد شدن ذرات گیاه به چشم، می تواند منجر به کراتیت (التهاب عفونی) قارچی شود. این نوع عفونت در بیماران دیابتی یا نقص سیستم ایمنی بیشتر دیده می شود.
عفونت انگلی (Acanthamoeba): آکانتوموبا یک آمیب تک سلولی میکروسکوپی است که شایع ترین آمیب موجود در آب و خاک می باشد و می تواند باعث ایجاد عفونت در انسان شود. اگر آکانتوموبا وارد چشم شود، باعث ایجاد عفونت به ویژه درکاربران لنز تماسی می شود.

علل دیگر زخم های قرنیه عبارتند از:
خراش یا سوختگی قرنیه ناشی از آسیب وارده به چشم: خراش و پارگی های قرنیه ممکن است توسط باکتری عفونی شوند و منجر به ایجاد زخم قرنیه شوند. خراش با ناخن یا برس آرایشی، برش با کاغذ و وارد شدن شاخه درخت به چشم می تواند باعث ایجاد این صدمات شود. سوختگی ناشی از مواد شیمیایی خورنده در محل کار و در خانه می تواند منجر به زخم های قرنیه شود.
سندرم خشکی چشم. مثل شوگرن
فلج بل و سایر اختلالات پلک که مانع عملکرد صحیح پلک می شود: اگر پلک به درستی عمل نکند، باعث خشک شدن قرنیه و متعاقبا زخم قرنیه می شود.

تشخیص زخم قرنیه
برای مشاهده صدمات وارده به قرنیه، چشم پزشک از یک رنگ مخصوص به نام فلوروسئین استفاده می کند سپس با استفاده از اسلیت لامپ (میکروسکوپ مخصوص) چشم بیمار را معاینه کرده و در صورت وجود زخم قرنیه، آن را معین می کند. اگر چشم پزشک به این نتیجه برسد که یک عفونت باعث زخم قرنیه شده است، ممکن است جهت نمونه برداری بافت کوچکی از قرنیه را بردارد. بررسی این نمونه به شناسایی و درمان عفونت کمک می کند.

درمان زخم قرنیه
قطره های آنتی بیوتیک، ضد قارچ و ضد ویروس درمان های انتخابی هستند. گاهی اوقات چشم پزشک قرص ضد قارچ را تجویز می کند. در موارد دیگر، با تزریق دارو در نزدیکی چشم، بیمار درمان می کند.
ممکن است چشم پزشک پس از بهبود یا ازبین رفتن عفونت، قطره چشم استروئیدی یا ضد التهاب تجویز کند. این کار باعث کاهش تورم و جلوگیری از باقی ماندن جای زخم می شود. استفاده از قطره استروئید چشمی در زخم قرنیه، بحث برانگیز است. پس فقط باید تحت نظارت دقیق چشم پزشک استفاده شود.بعضی مواقع قطره استروئید چشمی ممکن است عفونت را بدتر کند.

ممکن است چشم پزشک برای کاهش درد، داروهای مسکن خوراکی تجویز کند.
اگر علائم شما به طور ناگهانی در طول درمان تغییر می کنند یا بدتر شوند، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
علائم مورد نظر عبارتند از:
• درد و قرمزی چشم
• اشک ریزش و ترشح چشم
• تاری دید

درمان جراحی:

در جراحی پیوند قرنیه جهت بازگرداندن بینایی، یک قرنیه سالم اهدایی جایگزین قرنیه آسیب دیده می شود. پس از، از بین رفتن عفونت و بهبود زخم قرنیه با مصرف دارو، گاهی اسکار (جای زخم) قابل توجهی باقی می ماند. در این موارد ممکن است جراحی پیوند قرنیه برای بهبود بینایی انجام شود. همچنین اگر زخم های قرنیه با دارو درمان نشود، ممکن است جهت حفظ بینایی، جراحی پیوند قرنیه لازم باشد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

در این بخش به علل عفونت گلو و راه های درمان آن خواهیم پرداخت.

عفونت گلو

عفونت گلو یا التهاب گلو، هم می تواند باکتریایی باشد و هم ویروسی که باعث التهاب بافت های گلو شده و آن نواحی را قرمز، دردناک و ملتهب می کند.

گلو یا حلق، ساختاری لوله مانند است که هم غذا را به مری و هم هوا را به نای می رساند. عوامل عفونت زا موجود در گلو اغلب از راه دهان یا بینی وارد بدن می شوند.

بسیاری از این عفونت ها ویروسی هستند در حالی که ممکن است باکتری هم عامل بروز بیماری باشد (مثل استرپتوکوک پیوژن یا استرپتوکوک های گروهی).

باکتری های استرپتوکوکی عواملی هستند که باعث ایجاد گلوی دردناک یا همان گلو درد استرپتوکوکی می شود.

نشانه های عفونت گلو

اغلب شامل درد و احساس گرما در حلق می شود. عفونت روی سایر قسمت های گلو مثل لوزه ها هم تاثیر می گذارد.

علائم از خفیف تا شدید متفاوت است و ممکن است با تب، سرفه، احتقان و بدن درد همراه باشد و یا نباشد.

همچنین احتمال دارد غدد لنفاوی کنار گردن باد کنند. اغلب عفونت های گلو علی الخصوص آن هایی که به دلیل ویروس ایجاد می شوند خود به خود خوب می شوند ولی عفونت های باکتریایی نیازمند آنتی بیوتیک هستند.

اگر نشانه هایی جدی تر و شدید تر مثل تنگی نفس شدید همراه با لب های رنگ پریده یا کبود، تپش قلب، اضطراب، تب بالا (بیش از 3/38)، داشتید حتما با اورژانس تماس بگیرید.

ورم ناگهانی زبان یا گلو، تغییر سطح هوشیاری مثل غش کردن یا عدم پاسخ به محرک ها یا تغییر در وضعیت روانی و رفتاری مثل گیجی، هذیان، فراموشی و توهم همگی علائمی خطرناک هستند که باید سریعا به آن ها رسیدگی شود.

شاید علائمی کم خطر تر داشته باشید که آن ها هم باید مورد ارزیابی قرار بگیرند. اگر در انتهای گلوی خود یا روی لوزه ها تکه های سفید رنگ دیدید حتما به پزشک مراجعه کنید.

علائم شایع عفونت گلو

بسته به شدت و علت بروز عفونت گلو، این علائم را شاهد خواهید بود. گاهی اوقات برخی از این نشانه ها شدیدتر هم می شوند:

• بدن درد
• سرفه و احتمالا بالا آوردن خلط شفاف زرد، قهوه ای روشن یا سبز
• تنگی نفس (خفیف تا شدید)
• مشکل در بلع
• گلوی خشک و احتناق
• لوزه ها و غدد لنفاوی بزرگ شده
• تب و لرز
• گرفتگی صدا
• تکه های سفید روی لوزه ها یا دیواره گلو
• گلو درد

علائم جدی تر که خطر مرگ دارند

اگر عفونت گلو درمان نشود، در بسیاری از موارد خطر مرگ در پی دارد مخصوصا اگر مسیر های تنفسی مسدود شوند و عفونت وارد خون شده و به تب روماتیسمی یا عفونت خون منجر شود.

اگر چرک و تکه های سفید رنگ ته حلق یا روی لوزه های خود را دارید حتما با اورژانس تماس بگیرید.

اگر هر یک از علائم خطرناک زیر را مشاهده کردید سریعا به مراکز پزشکی مراجعه کنید:

• تغییر سطح هوشیاری
• انسداد مسیر های تنفسی
• از دست دادن هوشیاری حتی برای لحظه ای کوتاه
• غش یا تغییر سطح هوشیاری
• تب بالای 3/38 سانتی گراد
• درد مفاصل یا لقوه
• تنگی نفس شدید همراه با لب های رنگ پریده یا کبود و ضربان قلب بالا
• درد شدید
• ورم ناگهانی زبان یا بخش هایی از گلو

علل بروز

عفونت گلو عموما به علت ویروس یا عفونت باکتریایی (گلو درد استرپتوکوکی) ایجاد می شود. مثال هایی از گلو درد ویروسی شامل آنفلوامزا و مونونوکلئوز عفونی می باشد.

عفونت های گلو چه باکتریایی چه ویروسی، مسری هستند.

عوامل پر خطر

یک سری عوامل هستند که خطر بروز عفونت گلو را تشدید می کنند مثل:

• کار در محیط های بسته یا زندگی در محیط های پر جمعیت
• ایمنی پایین بدن
• سن بسیار بالا یا پایین
• کاهش ریسک ابتلا

با اتخاذ راه هایی ساده، ریسک ایجاد عفونت های گلو کاهش می یابد. کار هایی مثل:

• اجتناب از خوردن و آشامیدن با ظروف مشترک
• ضد عفونی تلفن همراه، کیبورد، کنترل تلویزیون و سایر سطوح مشترک
• کار و زندگی در محیط هایی که هوا جریان دارد
• شستن مداوم دست ها

درمان عفونت گلو

مهم ترین قدم در درمان عفونت گلو، پیشگیری است. حتی با هوشیارانه ترین تلاش ها هم ممکن است این بیماری اتفاق بیفتد.

خوشبختانه، بسیاری از عفونت های گلو خود به خود بهبود می یابند و گاها با آنتی بیوتیک های دوره ای مثل آموکسی سلین یا پنی سلین و تب بر ها حل خواهند شد.

اگر پزشک به عفونت مشکوک است، به احتمال زیاد کشت گلو تجویز خواهد کرد (برداشتن نمونه خلط برای تحلیل آزمایشگاهی) تا مشخص شود دلیل عفونت چیست.

درمان با کمک آنتی بیوتیک اصلی ترین قسمت درمان عفونت باکتریایی بوده و بسیار موثر است.

دنبال کردن برنامه درمانی و استفاده به موقع از دارو ها برای جلوگیری از بازگشت دوباره عفونت بسیار مهم است.

استفاده از آنتی بیوتیک ها

درمان با آنتی بیوتیک از اصلی ترین روند های درمانی در عفونت های باکتریایی مثل گلو درد استرپتوکوکی است و برای درمان بیماری هایی مثل تب روماتیسمی هم استفاده می شود.

آنتی بیوتیک هایی مثل:

• پنی سلین وی (وتیپد ها)
• آموکسی سلین (آموکسیل)

مسکّن ها هم برای درمان عفونت گلو، کاهش درد و تب و التهاب گلو تجویز می شوند. مثل:

• استامینوفن (تایلنول)
• ایبوپروفن (ادویل، موترین)
• دارو های بی حس کننده موضعی
• قرص های مکیدنی و مایعات غرغره مثل بنزوکائین (سپاکول، تروکائین، ساپلکس) به کاهش درد گلو کمک می کنند.

برای بهتر شدن چه کارهایی می شود انجام داد؟

به غیر از استفاده به موقع از دارو ها، برخی علائم گلو درد را با انجام موارد زیر بهتر کنید:

• اجتناب از دود سیگار یا مواد شیمیایی تحریک کننده گلو در طول درمان
• نوشیدن آب گرم و نوشیدنی های بدون کافئین ولرم
• مکیدن آب نبات های خنک کننده که درد و سوزش گلو را از بین می برند
• غرغره با آب نمک
• استراحت کافی
• بخور دادن
• صحبت نکردن و استراحت دادن به تار های صوتی
• درمان تب و درد

عوارض عفونت گلو

شایع ترین عارضه آبسه اطراف لوزه ها یا ته حلق است.

عوارضی که گلو درد عفونی درمان نشده ایجاد می کند بسیار جدی بوده و بیشتر در نوزادان، کهنسالان و آن هایی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است.

در موارد نادر، اگر درمان طی طولانی مدت نادیده گرفته شود، ریسک ایجاد عفونت خون بالا می رود. می توانید ریسک این عوارض را با دنبال کردن برنامه درمانی به حداقل برسانید.

عوارض این عفونت ها عبارتند از:

• آبسه اطراف لوزه ها یا ته حلق
• مسدود شدن مسیر های تنفسی
• تب روماتیسمی
• عفونت خون
• نگارش و گردآورنده:- رضا رحیمی

ولوودینیا چیست؟

ولوودینیا درد مداوم فرج و جز بیماری های شایع زنان است. فرج ناحیه اطراف دهانه واژن است. این شامل دهانه واژن، تپه شرمگاهی، لابیای داخلی و خارجی (لب های واژن) و کلیتوریس است. ولوودینیا معمولاً برای توصیف درد مزمن فرج استفاده می شود که حداقل سه ماه طول می کشد و هیچ علت قابل شناسایی (مانند بریدگی یا عفونت) ندارد. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا بیشتر در مورد ولوودینیا یا درد مزمن فرج بدانید.

ولوودینیا چیست؟

طبق تعریف، ولوودینیا درد مزمن فرج است که سه ماه یا بیشتر طول می کشد. درد ممکن است برای برخی از زنان ثابت باشد. برای دیگران، ممکن است بیاید و برود.

دکتر زنان برای عفونت شما را به یک متخصص درد ارجاع دهد. متخصص درد ممکن است از تکنیکی به نام بیوفیدبک استفاده کند که با تحریک الکتریکی درد را تسکین می دهد.

فیزیوتراپی یا درمان کف لگن برای کمک به رفع اختلال عملکرد کف لگن ممکن است به تسکین ولوودینیا در برخی از زنان کمک کند.

جراحی ممکن است یک گزینه برای افرادی باشد که برخی از انواع درد فرج دارند. در طول جراحی، پزشک بافت ناحیه دردناک فرج را برمی دارد. جراحی برای اکثر افراد مبتلا به ولوودینیا توصیه نمی شود.

درمان های جایگزین و مکمل

• تعدادی گام وجود دارد که می‌توانید در خانه برای کمک به کاهش درد واژن یا فرج انجام دهید. اگر مبتلا به ولوودینیا هستید، اجتناب از محصولاتی که ممکن است برای ناحیه مورد نظر تحریک‌کننده باشند ممکن است به کاهش یا تسکین علائم کمک کند.
• از لباس زیر تنگ، جوراب شلواری و شلوار خودداری کنید.
• لباس زیر 100 درصد نخی بپوشید.
• هنگام خواب لباس زیر نپوشید.
• فرج را فقط با آب تمیز کنید (از دستمال مرطوب واژن، دئودورانت ها، حمام حباب و صابون های معطر خودداری کنید)
• در حین رابطه جنسی از روان کننده استفاده کنید (اما از روان کننده های معطر یا آنهایی که احساس گرما/سرد شدن ایجاد می کنند خودداری کنید)
• برای کاهش درد و خارش، کمپرس خنک را روی ناحیه فرج قرار دهید.
• از پدها یا تامپون های معطر خودداری کنید.
• از ورزش‌ها یا فعالیت‌هایی که مستقیماً به فرج فشار وارد می‌کنند، مانند دوچرخه‌سواری و اسب‌سواری اجتناب کنید.
• 5 تا 10 دقیقه حمام نشسته در آب گرم بگیرید، سپس ناحیه را با یک لایه نازک مرطوب کنید
• علاوه بر درمان های خانگی، برخی مطالعات نشان می دهد که روش های کم خطر مانند یوگا و طب سوزنی ممکن است در کاهش درد ناشی از ولوودینیا مفید باشند. در حالی که ممکن است شواهد زیادی برای نشان دادن اثربخشی وجود نداشته باشد، ممکن است ارزش آن را داشته باشد که با پزشک خود صحبت کنید که آیا این تکنیک ها برای شما منطقی هستند یا خیر.

عوارض ولوودینیا

عوارض پزشکی کمی در ارتباط با ولوودینیا وجود دارد. اما درد فرج یا واژن می تواند عوارض خاصی را از نظر احساسی یا روانی به همراه داشته باشد.

برخی از زنان مبتلا به ولوودینیا ممکن است از درمان‌های روان‌شناختی که آرام‌سازی یا تکنیک‌های مقابله با درد را آموزش می‌دهند، بهره ببرند.

سکس درمانی ممکن است به افراد یا زوج هایی که به دلیل ولوودینیا مقاربت دردناکی دارند نیز کمک کند.

چه کسانی مبتلا به ولوودینیا هستند؟

طبق گفته انجمن ملی ولوودینیا، 16 درصد از زنان ممکن است در طول زندگی خود ولوودینیا را تجربه کنند. این عارضه می تواند در زنان در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در زنان بین سنین 18 تا 25 سال گزارش می شود.

کلام آخر

ولوودینیا یا درد مزمن فرج عارضه شایعی است که ممکن است در هر سنی در زنان ایجاد شود. درد و ناراحتی این عارضه امروزه به خوبی با روش هایی قابل مدیریت می باشد

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: شبنم سالمی متخصص زنان و زایمان

اقدامات اولیه و فوریت های پزشکی در هنگام خفگی

خفگی هنگاهی اتفاق می‌افتد که یک جسم خارجی در گلو یا مجاری تنفسی گیر ‌کند و جریان هوا مسدود و یا دشوار شود. در بزرگسالان عموماً یک تکه غذا عامل خفگی است. کودکان اما اجسام کوچک را نیز ممکن است ببلعند. از آنجایی که خفگی موجب کاهش اکسیژن رسانی به مغز می‌شود، نیاز به اجرای کمک های اولیه در اسرع وقت است.

نشانه های خفگی

هرجای دنیا که باشید نشانه اصلی تشخیص خفگی، دستانی هستند که به دور گلو حلقه شده‌اند. پس اگر فردی را مشابه تصویر زیر می‌بینید احتمال دارد چیزی در گلویش گیر کرده باشد. اگر شک به خفگی دارید و فرد به شما جواب نمی‌دهد به دنبال نشانه های زیر باشید:

• ناتوانی در تکلم و صحبت
• سختی در تنفس
• تنفس با صدای بلند
• سرفه (که می‌تواند آرام یا پرقدرت باشد)
• تغییر رنگ پوست، لب و ناخن ها به سمت آبی
• پوستی که ابتدا سرخ و سپس به سمت رنگ پریدگی و آبی شدن پیش میرود
• عدم هوشیاری

اگر فرد می‌تواند با قدرت سرفه کند باید به اینکار ادامه دهد. اگر فرد در حال خفگی است و نمی‌تواند صحبت و گریه کند یا بخندد، برای کمک های اولیه هنگام خفگی رویکرد «5 ضربه به پشت – 5 فشار شکمی» پیشنهاد می‌شود.

نحوه انجام کمک های اولیه «5 ضربه به پشت – 5 فشار شکمی» به هنگام خفگی

1. 5 ضربه به پشت: در کنار و پشت فردی که در حال خفگی است بایستید. برای کودکان می‌توانید روی زانوهایتان و پشت کودک قرار بگیرید. یک دستتان را برای حمایت جلو و روی قفسه سینه فرد قرار دهید. فرد در حال خفگی را از کمر خم کنید تا تا تنه فرد تقریباً موازی با زمین شود. با پاشنه دست (کف دست در مجاورت شست که در شکل نشان داده شده است) 5 بار بین دو شانه ی فرد در حال خفگی، ضربه بزنید.
2. 5 فشار شکمی بدهید (مانور هایملیخ): نحوه اجرای این مانور را کمی جلوتر توضیح می‌دهیم.
3. تکرار کنید: تا زمانی که انسداد مجاری تنفسی و خفگی برطرف شود متناوباً ضربه به پشت و فشار شکمی را انجام داده و تکرار کنید.

نکته: به فردی که صاف ایستاده ضربه به پشت نزنید چراکه جاذبه ممکن است باعث پایین‌تر رفتن جسم داخل مجاری تنفسی شود. در هنگام کمک های اولیه فرد باید رو به جلو خم شده باشد.

نکته: اگر از نحوه انجام ضربه به پشت آگاه نیستید می‌توانید فقط مانور هایملیخ(فشار شکمی) را اجرا کنید.

انجام فشار شکمی (مانور هایملیخ) بر روی فرد دیگر

مطابق دستورات زیر عمل نمایید:

1. پشت فرد بایستید. برای تعادل یکی از پاهایتان را کمی جلوتر قرار دهید. دستانتان را به دور کمر فرد حلقه کنید.
2. یک دست خود را مشت کنید و آن را کمی بالاتر از محل ناف فرد قرار دهید.
3. با دست دیگر، مشت خود را بگیرید. محکم به داخل شکم و به سمت بالا فشار دهید (مانند اینکه می‌خواهید یک نفر را از پشت بلند کنید).
4. بین 6 تا 10 فشار شکمی دهید تا انسداد مجاری تنفسی برطرف شود.

نکته: اگر یک کودک یا بچه در حال خفگی است، پشت بچه روی زانوهایتان بنشینید.

اگر شما تنها نجات دهنده هستید، ضربه به پشت و فشار شکمی را قبل از تماس با اورژانس 115 شروع کنید. اگر فرد دیگری در دسترس است، در هنگامی که شما در حال انجام کمک های اولیه هستید از آن بخواهید به دنبال کمک باشد و با اورژانس 115 تماس بگیرد.

اگر فرد هوشیاری خود را از دست داد، احیای قلبی ریوی استاندارد (CPR) یعنی ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی را اجرا کنید.

انجام فشار شکمی (مانور هایملیخ) بر روی خودتان

مطابق دستورات زیر عمل نمایید:

ابتدا، اگر شما تنها و در حال خفگی هستید بلافاصله بااورژانس 115 تماس بگیرید.

سپس، اگرچه که شما نمی‌توانید به پشت خود ضربه بزنید اما می‌توانید فشار شکمی (مانور هایملیخ) را بر روی خودتان برای رفع انسداد مجاری تنفسی مطابق ذیل اجرا کنید.

1. یک مشتتان را کمی بالاتر از محل ناف خود قرار دهید.
2. با دست دیگر، مشت خود را بگیرید و بر روی یک سطح سفت مثل اپن آشپزخانه، میز یا صندلی تکیه دهید.
3. مشت خود را محکم به سمت داخل شکم و بالا فشار دهید.

باز کردن راه هوایی خانم حامله یا فرد چاق

مطابق دستورات زیر عمل کنید:

1. دستانتان را کمی بالاتر از حالت مانور نرمال و عادی قرار دهید. تقریباً در زیر استخوان جناغ سینه و بالای محل اتصال دنده های تحتانی مکان مناسبی است.
2. مانند مانور هایملیخ ادامه دهید، محکم به داخل سینه فشار دهید و سریع دستانتان را به سمت بالا بکشید.
3. تکرار کنید تا زمانیکه غذا یا جسمی که در مجاری تنفسی گیر کرده در بیاید.
4. اگر فرد هشیاری اش را از دست داد و بیهوش شد مطابق گام‌های بعد اقدام کنید.

باز کردن راه هوایی کسی که هشیاری اش را از دست داده (فرد بیهوش شده)

مطابق دستورات زیر عمل کنید:

1. شخص را در حالت خوابیده به پشت بر روی زمین و دست‌ها در کنار بدن قرار دهید.
2. راه تنفسی را باز کنید. اگر جسم را ته حلق یا بالای گلو می‌بینید، با انگشت خود سعی کنید عامل انسداد مجاری را در بیاورید.
3. احیای قلبی ریوی (CPR) را درصورتی آغاز کنید که جسم در راه تنفسی باقی مانده بود و فرد بعد از اقدامات فوق به شما پاسخی نمی داد. ماساژ قلبی که در احیای قلبی ریوی انجام می‌شود ممکن است به رفع انسداد مجاری کمک کند. حتماً در فواصل معین دهان فرد را چک کنید شاید جسم خارجی را ببینید.

نکته: اگر جسمی را نمی‌بینید سعی نکنید که با انگشت راه تنفسی را باز کنید!

نکته: حواستان باشد که جسم یا غذا را بیشتر به داخل فشار ندهید! به خصوص در کودکان که این اتفاق در آنها محتمل‌تر است!

باز کردن راه هوایی نوزاد کوچکتر از یک سال

مطابق دستورات زیر عمل کنید:

1. یک موقعیت نشسته را در نظر بگیرید و نوزاد در حالتی که صورتش رو به زمین است بر روی ساعدتان(که بر ران تکیه داده) نگه دارید. سر و گردن نوزاد را با دست خود به طوریکه سر نوزاد پایین‌تر از تنه‌اش است نگه دارید (مطابق شکل).
2. با پاشنه دستتان(کف دست در مجاورت انگشت شست) با ملایمت اما قوی، 5 بار به وسط کمر نوزاد ضربه بزنید. جاذبه و ضربه به پشت باید جسم گیر کرده در مجاری هوایی را آزاد کند.
3. نوزاد را بر روی ساعد(که بر روی پایتان تکیه دارد) به صورت سر بالا بگیرید به طوری که سر او پایین‌تر از تنه‌اش باشد (شکل سمت راست). اگر نوزاد نفس نمی‌کشد با کمک دو انگشت که بر وسط استخوان جناغ سینه نوزاد قرار می‌گیرند، 5 بار فشار دهید. با هر فشار، سینه باید حدود 4 سانتی متر فرو رود و سپس به آن فرصت بازگشت داده شود و سپس تکرار شود.
4. اگر تنفس دوباره آغاز نشد ضربه به پشت و فشار قفسه سینه را متناوباً تکرار کنید و درخواست کمک اورژانسی کنید.
5. اگر راه هوایی نوزاد باز شد اما نوزاد باز نفس نمی‌کشید. احیای قلبی ریوی (CPR) را آغاز کنید.

نکته: حواستان باشد که انگشتانتان را رو به عقب بگیرید تا به سر نوزاد ضربه نزنید.

نکته: اگر کودک بیش از یک سال سن دارد و هشیار است، فقط فشار شکمی دهید. مواظب باشید با فشار بیش از حد، منجر به آسیب دنده ها و اندام های داخلی بدن نشوید.

نکته: برای آمادگی کامل در این گونه شرایط، مانور هایملیخ (فشار شکمی) و احیای قلبی ریوی (CPR) را در مراکز آموزشی معتبر مثل جمعیت هلال احمر بیاموزید.

نگارش وگردآورنده: رضا رحیمی

منبع: فوریت های پزشکی، تألیف رضا رحیمی، انتشارات سپهراندیشه

بیماری پیسی چیست و چه علائمی دارد؟

ویتیلیگو که با نام‌های پیسی، برص، لک‌وپیس هم شناخته می‌شود، بیماری است که موجب کمبود رنگدانه در پوست و بروز لکه‌های سفیدرنگ روی پوست می‌شود. لکه‌های سفیدرنگ ممکن است به طور غیرمنظم در هر جایی از بدن باشند. به دلیل تفاوت بین لکه‌های سفید و رنگ خود پوست، این بیماری در افرادی با رنگ پوست تیره‌تر، بیشتر نمایان است. هرکسی ممکن است به این بیماری مبتلا شود. بیماری پیسی در حدود 1 تا 2 درصد از کل جمعیت را مبتلا می‌کند. این بیماری می‌تواند غشاهای مخاطی بدن و شبکیه چشم را نیز درگیر کند. موهایی که در نواحی مبتلا به پیسی رشد می‌کنند نیز ممکن است سفید باشند. هرچند تا به امروز بیماری پیسی یا برص قابل درمان نیست؛ اما با استفاده از کرم‌های کورتیکو استروئید و اشعه‌ی UV و برخی درمان‌های دیگر می‌تواند ظاهر پوست بیمارانی که به پیسی شدید دچار هستند، بهبود داد.

علت بیماری پیسی

علل ایجاد پیسی هنوز به‌درستی مشخص نشده‌اند؛ اما تحقیقات انجام‌ شده موارد زیر را مشخص کرده‌اند:

• یک عارضه‌ی خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن فرد بیش‌ازحد فعال شده و ملانوسیت های خودی را از بین می‌برد.
• عدم تعادل استرس اکسیداتیو ژنتیکی
• یک واقعه‌ی استرس‌زا
• آسیب به پوست به دلیل آفتاب‌ سوختگی شدید یا بریدگی
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خاص
• علل عصبی
• وراثت رابطه‌ی فامیلی
• علل ویروسی

علائم پیسی

علائم و نشانه‌های پیسی عبارتند از:

• از بین رفتن رنگ طبیعی پوست به صورت لک و پیس که معمولاً ابتدا در دست‌ها، صورت (لک و پیس صورت) و نواحی اطراف دهانه‌های بدن و اندام تناسلی ظاهر می‌شوند.
• سفیدی زودرسمو، مژه‌ها، ابروها یا ریش
• از بین رفتن رنگ طبیعی بافت‌هایی داخل دهان و بینی (غشاهای مخاطی)

انواع پیسی

موضعی

• فوکال: این نوع از بیماری پیسی به صورت یک یا چند لکه‌ی سفید در یک ناحیه محدود مشخص می‌شود.
• سگمنتال: در این نوع از بیماری پیسی، یک یا چند لکه فقط در یک طرف بدن ایجاد می‌شوند. این نوع از پیسی بیشتر در کودکان شایع است و غالباً با اختلالات تیروئیدی یا سایر اختلالات خود ایمنی بدن ارتباطی ندارد.
• غشاهای مخاطی: در این نوع از بیماری پیسی فقط غشاهای مخاطی بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

عمومی

• اکروفیشیال: در این نوع از بیماری پیسی، نواحی فاقد رنگدانه تمامی نواحی دور از مرکز بدن مانند صورت، سر، دست‌ها و پاها را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.
• ولگاریس: در این نوع پیسی، لکه‌های پراکنده‌ای به طور گسترده در تمامی نواحی بدن ایجاد می‌شوند.
• ترکیبی: این نوع پیسی ترکیبی از پیسی اکروفیشیال و ولگاریس و یا پیسی سگمنتال و اکروفیشیال و یا ولگاریس است.
• کامل: در این نوع پیسی، نواحی فاقد رنگدانه تقریباً تمامی نواحی بدن را پوشش می‌دهند.

بیماری پیسی در کودکان

کودکان مبتلا به لک‌وپیس مانند دیگر هم‌سالانشان کاملاً سالم هستند. اکثر این کودکان مبتلا به ویتیلیگو در سن چهار یا پنج‌سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند. بااین‌حال، حتی کودکان زیر یک سال می‌توانند لکه‌های ویتیلیگو را داشته باشند. یکی از تفاوت‌های مهم بین ویتیلیگو دوران کودکی و ویتیلیگو بزرگسالان این است که در کودکان تا حد زیادی بر نوزادان مؤنث تأثیر می‌گذارد. همچنین ویتیلیگو سگمنتال در کودکان شایع‌تر است.

درمان بیماری پیسی

برای اینکه بتوانید تأثیر درمان پزشکی بر بهبود بیماری پیسی را مشاهده کنید، به حداقل سه ماه زمان نیاز دارید. درمان‌های پزشکی این بیماری شامل موارد زیر می‌شوند:

• پمادهای موضعی: برخی از پمادهای موضعی ازجمله کورتیکواستروئیدها و مهار‌کننده‌های کلسی‌نورین (پمادهای ضدالتهاب) می‌توانند در مراحل اولیه بیماری به بازگرداندن رنگ به لکه‌های سفید پوست کمک کنند. برخی از این پمادها نیز می‌توانند پیشرفت بیماری را کند کنند. بااین‌حال، اگر این داروها به‌صورت بلندمدت استفاده شوند می‌توانند عوارض جانبی به همراه داشته باشند. این عوارض جانبی شامل آتروفی پوست، رشد موهای زائد و تحریک پوست می‌شوند.
• داروهای خوراکی: برخی از داروهای خوراکی مانند استروئیدها می‌توانند به کنترل بیماری پیسی کمک کنند.
• پسورالن همراه اشعه ماورا بنفش (PUVA): در این درمان لازم است پسورالن را به شکل قرص مصرف کنید یا پماد آن را بر روی پوست خود بمالید. سپس، پزشک شما را در معرض اشعه UVA قرار می‌دهد تا داروها فعال شوند و رنگ را به پوست شما بازگردانند. پس از این مرحله لازم است که تا جایی که می‌توانید در معرض نور خورشید قرار نگیرید و عینک ضدآفتابی هم بزنید. این درمان عوارض جانبی نیز دارد که از میان آنها می‌توان به آفتاب‌سوختگی، حالت تهوع، خارش و تیرگی پوست اشاره کرد.
• فرابنفش B با باند باریک: این درمان یک روش درمانی جایگزین برای PUVA است. در این نوع درمان، نور متمرکزتری ارائه می‌شود که درنتیجه آن احتمال ایجاد عوارض کاهش پیدا می‌کند.
• درمان با لیزر اگزایمر: این درمان به بهبود لکه‌های کوچک بیماری پیسی کمک می‌کند و به کمتر از چهار ماه زمان نیاز دارد. این درمان دو تا سه بار در هفته انجام می‌شود.
• دپیگمانتاسیون: اگر بیش از 50 درصد بدن شما تحت تأثیر بیماری پیسی قرار گرفته باشد، پزشک برای متعادل کردن رنگ پوست شما حذف رنگدانه‌ها را توصیه می‌کند. این روش اغلب زمانی انجام می‌شود که روش‌های بازگرداندن رنگدانه به پوست با شکست مواجه شوند. برای انجام دیپگمانتاسیون، پزشک داروی مونوبنزون را برای شما تجویز می‌کند که ممکن است برای مشاهده تأثیر کامل آن لازم باشد تا دو سال این دارو را مصرف کنید. عوارض جانبی این درمان شامل التهاب و افزایش حساسیت به نور خورشید هستند.

جراحی زمانی برای بیماری پیسی در نظر گرفته می‌شود که سایر داروها و روش‌های درمانی مؤثر نباشند. درصورتی‌ که لکه‌های سفید بدنتان پایدار باشند و در اثر آسیب ناشی از نور خورشید به وجود نیامده باشند پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. انواع روش‌های جراحی در این شرایط عبارتند از:

• پیوند پوست: در این روش، جراح پوست سالم و دارای رنگدانه را به نواحی بدون رنگدانه منتقل می‌کند. خطرات استفاده از این روش شامل عفونت و زخم است. پیوند پوست با استفاده از تاول گزینه دیگری است که خطرات کمتری دارد. این روش شامل ایجاد تاول بر روی پوست سالم و انتقال بالای تاول با ناحیه‌ای دیگر است.
• میکروپیگمنتیشن: در این روش، پزشک رنگدانه را بر روی پوست شما خالکوبی می‌کند. این روش برای ناحیه لب گزینه خوبی است؛ اما ممکن است هماهنگ کردن آن با رنگ پوست دشوار باشد.

آیا بیماری پیسی واگیردار است؟

این بیماری به هیچ عنوان ممکن نیست از فردی به فرد دیگر از طریق ارتباط پوستی یا هر نوع ارتباط دیگری سرایت کند.

عوارض پیسی

افراد مبتلا به بیماری پیسی ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند:

• پریشانی اجتماعی یا روانی
• آفتاب سوختگی
• مشکلات چشمی
• از دست دادن شنوایی
• - نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی
• منبع: فاطمه عندلیب متخصص پوست و مو

آنچه در این مقاله می‌خوانید

انواع بیماری های اعصاب و روان یا اختلالات روانی می‌توانند روی خلق‌وخو، تفکر، ادراک و رفتار شخص تاثیر قابل‌توجهی داشته باشند. در این مطلب همراه ما باشید تا انواع این بیماری‌ها را به شما معرفی کنیم. همچنین توضیح دهیم که هر یک از بیماری های روانی چه علائمی دارند، کدام از آنها مزمن بوده و کدام در کوتاه‌مدت از بین می‌روند؟ آیا می‌توان آنها را درمان کرد؟ در صورت بروز چه نشانه‌هایی باید به پزشک مراجعه کرد؟ آیا برای درمان بیماری های اعصاب و روان بهتر است به روان‌شناس مراجعه کنیم یا روانپزشک؟

آشنایی با انواع بیماری های اعصاب و روان

بیماری های اعصاب و روان طیف گسترده‌ای داشته و شامل علائم و نشانه‌های مختلفی می‌شوند. اما به‌طورکلی این اختلالات روانی می‌توانند روی رفتار، خلق‌وخو، احساسات و تفکر شما تاثیر زیادی داشته باشند. بیماری های روانی تمامی جنبه‌های زندگی یک شخص را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

DSM-5 راهنمایی برای تشخیص اختلالات روانی مختلف است. متخصصان سلامت روان برای تشخیص علائم و انتخاب بهترین روش درمان از این کتاب راهنما استفاده می‌کنند. در ادامه با استفاده از دسته‌بندی DSM-5 انواع بیماری های اعصاب و روان را توضیح داده و علائم هر یک از آنها را ذکر می‌کنیم.

اختلال نقص توجه و بیش فعالی هستند، در عملکرد خود الگوی مداومی دارند. این افراد یا دچار بیش فعالی بوده یا بی‌توجه هستند. در موقعیت‌های مختلف مانند خانه، مدرسه، محل کار یا هر موقعیت اجتماعی ممکن است این الگوها خود را نشان دهند. علائم این اختلال باید قبل از 12 سالگی مشخص شود و این علائم به گونه‌ای باشد که عملکرد شخص را تحت تاثیر قرار دهد.

اختلال دو قطبی است. این افراد دوره‌های شیدایی و افسردگی را به طور متوالی تجربه می‌کنند. این حالات به صورت زیر تعریف می‌شوند.

• شیدایی: در این دوره انرژی و فعالیت شخص افزایش پیدا می‌کند. تحریک‌پذیری بیشتر شده و علائمی مانند حواس‌پرتی و اعتماد‌به‌نفس بیش از حد ظاهر می‌شوند. زمانی که حالت شیدایی پیشرفت کند، علائم روان‌پریشی مانند هذیان و توهم ظاهر می‌شود.
• افسردگی: در دوره افسردگی شخص غمگین بوده و علاقه‌ای به فعالیت‌های مشخص ندارد. شخص در این دوره علاقه خود را به فعالیت‌های موردعلاقه گذشته خود از دست می‌دهد. احساس گناه و خستگی کرده و ممکن است به فکر خودکشی باشد.

به نقل از betterhealth در رابطه با علت بروز اختلالات دوقطبی:

تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 80٪ از علل ابتلا به این اختلال ژنتیکی است. افراد می‌توانند استعداد ژنتیکی قوی برای اختلال دوقطبی داشته باشند. این بدان معناست که به دلیل کدگذاری در ژن‌هایشان، محرک‌های خاصی ممکن است باعث بروز علائم اختلال دوقطبی شوند. محرک‌ها ممکن است شامل عوامل استرس‌زا مانند سوءاستفاده، ازدست‌دادن یا ضربه باشد. گاهی اوقات اختلال دوقطبی بدون محرک ایجاد می‌شود.

4. اختلالات افسردگی

اختلالات افسردگی به چند دسته تقسیم می‌شوند. در تمامی انواعافسردگی شخص احساس پوچی، غم و تحریک‌پذیری دارد. اگر شخص برای بیش از دو هفته احساس غم و ناراحتی داشته باشد، از فعالیت‌های معمول لذت نبرد و حداقل سه مورد از علائم این بیماری را داشته باشد، احتمالا دچار افسردگی است.

علائم زیر می‌توانند از نشانه‌های افسردگی باشند.

• حس غم
• احساس بدبختی
• نارضایتی
• تحریک‌پذیری
• حس گناه
• ناامیدی
• اعتماد‌به‌نفس پایین
• بلاتکلیفی
• عدم تمرکز
• افکار شکست‌خوردگی
• مقصر دانستن خود
• حس بی‌ارزش بودن
• کناره‌گیری از خانواده و دوستان
• متوقف کردن فعالیت‌های لذت‌بخش
• تکیه به الکل یا داروهای آرام‌بخش
• خستگی
• احساس بیماری

انواع اختلالات افسردگی شامل موارد زیر می‌شود.

• اختلال بی‌نظمی خلقی مخرب: در دوران کودکی ظاهر شده و خشم شدید و تحریک‌پذیری از علائم آن است.
• اختلال افسردگی اساسی: شخص علاقه خود را به فعالیت‌ها از دست داده و خلق افسرده پیدا می‌کند.
• افسردگی مداوم: این نوع افسردگی مداوم و مزمن است. علائم آن شدت کمتری دارد، اما در طولانی‌مدت روی زندگی شخص تاثیر می‌گذارند.
• اختلال نارسایی پیش از قاعدگی: سندروم پیش از قاعدگی با علائم افسردگی، اضطراب و تحریک‌پذیری مشخص می‌شود. یک یا دوهفته قبل از قاعدگی شروع شده و چند روز بعد از خونریزی از بین می‌رود.
• افسردگی ناشی از بیماری دیگر: اگر با وجود علائم افسردگی شخص دچار بیماری زمینه‌ای مانند دیابت، سکته مغزی، سرطان یا عفونت HIV باشد، اختلال از این نوع خواهد بود.

اختلال اضطراب فراگیربرای رویدادهای روزمره نگرانی شدید دارند.

6. اختلال وسواس فکری – عملی و اختلالات مرتبط

اختلال وسواس فکری – عملی یک نوع اختلال اضطرابی محسوب می‌شود. 2 تا 3% جمعیت ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. معمولا اولین علائم آن در اواخر کودکی یا اوایل نوجوانی خود را نشان می‌دهند. وسواس و اجبار در افکار و رفتار این بیماران دیده می‌شود. افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری – عملی افکار، تصاویر و تکانه‌هایی را به طور مکرر تجربه می‌کنند. این حالت ناخواسته و آزاردهنده است و نوعی وسواس محسوب می‌شود.

اعمال آنها نیز تکراری و تشریفاتی است که بیش از حد وقت بیمار را گرفته و باعث ناراحتی می‌شود. این بیماران از وسواس و اجبار خودآگاه هستند؛ ما کنترلی روی آن ندارند.

اختلالات مرتبط با اختلال وسواس فکری – عملی شامل موارد زیر می‌شود.

• وسواس اجباری (OCD)
• اختلال بدشکلی بدن
• اختلال احتکار
• کشیدن مو (تریکوتیلومانیا)
• اختلال خراشیدن یا کندن پوست
• اختلال وسواس اجباری مرتبط با مواد یا دارو
• وسواس اجباری مرتبط با بیماری دیگر

این بیماران معمولا علائم زیر را دارند.

علائم وسواس‌های رایج:

• ترس از آلودگی میکروب‌ها، خاک یا سایر عوامل محیطی
• ترس آسیب ناشی از تصادف و بیماری یا مرگ برای خود و نزدیکان
• افکار و تصاویر مزاحم از رابطه جنسی یا خشونت
• توجه بیش از حد به تقارن و نظم
• نگرانی بیش از حد در مورد بیماری، مسائل مذهبی یا اخلاقی
• نیاز به دانستن و به خاطر سپردن موارد مختلف

علائم اجبارهای رایج:

• شستن بیش از حد دست‌ها، دوش گرفتن و مسواک زدن
• نظافت و شستن بیش از حد خانه
• بررسی بیش از حد قفل‌ها، وسایل برقی و وسایل مرتبط با ایمنی
• تکرار مداوم فعالیت‌های معمول مانند نشستن و راه‌رفتن
• قوانین و الگوهای سفت‌وسخت برای چیدمان وسایل مختلف
• لمس، ضربه‌زدن یا حرکت‌دادن با الگوی معین یا تعداد دفعات مشخص
• سوال پرسیدن مداوم برای کسب اطمینان
• جایگزینی فکر بد با فکر خوب

استرس شامل موارد زیر می‌شود.

اختلال استرس حاد

اضطراب شدید بعد از یک موقعیت آسیب‌زا مانند جنگ، بلای طبیعی یا مرگ یکی از نزدیکان باعث بروز این اختلال می‌شود. این اضطراب شدید حدودا تا یک ماه بعد از حادثه ادامه دارد. علائم آن شامل موارد زیر است:

• تغییر واقعیت در ذهن
• فراموشی جنبه‌های مهم آن موقعیت استرس‌‍زا
• فلاش‌بک‌های واضح از رویداد
• کاهش پاسخ عاطفی
• خاطرات ناراحت‌کننده از موقعیت استرس‌زا
• مشکل در تجربه احساسات مثبت

اختلالات سازگاری

اختلالات سازگاری هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که یک تغییر ناگهانی مانند طلاق، پایان یک رابطه، جابه‌جایی یا ازدست‌دادن شغل در زندگی شخص ایجاد می‌شود، ممکن است در پاسخ به آن دچار اختلالات سازگاری شود. علائم آن شامل موارد زیر است.

• اضطراب
• تحریک‌پذیری
• حالات افسرده
• نگرانی
• عصبانیت
• ناامیدی
• احساس انزوا

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

زمانی که شخص یک تجربه آسیب‌زا مانند تجاوز جنسی، حمله فیزیکی یا مرگ یکی از عزیزان را تجربه می‌کند، ممکن است دچار اختلال استرس پس از سانحه شود. آن خاطرات تروما اثرات آسیب‌زایی روی شخص ایجاد می‌کنند. علائم این اختلال شامل موارد زیر می‌شود.

• احیای تروما با خاطرات و کابوس‌ها
• بی‌حسی
• مشکلات خواب
• دوری از افراد یا مکان‌های خاص
• احساسات شدید از قبیل ترس، نگرانی یا خشم

اختلال دل بستگی واکنشی

این نوع اختلال کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که کودک در سال‌های اول زندگی با مراقبان بزرگسال خود رابطه سالمی نداشته باشد، دچار این اختلال می‌شود. علائم آن عبارتند از:

• دوری و کناره‌گیری از مراقبان بزرگسال
• اختلالات اجتماعی
• اختلالات عاطفی

قرارگرفتن در موقعیت استرس‌زا و انواع آسیب می‌تواند باعث بروز اختلالات مرتبط با استرس شود. این اختلال شامل استرس حاد، اختلال سازگاری، استرس پس از سانحه و دل‌بستگی واکنشی می‌شود.

8. اختلالات تجزیه ای (گسستی)

اختلالات تجزیه‌ای یا گسستی باعث می‌شود بیمار از افکار، احساسات، خاطرات یا احساس هویت خود جدا شود. ممکن است افراد در زمان رویداد آسیب‌زا یا ساعات و روزهای بعد از آن دچار این اختلال شوند. ممکن است شخص رویداد را غیرواقعی تصور کند یا خود را خارج از آن رویداد ببیند. انگار رویداد را از تلویزیون تماشا می‌کند. معمولا این نوع اختلال بدون درمان برطرف می‌شود.

نوع و شدت بیماری در علائم ظاهر شده تاثیر دارد. اما به‌طورکلی ممکن است شخص دچار نشانه‌های زیر شود.

• احساس جداشدن از خود
• مشکل در مدیریت احساسات
• تغییرات ناگهانی و بدون دلیل در خلق‌وخو
• مشکلات افسردگی یا اضطراب
• واقعیت‌زدایی (احساس واقعی نبودن دنیا)
• مشکل در حافظه (مشکلی که به آسیب فیزیکی مرتبط نباشد.)
• مشکل در تمرکز
• نقص قابل‌توجه در حافظه مانند فراموش‌کردن اطلاعات شخصی
• احساس اجبار برای انجام رفتاری خاص
• سردرگمی هویت

چهار نوع اختلال تجزیه‌ای وجود دارد که شامل موارد زیر هستند.

فراموشی تجزیه ای

زمانی که شخص نمی‌تواند جزئیات یک موقعیت استرس‌زا را به خاطر بیاورد. بیمار متوجه ازدست‌دادن حافظه خود می‌شود. فراموشی ممکن است چند روز تا چند سال طول بکشد. گاهی ممکن است این بیماری با اختلال دیگری مانند اختلال اضطراب مرتبط باشد.

اختلال مسخ شخصیت

بیمارانی که دچار اختلال مسخ شخصیت هستند، احساس جدایی از زندگی، افکار و احساسات خود می‌کنند. این افراد در ارتباط عاطفی با خود دچار مشکل هستند. این حالت شبیه تماشای یک شخصیت در فیلمی خسته‌کننده است. این بیماران مشکلات تمرکز و حافظه دارند. در مراحل پیشرفته بیماری، شخص حتی نمی‌تواند خود را در آینه تشخیص دهد.

اختلال هویت تجزیه ای

شدیدترین نوع اختلال تجزیه‌ای این اختلال بوده و جز بحث‌برانگیزترین حالات این بیماری است. در گذشته به اختلال هویت تجزیه‌ای اختلال شخصیت چندگانه می‌گفتند. در این بیماری دو یا چند شخصیت در فرد بیمار همزیستی می‌کنند. این حالات شخصیتی روی رفتار بیمار تاثیر می‌گذارد. اما شخص از آنها اطلاعی نداشته و آن را نقص حافظه به‌حساب می‌آورد. این بیماران معمولا همیشه دچار اختلال فراموشی تجزیه‌ای هم می‌شوند.

9. اختلال علائم جسمانی و اختلالات مربوط به آن

در گذشته به این دسته از بیماری‌ها اختلالات جسمانی گفته می‌شد. اختلالات علائم جسمانی دسته‌ای از بیماری های اعصاب و روان هستند که علائم جسمی در آن برجسته بوده اما توضیح فیزیکی قابل تشخیصی برای آن وجود ندارد. زمانی که برای نشانه فیزیکی توضیح پزشکی وجود نداشته باشد و در کنار آن افکار، احساسات و رفتارهای غیرعادی ایجاد شود، احتمالا شخص دچار اختلال علائم جسمانی است. این نوع اختلالات شامل موارد زیر می‌شود.

اختلال علائم جسمی

در این نوع اختلال شخص به‌قدری با علائم فیزیکی درگیر می‌شود که عملکرد کلی او در زندگی مختل می‌شود. در نتیجه شخص دچار پریشانی عاطفی می‌شود. البته علائم فیزیکی آن‌قدر جدی نیستند که از تحمل شخص خارج باشند. اما واکنش افراطی به آن می‌تواند تاثیر منفی روی زندگی بیمار ایجاد کند.

اختلال اضطراب بیماری

این بیماران از وجود یک بیماری خطرناک و جدی در نگرانی هستند. در این اختلال شخص بیش از حد نگران عملکرد بدن خود است و این اطمینان را دارد که به بیماری جدی مبتلا شده یا در آینده مبتلا می‌شود. حتی اگر در چکاپ و آزمایش‌های پزشکی هیچ مورد مشکوکی مشاهده نشود، شخص اطمینان حاصل نمی‌کند.

اختلال تبدیلی

در این بیماری شخص علائم حسی یا حرکتی را تجربه می‌کند. اما توضیح پزشکی برای آن وجود ندارد. معمولا شخص بعد از تجربه آسیب فیزیکی یا رویداد استرس‌زا دچار این اختلال می‌شود.

اختلال ساختگی

این اختلال قبلا به طور مجزا بررسی می‌شد، اما امروزه در دسته بیماری‌های علائم جسمانی قرار گرفته است. شخص در این اختلال علائم بیماری را ایجاد کرده یا آن را مبالغه می‌کند. بیمار برای جلب‌توجه وانمود به بیماری می‌کند.

ختلالات خوردن جز بیماری های روانی جدی هستند که تعداد افراد مبتلا به آنها در حال افزایش است. بسیاری از این بیماران برای مدت طولانی این بیماری را تشخیص نداده و برای درمان آنها اقدامی نمی‌کنند. رژیم غذایی، افسردگی و نارضایتی از بدن از مهم‌ترین دلایل ابتلا به این اختلالات است.

بی اشتهایی عصبی

بیمارانی که دچار اختلال بی‌اشتهایی عصبی هستند، غذای محدودی مصرف می‌کنند. این اقدام باعث کاهش وزن شدید می‌شود. بیماران دچار اختلال بی‌اشتهایی عصبی ترس از افزایش وزن دارند. بیشتر این بیماران کم‌وزن هستند. اما ممکن است شخص بیمار در محدوده وزن طبیعی یا بالاتر از حد متوسط هم باشد.

پرخوری عصبی

پرخوری عصبی باعث خوردن زیاد غذا و سپس جبران این پرخوری می‌شود. این بیماران بعد از خوردن غذای زیاد با رفتارهای جبرانی مانند استفراغ، استفاده از داروهای ملین یا ورزش بیش از حد پرخوری را جبران می‌کنند.

اختلال نشخوار

این بیماران غذایی که قبلا جویده و بلعیده شده است، بیرون ریخته یا مجدد قورت می‌دهند. این اختلال می‌تواند در هر سنی از نوزادی تا بزرگسالی ایجاد شود. این اختلال در افرادی که دچار بیماری افسردگی، اضطراب یا دیگر اختلالت اعصاب و روان هستند، بیشتر شایع است.

اختلال پیکا

افرادی که دچار این بیماری هستند، هوس مواد غیرخوراکی مانند خاک، رنگ یا صابون می‌کنند. این بیماری بیشتر در کودکان خردسال دیده می‌شود. در زنان باردار هم احتمال ایجاد آن وجود دارد. گاهی کمبود مواد مغذی در بدن باعث هوس غیر غذایی می‌شود.

اختلال پرخوری

اختلال پرخوری با دوره‌های پرخوری مشخص می‌شود. در این دوره‌ها شخص بیش از حد معمول غذا خورده و تا زمانی که به طور ناراحت‌کننده سیر شود، به خوردن ادامه می‌دهد. شخص بعد از خوردن ممکن است دچار افسردگی یا انزجار شود؛ اما رفتارهای جبرانی انجام نمی‌دهد.

اختلالات خوردن از بیماری های اعصاب و روان شایع هستند که تعداد افراد مبتلا به آنها در حال افزایش است. عواملی مانند رژیم غذایی سخت، افسردگی و نارضایتی از بدن باعث بروز چنین اختلالاتی می‌شود.

شب ادراری باشد. در حالت دوم شخص در دفع مدفوع دچار بی‌اختیاری شده و در مکان‌های نامناسب دفع می‌کند. در برخی از این بیماران هر دو اختلال با هم ظاهر می‌شوند.

اگر دچار بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع هستید و این موضوع باعث اضطراب و افسردگی شما شده است، با روان‌شناس یا روانپزشک صحبت کنید تا تشخیص بیماری انجام شود. برای ارتباط با این پزشکان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصص وجود دارد.

12. اختلالات خواب و بیداری

بیماران مبتلا به این اختلال در الگوی خواب دچار مشکل می‌شوند. این تغییرات باعث پریشانی شده و روی عملکرد روزانه فرد تاثیر منفی می‌گذارد. این اختلالات شامل موارد زیر می‌شود.

نارکولپسی (حمله خواب)

شخص در این اختلال نیاز سرکوب نشدنی به خواب دارد. در این حالت قدرت عضلانی به طور ناگهانی کاهش پیدا می‌کند. این بیماران در خواب و در بیداری توهماتی را تجربه می‌کنند.

اختلال بی خوابی

این بیماران برای خواب کافی دچار ناتوانی می‌شوند. بسیاری از افراد ممکن است در طول زندگی خود مشکلات خواب را تجربه کنند. اما زمانی به آن اختلال گفته می‌شود که باعث پریشانی شخص شده و اختلالات قابل‌توجهی ایجاد کند.

اختلال پرخوابی

در اختلال پرخوابی شخص علی‌رغم خواب کافی دچار خواب‌آلودگی می‌شود. بیمار ممکن است در زمان و مکان نامناسب مانند مدرسه و محل کار به خواب برود.

اختلالات خواب مربوط به تنفس

افرادی که دچار ناهنجاری‌های تنفسی مانند آپنه خواب هستند، در طول خواب دچار وقفه‌هایی می‌شوند. در نتیجه شخص بیمار مشکلاتی را در طول روز از جمله بی‌خوابی و خواب‌آلودگی را تجربه می‌کند.

پاراسومنیا

رفتارهای غیرعادی در خواب مانند راه‌رفتن، صحبت‌کردن، ترس از خواب و خوردن در خواب جز علائم اختلال پاراسومنیا است.

سندروم پاهای بی قرار

این بیماری نوعی اختلال عصبی است. شخص در پاهای خود احساس ناراحتی مانند سوزش یا خزش می‌کند. برای رفع این ناراحتی شخص میل غیرقابل‌مقاومت برای حرکت‌دادن پاها دارد. حرکات بیش از حد خواب را مختل می‌کند.

اختلال سلوک شخص قوانین را نقض کرده و حقوق دیگران را پایمال می‌کند. این کودکان نسبت به انسان‌ها و حیوانات رفتار پرخاشگرانه دارند. اموال را تخریب کرده، دزدی می‌کنند و قوانین را زیر پا می‌گذارند.

verywellmind در رابطه با اختلال شخصیت ضداجتماعی:

علائم اختلال شخصیت ضداجتماعی اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود. اگرچه این بیماری اغلب تا اواخر زندگی تشخیص داده نمی‌شود. در کودکی، افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، انفجارهای خشمگینی را تجربه می‌کنند، نسبت به حیوانات ظلم می‌کنند و توسط همسالان خود به‌عنوان قلدر توصیف می‌شوند. درحالی‌که این بیماری ممکن است در دوران کودکی شروع شود، نمی‌توان آن را به طور رسمی قبل از 18 سالگی تشخیص داد. کودکانی که این علائم را نشان می‌دهند، مبتلا به اختلال سلوک تشخیص داده می‌شوند.

اختلال شخصیت دوری گزین یا اجتنابی

این بیماران در اجتماع احساس ناامنی کرده و مدام تصور می‌کنند که توسط دیگران طرد می‌شوند. همین مشکل باعث بازداری شدید اجتماعی شده و در زندگی فردی و روابط با دیگران تاثیر زیادی می‌گذارد.

اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی با رفتارهای تکانشی مشخص می‌شود. این بیماران در احساسات عاطفی بی‌ثبات بوده و روابط بین فردی ناپایداری دارند. به طور کلی شخصیت این بیماران ناپایدار است.

اختلال شخصیت وابسته

بیمارانی که دچار اختلال شخصیت وابسته هستند، ترس از جدایی داشته و نیاز شدید به مراقبت دارند. این الگو در اختلال شخصیت وابسته مزمن است. رفتار این بیماران به‌گونه‌ای است که به طور مداوم اقدامات مراقبتی را از دیگران دریافت کنند.

اختلال شخصیت نمایشی

افراد با اختلال شخصیت نمایشی هیجان بالایی داشته و برای جلب توجه افراد رفتارهایی از خود نشان می‌دهند. این بیماران اگر در محیطی مورد توجه قرار نگیرند، ناراحت می‌شوند. احساسات آنها مدام در حال تغییر بوده و گاهی برای جلب توجه دیگران ممکن است رفتارهای اجتماعی غیرمعمول انجام دهند.

اختلال شخصیت خودشیفته

بیمارانی که دچار اختلال شخصیت خودشیفته هستند، بیشتر به خودشان علاقه دارند و احساس همدلی آنها با دیگران کم است. خودمحوری در این بیماران بارزترین علامت است.

اختلال شخصیت وسواسی – جبری

این اختلال با اختلال وسواس فکری – عملی (OCD) متفاوت است. در این بیماری شخص به نظم و کمال‌گرایی مشغول بوده و انعطاف‌پذیری کمی دارد. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری برای کنترل ذهنی و بین فردی تلاش می‌کنند.

اختلال شخصیت پارانوئید

افرادی که دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستند، نسبت به دیگران احساس بی‌اعتمادی دارند. این حس ممکن است نسبت به خانواده، دوستان یا شریک عشقی به وجود بیاید. این بیماران بدون هیچ مدرک یا توجیهی نیت دیگران را بد می‌دانند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید

این بیماران تمایل دارند، از اجتماع و روابط اجتماعی دور شوند. اختلال شخصیت اسکیزوئید باعث می‌شود، شخص به‌مرور به زندگی درونی خود محدود شود. این بیماران نسبت به روابط اجتماعی بی‌تفاوت بوده و حس عاطفی از خود نشان نمی‌دهند. مهم‌ترین علائم آنها سردی در روابط و گوشه‌گیری است.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

افرادی که دچار این اختلال می‌شوند، در رفتار، گفتار، ظاهر و تفکر ویژگی‌های عجیبی از خود نشان می‌دهند. این بیماران ممکن است افکار عجیب یا تفکر جادویی داشته باشند. معمولا در ایجاد روابط دچار مشکل می‌شوند.

18. اختلالات پارافیلیک

اختلالات پارافیلیک یا پارافیلیا باعث بروز رفتارهای ناسالم در رابطه جنسی می‌شود. جایگزین‌های ناسالم در رابطه جنسی باعث آسیب به شخص یا شریک جنسی می‌شود. این اختلالات انواع مختلفی داشته که شامل موارد زیر هستند.

• پدوفیلی یا میل جنسی به کودکان که در ایران با نام کودک بازی، بچه بازی یا شاهدبازی رایج است.
• فتیشیسم، یادگارخواهی یا فتیش که شخص در این بیماری برای لذت جنسی از اشیاء بی‌جان استفاده کرده یا به قسمت خاصی از بدن مانن پا علاقه خاصی دارد.
• نمایش‌گرایی یا عورت نمایی
• فضول‌گرایی
• مالش دوستی یا تن مالی
• مازوخیسم جنسی
• سادیسم جنسی
• سکس با حیوانات یا زوفیلیا که شخص به**با حیوانات تمایل دارد.
• سومنوفیلی (تمایل به رابطه با شخص بی‌هوش)
• اوروفیلی (تمایل به مشاهده ادرار کردن دیگران)
• نکروفیلی (تمایل به اجساد)
• اسکاتولوژی (تمایل به تماس تلفنی مستهجن)
• کوپروفیلیا (تمایل به مشاهده مدفوع و اجابت مزاج دیگران)

اختلالات پارافیلیا، انحرافات جنسی محسوب شده و ممکن است باعث آسیب به شخص بیمار یا شریک جنسی شود. رفتارهای ناسالم در روابط جنسی مختلف بوده و این بیماری به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شود.

پارافیلیا انحرافات جنسی محسوب می‌شود که شخص رفتارهای جنسی ناسالم را دنبال می‌کند

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

بیماریهای کلیه راههای پیشگیری و درمان

سنگ کلیه یکی دیگر از مشکلات شایع کلیه است. این مشکل زمانی اتفاق می افتند که مواد معدنی و سایر مواد موجود در خون در کلیه متبلور می شوند و توده های جامد (سنگ) را تشکیل می دهند.

سنگ کلیه معمولاً هنگام ادرار از بدن خارج می شود. دفع سنگ کلیه می تواند بسیار دردناک باشد اما بندرت باعث ایجاد مشکلات جدی می شوند.

گلومرولونفریت

گلومرولونفریت التهاب گلومرول است. گلومرول ها ساختارهای بسیار کوچک در کلیه ها هستند که خون را تصفیه می کنند.

گلومرولونفریت می تواند در اثر عفونت ها، داروها یا ناهنجاری های مادرزادی ایجاد شود (اختلالی که در طول یا اندکی پس از تولد رخ می دهد) و معمولا به خودی خود بهتر می شود.

خون در ادرار (هماچوری)

علائم بیماری کلیوی چیست؟

بیماری کلیوی شرایطی است که می تواند به راحتی و بدون بروز علائم حاد شود. موارد زیر علائم هشدار دهنده اولیه ابتلا به بیماری کلیوی است:

• خستگی
• مشکل در تمرکز
• مشکل خواب
• اشتهای کم
• گرفتگی عضلات
• تورم پا / مچ پا
• پف کردگی اطراف چشم هنگام صبح
• پوست خشک و پوسته پوسته
• تکرر ادرار به خصوص در اواخر شب

علائم جدی که می تواند به معنای پیشرفت بیماری کلیوی و نارسایی کلیه باشد عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• تغییرات در دفع ادرار
• احتباس مایعات در بدن
• کم خونی (کاهش گلبول های قرمز)
• کاهش میل جنسی
• افزایش ناگهانی سطح پتاسیم (هایپرکالمی)
• التهاب پریکارد (کیسه پر از مایعات که قلب را پوشانده است)

عوامل خطرزا در ایجاد بیماری کلیه یا پیشرفت آن

مبتلایان به دیابت بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی هستند. دیابت عامل اصلی بیماری کلیه است و حدود 44 درصد از موارد بیماری های جدید را تشکیل می دهد.

در صورت وجود موارد زیر احتمال بروز بیماری کلیوی بیشتر است:

• فشار خون بالا
• مبتلا بودن سایر اعضای خانواده به بیماری مزمن کلیوی
• سن بالا
• دارای نسل آفریقایی، اسپانیایی، آسیایی یا هندی آمریکایی

بیماری کلیوی چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک ابتدا مشخص خواهد کرد که آیا شما در گروه های پرخطر قرار دارید یا خیر. سپس برای بررسی عملکرد درست کلیه ها آزمایشاتی انجام خواهد شد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR)

این آزمایش نحوه عملکرد کلیه ها را مشخص کرده و مرحله بیماری کلیوی را تعیین می کند.

سونوگرافی یا اسکن توموگرافی محاسباتی (CT)

سونوگرافی و سی تی اسکن تصاویر واضحی از کلیه ها و مجاری ادراری شما ارائه می دهند. تصاویر به پزشک این امکان را می دهند تا کوچکی یا بزرگی بیش از حد کلیه ها را بررسی کند.

آن ها می توانند هر نوع تومور یا مشکلات ساختاری موجود را نیز نشان دهند.

بیوپسی کلیه

پزشک معالج از طریق بیوپسی کلیه در حالی که به شما آرامش بخش تزریق شده است تکه کوچکی از بافت کلیه را خارج می کند. نمونه بافت می تواند به پزشک در تعیین نوع بیماری کلیوی و میزان صدمات وارد شده کمک کند.

آزمایش ادرار

پزشک می تواند برای بررسی آلبومین از شما بخواهد یک آزمایش ادرار انجام دهید. آلبومین پروتئینی است که در صورت آسیب دیدن کلیه ها می تواند به ادرار منتقل شود.

آزمایش کراتینین خون

کراتینین (یک مولکول ذخیره شده در عضله) محصولی زائد است که هنگام شکسته شدن وارد خون می شود. سطح کراتینین خون در صورت درست کار نکردن کلیه ها افزایش می یابد.

بیماری کلیوی چگونه درمان می شود؟

درمان بیماری کلیوی به طور معمول بر روی کنترل علت اصلی بیماری متمرکز است.

این بدان معناست که پزشک به شما در مدیریت بهتر فشار خون، قند خون و کلسترول کمک کرده و ممکن است از یک یا چند روش زیر برای درمان بیماری کلیوی استفاده کند.

داروها

پزشک بازدارنده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) مانند لیسینوپریل و رامی پریل یا مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) مانند ایربسارتان و اولسمارتان را تجویز خواهد کرد.

این ها داروهای فشار خون هستند که می توانند پیشرفت بیماری کلیوی را کاهش کنند. پزشک حتی اگر فشار خون بالا نداشته باشید می تواند برای حفظ عملکرد کلیه این داروها را تجویز کند.

این احتمال وجود دارد که با داروهای کلسترول (مانند سیمواستاتین) نیز درمان شوید. این داروها می توانند سطح کلسترول خون را کاهش داده و به حفظ سلامت کلیه کمک کنند.

پزشک با توجه به علائم شما می تواند برای رفع تورم و درمان کم خونی (کاهش تعداد گلبول های قرمز) نیز داروهایی تجویز کند.

تغییر رژیم و سبک زندگی

ایجاد تغییر در رژیم غذایی به اندازه مصرف دارو مهم است. دنبال کردن یک شیوه زندگی سالم می تواند به جلوگیری از بسیاری دلایل اصلی بیماری کلیوی کمک کند. پزشک می تواند موارد زیر را به شما توصیه کند:

• کنترل دیابت از طریق تزریق انسولین
• قطع مصرف غذاهای سرشار از کلسترول
• قطع مصرف نمک
• شروع رژیم قلب سالم که شامل مصرف میوه های تازه، سبزیجات، غلات سبوس دار و لبنیات کم چرب می باشد.
• محدود کردن مصرف الکل
• ترک سیگار
• افزایش فعالیت بدنی
• کاهش وزن

دیالیز و بیماری کلیوی

دیالیز یک روش مصنوعی برای تصفیه خون است. از این مورد هنگامی که کلیه های فرد از کار افتاده و یا در حال از کار افتادن است استفاده می شود. بسیاری از مبتلایان به بیماری کلیوی مهلک باید به طور دائم یا تا زمانی که کلیه اهدا کننده پیدا شود به دیالیز ادامه دهند.

دو نوع دیالیز وجود دارد: همودیالیز و دیالیز صفاقی.

همودیالیز

در همودیالیز خون از طریق یک دستگاه مخصوص که مواد زائد و مایعات را تصفیه می کند به بدن تزریق می شود.

همودیالیز در خانه، بیمارستان یا مرکز دیالیز انجام می شود. بیشتر افراد هفته ای سه جلسه این عمل را انجام می دهند که هر جلسه سه تا پنج ساعت طول می کشد. اگرچه همودیالیز می تواند در جلسات کوتاه تر و مکرر نیز انجام شود.

بیشتر افراد چند هفته قبل از شروع همودیالیز برای ایجاد فیستول شریانی (AV) یک عمل جراحی انجام می دهند. فیستول AV از طریق پیوند شریان و یک رگ درست در زیر پوست و معمولا در ساعد ایجاد می شود.

رگ خونی بزرگ تر باعث می شود در طول درمان همودیالیز به طور مداوم مقدار بیشتری خون در بدن جریان یابد. این بدان معناست که می توان خون بیشتری را تصفیه کرد.

در صورت پیوند نخوردن شریان به رگ ها می توان بصورت مشابه از پیوند شریانی (لوله حلقه ای پلاستیکی) استفاده کرد.

شایع ترین عوارض جانبی همودیالیز فشار خون پایین، گرفتگی عضلات و خارش است.

دیالیز صفاقی

در این نوع دیالیز، صفاق (غشایی که دیواره شکم را تشکیل می دهد) به عنوان کلیه ها قرار داده خواهد شد.

در این روش لوله ای برای پر کردن شکم با مایعی به نام دیالیزیت کاشته شده و مواد زائد موجود در خون از داخل صفاق به داخل دیالیزیت جریان می یابد. بعد از انجام کار مایع دیالیزیت از شکم تخلیه خواهد شد.

دو نوع دیالیز صفاقی وجود دارد: دیالیز صفاقی سرپایی مداوم که در آن شکم در طول روز چندین بار پر و تخلیه می شود، و دیالیز صفاقی مداوم در گردش که از یک دستگاه برای چرخش مایعات درون و خارج از شکم در شب و هنگام خواب استفاده می شود.

شایع ترین عوارض جانبی دیالیز صفاقی عفونت در حفره شکمی یا در ناحیه کاشت لوله است. عوارض جانبی دیگر می تواند شامل افزایش وزن و فتق باشد.

فتق زمانی اتفاق می افتد که روده از طریق یک بخش ضعیف یا پارگی در دیواره تحتانی شکم فشار وارد کند.

چشم انداز طولانی مدت برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی

بیماری کلیوی معمولا به محض تشخیص از بین نمی رود. بهترین راه برای حفظ سلامت کلیه ها دنبال کردن یک سبک زندگی سالم و پیروی از توصیه های پزشک است.

این احتمال وجود دارد که بیماری کلیه با گذشت زمان بدتر شده و یا حتی می تواند منجر به نارسایی کلیه شود. نارسایی کلیه در صورت عدم درمان می تواند مرگبار باشد.

نارسایی کلیه زمانی اتفاق می افتد که کلیه ها به سختی کار کنند یا اصلاً کار نکنند. این مشکل از طریق دیالیز کنترل می شود. در دیالیز ضایعات خون با استفاده از دستگاه تصفیه می شود.

پزشک در برخی موارد پیوند کلیه را توصیه می کند.

چگونه می توان از بیماری کلیوی جلوگیری کرد؟

کنترل برخی از عوامل خطر بیماری کلیوی مانند سن، نژاد یا سابقه خانوادگی غیرممکن است. هرچند اقداماتی وجود دارد که می توانید برای پیشگیری از بیماری کلیوی انجام دهید:

• نوشیدن آب زیاد
• کنترل قند خون در صورت داشتن دیابت
• کنترل فشار خون
• کاهش مصرف نمک
• ترک سیگار

مراقب داروهای بدون نسخه باشید

در صورتی که از داروهای بدون نسخه استفاده می کنید لازم است همیشه به دستورالعمل و مقدار مصرف توجه کنید. مصرف بیش از حد آسپرین (بایر) یا ایبوپروفن (Advil، Motrin) می تواند باعث آسیب کلیوی شود.

اگر دوز طبیعی این داروها به طور موثر به کاهش درد شما کمک نمی کند با پزشک خود تماس بگیرید.

انجام آزمایش

درباره انجام آزمایش خون برای مشکلات کلیوی از پزشک خود سؤال بپرسید. مشکلات کلیوی به طور کلی تا قبل از پیشرفت علائمی ایجاد نمی کنند.

پانل متابولیک جامع (BMP) نوعی آزمایش خون استاندارد است که می تواند به عنوان بخشی از معاینه معمول پزشکی انجام شده و کراتینین یا اوره خون را بررسی کند.

علت درست کار نکردن کلیه ها موادی شیمیایی است که در خون نشت می کنند. از طریق BMP می توان مشکلات کلیوی را زودتر و تا زمانی که درمان آن ها ساده تر است تشخیص داد.

در صورتی که مبتلا به دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا هستید لازم است سالانه این آزمایش را انجام دهید.

محدود کردن مصرف غذاهای خاص

مواد شیمیایی مختلف در غذای شما می تواند منجر به انواع خاص سنگ کلیه شود. این مواد شامل موارد زیر می باشد:

• سدیم بیش از حد
• پروتئین حیوانی مانند گوشت گاو و مرغ
• اسید سیتریک که در میوه های مرکبات مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت یافت می شود.
• اگزالات یا مواد شیمیایی موجود در چغندر، اسفناج، سیب زمینی شیرین و شکلات

سؤال درباره کلسیم

قبل از مصرف مکمل کلسیم با پزشک خود مشورت کنید. برخی مکمل های کلسیم با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه در ارتباط هستند

نگارش وگردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

علی حاجب متخصص اورولوژی

بیماری کلیوی یکی از بیماری‌های خاموش است که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به ناتوانی طولانی‌مدت یا حتی مرگ شود.

ساق و مچ پاها، دست، اطراف چشم و صورت ممکن است نشانه‌ای از وجود یک بیماری شدید کلیوی باشد. در واقع اِدم یا همان احتباس مایعات می‌تواند به دلیل ناتوانی کلیه‌ها در دفع مایعات اضافی یا نمک و یا به دلیل نشت پروتئین از کلیه‌ها اتفاق بیفتد.

درد ناگهانی
ممکن است دچار کمردرد یا پهلودردی شوید که به قسمت جلوی بدنتان کشیده می‌شود. این درد می‌تواند نشانگر این موضوع باشد که شما به عفونت ادراری مبتلا هستید که به سمت کلیه‌ها مهاجرت کرده و آن‌ها را نیز آلوده کرده‌اند. درد خیلی شدید می‌تواند یکی از علائم سنگ کلیه نیز می‌باشد.

تغییرات ظاهری ادرار
ممکن است ادرار قهوه‌ای یا قرمز به نظر برسد و این نشان می‌دهد که حاوی خون است. وقتی کلیه‌ها به هر دلیلی آسیب ببینند؛ از جمله بیماری کلیوی، سنگ کلیه، سرطان، کیست یا التهاب کلیه و... باعث ضعیف شدن کلیه‌ها و نشت خون می‌شود. ادرار کف‌آلود نیز می‌تواند نشان‌دهنده نشت پروتئین در کلیه باشد.

خستگی و احساس ضعف
خسته‌اید و نمی‌دانید چرا؟ کمبود آهن می‌تواند مقصر این امر باشد. در واقع یکی از کارهای کلیه‌ی شما تولید گلبول‌های قرمز است و وجود بیماری پیشرفته کلیه می‌تواند کلیه‌ها را از تولید اریتروپویتین، هورمون تنظیم کننده تولید گلبول‌های قرمز، باز دارد و این امر می‌تواند منجر به کم‌خونی شود و از آنجا که گلبول‌های قرمز خون اکسیژن را به قسمت‌های مختلف بدن منتقل می‌کند، بنابراین در صورت کمبود آن، اکسیژن به اندام‌ها و ماهیچه‌های اصلی نمی‌رسد و باعث خستگی می‌شود. یکی دیگر از دلایل احتمالی احساس خستگی تجمع مایعات اضافی، سموم و ناخالصی‌های موجود در خون است که آن هم در نتیجه‌ی وجود مشکل در کار کلیه‌هاست.

پیچ‌خوردگی یا گرفتگی ناگهانی عضله
تجمع سموم در گردش خون می‌تواند باعث گرفتگی ناگهانی عضلات شود. این مشکل ممکن است نشانه‌ی یک بیماری پیشرفته کلیوی باشد.

گیجی و سردرگمی
گیجی و سردرگمی نیز یکی دیگر از علائم است که می‌تواند چندین دلیل مرتبط با بیماری کلیوی داشته باشد. برای مثال، مقادیر کم آهن ممکن است منجر به مشکلات شناختی یا سرگیجه شود، زیرا تعداد کمتری گلبول قرمز وجود دارد که اکسیژن را به مغز شما منتقل کند. سردرگمی همچنین ممکن است در نتیجه‌ی سطوح بالای سموم در مغز شما باشد. سطوح بالای پروتئین نیز می‌تواند بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد.

فشارخون بالا
بیماری‌های کلیه یکی از شایع‌ترین دلایل فشارخون بالا است. کلیه‌ها هستند که تنظیم می‌کنند چه مقدار نمک باید در گردش خون ما باقی بماند. اگر آن‌ها به درستی قادر به انجام این کار نباشند و نمک اضافی در خون بماند، می‌تواند منجر به افزایش فشارخون شود. علاوه بر این، اگر کلیه آسیب ببیند می‌تواند موجب تحریک تولید هورمون‌هایی شود که فشارخون را بالا می‌برند.

مانند بسیاری از علائم دیگر بیماری کلیه، خارش و خشکی پوست ممکن است نشانه‌ای از تجمع سموم در بدن باشد. در واقع انباشت مواد زائد می‌تواند باعث خارش شدید بخصوص در پاها شود

نقرس
اوریک‌اسید اضافی باعث تورم مفاصل، به‌خصوص در شست پا می‌شود که بسیار دردناک است. در واقع 90 درصد مواقع، یک فرد به دلیل ناتوانی کلیه‌ها در دفع اوریک‌اسید از جریان خون، دچار نقرس می‌شود.

عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری
عفونت‌های تکرارشونده دستگاه ادراری ممکن است به علت سنگ‌های کلیوی ایجاد شود. عفونت‌های دستگاه ادراری خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهد که در صورت عدم درمان می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند.

تنگی نفس
هنگامی‌که کلیه‌های شما توانایی دفع مایعات اضافی از بدنتان را از دست می‌دهند، ممکن است این مایعات در قفسه سینه انباشته شده و باعث درد و فشار در این ناحیه شود. نارسایی کلیه گاهی اوقات با آسم یا نارسایی قلبی اشتباه گرفته می‌شود، که این نیز در نتیجه‌ی تجمع مایعات در ریه‌هاست.

درد عضلانی و تپش قلب
یکی از وظایف کلیه‌ها حفظ تعادل مواد معدنی در خون است. مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم و سدیم که به‌عنوان الکترولیت شناخته می‌شوند در عملکرد عضلات نقش اساسی دارند. یکی از وظایف اصلی پتاسیم کنترل نحوه واکنش و انقباض عضلات است. بنابراین اگر سطح پتاسیم به دلیل عملکرد نادرست کلیه خیلی زیاد شود می‌تواند موجب درد عضلانی و تپش قلب شود.

بوی بد دهان
صحبت ما در اینجا بوی دهان به دلیل عدم رعایت بهداشت و مسواک و... نیست، بلکه وجود طعم فلزی و آمونیاک مانند است که معمولاً هنگامی اتفاق می‌افتد که کلیه‌های شما مواد دفعی و سموم را به‌خوبی از خونتان خارج نمی‌کنند. علاوه بر این، سموم می‌توانند مغز شما را به روشی تحت تأثیر قرار دهند که باعث تهوع یا استفراغ شود. در این شرایط تهوع صبحگاهی دیده می‌شود که در طول روز بهتر می‌شود.

خارش و خشکی پوست
مانند بسیاری از علائم دیگر بیماری کلیه، خارش و خشکی پوست ممکن است نشانه‌ای از تجمع سموم در بدن باشد. در واقع انباشت مواد زائد می‌تواند باعث خارش شدید به‌خصوص در پاها شود. خارش واکنشی است که وقتی اوره، ماده‌ای که از تجزیه پروتئین حاصل می‌شود، در بدنتان انباشته می‌شود، به وجود می‌آید. علاوه بر این خارش می‌تواند در نتیجه عدم تعادل مواد معدنی در خون نیز اتفاق بیفتد. مقادیر زیاد فسفر، که به طور طبیعی توسط کلیه‌های سالم دفع می‌شود، ممکن است در بافت‌های نرم جمع شده و باعث خارش شود.

مشکلات خواب
تجمع سموم در مغز می‌تواند موجب سخت به خواب رفتن و اختلالات خواب مانند آپنه، حتی در بیمارانی که اضافه‌وزن ندارند، شود و کم‌خونی ناشی از بیماری کلیه نیز می‌تواند خطر ابتلا به سندرم پای بی‌قرار را افزایش دهد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: وب سایت دانشگاه علوم پزشکی اراک

بیماری های مشترک انسان و حیوان

حدود ٢٠٠نوع بیماری مشترک بین انسان و حیوان وجود دارد که 6٠ درصد بیماری های عفونی منشاء حیوانی دارند. و از طرفی حدود 75 درصد از بیماری های نوظهور مانند کرونا، منشاء جانوری دارد. بیماری های مشترک انسان و حیوان در اصل از گروه باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و انگل ها هستند. براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، هر گونه بیماری‌ یا عفونتی که به طور طبیعی بین حیوانات مهره‌دار و انسان انتقال می‌یابند؛ به عنوان بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان (زئونوزها) شناخته می‌شوند. مهمترین بیماری های مشترک میان انسان و دام که در کشور ما دیده می شود شامل تب مالت، سالک، هاری، سیاه زخم، کیست هیداتیک، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، جنون گاوی، تب دره ریفت، آنفلوانزای پرندگان است.

بیماری های مشترک انسان و حیوان، تب مالت

بیماری تب مالت (بروسلوز) به عنوان یکی از مهم ترین بیماری های مشترک انسان و حیوان محسوب می گردد. باکتری بروسلا که ایجاد کننده بیماری است، طیف وسیعی از پستانداران اهلی و وحشی را مبتلا می سازد. این بیماری باعث سقط جنین، کاهش تولید شیر، عقیمی در دام می شود. این بیماری به علت عوارض که ایجاد می کند و از دست دادن ارزش های اقتصادی دام های مبتلا و همچنین به علت ابتلای انسان به بیماری تب مالت، همواره از دو بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه بوده است. این بیماری از طریق گوشت و پوست حیوان آلوده به افرادی که در دامداری کار می کنند انتقال می یابد. علاوه بر این از طریق مصرف شیر و لبنیات محلی و آلوده انتقال می یابد. تب و لرز متناوب، خستگی زیاد، درد در هنگام مالیدن و یا لمس ستون فقرات، سردرد، بزرگی گره های لنفاوی، یبوست، کاهش وزن، ناتوانی جنسی، افسردگی از علائم این بیماری است. درمان بیماری تب مالت با داروهای آنتی بیوتیک موجود بخوبی انجام می شود.

بنابراین می توان گفت تب مالت یک بیماری عفونی حاد یا مزمن قابل انتقال بین انسان و تعدادی از حیوانات از جمله گاو –گوسفند – بز – خوک – شتر است که از طریق تماس با دام یا فرآورده های دامی به انسان منتقل می شود.

عامل بیماری: باکتری بنام بوسال می باشد که سه نوع آن عامل اکثر عفونتهای تب مالت در انسان می باشد.

راههای انتقال: تماس مستقیم با بافتهای حیوانی آلوده نظیر خون – ترشحات وازن و ترشحات جنین سقط شده - مصرف شیر خام و فرآورده های لبنی آلوده خصوصا پنیر تازه – خامه و سرشیر – انتقال تنفسی از طریق استنشاق هوای آلوده آغل – اصطبل

پیشگیری: شناسایی و کشتار دامهای آلوده – واکسیناسیون دامهای واجد شرایط – رعایت اصول بهداشتی در هنگام برخورد با دام و بافتهای حیوانی آلوده – خودداری از مصرف شیر خام و فرآورده های لبنی غیر پاستوریز

سالک

یکی از بیماری های مشترک انسان و حیوان سالک است. شایع‌ترین نوع سالک نوع پوستی آن است که بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود. عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا است. این انگل می تواند پوست یا احشا را درگیر کند. ناقل بیماری پشه ریزی است بنام پشه خاکی یا فلبوتوموس که اندازه آن 2 تا 3 میلی متر است. پشه خاکی ماده، خونخوار است و از بدن انسان و بعضی از حیوانات تغذیه می کند.

علائم ابتلا به سالک

سالک خشک یا شهری: حدود 2 تا 8 ماه پس از گزش، ضایعه ای شبیه به جوش و بدون درد در محل گزش پیدا شده و کم کم بزرگ و زخمی می‌شود. اندازه زخم چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر متغیر است که معمولاً در مناطق باز بدن که در معرض گزش است مانند صورت، دست و پا دیده می‌شود.
سالک مرطوب یا روستایی: چند هفته پس از گزش پشه (بسته به تعداد محل گزش) زخم‌های متعددی در نقاط باز بدن که مورد گزش قرار گرفته‌اند پیدا می‌شود. ضایعات معمولاً ترشح دار و مرطوب هستند و معمولاً پس از 6-4 ماه بهبود می‌یابند و از خود جوشگاه آثار پوستی پایدار و نامناسبی به جا می‌گذارند.
راههای پیشگیری شامل استفاده از توری برای پنجره ها، استفاده از پشه بند، سم پاشی، جمع آوری سگ های ولگرد است.

همانطور که‌ اشاره شد بیماری سالک (لیشمانیوز جلدی) است

سالک یک بیماری پوستی) طولانی مدت و بدون درد و تب (قابل انتقال بین انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان مثل موش صحرایی و سگ می باشد.

راههای انتقال: سالک از طریق نیش پشه خاکی به انسان و حیوانات منتقل می شود. هنگام خونخواری پشه از زخمهای سالک در انسان – جوندگان یا سگ انگل به داخل بدن پشه خاکی وارد شده و با نیش پشه آلوده بیماری به انسان منتقل می شود.

پیشگیری: درمان کامل بیماران – پوشاندن زخم سالک با گاز استریل – جلوگیری از گزش پشه خاکی با استفاده از لباس مناسب و نصب توری در و پنجره و خوابیدن زیر جریان کولر و پنکه خودداری – خود داری از انباشتن هر گونه مواد زائد و کودهای حیوانی داخل یا خارج ازمنازل و جمع آوری و دفع صحیح زباله - مرمت و ترمیم حفره ها و شکاف دیوارها – تخریب و تسطیح اماکن مخروبه – مبارزه با جوندگان و معدوم ساختن سگهای ولگرد

هاری

یکی از بیماری های مشترک انسان و حیوان هاری است. هاری نوعی بیماری ویروسی است که ویروس آن از طریق بزاق حیوان هار و از محل گازگرفتگی وارد بدن شده و به سمت اعصاب انتهایی در ماهیچه ها می‌رود و شروع به تکثیر می‌نماید. این ویروس در انسان و سایر پستانداران خونگرم قابلیت رشد و تکثیر دارد. در بیشتر مواقع هاری در حیوانات وحشی و عمدتاً در اسکانک‌ها، راکون‌ها، خفاش، کایوت و روباه‌ها رایج است. همچنین در بین حیوانات اهلی، گاوهای شیرده در تعداد قابل ملاحظه‌ای مبتلا می‌شوند و با شیوع کمتر در اسب، بز، گوسفند، خوک و راسو تشخیص داده می‌شود. دوره نهفتگی در انسان بطور معمول 15 روز تا 3 ماه و بطور متوسط 1 تا 2 ماه (75% موارد کمتر از 3 ماه) به طول می انجامد. ولی از چند روز تا بیش از 3 ماه، حتی تا چند سال هم مشاهده شده است.طول دوره نهفتگی به شدت زخم، تعداد جراحت و محل آنها بستگی دارد. به نحوی که گاز گرفتن صورت زودتر موجب بروز علایم بیماری می شود. علایم اولیه غیر اختصاصی شامل تب، لرز، سردرد، ضعف،درد عضلانی،اشکال در بلع و علائم اختصاصی شامل سوزش، گزگز و مورمور در محل گاز گرفتن است.

همانطور که اشاره شد هاری بیماری ویروسی خطرناک و کشنده ای است که در اثر گزش یا خراش توسط حیوانات وحشی و اهلی و گاها جوندگان ایجاد می شود

راههای انتقال: گزش توسط حیوان هار و از راه پوست، خراشهای پوستی (از طریق لیسیدن مخاط لب – چشم و بینی انسان توسط حیوان هار –پیوند عضو از انسان مبتال به هاری وسایل آلوده به ویروس

پیشگیری: خودداری از نگهداری سگ و گربه در منزل و در صورت نگهداری قلاده زدن و واکسیناسیون آنها علیه هاری – جلوگیری از تردد سگهای صاحبدار در معابر عمومی – جلوگیری از نزدیک شدن کودکان به سگهای ولگرد – اتالف سگهای ولگرد – جمع آوری و دفن بهداشتی زباله – ایمن سازی و واکسیناسیون افراد در معرض خطر - توجه خاص به گاز گرفتگی حیوانات) هر چند جزئی و بصورت خراش باشد) و شستشوی زخم با آب صابون به مدت 15تا 20 دقیقه و مراجعه به واحدهای مبارزه با هاری مستقر در مرکز بهداشت شهرستانها در هر ساعت شبانه روز جهت انجام واکسیناسیون...

تب خونریزی دهنده کریمه – کنگو: (CCHF) بیماری ویروسی خطرناک واگیر دار و گاهی برای انسان کشنده است که با تب و خونریزی همراه است.

راههای انتقال: گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست – تماس پوست با الشه – خون یا ترشحات حیوان آلوده – تماس با خون یا ترشحات بدن انسانهای بیمار. پیشگیری: شناسائی و درمان کامل بیماران – جداسازی دام از محل زندگی انسانها – پرهیز از تماس بدن با بافتهای آلوده انسان و حیوانات مبتال – استفاده از وسایل حفاظتی و جلوگیری از گزش کنه – جلوگیری از نقل و انتقال حیوانات مبتلا و قاچاق دام – بهسازی محل نگهداری دام – جلوگیری از کشتار غیر مجاز دام – از بین بردن و کنه ها از طریق سم پاشی و ایجاد حمام ضد کنه –خودداری از کشتار دام بعنوان نذر و قربانی در داخل مغازه و معابر عمومی

کیست هیداتیک

بیماری کیست هیداتیک یکی از خطرناکترین بیماری های مشترک انسان و حیوان است. واژه هیداتیس به معنی یک قطره آب است بیماری توسط نوزاد یک انگل روده ای سگ که وارد بدن انسان و دام می شود بروز می کند. کرم بالغ در روده سگ و نوزاد در بدن انسان و حیوانات اهلی نشخوار کننده زندگی می کند. پس از بلع تخم، هر اندامی از بدن می تواند محل بوجود آمدن کیست باشد و بسته به اینکه در چه اندامی کیست ایجاد شده اختلال درعملکرد همان عضو را داریم. کیست های ریوی و کبدی شایع تر هستند. راههای پیشگیری آن رعایت بهداشت فردی و محیط شامل ضد عفونی نمودن سبزیجات با توجه به اینکه سبزیجات، صیفی جات و میوه های بوته دار زمینی مثل توت فرنگی از عمده ترین فاکتورهای آلودگی به تخم این انگل می باشند حتما باید قبل از مصرف به خوبی با آب شستشو گردیده و برای اطمینان از جداشدن تخم انگل از سبزیجات، چند قطره مایع ظرفشویی به داخل ظرف شستشو اضافه شود، سبزیجات چند لحظه در داخل آب تکان داده شود تا آب کف نماید.

سیاه زخم یا شاربن:

بیماری عفونی حیوانات وحشی و اهلی خصوصا نشخوار کنندگان است که انسان بطور اتفاقی در اثر تماس با دام یا فرآورده های دامی آلوده بدان مبتلا می شود با توجه به روش انتقال به سه شکل جلدی – تنفسی و گوارشی بروز می کند

راههای انتقال: از طریق تماس بریدگی یا خراشهای پوست با دام آلوده – تنفس اسپورهای زنده و جایگزینی آنها در ریه – مصرف بافت آلوده حیوانات تلف شده از شاربن.

پیشگیری: سوزاندن یا مدفون ساختن عمیق لاشه های مشکوک و پوشاندن آن با الیه ای از آب آهک – واکسیناسیون دامهای حساس و جداسازی حیواناتی که علائم بیماری را دارند – ضد عفونی کلیه فرآورده های دامی مثل: پوست – پشم و استخوان حیوانات مشکوک

اما نکات مهم جهت کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان:

• 
  پرهیز از کشیدن صورت روی بدن حیوان

• 
  شستشوی دست ها بلافاصله پس از نوازش حیوان

• 
  اجتناب از دست زدن به حیوانات ولگرد و غیر خانگی

• 
  استفاده از لباس و دستکش مناسب در صورت ذبح دام (تب کریمه کنگو)

• 
  جوشاندن شیر و مصرف نکردن فرآورده های لبنی غیر پاستوریزه (تب مالت(

• 
  در صورت نیش پشه یا دیگر حشرات، شستشوی محل با آب و صابون

  
  در صورتی که حیوان خانگی در منزل نگهداری می کنید، علاوه بر نکات ذکر شده چند توصیه دیگر را نیز جدی بگیرید:

• 
  باز کردن مرتب پنجره ها برای جلوگیری از انتقال آلودگی های تنفسی

• 
  ممانعت از حضور حیوان در آشپزخانه و هنگام طبخ غذا

• 
  اجتناب از لمس حیوان هنگام صرف غذا

• 
  کنترل سلامت حیوان (یک بار در ماه از 2 تا 8 ماهگی، یک بار در سال پس از 8 ماهگی)

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

8 غذا و نوشیدنی مفید برای دندان و دهان

تغذیه نادرست و ناکافی نیز می تواند در طولانی مدت سلامت دهان شما را به مخاطره اندازد. آموزش این که غذاها چگونه سلامت دندان و لثه های شما را تحت تاثیر قرار می دهند اولین گام به سوی تغذیه سالم برای حفظ بهداشت دهان است.
برخی از مواد غذایی تاثیر بدی روی دندان‌ها می‌گذارند و برخی دیگر نه تنها مضر نیستند، بلکه به بهبود و حفظ سلامت دندان‌ها، کمک شایانی می‌کنند که در اینجا به 8 مورد از آنها می‌پردازیم:

١) چای سبز
چای سبز حاوی پلی‌فنل‌ (یک آنتی‌اکسیدان گیاهی) است که از آسیب دندان‌ها و ایجاد حفره‌ دهانی و بیماری‌های لثه‌ای پیشگیری می‌کند. چای سبز برای رفع بوی بد دهان نیز موثر است و از رشد باکتری‌هایی که باعث ایجاد این بوی بد می‌شوند جلوگیری می‌کند. چای سبز، همچنین دارای مقداری فلوراید است که از خراب شدن مینای دندان نیز جلوگیری می‌کند.
٢) شیر و ماست
شیر و ماست بدون مواد شیرین کننده، برای دندان مفید است. آنها دارای اسیدیته پایینی هستند، بدین معنا که از تخریب تدریجی دندان که پوسیدگی نام دارد، پیشگیری می‌کنند. شیر، منبع غنی از کلسیم است که حافظ سلامتی دندان است و همان طور که می‌دانیم، جزء اصلی و مهم دندان و استخوان است.
٣) پنیر
پنیر با کربوهیدرات پایین و کلسیم و فسفات بالا، فواید بسیاری برای دندان دارد. این ماده غذایی، PH دهان را متعادل می‌کند و به حفظ و بازسازی مینای دندان کمک می‌کند و با تولید بزاق، باکتری که باعث ایجاد حفره دهانی و بیماری لثه می‌شود را از بین می‌برد.
4) میوه‌جات
میوه‌های مختلف مانند سیب، توت‌فرنگی‌، مرکبات بخصوص کیوی، حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C هستند. این ویتامین به منزله سیمانی است که دیواره سلول‌ها را محکم نگه می‌دارد و برای سلامتی بافت لثه از اهمیت خاصی برخوردار است و اگر بدنتان به حد کافی این ویتامین را دریافت نکند، طبق نظر محققان، شبکه کلاژن در لثه‌هایتان از هم فرو می‌پاشد و لثه‌‌ها مستعد پذیرش باکتری می‌شوند که موجب ابتلا به بیماری پریودنتال می‌گردد.
5) سبزیجات
کدو حلوایی، هویج، سیب‌زمینی و بروکلی مملو از ویتامین A هستند و برای تشکیل مینای دندان وجود این ویتامین بسیار ضروری است علاوه بر آن سبزیجات ترد، لثه‌ها را تمیز کرده، باعث تحریک آنها نیز می‌شوند.
6) پیاز
این سبزی، دارای ترکیب ضد باکتری قوی، بنام سولفور(گوگرد) است. طبق نظر محققان، بیشترین خاصیت پیاز، زمانی است که به صورت خام و پوست کنده استفاده شود، البته ممکن است خوشمزه نباشد ولی ضامن سلامتی دندان‌های شما خواهد بود.
٧) آب
با نوشیدن آب، کمک می‌کنیم تا لثه‌ها مرطوب بمانند و مواد غذایی که لای دندان‌ها گیر کرده و تجزیه شده‌ و در نهایت باعث بوی بد دهان گشته‌اند، شسته شده و از بین بروند.
8) آدامس بدون قند
عموم مردم بر این باورند که جویدن آدامس برای سلامتی دندان ها مضر است. با این وجود بسیاری از دندانپزشکان به مردم توصیه می کنند بعد از غذا، آدامس های بدون قند بجوند.
لازم به توضیح است که در ساخت آدامس های بدون قند، از قندهای مصنوعی مانند آسپارتام و یا گزیلیتول استفاده می شود که جزو شیرین کننده های کم کالری هستند.
فرآیند پوسیدگى دندان با تولید اسید شروع مى شود که ناشى از متابولیسم باکترى ها در پلاک دندانى است. جویدن آدامس بعد از غذا باعث کاهش مقدار اسید پلاک می گردد، لذا از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند.
پلاک دندان یک توده ی بى رنگ و چسبناک از میکروارگانیسم ها و پلى ساکاریدها است که در اطراف دندان تشکیل مى شود و به دندان ها و لثه مى چسبد. پلاک باعث پرورش باکترى تولید کننده ی اسید در دهان می شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: محمد رضا دل آرام متخصص جراحی لثه