تست ورزش قلب راهی به سوی سلامتی

در این مقاله با ساده ترین بزار تشخیصی سلامت قلب و عروق آشنا می شوید یعنی تست ورزش قلب

تست ورزش قلب یا همان تست استرس، راه تشخیصی جهت بررسی کلی از سلامت قلب و کارکرد آن در حین فعالیت، استرس و فشار خارجی به کار می‌آید.

تست استرس یا تست ورزش

تست ورزش سلامت قلب در واقع نوعی روش غربالگری برای بررسی تأثیرات ورزش بر قلب است. هنگامی‌که بیمار شروع به ورزش می‌نماید، عضلات نیاز بالاتری به خونرسانی دارند و در این شرایط قلب مجبور می‌شود تندتر و قوی تر کار نماید تا خون کافی به اندام‌های بدن برساند.

تست ورزش قلب چگونه انجام می‌شود؟

در این تست از دستگاه تردمیل و یا دوچرخه ثابت استفاده می‌شود. پیش از شروع نخست تاریخچه بیماری گرفته شده و معاینه فیزیکی به عمل می‌آید. سپس فاکتورهای تعداد ضربان قلب، فشارخون و ECG ثبت خواهد شد.

این موارد در پایان هر مرحله از تست و بلافاصله قبل و بعد از اتمام آن و نیز در مرحله ریکاوری هر دقیقه به مدت 1 تا 15 دقیقه بررسی و ثبت می‌شود.

سپس مراجعه کننده شروع به راه رفتن بر روی دستگاه تردمیل می‌کند یا شروع به رکاب زدن روی دوچرخه ثابت می‌نماید. بیمار در حالی که به صورت مداوم نوار قلب، فشارخون و ضربان قلب وی ثبت می‌شود بر روی یک دستگاه تردمیل راه می‌رود.

مراحل تست ورزش برای قلب

مراحلی که در تست استرس قلب انجام می‌شود شامل موارد زیر است:

1. کنترل فشار خون و همچنین نبض بیمار
2. کنترل قد و وزن
3. وصل نمودن الکترودها روی قفسه سینه و شکم بیمار برای گرفتن نوار قلب در تمام مراحل تست ورزش
4. بستن کاف فشارسنج در بازوی بیمار با هدف کنترل فشار در هر مرحله
5. راه رفتن روی تردمیل یا رکاب زدن دوچرخه ثابت

انواع تست سلامت برای قلب

• تست ورزش

• تست استرس

• استرس ورزشی، استرس دارویی، استرس فکری و عاطفی

موارد استفاده و علت انجام تست سلامت قلبی

• تشخیص بیماری شریان کرونر

• تعیین سطوح فعالیت قابل تحمل بیمار مدنظر

• تشخیص دلیل درد قفسه سینه

• بررسی وضعیت عملکرد قلب پس از انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی)

• ارزیابی تاثیر داروهای ضد آریتمی‌ و نیز آنژین (مقاله تشخیص آریتمی قلبی را بخوانید)

• شناسایی دیس ریتمی‌های در هنگام ورزش

• تنظیم برنامه‌های فیزیکی مناسب بیماران

دلایل انجام تست ورزش چیست؟

یکی از دلایل انجام تست ورزش مشخص کردن علل درد قفسه سینه می‌باشد. احتمال دارد که یکی از دلایل انجام تست ورزش تعیین توانمندی قلب برای انجام ورزش و فعالیت قلبی باشد.

همچنین جهت تعیین میزان مناسب ورزش در کسانی که برنامه ورزشی را جدیدا آغاز کرده اند و تعیین اختلالات ریتم قلب در طی ورزش هم از دلایل انجام (تست وررزش قلب) Cardiac exercise test برای ورزشکاران و بیماران قلبی می‌باشد. البته ممکن است به دلایل دیگری هم بنابر تشخیص پزشک تست ورزش تجویز شود.

افزایش ضربان قلب 80 الی 90 درصد ضربان پیش بینی می‌شود. این ضربان را ضربان قلب هدف می‌نامند چرا که انتظار می‌رود یک شخص 50 ساله در حالتی که در شرایط استرس یا ورزش قرار گیرد و ضربان قلب او به 153 ضربه در هر دقیقه افزایش داشه باشد، مشکلی برایش پیش نیاید.

همانطور که از عوامل و دلایل انجام تست ورزش گفتیم، در ادامه به توضیحاتی مختصر از هر یک می‌پردازیم:

• تشخیص بیماری‌های عروق کرونری قلب: عروق کرونری قلب وظیفه اکسیژن رسانی و خون رسانی به قلب را دارند. بیماری فوق عموما به دلیل افزایش ذخایر حاوی کلسترول و دیگر مواد (پلاک) ایجاد می‌گردد.
• تشخیص مشکلات ریتم قلب یا همان آریتمی: آریتمی‌ قلبی وقتی رخ می‌دهد که ضربان الکتریکی که ریتم قلب را تنظیم می‌نمایند به خوبی عمل نکنند و منجر به بهم خوردن و اختلالات ضربان قلب گردد.
• تشخیص بیماری‌های قلبی و شدت آن: در صورتی که قبلا بیماری قلبی برایتان تشخیص داده شده، تست های ورزشی قلبی عروقی به پزشک شما کمک می‌کند تا متوجه گردد که فرایند درمانی‌تان چگونه است. همچنین شاید تست سلامت قلب با ورزش جهت تعیین نوع درمان و پروسه آن مورد نیاز باشد.

تعیین زمان جراحی

پزشک احتمال دارد از تست ورزش قلبی جهت کمک به مشخص کردن زمان جراحی قلب مثل جایگزینی دریچه‌های قلب استفاده نماید. در بعضی از افراد مبتلا به نارسایی قلبی، نتیجه آزمایشات استرس ممکن است به دکتر یاری کند تا تعیین نماید که شخص نیاز به پیوند قلب دارد یا دیگر درمان‌های پیشرفته می‌تواند به وی کمک کند.

بررسی سایر بیماری ها به واسطه تست ورزش قلب

برخی از افراد هنگام انجام فعالیت های روزانه خود محدودیت های جسمانی از جمله تنگی نفس و درد در قفسه سینه را تجربه می کنند، البته کاهش و یا افزایش ناگهانی ضربان قلب باعث می شود افراد برای مدتی کوتاه و یا طولانی احساس ناخوشایند را در بدن تجربه کنند.

یکی از روش های مناسب برای بررسی عملکرد قلب در چنین شرایطی تست ورزش قلب می باشد که اصطلاحاً به آن تست استرس نیز گفته می شود.

متخصصانی که در زمینه قلب فعالیت دارند با انجام تست ورزش قلب هر گونه بیماری های قلبی نظیر آریتمی را نیز بررسی خواهند کرد و به این واسطه پزشکان متوجه خواهند شد که میزان آریتمی ها در چه حد است و در چه موقعیتی فرد با چنین آسیبی مواجه می شود.

به واسطه انجام تست ورزش قلب پزشکان می توانند توانایی قلب را در موقعیت های مختلف ارزیابی کرده و متوجه می شوند که در کدام موقعیت فرد ممکن است تحت عملکرد نادرست قلب آسیب های مختلف را تجربه نماید.

اما مسئله مهم این است اگر پزشکان و متخصصین قلب برای شما تست ورزش قلب را تجویز کنند باید حتما چنین فرآیندی را تحت نظر متخصصان و یک تکنسین کاملاً ماهر انجام دهید تا نتیجه به دست آمده دقت و کیفیت کافی را دارا باشد و ضمن انجام تست ورزش قلب مراجعین آسیب‌ ها و مشکلات جسمانی را تجربه نکنند.

اگر پس از انجام تست ورزش قلب پزشک تشخیص دهد که فرد با مشکلاتی در شریان کرونری مواجه است اصطلاحا به آن آریتمی گفته می شود.

پس از آن متخصصان به این واسطه می توانند روش های مختلف مانند آنژیوگرافی را با دقت بالایی انجام داده تا سایر عروق خونی را بررسی کنند و اگر گرفتگی و یا بخشی مسدود در آنها وجود داشته باشد را می توانند پیش از بروز بیماری‌ های خطرناک درمان کنند.

با این حال تست ورزش قلب یکی از روش های موثر برای بررسی عملکرد قلب می باشد و اگر پزشک تجویز کند تمامی افراد می‌ توانند در سنین مختلف این روش تشخیصی را انجام دهند و به این واسطه پزشک خیلی دقیق تر و بهتر متوجه می شود که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر و نهایتا می توانند فرایندهای درمانی مناسب را انجام دهند.

مسئله قابل توجهی که باید بدانید این است که تست ورزش قلب با روش های مختلف انجام می شود و انتخاب روش کاربردی به عهده پزشک است.

متخصصان با توجه به وضعیت جسمانی افراد، سن آنها و هرگونه بیماری‌ های زمینه‌ ای بهترین روش را انتخاب کرده تا با حداقل میزان آسیب و عوارض بتوانند بخش های حساس تر قلب را به واسطه تست ورزش بررسی نمایند.

اگر ضمن انجام تست ورزش قلب عملکرد پزشک کاملاً دقیق باشد و از دستگاه های پیشرفته و کم خطا استفاده شود متخصصان خیلی راحت تشخیص می دهند که آسیب ایجاد شده در کدام بخش قلب می باشد و هر چه سریع تر روند درمان را نیز در پیش می‌ گیرند.

اگر تست ورزش قلب در زمان مناسب و موقعیت درست استفاده شود می توانند خیلی بهتر و دقیق تر از عوارض جسمانی حاد جلوگیری نمایند و خطراتی مانند سکته های ناگهانی و سایر مشکلات سلامت افراد را تهدید نخواهد کرد.

موارد قطع انجام تست ورزش برای قلب

• درد قفسه سینه و خستگی
• افزایش شدید فشارخون و یا ضربان قلب
• از هوش رفتن
• کاهش فشار خون بیشتر از 10mmHg و یا کم شدن ضربان قلب
• بروز دیس ریتمی‌ یا همان اختلال ریتمی خطرناک

آمادگی قبل از تست سلامت قلب

در این بخش از مقاله سعی شده تا نکات مراقبتی که باید قبل از انجام دادن تست ورزش به آن دقت کنید، ذکر شود. برای داشتن تستی با خیال آسوده‌تر لطفا به این نکات دقت کنید.

• شب قبل از انجام تست ورزش از خوردن غذاهای سنگین پرهیز کنید؛
• استراحت کافی از شب قبل تست داشته باشید؛
• شب قبل از انجام تست استحمام کنید؛
• موهای ناحیه قفسه سینه تا پایین در مردان تراشیده شود؛
• صبحانه بسیار سبک حداقل از 4 ساعت قبل تست بخورید؛
• به همراه خود حوله و یا دستمال کاغذی داشته باشید؛
• شستشوی پاها و پوشیدن جوراب تمیز
• داشتن همراه که به شرایط جسمانی بیمار آگاهی دارد؛
• از مصرف مسکن از 48 ساعت قبل پرهیز کنید؛
• از یک هفته قبل از کشیدن سیگار خودداری کنید؛
• همچنین از مصرف مواد محرک مثل قهوه از یک هفته قبل از انجام این کار پرهیز کنید؛
• تغییر اندازه مصرف بعضی از داروهای کاهش دهنده فعالیت قلب تحت نظر پزشک معالج از هفته‌ها قبل؛
• مبتلایان به دیابت به قطع دارو پیش از انجام تست نیاز ندارند؛
• افراد آسمی‌داروهای اسپری خود را همراه بیاورند؛
• لباس باید جلو باز بپوشید؛
• خانم‌ها زیورآلات به همراه نداشته باشید؛
• اگر بیماری خاصی دارید باید پرستار و مسئول انجام تست ورزش را در جریان قرار دهید؛
• قبل از ورود به اتاق انجام تست ورزش باید تلفن همراه را خاموش کنید؛
• اگر شما شرایط دویدن را از لحاظ فیزیکی و یا پزشکی ندارید در این صورت پزشک و پرستار مسئول انجام تست را مطلع کنید؛
• در نهایت جواب تست به شکل کتبی که توسط پزشک قلب و عروق تفسیر شده به بیمار داده می‌شود.

شرایط لازم قبل از انجام تست ورزش

یکی از روش های کاربردی برای بررسی سلامت قلب انجام تست ورزش است و متخصصان می‌ توانند با افزایش ضربان قلب و حجم خون پمپاژ شده وضعیت قلب را به طور دقیق بررسی نمایند.

اما نکته اصلی این است که فرد باید قبل از انجام تست ورزش آمادگی لازم را داشته باشد تا پزشک بتواند نتیجه مناسبی را کسب کرده و افراد در چنین شرایطی با آسیب های گوناگون مواجه نشوند.

زمانی که تست ورزش آغاز می شود پزشک به مرور فعالیت های شدید را آغاز کرده و به مدت 15 دقیقه این روند ادامه خواهد داشت.

به همین دلیل متخصصان توصیه می‌ کنند که برای پیشگیری از آسیب های جانبی بهتر است که هنگام انجام تست ورزش از هیچ نوع ماده خوراکی و انواع مایعات استفاده نکنید.

بهتر است 24 ساعت قبل از این فرآیند از موادی که حاوی کافئین هستند استفاده نکرده زیرا می تواند بر عملکرد قلب تاثیر گذار باشد و در نتیجه تست شما اختلالات نیز به وجود خواهد آورد.

ناگفته نماند که در این شرایط نباید نیکوتین وارد بدن شود، پس اگر از سیگار استفاده می کنید به طور کامل باید 24 ساعت قبل از تست ورزش استعمال هرگونه دخانیات و انواع سیگار را محدود نمایید.

داشتن یک لباس و یک کفش راحت هنگام انجام تست ورزش از اقداماتی است که باید پیش از شروع این فرایند آنها را فراهم سازید و با خود به همراه داشته باشید.

از افرادی که در این مکان حضور دارند بخواهید که هنگام انجام تست ورزش از شما مراقبت کنند تا در صورت بروز هرگونه آسیب مانند ضعف و سرگیجه از افتادن و آسیب رسیدن به شما جلوگیری نمایند.

خطرات احتمالی حین تست ورزش

یکی از روش های مناسب و البته کاربردی برای بررسی عملکرد قلب انجام تست ورزش است، معمولاً افراد با وجود عوارض گوناگون زمانی که به پزشک مراجعه می‌ کنند متخصصان برای بررسی عملکرد قلب در حالت های مختلف تست ورزشی را الزامی دانسته تا بتوانند از وضعیت قلب و سایر اندام های بدن مطلع شوند.

تست ورزش یکی از روش های کاربردی برای بررسی بیماری‌ های مربوط به رگ های کرونری قلب است و از زمانی که تست ورزش آغاز می شود میزان ضربان قلب در هر لحظه بیشتر شده و خون رسانی به سایر اندام ها افزایش می‌ یابد.

حین انجام ورزش فشاری مظاعف اما کنترل شده به قلب و سایر عضلات وارد می شود که پزشک می‌ تواند با بررسی نتایج به ‌دست‌ آمده سلامت و یا مشکلات قلبی را اعلام نماید.

از آنجا که در حین تست ورزش روند فعالیت به مرور تندتر می شود قلب موظف است که فعالیت خود را افزایش داده تا خونرسانی در سایر عضلات به درستی انجام پذیرد، تست ورزش معمولاً بر روی دوچرخه ثابت و یا تردمیل انجام می شود و مدت زمان تست بین 5 تا 15 دقیقه متغیر است.

اما باید بدانید که گاهی افراد به دلیل عدم آگاهی نسبت به بیماری های قلبی ممکن است حین انجام تست ورزش با آسیب مواجه شوند.

به همین دلیل متخصصان توصیه می‌ کنند که قبل از انجام این فرایند بهتر است هرگونه آسیب های جسمانی را با پزشک در میان گذاشته تا متخصصان بتوانند حین انجام این فرآیند از شما مراقبت کنند‌.

تست ورزش ممکن است برای افراد عوارضی را به همراه داشته باشد که از شایعترین آنها می‌ توان به افت شدید فشار خون اشاره کرد.

گاها در چنین شرایطی ممکن است افراد با ضعف و سرگیجه شدید مواجه شوند و نتواند فعالیت های ورزشی تعیین شده از طرف پزشک را به پایان برسانند، ناگفته نماند که در موارد بسیار نادر در چنین شرایطی ممکن است فرد با حملات قلبی مواجه شود.

با این حال تست ورزش باید تحت نظر پزشکان و متخصصان انجام شود و در این شرایط پزشکی موظف است تمامی علائم حیاتی شخص را بررسی کرده و یک فرد به عنوان محافظ در کنار شخص بیمار قرار می گیرد تا در هنگام بروز آسیب های احتمالی بتواند از سلامت شخص محافظت نماید.

سوالات متداول

برخی از مراجعه کنندگان به مطب از ما یک سری سوالات می‌پرسند که در اکثر آن‌ها مشابه هستند. قصد داریم در این بخش به این سوالاتی که از ما پرسیده می شود، پاسخ دهیم. فراموش نکنید که شما نیز می توانید سوالات خودتان را با مراجعه حضوری، اینستاگرام یا تماس تلفنی از ما بپرسید.

تست ورزش قلب چقدر طول می‌کشد؟

برای انجام تست ورزش قلب باید زمان آماده سازی و مدت زمان انجام تست را در نظر گرفت. با در نظر گرفتن این موارد، این تست تقریبا به 1 ساعت زمان نیاز خواهد داشت.

تست واقعی ورزش برای افراد نهایتا یک ربع ساعت زمان لازم دارد. اما برای آمادگی قبل و مراقبت‌های بعد از آن، بهتر است مجموعا یک ساعت زمان بگذارید.

اگر توانایی لازم برای ورزش را نداشته باشید، می‌توانید داروی وریدی دریافت کنید. این دارو باعث می‌شود تا جریان خون در قلب افزایش پیدا کند. در نتیجه اثراتی مشابه فعالیت و ورزش در بدن ایجاد شده و تست انجام می‌شود.

اکو بهتر است یا تست ورزش؟

در بسیاری از مواقع انجام اکوی استرس از جانب متخصصان برای بیماران منع می‌شود. چرا که ضعف بدنی و سن بیمار در این تست اثرگذار است. البته این مسئله به معنای خطرناک بودن تست اکوی استرس نمی‌باشد.

چون احتمال بروز خطر در این تست برای هر فرد 1 به 5000 تعیین شده است.

اکوی استرس به منظور بررسی دقیق و استاندارد سلامت بدن و قلب و عروق تجویز می‌شود. اما تست ورزش دقیق‌تر و پیشرفته‌تر است. با استفاده از این تست، متخصص می‌تواند مستقیما میزان عملکرد قلب در حین فعالیت را دریابد.

در نتیجه اکوی قلب یا اکوی استرس به جهت بررسی شرایط استاندارد و معاینه جزئیات سلامت قلب تجویز می‌شود. اما تست ورزش روشی کاملا سلامت و غیرتهاجمی است که سلامت قلب در حین فعالیت را مشخص می‌کند.

چه زمانی تست ورزش لازم است؟

زمانی که افراد در حالت سکون و استراحت قرار می‌ گیرند تمامی اعضای بدن به ویژه قلب عملکرد درستی داشته و ممکن است آسیب ها در این شرایط مشخص نشود.

معمولاً زمانی که کارکرد قلب افزایش پیدا می‌ کند و باید حجم بیشتری از خون را در بدن پخش کند سایر آسیب‌ ها نمایان شده پزشک می‌ تواند به عوارض مختلف پی ببرد.

زمانی که به پزشکان و متخصصان قلب و عروق مراجعه می کنید برای بررسی تنگی ها و هرگونه گرفتگی در ناحیه عروق تست ورزش را برای شما در نظر گرفته تا متوجه شوند که آیا شخص نیاز به درمان و بررسی های دقیق تر دارد یا خیر.

در حین انجام تست ورزش به مرور زمان روند فعالیت بیشتر شده و هر لحظه تندتر می شود، در این شرایط ضربان قلب افزایش پیدا کرده و عضلات این عضو حیاتی با شدت بیشتری به فعالیت خود ادامه می دهند تا بتوانند خونرسانی را به سایر اندام ها به انجام برسانند، در چنین شرایطی اگر گرفتگی و آسیب دیگری در دریچه های قلب و قسمت های مختلف آن وجود داشته باشد نمایان می شود.

پزشکان و متخصصان صدای قلب، تعداد ضربان و حجم خون پمپاژ شده و سایر عوامل را بررسی کرده تا بتوانند آسیب‌ های احتمالی را دقیق تر تشخیص دهند، اگر در انجام تست ورزش پزشک متوجه شود که قلب عمل کرده درست و مناسبی ندارد روش های دیگر مانند آنژیوگرافی را نیز تجویز خواهد کرد تا بتواند سایر بخش‌ های مختلف قلب را دقیق‌تر بررسی نماید.

تست ورزش در قدم اول برای بررسی سلامت قلب است و به واسطه این فرآیند پزشک می تواند تا حد زیادی از عملکرد قلب مطلع شود.

تست ورزش روشی کاربردی، کم خطر و کم عارضه برای بررسی سلامت قلب می باشد و اگر پزشک این فعالیت را برای شما مناسبی می داند بهتر است با رعایت نکات اولیه این فرایند را هر چه دقیق تر انجام داده تا پزشک بتواند سلامت شما را بررسی کند.

در غیر اینصورت متخصصان به بروز مشکلات قلبی مشکوک شده و سعی دارند که با روش های تخصصی تر عملکردی قلب را بررسی نمایند، هرچه سریعتر آسیب های قلبی مشخص شوند روند کنترل و درمان آنها آسان‌ تر خواهد بود و سایر بخش های حساس این عضو حیاتی از مشکلات جانبی در امان می مانند.

پیشگیری بهتر از درمان است.

هزینه تست ورزش از سایر روش‌های غربالگری بیماری‌های قلبی ارزان‌تر است و از آنجایی که این تست اولین کار در تشخیص بیماری قلبی است و بسیار اهمیت دارد بنابراین پیشنهاد می‌شود اگر نیاز به این کار دارید حتما آن‌را انجام دهید چرا که از طریق تشخیص زودهنگام بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن، در نهایت از صرف هزینه‌های بیشتر برای درمان معاف خواهید شد. همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: عبدالوهاب برادران، متخصص قلب و عروق

ضمن آرزوی بهبودی امیدوارم مطالعه این مقاله دانش خود را در مراقبت زانو افزایش دهید.

علت درد کنار زانو؛ سندرم باند، آسیب به رباط جانبی، آرتروز، رگ به رگ شدن و…

درد در قسمت داخلی یا خارجی در پهلو زانو بسیار شایع است و ممکن است دلایل مختلفی از یک آسیب جزئی به دلیل انجام حرکات ورزشی شدید تا آسیب‌های جدی مانند پارگی بافت‌های نرم و … متفاوت باشد.

معمولاً اگر این دردها نشانگر یک آسیب جدی باشند بعد از چند روز همچنان ادامه دارند یا بدتر می‌شوند. در این شرایط حتماً باید در اسرع وقت به یک متخصص ارتوپدی خوب مراجعه کنید تا ارزیابی‌های لازم انجام شده و با مشخص شدن علت درد کنار زانو درمان به‌موقع انجام شود. اگر می‌خواهید با علت درد کنار زانویا‌ علت درد زانو و روش‌های درمان آن بیشتر آشنا شوید، در ادامه با ما همراه باشید.

وره علت درد کنار زانو چیست؟

مفصل زانو یکی از مهم‌ترین و پرتحرک‌ترین مفصل‌های بدن ما است که در بسیاری از حرکات روزانه ما نقش مهمی دارد و به همین دلیل بسیار مستعد آسیب است. بااینکه درد در ناحیه زانو می‌تواند به شکل‌های متفاوتی خود را نشان دهد، اما به‌هرحال می‌تواند نشانه یک آسیب یا بیماری جدی باشد و باید توسط ارتوپد تحت بررسی قرار بگیرد.

دو نوع رباط جانبی خارجی و رباط جانبی داخلی در بخش‌های کناری مفصل زانو به این صورت قرار می‌گیرند که رباط جانبی داخلی، استخوان ران را به استخوان درشت‌نی و رباط جانبی خارجی استخوان نازک‌نی را به استخوان ران وصل می‌کند.

وظیفه اصلی این رباط‌ها این است که حرکات زانو به سمت اطراف را مدیریت کنند؛ بنابراین هرگونه آسیب در این رباط‌ها و اجزای مربوط به آن می‌تواند علت درد کنار زانو یا علت سوزش کنار زانو باشد. البته سوزش بیشتر به دلیل آسیب‌های عصبی که می‌تواند منشاء غیر از زانو داشته باشد نیز رخ می‌دهد.

با توجه به تعریفی که در بالا داشتیم موارد علت درد کنار زانو یا دلیل سوزش پهلو زانو به دو قسمت علل دردهای خارجی زانو و علل دردهای داخلی زانو تقسیم می‌شوند که در ادامه شرح خواهیم داد:

• علل درد بیرونی زانو:

مانند داخل زانوی شما، قسمت خارجی یا جانبی مفصل زانو تقاطع بسیاری از ساختارهای آناتومیکی مختلف است. اگر در نزدیکی قسمت جانبی زانوی خود درد دارید، شایع‌ترین علت درد کنار زانو یا علت سوزش کنار زانو به شکل زیر است:

آسیب به رباط جانبی (LCL):

رباط جانبی LCL نوار نازکی از بافت است که در امتداد بیرونی زانو قرار دارد. این رباط استخوان ران (فمور) را به نازک‌نی که استخوان کوچک ساق پا است و از پهلو زانو پایین می‌رود و به مچ پا متصل می‌شود، وصل می‌کند؛ مانند رباط جانبی داخلی، عملکرد اصلی رباط جانبی خارجی ثابت نگه‌داشتن زانو است.

پارگی رباط جانبی خارجی اغلب در اثر ضربه مستقیم به داخل زانو اتفاق می‌افتد. این امر می‌تواند رباط‌ها را در قسمت بیرونی بیش‌ازحد کشیده و باعث پارگی آن‌ها شود. این نوع آسیب بیشتر در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال و اسکی رخ می‌دهد که به توقف‌ها و چرخش‌های سریع زیادی نیاز دارند یا ورزش‌هایی مانند فوتبال و هاکی که در آن برخوردهای شدید وجود دارد.

رباط جانبی خارجی همچنین می‌تواند در اثر استرس و حرکات تکراری دائمی آسیب ببیند که باعث می‌شود خاصیت ارتجاعی طبیعی خود را از دست بدهد. بیشتر آسیب‌های زانو مربوط به رباط‌هایی است که از زانو حمایت می‌کنند و کاری به خود مفصل زانو ندارند.

علائم پارگی رباط جانبی بیرونی نیز در کنار درد، عبارت‌اند از:

• این احساس که زانو تحت‌فشار قرار بگیرد و ثابت نباشد.
• قفل شدن یا گیرکردن در مفصل هنگام جابجایی
• اگر عصب پرونئال که نزدیک رباط است در حین آسیب کشیده شود یا در اثر تورم در بافت‌های اطراف تحت‌فشار قرار گیرد، بی‌حسی یا ضعف در پا ممکن است رخ دهد. این حالت ممکن استعلت درد کنار زانو یا دلیل سوزش پهلو زانو نیز باشد.
• دردی که می‌تواند خفیف یا حاد باشد.
• سفتی و یا سختی در زانو
• تورم و حساسیت در قسمت خارجی زانو

سندرم باند Iliotibial (IT):

این سندرم یکی دیگر از موارد علت درد کنار زانو یا علت سوزش کنار زانو است که به‌ویژه در دوندگان شایع است. نوار IT یک نوار بلند و ضخیم از بافت همبند است که از قسمت خارجی ران شما از لگن تا زانو می‌گذرد. تصور می‌شود که این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که قسمت پایین باند شروع به ساییدن یا نیشگون گرفتن به انتهای استخوان فمور می‌کند. این اصطکاک که به‌طور مکرر هنگام دویدن اتفاق می‌افتد، درنهایت منجر به درد در این ناحیه می‌شود.

مانند بورسیت پس آنسرین، درد ناشی از سندرم باند IT معمولاً هنگام ورزش بدتر می‌شود و در هنگام استراحت بهتر است. این درد ممکن است با کوبیدن یا ترکیدن زانو و گاهی با تورم همراه باشد.

علت سوزش کنار زانو یا درد داخلی پهلو زانو چیست؟

قسمت داخلی شامل طیف گسترده‌ای از استخوان‌ها، رباط‌ها و ساختارهای بافت نرم است که همگی در یک فضای نسبتاً کوچک قرار دارند. به همین دلیل، تشخیص علت درد کنار زانو یا دلیل سوزش پهلو زانو در صورت آسیب به این ناحیه از مفصل بسیار دشوار است و تنها از عهده متخصصان باتجربه با قدرت تشخیصی بالا در این زمینه برمی‌آید.

چندین مورد از شایع‌ترین شرایطی که باعث علت درد کنار زانو یا دلیل سوزش پهلو زانو از داخل می‌شود، به شرح زیر هستند:

رگ به رگ شدن:MCL

رباط جانبی داخلی یا MCL یک نوار بافتی سفت است که از استخوان ران تا استخوان درشت‌نی در داخل زانوی شما کشیده شده است. این رباط وظیفه دارد ثبات این ناحیه را فراهم کند و به جلوگیری از کمانش زانو به سمت داخل کمک می‌کند. گاهی اوقات، این ساختار ممکن است بیش‌ازحد کشیده شود (به نام رگ به رگ شدن) یا حتی پاره شود.

پارگی MCL معمولاً درنتیجه چرخش، خم شدن یا تغییر جهت ناگهانی رخ می‌دهد. به همین دلیل، هنگام انجام ورزش‌هایی مانند فوتبال، فوتسال یا بسکتبال معمولاً آسیب شایعی است. همچنین ممکن است در اثر ضربه مستقیم به قسمت خارجی مفصل زانو ایجاد شود.

جدای از درد کنار و داخل زانو این وضعیت معمولاً منجر به موارد زیر می‌شود:

• تورم ناگهانی که اندکی پس از آسیب اولیه ایجاد می‌شود.
• ترکیدن در قسمت خارجی مفصل
• سفتی و کبودی زانو
• احساس بی‌ثباتی کلی

آرتروز:

استئوآرتریت (OA) در زانو زمانی رخ می‌دهد که غضروف صاف و لغزنده که انتهای استخوان ران و استخوان ساق پا (درشت‌نی) را می‌پوشاند به دلایل مختلف مانند افزایش سن یا استفاده بیش‌ازحد از زانو در حرکات تکرارشونده شروع به نازک شدن و تحلیل رفتن می‌کند.

با این اتفاق، اصطکاک در مفصل افزایش‌یافته و حرکت طبیعی زانوی شما تغییر می‌کند. این افزایش اصطکاک همچنین می‌تواند باعث ایجاد استخوان‌های اضافی و مزاحم در مفصل شود و دامنه حرکتی شما را بیشتر محدود کند. استئوآرتریت اغلب قسمت داخلی زانو (به نام محفظه تیبیوفمورال داخلی) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این وضعیت در افراد میان‌سال و مسن بیشتر شایع است و درد معمولاً با فعالیت بدنی بدتر می‌شود.

درد و سفتی ازجمله شکایات رایج در مبتلایان به این بیماری مزمن، به‌ویژه در صبح و بعد از نشستن برای مدت طولانی می‌باشد. سایر علائم که به شما هشدار می‌دهند باید سریع‌تر به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا زودتر علت درد کنار زانو یا علت سوزش کنار زانو مشخص شود، عبارت‌اند از:

• تورم
• ضعف
• احساس ترکیدن و آسیاب کردن در زانو

پارگی منیسک داخلی:

منیسک درواقع از دو تکه غضروف سفت تشکیل شده است که بین استخوان ران و استخوان درشت‌نی در مفصل زانوی شما قرار دارد. این ساختار غضروفی به جذب نیروهای وارد شده بر روی زانوی شما کمک می‌کند و مانند یک بالشتک ضربه‌گیر برای ناحیه زانو عمل خواهد کرد.

گاهی اوقات، بخش داخلی منیسک شما ممکن است دچار پارگی شود و منجر به درد در داخل یا پهلو زانو خواهد شد. در برخی مواقع نیز این نوع آسیب به‌طور ناگهانی پس از پیچ خوردن ساق پا در حین ورزش رخ می‌دهد. در موارد دیگر، پارگی منیسک داخلی در افراد مسن درنتیجه ساییدگی و پارگی غضروف در طول زمان اتفاق می‌افتد.

علاوه بر درد داخل زانو، پارگی منیسک داخلی می‌تواند باعث علائم زیر شود:

• گرفتگی یا قفل شدن مفصل زانو
• تورم و یا سفتی
• ناتوانی در صاف کردن یا خم کردن کامل زانو

بورسیت پس آنسرین:

یکی از موارد کمتر شایع علت درد کنار زانو یا علت سوزش کنار زانو بورسیت پس آنسرین است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بورسا (کیسه‌ای پر از مایع که به کاهش اصطکاک بین استخوان‌ها و تاندون‌ها کمک می‌کند) واقع در نزدیکی زانو داخلی ملتهب می‌شود.

این بورس استخوان تیبیا را از سه تاندون عضلانی (گراسیلیس، سارتوریوس و نیمه‌تندینوسوس) که در نزدیکی آن قرار می‌گیرند جدا می‌کند. این وضعیت بیشتر ناحیه زیر و پایین زانو را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما ممکن است درد به کناره‌های زانو نیز تابش کند.

عوامل خطر برای درد کنار زانو چیست؟

بسته به شرایط، چندین عامل مختلف وجود دارد که می‌تواند احتمال ایجاد درد در پهلو زانو را افزایش دهد. این شرایط، عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی آرتروز
• دیابت کنترل نشده که می‌تواند علت درد کنار زانو باشد.
• وجود یک بیماری التهابی سیستمیک
• اضافه‌وزن بدن
• علاوه بر این، شرکت در ورزش‌ها یا تمرین‌هایی که شامل تغییر سریع جهت یا سرعت یا پریدن می‌شود، می‌تواند خطر تجربه سایر شرایط را افزایش دهد.

مشاوره رایگان آنلاین با متخصص در اینستاگرام با ما همراه

تشخیص علت درد کنار زانو چگونه انجام می‌شود؟

اگر در پهلو زانوی خود احساس درد می‌کنید، مهم است که با یک متخصص ارتوپدی خوب صحبت کنید. این امر به‌ویژه اگر بعد از یک آسیب حاد رخ دهد یا اگر درد با درمان خانگی دردهای کنار زانو بهبود نیابد، صادق است. به‌طورمعمول، پزشک یک ارزیابی جامع برای تشخیص درست وضعیت شما انجام می‌دهد.

این ارزیابی معمولاً شامل سؤالاتی در مورد فعالیت‌هایی است که علت درد کنار زانو شما می‌شود و سایر علائمی که تجربه می‌کنید. مسائلی مانند سندرم ایلوتیبیال و بورسیت پس آنسرین معمولاً تنها با این فرآیندها قابل‌شناسایی هستند.

ممکن است برای درک بهتر علت درد کنار زانو یا دلیل سوزش پهلو زانو و تشخیص نهایی صحیح‌تر، تصویربرداری نیز لازم باشد. اشعه ایکس می‌تواند استخوان‌های شما و فضاهای بین آن‌ها را مشخص کند. MRI نیز ممکن است برای تشخیص رگ به رگ شدن رباط یا پارگی منیسک استفاده شود.

درمان خانگی دردهای کنار زانو و درمان نوین پس از تشخیص علت درد کنار زانو

درمان به طور کلی به علت درد کنار زانو و ایجاد آن بستگی دارد. بسیاری از علائم مرتبط با شرایط زانو که در بالا توضیح داده شد را می‌توان در خانه یا با درمان‌های غیرتهاجمی توسط یک متخصص ارتوپدی با موفقیت درمان کرد. برخی از رایج‌ترین گزینه‌ها در زیر به تفصیل آمده است.

• درمان خانگی دردهای کنار زانو:

اگر آسیب حاد مانند رگ به رگ شدن رباط یا پارگی منیسک را تجربه کردید، مهم است که قبل از اقدام به هرگونه درمان خودسرانه به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. بااین‌حال، در اکثر شرایط، چندین مرحله اولیه وجود دارد که می‌توانید برای رفع علائم خود به‌عنوان درمان خانگی دردهای کنار زانو انجام دهید. این روش‌ها عبارت‌اند از:

استفاده از کمپرس سرد و بالا بردن زانو:

این کار می‌تواند به کاهش درد، تورم یا التهابی که پس از آسیب یا تشدید درد وجود دارد بخصوص در ساعات اولیه آسیب (تا 72 ساعت) کمک کند. بعدازآن نیز می‌توانید از کمپرس گرم استفاده کنید. چند بار در روز و هر بار 20 دقیقه این کار را انجام دهید.

پوشیدن ساق پای فشاری:

استفاده از این ابزار می‌تواند برای کنترل هرگونه تورم موجود مفید باشد. اما فشار نباید به قدری باشد که مانع گردش خون شود.

اجتناب از هرگونه فعالیت دردناک:

این امر نقش مهمی در کاهش علائم شما دارد و به‌ویژه در شرایط استفاده بیش‌ازحد، مانند سندرم باند IT یا بورسیت پس آنسرین که می‌تواند با دویدن یا پریدنِ زیاد تشدید شود، به‌عنوان یک روش عالی درمان خانگی دردهای کنار زانو عمل می‌کند.

داروهای مسکن آزاد و بدون نیاز به نسخه پزشک:

این داروها برای کاهش درد و التهاب مفید هستند، اگرچه بهتر است قبل از شروع مصرف از پزشک خود سؤال کنید. از جمله موثرترین آن‌ها می‌توان به ایبوپروفن و ناپروکسن اشاره کرد. استامینوفن نیز تنها درد را کاهش می‌دهد و تاثیری بر التهاب ندارد.

استفاده از پماد گیاهی:

پمادهای گیاهی طبیعی نیز از قدیم‌الایام در طب سنتی برای کاهش درد پهلو زانو و کل زانو استفاده می‌شده‌اند که عبارت‌اند از:

• دارچین
• زنجبیل
• ماستیک
• روغن کنجد

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد برخی از این مرهم‌ها به‌اندازه کرم‌های بدون نسخه آرتریت حاوی سالیسیلات مؤثر است که یک درمان موضعی برای تسکین درد است. بااین‌حال بهتر است قبل از امتحان هرگونه درمان جایگزین، با پزشک خود مشورت کنید.

مردم گاهی اوقات از عصاره پوست درخت بید نیز برای کاهش درد مفاصل استفاده می‌کنند، زیرا اعتقاد بر این است که به تسکین درد و التهاب کمک می‌کند. بااین‌حال به‌صورت علمی ثابت نشده است. همچنین ممکن است برخی از مشکلات ایمنی نیز وجود داشته باشد. قبل از امتحان کردن پوست درخت بید، در موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:

• اگر مشکلات گوارشی، دیابت یا مشکلات کبدی دارید.
• اگر از داروهای رقیق‌کننده خون یا داروهای کاهش فشارخون استفاده می‌کنید.
• اگر از داروی ضدالتهاب دیگری استفاده می‌کنید.
• اگر برای درمان حالت تهوع و سرگیجه استازولامید مصرف می‌کنید.
• اگر آلرژی به آسپرین دارید.
• اگر سن شما کمتر از 18 است.
• درمان‌های پزشکی درد پهلو زانو:

متأسفانه، در برخی موارد، تنها استفاده از روش‌های درمان خانگی دردهای کنار زانو کارساز نیست. در این شرایط، پزشک شما ممکن است چندین گزینه مختلف را توصیه کند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

فیزیوتراپی (PT):

فیزیوتراپی درصورتی‌که توسط افراد متخصص و با تجهیزات مناسب مانند تجهیزات مدرن مرکز ما انجام شود می‌تواند برای بهبود قدرت پای شما و کاهش فشار وارد شده بر روی زانو بسیار مفید باشد. PT همچنین می‌تواند به کاهش درد مرتبط با سندرم باند IT یا بورسیت پس آنسرین یا بهبود ثبات مفصل زانو پس از آسیب رباط با افزایش انعطاف‌پذیری بدن کمک کند.

تزریق اوزون یا کورتیزون:

تپس از تشخیص علت درد کنار زانو یا علت سوزش کنار زانو، تزریق اوزون یا کورتیزون از روش‌های نوینی است که در زمینه ارتوپدی برای کاهش سریع درد و التهاب و کمک به بیمار برای شرکت در جلسات فیزیوتراپی انجام می‌شود.

انجام این روش عوارض بسیار کمتری نسبت به تزریق داروهای استروئیدی دارد و حتی می‌تواند نیاز به جراحی را به تعویق بیندازد یا کاملاً رفع کند. البته مهم است که در مراکز تخصصی معتبر مانند مرکز ما و به دست افراد ماهر انجام شود.

جراحی:

در برخی شرایط، جراحی تنها گزینه برای درمان است. به‌عنوان‌مثال ممکن است نیاز به تعویض کامل مفصل زانو باشد. همچنین در مورد آسیب منیسک، جراحی آرتروسکوپی برای ترمیم غضروف یا برداشتن قسمت پاره شده انجام می‌شود. به علاوه ممکن است برای ترمیم پارگی MCL یا LCL یا در موارد نادر برای برداشتن بورس پس آنسرین درصورتی‌که مزمن باشد، نیاز به جراحی باشد.

روش‌های جلوگیری از درد کنار زانو

هنگامی‌که صحبت از پیشگیری از بیماری‌های دژنراتیو مانند آرتروز یا پارگی منیسک می‌شود، یکی از مهم‌ترین عوامل حفظ وزن سالم است. اضافه‌وزن فشارهای زیادی بر مفاصل شما وارد می‌کند و احتمال ساییدگی و پارگی غضروف را بیشتر می‌کند.

پیشگیری از سایر آسیب‌های حادتر مانند رگ به رگ شدن MCL یا LCL می‌توانند چالش‌برانگیزتر باشد. بااین‌حال، تقویت منظم عضلات چهارپا، همسترینگ و لگن می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به این آسیب‌ها کمک کند. کار با یک فیزیوتراپ برای بهبود کلی مکانیک دویدن و پرش نیز می‌تواند مفید باشد.

هنگام تلاش برای پیشگیری از بورسیت پس آنسرین یا سندرم باند IT، تمرکز بر حفظ انعطاف‌پذیری عضلات همسترینگ و چهار سر ران با انجام حرکات کششی منظم می‌تواند مفید باشد. همچنین صحبت با یک فیزیوتراپ یا مربی شخصی برای کمک به تنظیم دقیق تکنیک‌های دویدن یا دوچرخه‌سواری و طراحی یک رژیم تمرینی مناسب بسیار مؤثر است.

معرفی چند ورزش برای درد کنار زانو

طبق گفته آکادمی جراحان ارتوپد آمریکا، انجام تمرینات کششی پایین‌تنه می‌تواند تا حد زیادی به بهبود دامنه حرکت و انعطاف‌پذیری مفصل زانو کمک کند و حرکت زانو را آسان‌تر خواهد کرد. قبل از شروع حرکات کششی، حتما حداقل 5 تا 10 دقیقه بدنتان را با حرکات مناسب گرم کنید. فعالیت‌های کم تأثیر مانند دوچرخه‌سواری با دوچرخه ثابت، پیاده‌روی یا استفاده از دستگاه‌های بیضوی گزینه‌های خوبی برای گرم کردن هستند.

هنگامی‌که بدنتان را گرم کردید، سه حرکت کششی زیر را انجام دهید و پس از اتمام تمرینات تقویت زانو، آن‌ها را تکرار کنید (توجه داشته باشید که این حرکات را صرفاً جهت افزایش آگاهی شما توضیح می‌دهیم و در صورت آسیب زانو حتماً باید یک برنامه ورزشی مناسب به‌عنوان ورزش برای درد کنار زانو برای خودتان از متخصص دریافت کنید تا دچار مشکلات بیشتری نشوید). در صورت تأیید پزشک سعی کنید این حرکات کششی و تمرینی را حداقل چهار تا پنج بار در هفته انجام دهید.

1. کشش پاشنه و ساق پا:

پس از تشخیص علت درد کنار زانو این ورزش برای درد کنار زانو، ماهیچه‌های ساق پای شما، به‌ویژه عضلات ساق پا را هدف قرار می‌دهد. برای انجام این کشش به شکل زیر عمل کنید:

• رو به دیوار بایستید.
• کف دست‌های خود را روی دیوار قرار دهید و یک پا را تا جایی که ممکن است به عقب ببرید. انگشتان هر دو پا باید روبه‌جلو، پاشنه‌ها صاف، با خمیدگی جزئی در زانوها باشند.
• درحالی‌که روی دست‌ها به سمت دیوار تکیه داده‌اید 30 ثانیه این وضعیت را نگه دارید. باید کشش به قدری باشد که آن را در پای عقب خود نیز احساس کنید.
• این کشش را دو بار برای هر دو پا انجام دهید.

1. کشش عضلات چهار سر ران:

این ورزش برای درد کنار زانو به‌طور خاص عضلات چهار سر ران شما یا ماهیچه‌های جلوی ران شما را هدف قرار می‌دهد. انجام این حرکت می‌تواند انعطاف‌پذیری عضلات خم کننده لگن و عضلات چهار سر ران را بهبود دهد.

برای انجام این کشش به شیوه زیر عمل کنید:

• در کنار دیوار بایستید یا از یک صندلی برای حمایت بدن استفاده کنید.
• یک زانوی خود را خم کنید تا پای شما به سمت باسن بالا برود.
• مچ پای خود را بگیرید و به‌آرامی تا جایی که می‌توانید و درد احساس نمی‌کنید به سمت باسن خود بکشید.
• 30 ثانیه نگه دارید و بعد رها کنید.
• این حرکت را 2 بار در هر طرف تکرار کنید.

1. کشش همسترینگ:

این کشش، عضلات پشت ران را هدف قرار می‌دهد. کشش باید به قدری باشد که آن را در پشت ساق پای خود و حتی تا پایه باسن احساس کنید. اگر پای خود را خم کنید، ممکن است کشش را در ساق پا نیز احساس کنید.

برای انجام این کشش طبق مراحل زیر عمل کنید:

• برای این کشش، می‌توانید از یک تشک برای اضافه کردن بالشتک زیر کمر خود استفاده کنید.
• روی زمین یا تشک دراز بکشید و هر دو پا را صاف کنید.
• یک پای خودتان را از روی سطح زمین بلند کنید.
• دستان خود را پشت ران، اما زیر زانو قرار دهید و به‌آرامی زانوی خود را به سمت قفسه سینه خود بکشید تا زمانی که کشش خفیفی را احساس کنید. این کشش نباید دردناک باشد.
• 30 ثانیه خود را در این وضعیت نگه دارید.
• پاها را پایین بیاورید و عوض کنید.
• 2 بار در هر طرف این حرکت را تکرار کنید.

1. حرکت نیمه اسکوات:

نیمه اسکوات‌ها یک راه عالی برای تقویت عضلات چهار سر ران، باسن و همسترینگ بدون فشار آوردن به زانوها هستند. برای انجام این تمرین گام‌های زیر را پیروی کنید:

• به حالت اسکوات بایستید و پاهایتان را به‌اندازه عرض شانه‌ها باز کنید. برای حفظ تعادل، دستان خود را روی باسن یا روی ران خود قرار دهید.
• مستقیم به جلو نگاه کنید، به‌آرامی حدود 10 اینچ یا 25 سانتی‌متر به سمت پایین آمده و چمباتمه بزنید.
• چند ثانیه مکث کنید، سپس با فشار دادن پاشنه پا از جای خود بلند شوید.
• 2 تا 3 ست 10 تکراری این حرکت را انجام دهید.

1. حلقه همسترینگ:

حلقه همسترینگ ایستاده تقویت عضلات همسترینگ و باسن شما را هدف قرار می‌دهد. برای انجام این تمرین به شیوه زیر کار کنید:

• رو به روی دیوار بایستید یا می توانید از یک صندلی جهت حمایت و حفظ تعادل استفاده کنید. پاها باید به اندازه عرض شانه شما باز باشد.
• یک پا را بالا بیاورید، زانوی خود را خم کنید و پاشنه پا را به سمت سقف بلند کنید. تا جایی که می‌توانید پیش بروید، درحالی‌که بالاتنه خود را ثابت نگه ‌داشته‌اید و باسن را به سمت جلو نگه می‌دارید.
• 5 تا 10 ثانیه بدن را در این حالت نگه دارید.
• سپس ریلکس شده و به حالت شروع برگردید.
• 2 تا 3 ست 10 تکراری برای هر پا این حرکت را انجام دهید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

بیماری تترالوژی فالوت در کودکان و بزرگسالان

در این مقاله شما با یک نوع نقص مادرزادی قلب آشنا خواهید شد که در خون رسانی به سلول های بدن و قلب دچار اختلال می شود.

بیماری تترالوژی فالوت در کودکان و بزرگسالان

سیستم قلب انسان وظیفه خون و اکسیژن رسانی به اندام های مختلف بدن را به عهده دارد. تمامی سلول های بدن برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند. اگر تحت هر شرایطی و به هر دلیلی اکسیژن کافی به نقطه ای از بدن نرسد، عملکرد اندام های مختلف با اختلال مواجه می شود. برخی از بیماری های قلبی عروقی از بدو تولد نوزاد شکل می گیرند و ممکن است تا پایان عمر با او همراه باشند. این بیماری ها انواع مختلفی دارند که در این بخش قصد داریم شما را با یکی از آن ها با نام تترالوژی فالوت و علل، علائم و شیوه درمان آن در کودکان و بزرگسالان آشنا کنیم.

بیماری تترالوژی فالوت قلب

بیماری تترالوژی فالوت یک نوع نقص قلبی مادرزادی است که در جریان خونرسانی به سلول های نقاط مختلف بدن اختلال ایجاد می کند. این مشکل به طور معمول در نوزادانی نمودار می شود که نارس هستند و قلب آن ها در زمان جنینی به صورت طبیعی شکل نگرفته است. این بیماری با ایجاد چهار مشکل در قلب همراه بوده که شامل نقص دیواره بطن ها، تنگ شدن دریچه ریوی، هیپرتروفی بطن راست و وجود آئورت در قسمت غیر طبیعی می شوند. مجموع این مشکلات باعث کاهش سطح اکسیژن خون شده به همین جهت نوزادانی که با این مشکل متولد می شوند، معمولا دارای رنگ پوست کبود یا آبی هستند.

بیماری تترالوژی فالوت، قلب را با چه مشکلاتی مواجه می کند؟

همان گونه که گفته شد این بیماری چهار نقص را در سیستم قلب ایجاد می کند. در ادامه به بررسی مشکلاتی که با وجود این نقایص برای قلب و بدن پیش می آید، خواهیم پرداخت.

نقص دیواره بطن ها: دیواره بطن ها مانع از مخلوط شدن خون تمیز با خون بدون اکسیژن می شود که در صورت وجود نقص در این دیواره، خون ورودی و خروجی با یکدیگر مخلوط می شوند.

تنگی دریچه ریوی: خون برای این که دارای اکسیژن باشد، باید از طریق بطن راست به ریه ها وارد شود. اگر دریچه ریوی تنگ باشد، خون نمی تواند به اندازه کافی به رگ های ریه برسد.

هیپرتروفی بطن راست: در شرایطی که دریچه ریوی تنگ باشد، خون بیش از حد وارد بطن راست می شود و عضله های این قسمت نسبت به بطن چپ بزرگتر و ضخیم تر خواهد شد.

قرارگیری آئورت در جای غیر طبیعی: حتما می دانید که در حالت طبیعی آئورت به بطن چپ متصل است و وظیفه انتقال خون اکسیژن دار را به تمامی بدن به عهده دارد، اما در بیماری تترالوژی فالوت، آئورت با قرارگیری بین دو بطن، باعث می شود که مقداری از خون بی اکسیژن به جای رگ های ریه وارد این شریان اصلی شود.

علل بیماری تترالوژی فالوت قلب

بروز بیماری تترالوژی فالوت، دلیل قطعی ندارد و به طور کلی در اثر تداخل عوامل ژنتیکی و محیطی به وجود می آید. نکته ای که به طور قطعی می توان بیان کرد تأثیر یک سری عوامل بر روی قلب جنین درحال رشد و به وجود آوردن این مشکلات است، اما هنوز هم نمی توان به طور دقیق این عوامل را مشخص نمود. حدوداً یک سوم از کودکانی که با این بیماری متولد می شوند، نقص های دیگری نیز در سایر اندام ها دارند. با این تفاسیر و براساس تحقیقاتی که از جانب سازمان بیماری های نادر انجام شده است، عواملی نظیر مصرف الکل، داشتن دیابت، شیوه زندگی اشتباه، تغذیه ناسالم و بارداری در سنین بالاتر از 40 سال می تواند در ابتلای نوزاد به این بیماری تأثیر گذار باشند.

علائم بیماری تترالوژی فالوت قلب

• کبود یا آبی بودن رنگ پوست نوزاد
• بی قراری مداوم او
• تنگی نفس
• نفس کشیدن سریع
• غش کردن
• ضعیف بودن و خوب رشد نکردن
• احساس خستگی زیاد بعد از فعالیت
• سوفل قلبی

نکته: شدت و نوع علائم بیماری به مقدار مسدود شدن جریان خونی که به ریه ها وارد می شود، بستگی دارد.

نشانه های تترالوژی فالوت در نوزادان و بزرگسالان

علائم این بیماری در نوزادان و کودکان بیشتر مشاهده می شود به طوری که در هفته های نخست تولد با رنگ پوست (سیانوز)، صداهای غیر معمول قلب (سوفل) و تنگی نفس نوزاد می توان به راحتی از این مشکل مطلع شد. از جمله دیگر علائمی که نوزادان مبتلا به تترالوژی فالوت قلب ممکن است داشته باشند، می توان به کم خونی خفیف، بالا رفتن تعداد گلبول های قرمز و وجود لخته در جریان خون اشاره کرد. در نظر داشته باشید که اگر این بیماری به موقع درمان نشوند ممکن است این لخته ها مسیر خون را مسدود کرده و منجر به سکته مغزی در نوزاد شوند.

از آنجایی که افراد مبتلا به تترالوژی فالوت از همان کودکی درمان می شوند، ممکن است در بزرگسالی علائمی نداشته باشند. در اغلب موارد این افراد دارای نشانه هایی نظیر نامنظم بودن ضربان قلب و مسدود شدن خون در قسمت راست بدن هستند. آن ها تا پایان عمر خود باید از انجام فعالیت ها و ورزش های سنگین پرهیز کنند.

تشخیص بیماری تترالوژی فالوت قلب

بیماری تترالوژی فالوت را می توان از همان دوران جنینی توسط آزمایشات غربالگری که از مادران باردار گرفته می شود، تشخیص داد. همچنین برخی از نشانه های مربوط به این بیماری توسط سنوگرافی قابل تشخیص است که در چنین مواردی معمولا پزشک برای مادر آزمایش فالوت تجویز خواهد کرد. طی اکوکاردیوگرام جنین که یک سنوگرافی کاملا بی خطر است، می توان ساختار قلب، نحوه عملکرد و تمامی مشکلات مربوط به فعالیت آن را متوجه شد.

پس از تولد نوزاد در همان روزهای اول نیز می توان با توجه به بی قراری کردن، کم تغذیه بودن، آبی شدن رنگ پوست و شنیده شدن صداهای بلند و غیر طبیعی (سوفل قلبی) به راحتی این بیماری را تشخیص داد. جهت قطعی شدن تشخیص بیماری، پزشک اکوکاردیوگرام نوزاد را برای کودک تجویز می کند.

درمان بیماری تترالوژی فالوت قلب

می توان گفت که تنها راه درمان بیماری تترالوژی فالوت قلب، انجام عمل جراحی پس از شش ماهگی است. در چنین مواردی پزشک بلافاصله پس از تشخیص بیماری میزان اکسیژن خون نوزاد را اندازه گیری کرده و در صورت پایین بودن مقدار آن، برای او تزریق پروستاگلاندین تجویز می کند تا به این واسطه دریچه شریانی ریوی را باز نگه دارد و سطح اکسیژن خون را بالا ببرد.

برخی از نوزادان دارای شرایط عمومی نسبتا بهتری هستند، اما برخی دیگر سطح اکسیژن پایین و سیانوز شدیدی دارند که در این شرایط، پزشک عمل جراحی موقت را تجویز می کند. طی این عمل که کمک می کند نوزاد تا انجام جراحی اصلی زنده بماند از یک لوله برای اتصال شریان منشعب شده آئورت و ریه استفاده می کنند تا نوزاد بتواند به صورت مقطعی از این طریق اکسیژن مورد نیاز بدن خود را دریافت کند و به این واسطه از فشارهای اعمالی بر روی قلب می کاهند. (این لوله را در زمان عمل اصلی خارج می کنند.)

عوارض بیماری تترالوژی فالوت قلب

به طور معمول افرادی که با بیماری های مادر زادی قلبی عروقی متولد می شوند حتی در صورت درمان و جراحی نیز تا پایان عمر با عوارض این بیماری دست و پنجه نرم می کنند. مبتلایان تترالوژی فالوت نیز از این قاعده مستثنی نیستند و در اکثر موارد باید به طور منظم به پزشک مراجعه کرده و حتی در دوران بزرگسالی نیز نیاز به مصرف دارو یا عمل جراحی داشته باشند.

این امکان وجود دارد که طی عمل جراحی به طور کامل انسداد دریچه ریوی برطرف نشود یا دیواره بطن همچنان نشتی داشته باشد. بنابراین ممکن است عملکرد ضعیف قلب و نامنظم بودن ضربان تا پایان عمر با نوزادان مبتلا به بیماری تترالوژی فالوت همراه باشد، لذا داشتن فعالیت ها و ورزش های سنگین برای این دسته از افراد مانند سم است.

عمل تترالوژی فالوت قلب

پس از پی بردن به بیماری بعد از به دنیا آمدن نوزاد، پزشک معالج تشخیص می دهد که باید در نخستین سال تولد او، عمل جراحی تترالوژی فالوت صورت بگیرد. در طول این عمل نقص دیواره بطن برطرف شده و دیواره ریوی را گشادتر می کنند تا به این واسطه بتوانند وضعیت را بهبود ببخشند و به این ترتیب روند جریان خون به نقاط مختلف بدن را تسهیل کنند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: صابری همدانی متخصص قلب

دیسک کمر خفیف و شدید، علائم و درمان بدون جراحی با طب فیزیکی و توانبخشی

غالباً افراد میانسالی که فعالیت‌های شدید انجام می‌دهند به فتق دیسک کمر مبتلا می‌شوند اما در بسیاری از موارد به سرعت این اتفاق نمی‌افتد. عموماً فتق دیسک کمر در قسمت تحتانی کمر (ستون فقرات کمری) به وجود می اید. در برخی موارد این اختلال بر گردن (ستون فقرات گردنی) تأثیر می‌گذارد اما به ندرت در قسمت مسانی کمر (ستون فقرات صدری) اتفاق می افتد.

با این که فتق دیسک در برخی موارد بسیار دردناک است اما بسیاری از مردم پس از چند هفته یا چند ماه با کمک روش‌های درمانی غیر جراحی بهبود می‌یابند.

در مراحل اولیه بیماری، فتق دیسک کمر با گزینه‌ها کم تهاجمی قابل درمان است. البته اگر دیسک کمر شما به درمان مقاوم بود یا درد بسیار زیادی داشت متخصصین کمر و ستون فقرات ما با تخصص خود در این زمینه می‌توانند با روش‌های درمانی غیر تهاجمی به شما در بهبود درد کمر کمک کند.
متخصص طب فیزیکی می‌تواند با کمک درمان‌های فیزیکی به شما در درمان این بیماری کمک کند. ما در ارائه روش‌های درمانی دیسک کمر که نسبت به روش‌های جراحی کم تهاجمی‌تر هستند پیشرو هستیم.

فتق دیسک کمر چیست؟

ستون فقرات از استخوان‌هایی که مهره نامیده می‌شود تشکیل شده است که نخاع و ریشه‌های عصب را در بر گرفته و از آنها محافظت می‌کند. مهره‌ها به وسیله دیسک‌های بین مهره‌ای از هم جدا شده‌اند. دیسک بین مهره‌ای مانند بالشت که ضربه را جذب می‌کند عمل کرده و باعث افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات می‌شود. این دیسک‌ها از ژل‌های نرم (نوکلئوس پولپوزوس) که با حلقه سخت‌تری از غصروف فیبروزی (آنولوس فیبروز) احاطه شده‌اند تشکیل شده است.

در مراحل ایجاد دیسک و فتق دیسک، این عارضه زمانی اتفاق می افتد که نوکلئوس پولپوزیس که نرم است برآمدگی پیدا کرده و به کانال نخاع نفوذ می‌کند. این برآمدگی معمولاً به عنوان دیسک برآمده یا دیسک پاره شده شناخته می‌شود و عارضه‌ای است که می‌تواند ریشه عصب را فشرده ساخته و به آن آسیب برساند.

بیشتر دیسک‌های کمر بین چهارمین و پنجمین مهره کمری یا بین مهره پنجم کمر و استخوان خاجی اتفاق می افتد. فتق دیسک گردن غالباً بین مهره پنجم و مهره ششم گردن یا بین مهره ششم و هفتم مهره‌های گردن به وجود می‌آید.

مشکلات دیسک کمر چگونه و به چه علتی بروز می‌کنند؟

در سنین بزرگسالی دیسک بین مهره‌ها در فرایندی که به آن دیژنراسیون دیسک گفته می‌شود رو به زوال می‌رود و باعث باریک شدن فضای بین مهره‌ها شده و احتمال فتق دیسک افزایش می‌یابد. برخی از عواملی که باعث به وجود آمدن فتق دیسک می‌شوند عبارتند از:

• آسیب دیدگی کمر یا گردن
• کشیدگی
• بلند کردن اشیا به طرز غلط
• چاقی و اضافه وزن
• استعمال دخانیات

دیسک کمر خفیف

دیسک کمر خفیف با پارگی آنولار آغاز می‌شود. در این مرحله دیسک کمر سالم است و فقط یک ترک جزئی در لایه بیرونی سخت وجود دارد. هنگامی‌که دیسک کمر شدیدتر می‌شود فرد به مرحله پرولاپس دیسک واردشده است: در این حالت هسته پالپوس که دیسک بین مهره‌ای است و از مواد ژل‌مانند تشکیل ‌شده است از موقعیت طبیعی خود خارج می‌شود، اما هنوز به لایه بیرونی متصل است. در این شرایط فیزیوتراپی ستون فقرات به کنترل درد دیسک‌های کمر خفیف کمک می‌کند. داروهای ضدالتهاب (NSAIDS) مانند آسپیرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند برای کنترل درد دیسک کمر خفیف استفاده شوند.

دیسک کمر شدید

بیرون‌زدگی دیسک مرحله اول دیسک کمر شدید است: در این مرحله هسته نرم در لایه بیرونی سخت، که پوششی قوی است که قسمت خارج از دیسک بین مهره را تشکیل می‌دهد و از مواد نرم که در مرکز دیسک وجود دارد محافظت می‌کند، شکسته است. هنگامی‌که دیسک کمر شدیدتر می‌شود، مرحله جداسازی دیسک شروع می‌شود، در این مرحله مواد داخلی دیسک بین مهره‌ای (هسته پالپوس) از طریق یک پارگی در دیواره بیرونی دیسک نشت می‌کنند و از دیسک جدا می‌شوند. در بیمارانی از درد ناشی از بیماری دیسک کمر شدید رنج می‌برند، عمل جراحی لازم است.

علائم

شدت ناراحتی ممکن است خفیف، شدید و ناتوان‌کننده باشد. معمولاً علائم ناشی از فتق دیسک کمر با فرایند بیرون زدگی ریشه‌های عصب از سطح ستون فقرات در یک طرف بدن دیده می‌شوند.

آسیب دیدگی ریشه عصب (رادیکولوپاتی) باعث ایجاد درد، بیحسی و ضعف در نواحی که مقصد عصب‌ها است می‌شود.

علائم فتق دیسک عبارتند از:

• درد در قسمت تحتانی کمر
• کشیدگی درد از باسن به سمت ساق پا (که به ان سیاتیک گفته می‌شود زیر درد در عصب سیاتیک به سمت پایین جابجا می‌شود)
• مور مور شدن و بیحسی باسن یا ساق پا (پارستزیا)
• ضعف در یک یا هر دو پا
• از دست دادن کنترل روده و مثانه

تشخیص

معاینات فیزیکی می‌تواند کاهش احساس، ضعف یا کاهش رفلکس‌های تاندون را در ناحیه‌ای که عصب منتهی به ان آسیب دیده مشخص کند.

برای اثبات فتق دیسک کمری آزمایش بلند کردن پا انجام می‌شود که در صورت ابتلا، بیمار فشار ریشه عصب را در پشت پای بالا نگه داشته خود احساس می‌کند.

بررسی از روی عکس

• عکس برداری به وسیله اشعه ایکس از ستون فقرات، از بین رفتن فضای دیسک را نشان می‌دهد اما نمی‌تواند جزئیاتی در مورد خود دیسک ارائه کند
• ترموگرافی کامپیوتری (سی تی) جزئیات بیشتری از ساختار ستون فقرات ارائه می‌دهد.
• رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) از امواج رادیویی و مگنت قدرتمند برای گرفتن عکس‌های بیشتر از ساختار ستون فقرات و بافت‌های اطراف آن استفاده می‌کند.
• میلوگرام شامل تزریق رنگ در مایع ستون فقرات بوده که در عکس‌های گرفته شده با اشعه ایکس بتواند نخاع را نشان دهد

آزمایش عصب

• الکترومیوگرافی عملکرد ماهیچه‌ها و عصب‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد
• آزمایش هدایت عصبی چگونگی حرکت سیگنال را در عصب‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد

درمان‌های فیزیکی برای فتق دیسک کمری

به طور کلی بیماری درد در 90 درصد از بیماران با روش‌های بدون جراحی برای درمان پارگی دیسک کمر مدیریت می‌شود. درمان‌های اولیه که ما به کار می‌بریم عبارتند از:

دارو درمانی

یک روش درمان دیسک کمر بدون جراحی، بهره گیری از دارودرمانی است.

• دراوهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد
• شل کننده عضلات مانند سایکلوبنزاپرین، اسپاسم عضلات را برطرف می‌کند. خواب آلودگی از عوارض جانبی این دارو است.
• داروهای آسیب دیدگی عصب‌ها (دردهای نروپاتیک) که شامل پرگابالین، گاباپنتین و دولوکستین می‌شود. سرگیجه، احساس خستگی و خواب آلودگی از عوارض جانبی این داروها هستند.
• نارکوتیک ها مانند اوکزیکودون و هایدروکودون برای کاهش دردهای شدید به کار می‌روند. یبوست و حالت تهوع از عوارض جانبی این داروها است.
• دراوهای استروئیدی اپدورال (تزریق شده در فضای خارجی کیسه مایع نخاعی) تورم و درد را کاهش می‌دهد.

درمان‌های فیزیکی

• جراحی‌های بسته دیسک کمر: منظور از جراحی بسته دیسک کمر، درمان ان با روش‌های کم تهاجمی وبی خطر است که تأثیر زیادی در کاهش روند پیشرفت بیماری و درد ناشی از ان خواهند داشت. از جمله این روش‌ها می‌توان به انواع تزریق‌ها مثل تزریق اپیدورال، تزریق بلوک فاست، اوزون تراپی، رادیوفرکوئنسی، پی آر پی و جراحی با لیزر اشاره کرد.
• درمان‌های فیزیکی و تمرینات تقویت کننده عضلات کمر مؤثرتر از استراحت در رختخواب هستند. درمان‌های فیزیکی معمولاً نقش عمده‌ای در افزایش روند بهبودی بیماری دیسک کمر دارند. این روش‌های درمانی علاوه بر کاهش درد به شما آموزش می‌دهند که چگونه از بدن خود در برابر آسیب هاب آتی محافظت کنید.

• لیزر درمانی: لیزر درمانی یک روش درمانی مؤثر و ایمن برای درمان دیسک کمر و کمر درد در سنین مختلف است. لیزر درمانی یک روش درمانی بدون درد، غیر تهاجمی، غیر جراحی بوده که هیچ گونه عوارض جانبی هم ندارد.

لیزر درمانی یک روش پزشکی است که از انرژی نور لیزر متمرکز شده برای درمان درد و تورم استفاده می‌شود.

• روش درمانی TENS: دستگاه TENS از جریان الکتریکی برای تحریک عضلات استفاده می‌کند که شدید اما بدون درد است. الکترودها روی پوست قرار داده می‌شود و جریان الکتریکی ضعیفی به نقاط کلیدی در مسیر عصب‌ها ارسال شده و باعث کاهش اسپاسم عضلات می‌شود. به نظر می‌رسد که این روش باعث کاهش اندورفین شده که تسکین دهنده طبیعی درد در بدن است.
• بریس: کمربندهای طبی به عنوان روش‌های بلند مدت برای درمان درد فتق دیسک کمر نیستند اما می‌توانند به بیمار درهنگام انجام اقدامات درمانی دیگر برای جلوگیری از خم شدن گردن و کمر کمک کنند. کمربندهای طبیعی به بهبود وضعیت بدن که یک مؤلفه بسیار مهم در سالم نه داشتن ستون فقرات است کمک می‌کنند.
• درمان‌های دستی: درمان‌های دستی که به وسیله متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می‌شود به کاهش درد و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند. اگر درد شدید بود یا علائم بین 2 تا 4 هفته هنوز باقی بود، انجام درمان‌های دستی برای استخوان‌ها ضروری است.
• ماساژ درمانی: ماساژ درمانی یک روش اثبات شده برای درمان فتق دیسک نیست اما روشی ایمن و بدون عوارض جانبی است. البته اگر شما به پوکی استخوان، ترومبوز وریدی، عفونت پوستی، زخم باز یا آرتروز در نزدیکی محل ماساژ هستید مبتلا هستید، ماساژ درمانی روش مناسبی برای شما نیست.
• کشش: هدف از کشش ستون فقرات کاهش اثر جاذبه بر ستون فقرات است. فتق دیسک با کشش آهسته استخوان‌ها کاهش می‌یابد. این کار مانند تایر پنچری است که در هنگام جک زدن زیر اتومبیل، فشار از روی آن برداشته شده و شکل تخت خود را از دست می‌دهد. این روش می‌تواند در ستون فقرات کمری و گردنی به کار برده شود.

عمل جراحی

بسیاری از موارد خفیف بدون نیاز به عمل جراحی بهبود می‌یابد؛ به هر حال اگر درد، ضعف پیشرونده یا اختلال در راه رفتن، پس از شش هفته از بین نرفت ممکن است دیسک کمر شدید باشد و عمل جراحی نیاز است. بیماری‌های اورژانسی مانند سندرم کوئادا اکوئینا به عمل جراحی فوری برای جلوگیری از آسیب دائمی عصب و اختلال عملکردی باید انجام شود.

پیشگیری

بلند کردن صحیح اجسام، نشستن صحیح، ایستادن صحیح و وضعیت بدنی مناسب از ابتلا به فتق دیسک کمر جلوگیری می‌کند. وقتی که اجسام سنگین را بلند می‌کنید باید از عضلات پا به‌جای کمر استفاده کنید و از چرخیدن در هنگام بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید.

نتیجه انجام تمرینات منظم، حفظ وزن مناسب، تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری است که باعث افزایش سلامت ستون فقرات و کاهش احتمال ابتلا به فتق دیسک کمر می‌شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: مجید حیدریان فوق تخصص درد

درمان دیسک کمر با توانبخشی، ورزش و حرکات اصلاحی

فتق دیسک کمر عارضه نسبتاً رایجی است که اگرچه احتمال بروز آن در هر نقطه‌ای در امتداد ستون فقرات وجود دارد، غالباً بر ناحیه گردن یا کمر تأثیر می‌گذارد. فتق دیسک، لغزش و یا پارگی دیسک کمر، هنگامی رخ می‌دهد که یکی از دیسک‌های بالشتک مانند قرار گرفته بین مهره‌ها از جایگاه خود خارج شود و به عصب مجاور فشار وارد کند.

فتق دیسک کمر عموماً در اثر ضربه دیدن ستون فقرات و یا آسیب‌های ناشی از استفاده مفرط به وجود می‌آید، هر چند مشکلات مربوط به دیسک کمر گاهی هم نتیجه فرایند طبیعی افزایش سن است. به علاوه عامل ژنتیک نیز در ابتلا به فتق دیسک کمر و تحلیل رفتن آن مؤثر می‌باشد. فتق دیسک کمر در اکثر موارد ظرف 6 ماه بهبود می‌یابد، چون در این مدت فتق یا برجستگی به مرور زمان و در نتیجه جذب مجدد کوچک می‌شود، اما در صورت نتیجه‌بخش نبودن دارو، فیزیوتراپی، ورزش برای دیسک کمر و دیگر روش‌ های درمانی، انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد. همچنین ورزش می تواند در بهبود کمر درد نقش به سزایی داشته باشد.

دیسک کمر چیست؟

دیسک‌های ستون فقرات جسم‌های بالشتک مانندی هستند که بین مهره‌ها قرار دارند. استخوان‌های ستون فقرات بدون این “ضربه‌گیرها” بر روی یکدیگر ساییده می‌شدند. دیسک‌ها علاوه بر منعطف ساختن ستون فقرات و امکان‌ پذیر ساختن حرکاتی چون چرخیدن و خم شدن، به دلیل جذب نیروی ضربه‌ها و وزن بدن از ستون فقرات محافظت نیز می‌کنند. دیسک از لایه‌ای خارجی موسوم به آنولوس فیبروزوس و مرکز ژلاتینی مانند نرمی به نام نوکلئوس پولپوزوس تشکیل می‌شود. فیبرهایی در خارج هر دیسک وجود دارد که به مهره مجاور متصل می‌شود و دیسک را در جای خود نگه می‌دارد. بیرون زدگی دیسک کمر هنگامی رخ می‌دهد که لایه خارجی پاره شود یا شکاف بردارد و مرکز ژلاتینی آن به درون مجرای ستون فقرات راه یابد.

فضای مجرای ستون فقرات تنها برای جای گرفتن نخاع و مایع نخاعی کفایت می‌کند، بنابراین بیرون زدگی دیسک کمر و پیشروی آن به سمت این مجرا موجب فشردگی عصب‌ها یا نخاع می‌شود و در نتیجه بیمار متحمل دردی شدید و طاقت‌ فرسا و تغییرات حسی می‌گردد. ضمناً ماده ژلاتینی درون دیسک محرک‌هایی شیمیایی تولید می‌کند که باعث درد مهره های گردن و التهاب عصب می‌شود.

علائم و نشانه ها

علائم دیسک کمر شامل درد تیز یا سنگین، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی، ضعف، گزگز کردن یا درد ارجاعی می‌باشد.

اما این نکته را نیز در نظر داشته باشید که فتق دیسک کمر گاهی اوقات با علایم همراه نیست؛ از چنین حالتی با اصطلاح فتق دیسک بدون علامت نیز یاد می‌کنند. دیسک بین مهره‌ای گاهی دچار فتق یا بیرون‌ زدگی می‌شود که شایعترین محل فتق دیسک در محل دیسک‌های بین مهره ای (L4-L5 یا مهره چهارم و پنجم کمری) و مهره پنجم کمری و مهره اول استخوان خاجی یادیسک بین مهره ای S1-L5 است، اما تا زمانی که این برجستگی به عصب ستون فقرات یا نخاع فشار نیاورد، هیچ علامتی، حتی درد، بروز نخواهد کرد.

نکته بسیار مهم در مورد علائم دیسک کمر این است که این علائم به محل فتق دیسک بستگی دارند.

دیسک کمر

فتق دیسک کمر (مهره‌های کمری) با علائم زیر همراه است:

• کمر درد
• سفتی یا گرفتگی عضلات کمر
• درد منتشر شونده در پایین پا(ها)، این نوع درد را درد ارجاعی یا رادیکولوپاتی (آسیب اعصاب) کمر یا سیاتیک نیز می‌گویند.
• گزگز کردن پا(ها) یا کف پا(ها)
• ضعف پا(ها) یا کف پا(ها)
• در موارد نادر، بیمار مبتلا به علائم دیسک کمر کنترل روده یا مثانه را نیز از دست می‌دهد. (در صورت رویارویی با این علامت حتماً با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.)

علت ها و دلایل

حجم مایع دیسک‌های ستون فقرات همگام با افزایش سن به تدریج کمتر می‌شود. این فرایند حدوداً از سن 30 سالگی شروع می‌شود و به تدریج به مرور زمان پیشرفت می‌کند. پارگی دیسک کمر یا ترک‌های بسیار ریزی در نتیجه خشک شدن دیسک، روی لایه خارجی پدید می‌آید که باعث شکنندگی، ضعف و آسیب پذیرتر شدن دیسک می‌شود. رایج‌ترین علت پارگی دیسک کمر و فتق دیسک عبارت‌اند از:

• فرسایش: دیسک خشک می‌شود و دیگر مانند گذشته منعطف نیست.
• حرکت‌های مکرر: گاهی علت دیسک کمر مربوط به حرکت های مکرر است. شغل، سبک زندگی و فعالیت‌های ورزشی خاص وارد کننده فشار به ستون فقرات، به ویژه کمر، ناحیه‌ای را که پیش از این آسیب‌پذیر شده است، ضعیف‌تر می‌سازد.
• بلند کردن اشیاء به شیوه نادرست: هیچ‌گاه اشیاء را هنگام خم شدن از کمر بلند نکنید؛ روش درست این است که پاها و کمر را زمان بلند کردن جسم صاف نگه دارید.
• ضربه خوردن و صدمه: وارد شدن ضربه شدید فتق، پارگی دیسک یا شکاف برداشتن دیسک را به دنبال دارد.
• چاقی: جابه‌جایی مداوم وزن اضافه، فشار مضاعفی را بر ستون فقرات وارد می‌کند و می تواند علت دیسک کمر محسوب شود.
• ژنتیک: ژن‌هایی هستند که بیشتر در بیماران دچار دیسک تحلیل رفته وجود دارند. پژوهش‌های بیشتری باید در زمینه بررسی نقش این ژن‌ها انجام شود

تشخیص دیسک کمر

پزشک یا متخصص فیزیوتراپی بر مبنای سابقه آسیب‌دیدگی، علائم صدمه دیدن دیسک ستون فقرات را تشخیص می‌دهد. متخصص توانبخشی فیزیوتراپی آزمایش‌های بالینی را جهت تأیید تشخیص آسیب دیسک انجام می‌دهد و وجود نشانه‌های فشردگی عصبی را بررسی می‌کند. دقیق‌ترین آزمایش تشخیصی برای تأیید میزان آسیب‌دیدگی دیسک ام.آر.آی. و سی.تی.اسکن است.

برجستگی دیسک در تصویر ام.آر.آی. مشخص می‌شود. برجستگی حاد و ناگهانی دیسک در پرتونگاری (اشعه ایکس) مشخص نمی‌شود، اما نشانه‌های آسیب دیدگی دیسک مزمن، مانند باریک شدن دیسک و بیماری‌های فرسایشی و تحلیل برنده دیسک، به چشم خواهند خورد.

روش های درمان دیسک کمر

اکثر موارد برجستگی جزیی و متوسط دیسک با استفاده از روش های محافظه‌کارانه و یا با استفاده از روش های جراحی بسته ستون فقرات درمان می‌شوند. هدف اصلی درمان دیسک کمر، التیام پارگی فیبرهای آنولوس و جذب مجدد کامل برجستگی دیسک بر تحریک مایع دیسک جهت بازگشت و قرار گرفتن در مرکز دیسک است. این امر باعث می‌شود تا فیبرهای پاره شده به یکدیگر نزدیک‌تر شود و آنولوس ساختار طبیعی خود را تا حد امکان بازیابد.

متخصص توانبخشی فیزیوتراپی بهترین وضعیت قرارگیری ستون فقرات را مشخص می‌کند و گاهی آن را می‌بندد و یا بریس تجویز می‌کند. ضمناً حالت‌های اندامی آسیب پذیر را به بیمار توضیح می‌دهد که از آنها اجتناب کند تا بدین ترتیب دوره بهبود کوتاه‌تر شود، همچنین متخصصان امکان درمان دیسک کمر به کمک ورزش را نیز فراهم می آورند.

هدف اصلی متخصصین توانبخشی فیزیوتراپی این است که با درمان به کمک ورزش، بیمار مبتلا به دیسک کمر بتواند بدون مشکل و به طور مستمر فعالیت‌های روزانه‌اش را انجام دهد. متخصص جهت نیل به این هدف برنامه‌ای درمانی را بر مبنای نتایج معاینات و ارزیابی‌ها و اهداف شخصی بیمار طراحی می‌کند. در اغلب برنامه‌های درمانی ترکیبی از تمرین‌ها، حرکات اصلاحی و حرکات ورزشی مناسب گنجانده می‌شود.

متخصص توانبخشی فیزیوتراپی هنگام تهیه برنامه درمانی ورزشی، موارد زیر را مدّ نظر خواهد داشت:

• درمان کمر درد با استفاده از ورزش شامل تمرین‌هایی است که فشار روی عصب را از بین می‌برند و درد و علائم دیگر دیسک کمر را، به ویژه در طول مراحل اولیه درمان کاهش می‌دهند.
• تمرین‌های کششی و افزایش انعطاف‌پذیری به منظور بهبود توانایی حرکتی مفصل‌ها و عضله‌های ستون فقرات، بازوها و پاها باید در نظر گرفته شوند. به یاد داشته باشید که بهبود دامنه حرکتی مفاصل نقشی کلیدی در تسکین درد دارد.
• تمرین‌های تقویتی عضله‌های بالاتنه قوی از مفاصل‌ ستون فقرات حمایت می‌کنند و عضله‌های قوی پا و بازو بخشی از بار تحمیلی روی آن مفاصل را به خود جذب می‌کنند.
• تمرین ایروبیک- سودمندی ایروبیک در تسکین درد، حفظ وزن ایده‌آل بدن و بهبود توانایی حرکتی و قدرت کلی به اثبات رسیده است. شایان ذکر است که تمام موارد اشاره شده از عوامل مهم مدیریت فتق دیسک به شمار می‌آیند.

شاید در وهله نخست این گونه به نظر برسد که ورزش‌های کمر بسیار زیاد هستند؛ اما نگران نباشید. بر اساس پژوهش‌های انجام شده، انجام تمرین‌های بیشتر به معنای تسکین سریع‌تر درد و علائم دیگر است.

متخصص توانبخشی و فیزیوتراپی گاهی از ترکیبی از دیگر درمان‌‌ها برای درمان دیسک کمر بهره می‌گیرد:

• درمان با دست جهت افزایش توانایی حرکتی مفصل‌های خشک و عضله‌های سفت مؤثر در بروز علائم.
• آموزش شیوه انجام حرکات، ورزش مناسب دیسک کمر و حالت اندامی مناسب به منظور ایجاد تغییرهای کوچک مفید در نحوه نشستن، ایستادن، خم شدن، بلند کردن اشیاء و حتی شیوه خوابیدن موثر خواهد بود. پیاده‌سازی چنین تغییرات سودمندی تسکین درد را به ارمغان می‌آورد و به مدیریت عارضه توسط خود بیمار کمک می‌کند.
• درمان‌های مخصوص درد مانند یخ، کشش (تراکشن) و تحریک الکتریکی به کاهش دردهای شدیدی کمک می‌کنند که با تمرین یا درمان با دست آرام نمی‌شوند.
• حفظ حالت اندامی صحیح و عادت‌های حرکتی مناسب پس از فرونشستن درد نیز برای سلامتی کمر و پشت بدن بسیار مهم است.

ورزش و حرکات اصلاحی برای درمان دیسک کمر

ورزش کمر درد و حرکات اصلاحی زیر برای درمان بیرون زدگی دیسک موثر می باشد. از آن جایی که بیرون زدگی دیسک عارضه بسیار مهم و حساسی است، توصیه می شود قبل از انجام ورزش‌های مربوط به دیسک کمر با فیزیوتراپ خود در مورد مناسب بودن این تمرین‌ها در ورزش برای کمر درد و نحوه انجام دادن آن (تعداد تکرار ها و شدت ورزشهای دیسک کمر) مشورت کنید. انجام مرتب و صحیح نرمش برای دیسک کمر در تسریع روند بهبودی، تاثیر بسزایی خواهد داشت. در ادامه برخی از این ورزش‌ها و حرکات اصلاحی، آورده شده است.

کشش عضله‌های خم کننده مفصل ران

روی سطح نرمی زانو بزنید، یک پا را به گونه‌ای جلو بگذارید که کف پا روی زمین باشد و در نتیجه زانوی قرار گرفته در بالای مچ با زاویه‌ای تقریباً 90 درجه خم شود. زانوی عقب روی سطح نرم با زاویه‌ای 90 درجه باقی می‌ماند. پای جلو را چند اینچ به سمت جلو بلغزانید. عضله‌های شکم و ران سمت در حال کشش را محکم کنید. مفصل ران را به جلو حرکت دهید. زاویه زانوی پشتی اکنون باید اندکی بیشتر از 90 درجه باشد. 10 ثانیه در این حالت بمانید و 5 تا 10 بار این حرکت را تکرار کنید. سپس موقعیت پاها را عوض کنید.

روش آسان‌تر انجام این کشش برای زانوها این است که تمرین را از حالت ایستاده شروع کنید. یک پا را به اندازه یک گام بلند رو به عقب ببرید، زانوی جلویی را تا جایی خم کنید که بالای پا قرار بگیرد و به طور همزمان مفصل‌های ران را جابه‌جا کنید. پای عقب را در طول این مدت صاف نگه دارید. 10 ثانیه در این حالت بمانید و حرکت را 5 تا 10 بار تکرار کنید. سپس جای پاها را عوض کنید.

کشش عضله همسترینگ

کنار یک نیمکت یا میز بایستید. پا را بلند کنید و روی میز بگذارید، به گونه‌ای که کاملاً صاف و کشیده باشد. دست‌ها را برای حفظ تعادل و پایداری روی قسمت بالای پا بگذارید. به آهستگی رو به جلو خم شوید و در این بین پا و کمر را تا زمان احساس کشش در ناحیه همسترینگ صاف نگه دارید. 10 ثانیه در این حالت بمانید، سپس به حالت نخست بازگردید و استراحت کنید. این حرکت درمان کمر درد با ورزش را 5 تا 10 بار تکرار کنید و سپس پاها را عوض کنید.

بردن هر دو زانو به سمت قفسه سینه

روی زمین دراز بکشید، بازوها را در دو سمت بدن دراز کنید و زانوها را خم کنید. در ابتدا یک زانو و سپس زانوی دیگر را به آهستگی به سمت قفسه سینه ببرید، انجام این حرکت را برای درمان دیسک کمر با قرار دادن دو دست زیر ران آسان‌تر کنید. 10 ثانیه در این حالت بمانید و حرکت را 5 تا 10 بار تکرار کنید.

بردن یک زانو به سمت قفسه سینه

در موقعیت اولیه شرح داده شده در حرکت “بالا بردن دو زانو به سمت قفسه سینه” قرار بگیرید، سپس یک زانو را به آهستگی به قفسه سینه نزدیک کنید و انجام این حرکت را با فشار هر دو دست آسان کنید. 10 ثانیه در این حالت بمانید و این ورزش برای دیسک کمر را 5 تا 10 بار تکرار کنید. سپس جای پاها را عوض کنید.

خم کردن لگن

به پشت دراز بکشید، بازوها را کنار بدن قرار دهید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید. باید فضایی بین کف زمین و کمر وجود داشته باشد. نفس بگیرید و سپس حرکت خم کردن لگن را همزمان با عمل بازدم شروع کنید. هنگامی که نفس را بیرون می‌دهید، ناف همزمان با رو به بالا آوردن لگن به سمت ستون فقرات می‌رود. این توالی حرکتی باعث می‌شود تا کمر اندکی کشیده شود و به سمت کف زمین حرکت کند. نفس را به داخل بکشید و به حالت اولیه بازگردید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

حرکت پل

به پشت دراز بکشید، بازوها را کنار بدن قرار دهید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید. پاها را به عرض لگن باز کنید. پاشنه‌ها را روی زمین فشار دهید و مفصل‌های ران را به گونه‌ای بالا بکشید که خط مستقیمی از زانوها تا شانه‌ها ایجاد شود. باسن و عضله‌های مرکزی را محکم کنید. اگر مفصل‌ ران شل شد، پشت بدن را پایین‌تر بیاورید. هدف این است که خط مستقیم شکل گرفته از شانه‌ها تا زانوها به مدت 20 تا 30 ثانیه حفظ شود. شاید لازم باشد تا در شروع، حالت پل را تنها برای 5 ثانیه حفظ کنید و به تدریج به موازات افزایش قدرت مدت زمان این ورزش تقویت کمر را افزایش دهید.

خم کردن همزمان مفصل‌های ران

در حالت ابتدایی توضیح داده شده برای حرکت کشش زانو تا قفسه سینه قرار بگیرید. هر دو زانو را تا جایی به سمت قفسه سینه بکشید که ران‌ها با بالاتنه یک زاویه 90 درجه را تشکیل دهد. دو دست را روی زانوها بگذارید و سعی کنید آنها را به قفسه سینه نزدیک‌تر کنید و در عین حال با دست در برابر این نزدیک شدن مقاومت کنید و مانع نزدیک‌تر شدن زانوها به قفسه سینه بشوید. 10 ثانیه در این حالت بمانید، این حرکت را پس از استراحت کردن 10 بار تکرار کنید.

حرکت کرانچ ایمن

به پشت دراز بکشید و پای چپ را دراز کنید. زانوی راست باید خمیده و کف پای راست روی زمین باشد. کف دو دست را روی زمین زیر گودی طبیعی کمر قرار دهید. سر و شانه‌ها را به آرامی، بدون خم کردن کمر یا ستون فقرات، بلند کنید. حین انجام عمل بازدم 5 ثانیه در این حالت بمانید. این ورزش مناسب دیسک کمر را 5 تا 10 بار تکرار کنید و سپس جای پاها را عوض کنید.

بلند کردن هر دو زانو

روی لبه صندلی یا نیمکت بنشینید و زانوها و پاها را کنار یکدیگر قرار دهید. اندکی به عقب خم شوید، شانه‌ها را عقب و قفسه سینه را بالا بدهید. زانوها را به سمت قفسه سینه بالا بیاورید، سپس آنها را به حالت اولیه برگردانید. این ورزش دیسک کمر را 10 بار تکرار کنید.

دوچرخه هوایی (حرکت پیشرفته‌تر)

روی لبه صندلی یا نیمکت بنشینید و زانوها و پاها را کنار یکدیگر قرار دهید. اندکی به عقب خم شوید، شانه‌ها را عقب و قفسه سینه را بالا بدهید. زانوها را به سمت قفسه سینه بالا ببرید و سپس حرکت رکاب زدن را انجام دهید. حتماً حرکت دورانی پا را انجام دهید و صرفاً پاها را عقب و جلو نبرید. حرکت پدال زدن را 10 بار به سمت بیرون و خارج از بدن و 10 بار به سمت داخل انجام دهید.

حرکت آکاردئون (پیشرفته‌ترین حرکت)

روی زمین بنشینید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید. دست‌ها را رو به دو طرف، موازی با زمین دراز کنید. پاها را از زمین بلند کنید و زانوها را به سمت قفسه سینه ببرید. به طور همزمان دو دست را به یکدیگر نزدیک کنید و عمل بازدم را به گونه‌ای انجام دهید که انگار در حال نواختن آکاردئون هستید. سپس پاها را موازی با زمین دراز کنید و بازوها را در دو سمت بدن باز کنید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: کلینیک توانبخشی امید

درمان پولیپ آلرژیک

درمان پولیپ آلرژیک بیشتر در افراد مبتلا به آلرژی یا آسم ایجاد می‌شود. از طرفی خود بیماری پولیپ بینی نیز در برخی افراد باعث شدت‌گرفتن آلرژی می‌شود. به چنین حالتی پولیپ آلرژیک گفته می‌شود. آلرژی، به عبارت ساده، زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن ما، اشتباه قضاوت کند. هر ماده‌ای که با بدن ما تماس پیدا می‌کند توسط سیستم ایمنی تجزیه‌وتحلیل می‌شود و به‌عنوان خوب یا بد طبقه‌بندی می‌شود. به مواد بد حمله می‌شود تا از بین بروند. سیستم ایمنی یک فرد آلرژیک عمدتاً به مواد بی‌ضرر حمله می‌کند و به‌اشتباه آنها را «بد» ارزیابی می‌کند و در نتیجه باعث ایجاد آلرژی می‌شود. پولیپ بینی تشکیلات گوشتی غشای مخاطی بینی هستند. این عارضه تنفس را سخت می‌کند، حس بویایی را کم می‌کند و باعث خارش دور چشم می‌شود. اگر پولیپ‌ها کوچک باشند معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند.

پولیپ بینی نتیجه یک فرایند التهابی مخاط بینی است

عواملی که باعث ایجاد پولیپ بینی می‌شوند

علل دقیق پولیپ بینی هنوز شناسایی نشده است، اگرچه به نظر می‌رسد تشکیل پولیپ با بیماری‌هایی زیر در ارتباط است:

• آلرژی
• آسم
• سینوزیت مزمن
• فیبروز کیستیک
• التهاب مخاط بینی

پزشکان فرض را بر این گذاشته‌اند که پولیپ بینی نتیجه یک فرایند التهابی مخاط بینی است، این پولیپ‌ها می‌توانند در طول عفونت یا عفونت سینوسی ایجاد شوند و با پایان یافتن عفونت ناپدید شوند.

درمان پولیپ آلرژیک بسته به علت آلرژی

روش‌های درمان پولیپ آلرژیک باتوجه‌ به علت آن در متن زیر توضیح داده شده از عواملی که می تواند باعث آلرژی شود می توان به گردو غبار، قارچ‌ها، کپک‌ها و مخمرها اشاره کرد.

گردوغبار اساسی‌ترین علت بروز آلرژی است

اکثر افراد مبتلا به پولیپ آلرژیک مداوم نسبت به گردوغبار حساسیت دارند. در واقع یکی از اساسی‌ترین علت بروز آلرژی کنه‌های کوچکی است که در گردوغبار خانه است. این کنه‌ها از مشتقات پوست انسان تغذیه می‌کنند (زمانی که پوست با یک شیء برخورد کنه، مقدار محدودی از لایه‌های سلولی پوست، کنده می‌شود.). این کنه‌ها به‌ویژه در تشک‌های تخت‌ها، بالش‌ها، روکش‌ها، در عروسک‌های مخمل دار وجود دارند. رشد آنها در شرایط محیطی گرم و مرطوب (دمای بیش از 20 درجه سانتیگراد و رطوبت حدود 80٪) است. حضور کنه‌ها در طول سال ثابت است، اما غلظت آن‌ها در شهریور، فروردین و اردیبهشت افزایش می‌یابد. به همین دلیل بیماران مبتلا به آلرژی به کنه، علائمشان ممکن است در طول سال باقی بماند، اما در دوره‌های فصلی خاص یا در شرایط رطوبت بالا بدتر می‌شود.

اقداماتی برای مقابله با حضور کنه‌ها در محیط:

1. تشک‌ها و بالش‌ها را با پارچه‌های مصنوعی که توسط کنه‌ها قابل نفوذ نیستند بپوشانید.
2. ملحفه و روبالشی را حداقل یک‌بار در هفته در دمای 60-55 درجه سانتیگراد بشویید.

گرده هایی که در پلیپ آلرژیک تاثیر گذار هستند

گرده‌ها اولین آلرژن‌هایی هستند که در طبیعت شناخته شده‌اند. گرده‌هایی که اغلب در پلیپ آلرژیک دخیل هستند عبارت‌اند از:

• علف‌ها، درختچه‌هایی از نوع درمنه، آمبروزیا، پاریتریا
• درختانی مانند توس، زیتون، فلور دلیس، سرو، ارس، توجا، سرو.

درختان عموماً در اواخر زمستان و اوایل بهار گرده‌افشانی می‌کنند. افراد مبتلا به آلرژی به گرده می‌توانند با خوردن برخی غذاها (به‌ویژه میوه‌ها یا سبزی‌ها) دچار “واکنش‌های آلرژیک” شوند. این پدیده واکنش متقاطع یا واکنش متقابل نامیده می‌شود.

میزان تاثیر آلرژن‌های قارچ در محیط هایی که وجود دارند

قارچ‌ها، کپک‌ها و مخمرها می‌توانند مقادیر زیادی هاگ را در محیط اطراف خود آزاد کنند. قارچ‌ها و کپک‌ها که از مواد آلی پوسیده سرچشمه می‌گیرند، عملاً در همه‌جا وجود دارند، به جز مناطق بسیار سرد. از سوی دیگر، آب‌وهوای گرم و مرطوب به توسعه آن کمک می‌کند. هاگ‌های کپک از نظر اندازه بسیار کوچک می‌توانند عمیقاً به سیستم تنفسی نفوذ کنند و بنابراین باعث پولیپ بینی و آسم نیز می‌شوند. کپک‌های خانگی می‌توانند هاگ‌های خود را در تمام طول سال به‌خصوص در محیط‌های مرطوب پخش کنند و در افراد حساس علائم دائمی ایجاد کنند. کپک‌ها زمینه مناسبی برای رشد خود در سیستم‌های تهویه مطبوع، سیستم‌های تهویه، حمام و آشپزخانه پیدا می‌کنند. لازم به ذکر است که استفاده گسترده از پنجره‌های مدرن که تقریباً به طور کامل اتاق‌ها را آب‌بندی می‌کنند و از تبادل هوا جلوگیری می‌کنند، باعث رشد این میکروارگانیسم‌ها می‌شود.

گرد و غبار و کپک ها عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد آلرژی شوند.

درمان پولیپ آلرژیک با دارو

درمان پیشنهادی فقط و منحصراً کورتیزون است که برای یک دوره سه‌ماهه انجام می‌شود و ممکن است به‌صورت موضعی از طریق اسپری‌های بینی یا سیستمیک به‌صورت عضلانی یا خوراکی استفاده شود. بدیهی است که شرایط از قبل وجود دیابت و فشارخون بالا که اغلب با درمان‌های کورتیکواستروئید بدتر می‌شود، باید در نظر گرفته شود. در صورت شکست روش‌های دارویی، جراحی آندوسکوپی بینی سینوس (FESS) پیشنهاد می‌شود که با بیهوشی عمومی و بستری شدن در بیمارستان به مدت یک یا دو شب انجام می‌شود. پزشک معاینه گوش و حلق و بینی، تست‌های حساسیت پوستی (مثلاً تست پریک) و آزمایش‌های خونی را انجام می‌دهد. همچنین تست‌های مربوط به عملکرد تنفسی بینی (رینومانومتری) و بویایی (بویایی سنجی) مهم هستند.

درمان پولیپ‌های کوچک بینی عموماً علامتی است، یعنی صرفاً باهدف رفع علائم انجام می‌شود.تجویز برخی از داروهای خاص به‌طورکلی برای بهبود مشخصات بالینی بیمار ضروری است.داروهایی که بیشتر در درمان پولیپ‌های کوچک بینی مورداستفاده قرار می‌گیرند، اساساً کورتیکواستروئیدها هستند که به شکل اسپری بینی و یا قرص‌های خوراکی مصرف می‌شوند.

رایج‌ترین داروهای کورتیکواستروئیدی مورد استفاده برای درمان پولیپ بینی:

داروهای زیر باید زیر نظر پزشک و با تجویز شخص پزشک مصرف شود.

• فلوتیکازون (به‌عنوان‌مثال Avamys،Alisade،Fluspiral) که هم برای درمان و هم برای پیشگیری از پولیپ بینی تجویز می‌شود.
• بکلومتازون (به‌عنوان‌مثال، Rinoclenil، Becotide nasale);
• مومتازون (به‌عنوان‌مثال Nasonex، Rinelon).

هنگامی که ظاهر پولیپ بینی با واکنش‌های آلرژیک مرتبط باشد، درمان با آنتی‌هیستامین‌ها و ضد احتقان‌ها به کاهش التهاب مخاط بینی و تسریع زمان بهبودی کمک می‌کند. درمان آنتی‌بیوتیکی یا ضدقارچی زمانی استفاده می‌شود که پولیپوز بینی با عفونت‌های باکتریایی یا قارچی مرتبط باشد. بیمارانی که مستعد پولیپوز بینی هستند می‌توانند از کورتیزون درمانی سبک‌تری برای به‌حداقل‌رساندن خطر عود استفاده کنند. هنگامی که پولیپ بینی به عدم تحمل اسید استیل سالیسیلیک بستگی دارد، توصیه می‌شود از مصرف آن خودداری کنید و دارو را با یک ماده فعال دیگر با فعالیت درمانی مشابه جایگزین کنید (همیشه باید با پزشک خود مشورت کنید).

درمان پولیپ آلرژیک با جراحی

پولیپ‌های بزرگ‌بینی با جراحی درمان می‌شوند. جراحی برداشتن یا تخلیه پولیپ‌ها تنها راه‌حل ممکن برای درمان قطعی اختلال است. در واقع باید به‌خاطر داشت که پولیپ بینی می‌تواند به ابعادی مانند انسداد جدی راه‌های هوایی برسد که باعث ناراحتی جدی برای تنفس و خواب شبانه می‌شود.

گزینه‌های جراحی باهدف ازبین‌بردن پولیپ بینی عبارت‌اند از:

• پولیپکتومی؛ پولیپ با استفاده از یک دستگاه ساکشن مکانیکی کوچک یا با یک ابزار خاص (میکرو دبریدر) که امکان تشریح پولیپ را فراهم می‌کند، برداشته می‌شود.
• جراحی آندوسکوپی سینوس؛ شامل برداشتن پولیپ بینی همراه با اصلاح ساختار سینوس‌های پارانازال است. در واقع، حتی آناتومی خاصی از ساختارهای بینی می‌تواند فرد را مستعد التهاب مخاط کند. روش جراحی با واردکردن یک آندوسکوپ از طریق سوراخ‌های بینی انجام می‌شود تا تصویر بزرگ‌نمایی از ساختارهای داخلی بینی ارائه شود. در ادامه نسبت به اصلاح مشکل (برداشتن پولیپ + اصلاح ساختارهای بینی) اقدام می‌شود.
• حتی پس از برداشتن پولیپ با جراحی، خطر عود هنوز وجود دارد. برای جلوگیری از عود پولیپ بینی، توصیه می‌شود از کورتیزون با تجویز پزشک استفاده کنید.

چگونه خطر عود پولیپ آلرژیک را کاهش دهیم؟

• از یک مرطوب‌کننده اتاق استفاده کنید که برای کاهش خطر سینوزیت و بیماری‌های دستگاه تنفسی مفید است.
• شستشوی مکرر بینی را با محلول فیزیولوژیکی انجام دهید.
• مصرف الکل را کنار بگذارید. الکل در واقع می‌تواند تورم مخاط بینی را بدتر کند.
• سشتشوی بینی با آب نمک در صبح و شب قبل خواب

بهداشت فردی را رعایت کرده و از عواملی که منجر به ایجاد پولیپ آلرژیک می‌شود، دوری نمایید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:مرتضی فلاح پور فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی

در این مقاله شما با

علائم انحراف بینی و راه های درمان آن آشنا خواهید شد

• 

  انحراف بینی زمانی اتفاق می افتد که دیواره نازک(سپتوم بینی) به یک سمت منحرف شود. در بیشتر افراد این انحراف باعث کوچک تر شدن یکی از سوراخ های بینی می شود.

  زمانی که انحراف بینی شدید باشد، ممکن است راه هوایی یک سمت بسته شود و نفس کشیدن به مشکل بر بخورد. انحراف بینی می تواند منجر به خشک شدن جریان هوایی در بینی و در نتیجه پوسته پوسته شدن و خونریزی بینی در برخی افراد شود.

  انسداد بینی ممکن است به علت انحراف و یا تورم بافت بینی و یا هر دو باشد. درمان دارویی انسداد به منظور کاهش تورم و گرفتگی بینی که منجر به باز شدن راه هوایی می شود، انجام می شود. برای درمان انحراف بینی جراحی الزامی است.

• علائم انحراف سپتوم عبارتند از:

• انسداد بینی، اغلب در یک طرف شدیدتر است
• گرفتگی بینی

• مواردی که بدشکلی قابل توجهی دارند به دلیل مجاری تنفسی کوچکتر و وابستگی به تنفس بینی می توانند در نوزادان شدیدتر باشند. توجه داشته باشید که عوارض موارد شدید می تواند کشنده باشد. توجه داشته باشید که علائم این عارضه معمولا با نشانه های عفونت تنفسی، سرماخوردگی یا آلرژی مشابه است، لذا برای تشخیص صحیح به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه نمایید

• عفونت های مکرر سینوسی
• عفونت های سینوسی که به دارو مقاوم هستند
• خونریزی های مکرر بینی
• خشکی بینی
• تنفس پر صدا هنگام خواب
• صدای سوت هنگام دم یا بازدم
• درد صورت
• سردرد
• خرناس و خروپف
• تمایل به خوابیدن به یک طرف، اغلب در طرف مقابل مجرای مسدود شده بینی
• آپنه خواب (در موارد شدید)
• علائم انحراف بینی

  اغلب ناهنجاری های مربوط به انحراف بینی هیچ علائمی ندارد، و شاید حتی شخص متوجه این مشکل نشود.

  سایر علائم این عارضه عبارتند از:

• • سردرد
  • درد صورت
  • تنفس صدادار
  • خونریزی بینی
  • خروپف در هنگام خواب

• همچنین انحراف سپتوم در موارد حادّ، ممکن است باعث بروز آپنه خواب شود. آپنه خواب یک وضعیت جدی است که سبب قطع تنفس در حین خواب می گردد

• اما در برخی موارد علائم مهم به شرح زیر است:

  گرفتگی یک یا هر دو سوراخ بینی

  این گرفتگی بینی می تواند تنفس از بینی را برای فرد دشوار کند. این گرفتگی در زمانی که شما به سرماخوردگی دچار شوید یا آلرژی داشته باشید، بیشتر می شود.

  خونریزی بینی

  خشکی بینی به دلیل انحراف بینی رخ می دهد که این احتمال خونریزی از بینی را افزایش می دهد.

  درد صورت

  اگر چه بحث های زیادی در مورد علل احتمالی درد صورت مرتبط با انحراف بینی وجود دارد، اما انحراف شدیدی که دیواره داخلی بینی را تحت تاثیر قرار دهد، می تواند درد در همان سمتی که انحراف وجود دارد را به همراه داشته باشد.

  تنفس صدادار در خواب

  این مشکل بیشتر در نوزادان و کودکان مبتلا به انحراف بینی و یا در افراد با تورم بافت بینی رخ می دهد.

  ترجیح دادن خواب به یک سمت

  برخی افراد خوابیدن به یک سمت را به علت راحت نفس کشیدن ترجیح می دهند که این می تواند به علت انحراف بینی و گرفتگی یک سمت بینی باشد.

  علت انحراف بینی

  برخی افراد به طور مادرزادی با مشکل انحراف به دنیا می آیند اما برخی دیگر به علت ضربه به بینی با این مشکل رو به رو می شوند.

  درمان انحراف بینی

  اولین مرحله درمان انحراف بینی درمان دارویی است. اگر درمان دارویی موفق نباشد، عمل جراحی با نام سپتوپلاستی برای درمان کجی سپتوم و رفع مشکل تنفسی توصیه می شود.

  عمل جراحی انحراف بینی

  در طول جراحی، جراح برش کوچکی در سپتوم بینی ایجاد می کند و استخوان و غضروف اضافی که تنفس را دچار مشکل می کند بر می دارد. بعضی اوقات عمل زیبایی بینی به همراه سپتوپلاستی برای بهبود ظاهر بینی فرد انجام می شود. این نوع جراحی سپتورینوپلاستی نامیده می شود. سپتوپلاستی همچنین می تواند به همراه عمل سینوس نیز انجام شود.

  عمل انحراف بینی معمولا یا با بی حسی موضعی یابیهوشی عمومی انجام می شود و حدودا یک ساعت یا یک ساعت و نیم با توجه به میزان انحراف زمان می برد.

  معمولا در مدت بهبودی از یک اسپلینت داخلی برای تثبیت سپتوم استفاده می شود. اگر عمل انحراف بینی به تنهایی انجام شود تورم و خونریزی عمل کم است، اما اگر عمل انحراف به همراه زیبایی انجام شود، خونریزی و تورم تا یک الی دو هفته بعد از عمل طبیعی است.

  انجام عمل انحراف بینی بهتر است بعد از سن 15 سالگی انجام شود تا بینی دیگر رشد نداشته باشد.

  آمادگی قبل از عمل انحراف بینی

  قبل از انجام این جراحی باید با جراح خود موارد زیر را در میان بگذارید:

  سابقه پزشکی

  شما باید هر گونه عمل جراحی یا بیماری خاصی که در حال حاضر دارید یا در گذشته داشته اید را با پزشک خود در میان بگذارید و او را در جریان داروهای مصرفی خود بگذارید.

  معاینه فیزیکی

  قبل از عمل پزشک یک معاینه فیزیکی با شما دارد که در این معاینه پزشک ساختار بینی و پوست آن را مورد معاینه قرار می دهد. ممکن است پزشک تشخیص دهد آزمایش های دیگری لازم است که باید انجام شود.

  گرفتن عکس از بینی

  معمولا زمانی که برای مشاوره مراجعه می کنید شخصی در مطب از زوایای مختلف بینی از شما عکس می اندازد. این عکس ها در حین عمل و یا برای مقایسه بعد از عمل مورد استفاده قرار می گیرد.

  مشاوره با پزشک

  قبل از عمل در یک جلسه مشاوره خواسته های خود را با پزشک مطرح می کنید و او به شما می گوید که این عمل برای شما مناسب است یا خیر و نتایج به صورت نسبی به چه صورت خواهد بود.

  مراقبت های بعد از عمل انحراف بینی

  برای کاهش خونریزی و ورم بعد از عمل پزشک شما انجام مراقبت های زیر را به شما پیشنهاد می دهد:(با توجه به شدت انحراف مدت رعایت مراقبت های زیر متفاوت است):

  اجتناب از فعالیت های شدید تا یک ماه و نیم(ایروبیک، بدنسازی و دویدن) زیرا این فعالیت ها می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود که احتمال خونریزی از بینی را بیشتر می کند.

  از وارد شدن ضربه به بینی خودداری شود.

  در هنگام خواب سر خود را بالا نگه دارید.

  از لباس های جلوباز یا گشاد استفاده کنید تا در هنگام پوشیدن تماسی با صورت شما نداشته باشد.

  عوارض انحراف بینی

  اگر انحراف بینی شدید باشد و در نتیجه آن گرفتگی بینی رخ دهد، می تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:

  • خشکی دهان به علت تنفس همیشگی از دهان
  • احساس گرفتگی و احتقان در مسیر تنفسی
  • خواب ناراحت در نتیجه عدم توانایی در تنفس راحت در طول شب

  جلوگیری از انحراف بینی

  برای جلوگیری از انحراف شما فقط می توانید از وارد شدن ضربه به بینی که منجر به انحراف شود، جلوگیری کنید.

  در هنگام انجام ورزش هایی مانند والیبال و فوتبال از وارد شدن ضربه به بینی خودداری کنید.

  در هنگام استفاده از وسیله نقلیه کمربند ایمنی خود را ببندید.

• - نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

• منبع: علیرضا ابیانه، متخصص گوش و حلق و بینی و جراح پلاستیک

در این مقاله که با توضیحات کامل با

انواع بیماری دیابت و راه‌های تشخیص آن آشنا خواهید شد.

بیماری دیابت یا قند نوعی بیماری متابولیکی است. در این بیماری بدن فرد مبتلا، قادر به استفاده از کربوهیدرات یا همان قند به عنوان سوخت اصلی در بدن نیست.

این مشکل به دلیل اختلال در ترشح انسولین یا اختلال در پاسخ به انسولین و یا هر دو این مشکل به وجود می‌آید. بیماری دیابت یک مشکل مزمن است که اگر به‌موقع تشخیص داده شود از عوارض ناتوان‌کننده آن می‌توان به‌خوبی پیشگیری کرد. متأسفانه نزدیک به 11 درصد از جمعیت بالغ ایران دیابت دارند و باتوجه‌بهافزایش میزان چاقی در جامعه ما تصور می‌شود این رقم روند روبه‌رشدی را در پیش داشته باشد. از طرفی عوارض بیماری دیابت هزینه بسیار سنگینی را برای فرد و جامعه به دنبال دارند.

فهرست موضوعات

چطور تشخیص دهیم که فردی به بیماری دیابت مبتلا شده است؟

تنها با دیدن علائم بیماری دیابت نمی‌توان مطمئن بود که فرد دیابت دارد. از جمله علائمی که دیابتی‌ها بیشتر عنوان می‌کنند تشنگی، دهان خشک و نوشیدن مایعات زیادتر از حد معمول است که تحت عنوان پر نوشی بین مردم شهرت دارد.

دیابتی‌ها احساس ضعف و گرسنگی دائمی دارند.گرسنگی و ولعی که با خوردن غذا نه‌تنها برطرف نمی‌شود بلکه ممکن است بیشتر هم بشود، به این علامت هم پرخوری گفته می‌شود.

تکرر ادرار و دفع بیشتر مایعات هم دیگر علامت اولیه بیماری دیابت می‌باشد و به نام پر ادراری معرفی می‌شود.

راه تشخیص بیماری دیابت انجام آزمایش خون و رسیدن به پاسخ قطعی است. اگر جواب آزمایش فردی به این صورت باشد یعنی دیابت دارد.

• 200≤ غیر از حالت ناشتا گلوکز پلاسما mg/dl
• قند خون ناشتا mg/dl 126 برای تشخیص دیابت انجام آزمایش خون با 8 ساعت ناشتایی توصیه می‌شود.
• قند خون 2 ساعت بعد از غذا خوردن ≤mg/dl 200
• تست HbA1c بالای 5/6%

تست HbA1C بیشتر به‌منظور بررسی نحوه کنترل قند خون استفاده می‌شود. این تست به‌نوعی نشانگر چگونگی کنترل قند خون در فاصله زمانی 12-8 هفته گذشته است. در زمینه تشخیص دیابت استفاده از این آزمایش همیشه پاسخگو نیست. در برخی موارد بهتر است همان اندازه‌گیری قند خون ملاک باشد که این موارد عبارت‌اند از:

1. دیابت بارداری
2. دیابت نوع یک
3. تشخیص دیابت در افراد تحت درمان با داروهای بالابرنده قند خون مثل استروئیدها و برخی داروهای اعصاب و روان
4. افراد با سابقه بیماری‌های جدی پانکراس و جراحی پانکراس

در بیماران با گزارش علایم دیابت به مدت بیش از دو ماه، از این تست برای تشخیص دیابت استفاده نمی‌شود.

بیماری‌های وریدی اندام تحتانی (پاها) نزدیک به نیمی از بزرگسالان و چاقی هم بیش از یک‌چهارم جمعیت بزرگسالان را گرفتار کرده است. نقش چاقی به‌خصوص چاقی ناحیه شکم در بیماری قلبی، دیابت و مشکلات مفصلی شناخته شده است.

تأثیر چاقی بر ابتلا به واریس

انواع دیابت

بیماری دیابت را بسته به علت بروز و سن بروز آن طبقه‌بندی می‌کنند. در همه انواع دیابت وجه مشترک عدم توانایی بدن در استفاده از انسولین و یا عدم تولید انسولین به چشم می‌خورد.

1) دیابت نوع یک

دیابت نوع 1 که به نام دیابت وابسته به انسولین یادیابت جوانی نامیده می‌شود بیشتر در دوره کودکی یا نوجوانی بروز می‌کند. به دلیل ترشح کم انسولین از لوزالمعده درنتیجه از بین رفتن عملکرد سلول‌های بتای لوزالمعده ایجاد می‌شود.

معمولاً شروع دیابت نوع یک به صورت یکباره اتفاق می‌افتد. علائمی مثل کاهش وزن شدید، خستگی مفرط، نوشیدن بیش از حد معمول مایعات و تکرر ادرار به‌خصوص در زمان خواب شبانه همگی به عنوان زنگ خطری از این بیماری در کودکان و نوجوانان هستند. این نوع از دیابت با خطر بروز کتوز همراه است و برای کنترل قند نیاز به ایجاد تغییرات در سبک زندگی فرد وجود دارد. مهم‌ترین این تغییرات عبارت‌اند از:

• رعایت برنامه انسولین و استفاده مرتب از داروها
• پیروی از برنامه غذایی تنظیم شده
• داشتن فعالیت بدنی روزانه
• اندازه گیری مرتب قند خون در خانه

همه این تغییرات با هدف کنترل قند خون در دامنه قابل قبول و پیشگیری از عوارض بیماری انجام می‌شود تا کیفیت زندگی فرد دیابتی آسیب نبیند.

میلیون‌ها انسان با فشارخون بالا یا همان پر فشاری خون در دنیا زندگی می‌کنند که تنها اندازه‌گیری فشارخون توسط پزشک برای تنظیم فشارخون آنها کافی نیست و لازم است خودشان بتوانند در منزل فشارشان را اندازه‌گیری کنند.

آموزش اندازه‌گیری فشار خون در منزل

2) دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 بیشتر بزرگسالان را گرفتار می‌کند و به‌خاطر ایجاد مقاومت به انسولین یا نداشتن عملکرد انسولین بروز می‌کند متأسفانه نداشتن تحرک کافی و مصرف بیش از حد غذاهای آماده در زندگی امروزی باعث شده این بیماری بیشتر از گذشته بزرگسالان را گرفتار کند و حتی به سراغ کودکان و نوجوانان هم بیاید.

بیماری دیابت نوع 2 بیشتر در بزرگسالان با چاقی دور شکم، پرفشاری خون و چربی خون بالا دیده می‌شود. عمدتاً روند بروز این بیماری به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد و اگر بیمار آزمایش‌های سالانه را انجام دهد متوجه تغییر در قند خون ناشتا می‌شود و بیماری زودتر تشخیص داده می‌شود. تشخیص به‌موقع بیماری دیابت در پیشگیری از عوارض این بیماری مهم است.

متأسفانه بسیاری از مبتلایان دیابت نوع دو از بیماری خود مطلع نیستند و تشخیص دیابت به زمانی موکول می‌شود که یا عوارض این بیماری تظاهر پیدا می‌کند یا به دلیل دیگری به پزشک مراجعه می‌کنند و آزمایش خون می‌دهند.

وقتی فشار بالا می‌رود قلب را وادار به کار سخت‌تر می‌کند. هر چقدر سن بالاتر می‌رود، احتمال ابتلا به فشارخون بالا نیز بالا می‌رود.

چطور فشار خون بالا را پایین بیاوریم؟

دیگر انواع بیماری دیابت

• دیابت به علت اختلال در غدد درون‌ریز مثل غده هیپوفیز، غده فوق کلیه، غدد برون‌ریز لوزالمعده به علت التهاب پانکراس
• دیابت به دلیل مصرف برخی از داروها مثل کورتون، اینترفرون آلفا و انواع دیگری از داروهاست.
• مشکلات ژنتیکی
• عفونت‌ها
• بیماری‌های نادر خودایمنی

دیابت بارداری

حدود 6 درصد از زنان باردار دچار دیابت بارداری می‌شوند و اغلب از هفته 20 بارداری به بعد این حالت بروز می‌کند معمولاً غربالگری برای دیابت بارداری در سه‌ماهه دوم و بین هفته 28-24 بارداری انجام می‌شود. مادران با علائم ذکر شده در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند.

• مادران مبتلا به چاقی
• با سابقه خانوادگی دیابت
• سن بیش از 30 سال
• داشتن نوزاد با وزن بیش از 5/4 کیلوگرم
• مادران مبتلا به پرفشاری خون

اما بیش از نیمی از زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری هیچ‌کدام از این عوامل خطر را ندارند.

معیار تشخیص بیماری دیابت بارداری کمی متفاوت است و قند خون ناشتا بالای 92 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و قند دوساعته بالای 153 به‌عنوان دیابت بارداری مشخص می‌شود.

دیابت بارداری اگر کنترل نشود چه مشکلاتی ممکن است به وجود بیاید؟

کنترل دیابت بارداری ضروری است و مادر بهتر است تحت‌نظر پزشک متخصص و متخصص تغذیه بقیه دوران بارداری را سپری کند.

دیابت بارداری منجر به افزایش وزن بیش از اندازه در جنین می‌شود. این امر به نوبه خود باعث سختی در زمان زایمان و بروز مشکلات برای مادر و جنین می‌شود. به‌علاوه افزایش احتمال بروز زردی و مشکلات تنفسی در نوزادان زنان با دیابت بارداری دیده شده است.

معمولاً پس از بارداری قند خون به وضعیت طبیعی برمی‌گردد. نیمی از زنان مبتلا به دیابت بارداری در طی مدت 10 تا 20 سال از زمان زایمان به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:برگرفته ازمهرداد اقدسی
فلوشیپ فوق تخصصی قلب و عروق

در این مقاله شما با

علت تاری دید چشم و راه های درمان آن آشنا خواهید سد.

تاری دید چشم به شرایطی اطلاق می‌شود که در طی آن فرد دقت بینایی خود را از دست می‌دهد و اجسام از حالت فوکوس خارج شده و حالتی مات و غیرشفاف می‌یابند. اولین دلیل تاری دید مشکلات انکساری در چشم است که شامل دوربینی، نزدیک بینی و آستیگماتیسم می‌شود؛ با این حال تاری دید می‌تواند ناشی از مشکلات زمینه‌ای جدی‌تر و خطرناک‌تری نیز باشد. این مشکلات جدی‌تر می‌توانند شامل برخی بیماری‌های عصبی باشد که سلامت بینایی فرد را تهدید می‌کنند. به طور کلی، علت ایجاد تاری دید چشم هر چه باشد، منجر به اختلال در یکی از بخش‌های چشم مانند قرنیه، مردمک یا عصب چشم می‌شود. در این مطلب به بررسی دلایل ایجاد تاری دید چشم و روش های درمان تاری دید چشم خواهیم پرداخت.

علت تاری دید چشم‌ها:

تاری دید ممکن است ناگهانی ایجاد شود یا به تدریج بروز کند و حالتی مزمن داشته باشد. از جمله دلایل تاری دید چشم تدریجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نزدیک بینی: نزدیک بینی یکی از دلایل ایجاد تصویر تار از اجسام است. استفاده از عینک و لنزهای تماسی از جمله راهکارهای درمانی تاری دید ناشی از نزدیک بینی است.

دوربینی: در این حالت اجسامی که در دوردست هستند شفاف و اجسام نزدیک تر حالت تار دارند.

آستیگماتیسم: در این حالت تاری دید در مشاهده‌ی اجسامی در تمامی فواصل ایجاد می‌شود و علت آن شکل نامناسب قرنیه است.

پیرچشمی: ممکن است افراد با افزایش سن به بالای 40 سالگی مشاهده کنند که به تدریج کیفیت بینایی آنها کاهش یافته و دچار تاری دید می‌شود. علت پیرچشمی کاهش توانایی ذاتی عدسی چشم برای تغییر شکل در اثر افزایش سن است.

از سایر دلایل ایجاد تاری چشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خشکی مزمن چشم‌ها

بارداری

میگرن

جراحی لیزیک

برخی داروها و قطره‌های چشمی

استفاده از لنزهای تماسی

آب مروارید

رتینوپاتی ناشی از دیابت

علت تاری دید ناگهانی در چشم ها

گاهی تاری دید ناگهانی در چشم ها ایجاد می‌شود که می‌تواند نشانگر یک خطر جدی باشد و لازم است تا فورا فرد به یک مرکز درمانی منتقل شود. از جمله دلایلی که می‌توانند منجر به ایجاد تاری دید ناگهانی شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

جداشدن شبکیه: زمانی که شبکیه اتصال خود به بافت خونی و عصبی پشت چشم را از دست دهد علائمی چون نور درخشان، نقاط تاریک در کنار تاری دید بروز می‌کنند. در این حالت لازم است تا برای جلوگیری از نابینایی دائمی، فرد هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی منتقل شود.

سکته: زمانی که بخشی از مغز عملکرد خود را به دلیل سکته از دست دهد ممکن است علائم آن به شکل تاری یا از دست رفتن بینایی مشاهده شوند. معمولا در این حالت تنها یکی از چشم‌ها درگیر می‌شود.

حمله‌ی ایسکمیک موقت: این حالت نوعی سکته است که کمتر از 24 ساعت طول می‌کشد و یکی از علائم آن می‌تواند تاری دید ناگهانی باشد.

دژنراسیون ماکولار: مرکز شبکیه که ماکولا نام دارد ممکن است با رگ‌هایی غیرطبیعی پر شود که می‌توانند منجر به ترشح خون یا سایر مایعات زیستی به ماکولا شوند. در این حالت تاری دید ایجاد می‌شود.

گلوکوم زاویه‌ی بسته: این حالت زمانی ایجاد می‌شود که سیستم تخلیه‌ی مایعات درون چشم مسدود می‌شود و فشار درون چشم به سرعت افزایش یافته و قرمزی و درد چشم‌ها ایجاد می‌شود و نیاز به مداخلات پزشکی سریع و اورژانسی دارد.

کشش و فشار به چشم: زمانی که فرد به مدت طولانی به یک نقطه بدون استراحت زل بزند چشمان او دچار فشار زیادی می‌شوند. این شرایط پس از استفاده‌ی طولانی مدت از موبایل و لپ‌تاپ، رانندگی در شب و نیز مطالعه در نور کم می‌تواند ایجاد شود و منجر به تاری دید می‌گردد.

ورم ملتحمه: به عفونت در بخش بیرونی چشم گفته می‌شود که به دلایلی چون ویروس‌ها و باکتری‌ها ایجاد می‌گردد و می‌تواند منجر به تاری دید شود.

آسیب قرنیه: در صورتی که سطح شفاف قرنیه دچار خراشیدگی شود ممکن است نور به درستی نشکسته و تصاویر اشیاء تار دیده شود.

قند خون بالا: این مسئله منجر به ورم عدسی چشم شده و می‌تواند تاری دید را در پی داشته باشد.

هایفما: هایفما نیز از مشکلات مرتبط با چشم است که می‌تواند منجر به تاری دید شود. هایفا به شرایطی گفته می‌شود که خون، در اثر ایجاد جراحت، بصورت توده‌ای به رنگ قرمز تیره در مقابل کره‌ی چشم جمع می‌شود.

التهاب عنبیه (ایریتیس): عنبیه که به بخش رنگی چشم گفته می‌شود زمانی ملتهب می‌شود که به دلیل یک واکنش خودایمن یا عفونت، واکنش التهابی در آن آغاز شود. التهاب عنبیه یکی از دلایل ایجاد تاری دید می‌تواند باشد.

درباره جراحی پلک شرقی بیشتر بدانید...

التهاب قرنیه (کراتیتیس): التهاب قرنیه ممکن است در اثر یک عفونت ایجاد شود. عفونت قرنیه نیز می‌تواند در اثر آلودگی لنزهای تماسی یا سایر انواع آلودگی‌ها ایجاد شود. التهاب قرنیه نیز یکی از دلایل تاری دید است.

آسیب ماکولا: ماکولا (macula) بخش مرکزی شبکیه است که نقش مهمی در دید افراد دارد. گاهی این بخش از شبکیه دچار آسیب شده و پاره می‌شود. در این حالت ممکن است تاری دید ایجاد شود. معمولا این مسئله تنها در یک چشم مشاهده می‌شود.

التهاب عصب بینایی: عصب بینایی مسئول ارتباط چشم و مغز است. زمانی که التهاب این عصب به دلیل بیماری‌های خودایمن از جمله شروع زودرس ام اس ایجاد شود می‌تواند منجر به تاری دید از جمله در یک چشم شود.

التهاب شریان‌های گیجگاهی: التهاب این شریان‌ها می‌تواند منجر به سردردهای آزاردهنده و در برخی موارد نیز تاری دید شود.

یوئیت (Uveitis): به التهاب بافت یوهچشم(التهاب لایه میانی چشم) گفته می‌شود. یوه لایه میانی چشم است و شاملعنبیه،جسم مژگانیومشیمیهاست و التهاب آن به دلیل عفونت یا بیماری خودایمن می‌تواند منجر به تاری دید شود.

درمان تاری دید

درمان تاری دید بستگی به علت ایجاد آن دارد. همانگونه که اشاره شد دلایل مختلفی برای ایجاد تاری دید وجود دارد بنابراین انتخاب روش درمانی نیز وابسته به نوع عامل ایجاد آن خواهد داشت. زمانی که تاری دید ناگهانی ایجاد شود لازم است تا فرد فورا به اورژانس مراجعه نماید. این تاری دید از جمله با علائم دیگری مانند سر درد، افزایش فشار چشم و... همراه است. در برخی موارد استفاده از عینک، لنزهای تماسی یا جراحی‌های ترمیم بینایی مانند لیزیک می‌توانند منجر به بهبود شرایط بینایی شوند. در برخی موارد دیگر نیز، مانند تاری دید در اثر قند خون بالا، با تغییر سبک زندگی و تغذیه می‌توان تاری دید را درمان کرد. در موارد جدی‌تر مانند آسیب عصب بینایی نیز روش‌های درمانی دیگری به کار می‌روند که ممکن است گاهی، در شرایطی که عصب بینایی تخریب شده است، کارساز نباشند. بنابراین باید توجه داشت که انتخاب روش مناسب درمانی وابستگی کاملی به علت ایجاد آن دارد.

در مورد تاری دید چه زمانی باید به چشم پزشک مراجعه کرد؟

هنگامی که تاری دید همراه با چند علامت دیگر باشد بهتر است با چشم پزشک مشورت شود. در صورتی که قرمزی چشم همراه با درد و بدون ترشحات از چشم باشد بهتر است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد. وجود زمینه‌ی بیماری‌های سیستماتیک مانند سکته یا دیابت معاینه‌ی سریع اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: بهرام اشراقی، فوق تخصص پلاستیک و ترمیم چشم

لیست زیر شاخه های پزشکی و پیراپزشکی

بسیاری از دانش آموزان و داوطلبان کنکور، خواهان تحصیل در رشته پزشکی هستند تا بدین صورت به رویای خود یا والدین خود، یعنی پزشک شدن جامه عمل بپوشانند. اما رشته پزشکی شاخه ها و زیر شاخه های بسیار زیادی دارد که هرکس علاقه‌مند به تحصیل در رشته پزشکی است، باید زیر شاخه های رشته پزشکی را بشناسد، تا بهتر بتواند پزشکی و دنیای پیرامون آن را لمس کند. به همین دلیل، ما در این مقاله فهرست زیرشاخه های رشته پزشکی را برای شما آماده کرده ایم، تا علاوه بر شناخت بیشتر دنیای پزشکی، سطح اطلاعات عمومی خود را نیز افزایش دهید.

لیست شاخه های رشته پزشکی

تعداد زیر شاخه های رشته پزشکی بالاست و امکان دارد بر تعداد آن نیز افزوده شود. ممکن است نام برخی ها را شنیده باشید و برخی برایتان نا آشنا باشد. یکی از دلایل اینکه افراد زیادی داوطلب تحصیل در رشته پزشکی هستند، همین تعداد بالا زیر شاخه های آن است.

در این بخش هم تمام شاخه های شناخته شده رشته پزشکی نام می‌بریم تا شما با زیر شاخه های رشته گسترده پزشکی آشنا شوید. با شناخت این زیر شاخه ها، بیشتر دنیای پزشکی را حس می‌کنید و با توجه به علاقه یا توانایتان، می‌توانید یکی از این رشته ها را جهت تحصیل در دانشگاه انتخاب نمایید.

فهرست زیرشاخه های رشته پزشکی

• فوریت های پزشکی
• ارتوپدی
• پزشکی اطفال
• پزشکی انفورماتیک
• انکولوژی (سرطان شناسی)
• ایمنی شناسی و آلرژی
• بهداشت عمومی
• بینایی سنجی
• بیماری دهان و دندان
• بیماری های ریوی
• مهندسی بهداشت محیط
• پزشکی بیهوشی
• فیزیوتراپی
• آسیب شناسی
• فیزیولوژی پزشکی
• پاتولوژی
• طب اورژانس
• پرستاری
• پزشکی مولکولی
• پزشکی خانواده
• پزشکی پوست
• تغذیه و رژیم درمانی
• پزشکی قانونی
• جراحی عمومی
• جراحی کلیه و مجاری ادراری
• جراحی مغز و اعصاب
• چشم پزشکی
• خون شناسی
• دامپزشکی
• دندان پزشکی
• داروسازی
• دارورسانی
• رادیولوژی
• روان پزشکی
• پزشکی ژنتیک
• زنان زایمان
• روماتولوژی
• میکروب شناسی
• طب سنتی (طب حاشیه)
• طب فیزیکی و توانبخشی
• پزشکی عفونی
• علوم آزمایشگاهی
• پزشکی غدد
• پزشکی قلب وعروق
• پزشکی گوارش و کبد
• پزشکی گوش، حلق و بینی
• مامایی
• کالبد شناسی
• طب هوانوردی و هوافضا

این لیست رشته های پزشکی بود که خدمت شما ارائه شد. با پیشرفت و توسعه روزافزون علم و فناوری و شناخت و کشف علوم جدید و توسعه برخی زیرساخت ها، امکان دارد شاخه های جدیدی به لیست رشته های پزشکی افزوده و یا حتی برخی حذف شوند. به عنوان نمونه می‌توان به طب هوانوردی و هوافضا اشاره کرد که با توسعه صنعت هوانوردی، به وجود آمد.

اما در کنار رشته پزشکی، رشته‌ی دیگری وجود دارد که مکمل برخی رشته های پزشکی هستند و کادر درمان را تکمیل می‌کنند. این رشته پیراپزشکی نام دارد.

لیست شاخه های رشته پیراپزشکی

پیراپزشکی به روش ها و فنونی گفته می‌شود که به حفظ یا بازگردانی سلامتی مربوط اند. این مهارت ها معمولا زیر نظر پزشکان عمومی یا متخصصین انجام می‌گیرند. پیراپزشکان، در واقع جمعی از متخصصینی هستند که کادر درمانی را تکمیل می‌کنند.

در این سال ها با افزایش تقاضا به تحصیل و فعالیت در رشته های پزشکی، پیراپزشکی نیز مورد توجه قرار گرفته و افراد زیادی داوطلب به تحصیل و کار رشته های پیراپزشکی شده اند. همانند رشته های پزشکی، پیراپزشکی نیز زیر شاخه های گوناگونی دارد که از بازار خوبی نیز برخوردار هستند. در ادامه به معرفی شاخه های رشته پیراپزشکی می‌پردازیم.

فهرست زیر شاخه های رشته پیراپزشکی

• رادیوتراپی
• رادیولوژی
• هوشبر
• علوم آزمایشگاهی
• کتابداری
• پرستاری، مامایی، بهیاری (کاردانش)
• تکنسین اتاق عمل
• گروه فناوری اطلاعات سلامت
• گروه فوریت های پزشکی
• گروه کادر درمانی
• مددکاری
• محیط زیست

پردرآمدترین رشته های پزشکی

همه ما از درآمد بالا شغل پزشکی بخصوص در کشورمان ایران آگاهیم و می‌دانیم که درآمد بالا در کنار خدمت به مردم سبب افزایش تقاضا تحصیل در این رشته شده است. اما درآمد رشته پزشکی به مساوات در زیر شاخه های آن قسمت نشده است و برخی زیر شاخه های رشته پزشکی بسیار پردرآمد هستند. از پردرآمد ترین رشته های پزشکی می‌توان به دندانپزشکی، دامپزشکی، فیزیوتراپی، داروسازی و جراحی مغز و اعصاب، قلب و عروق، جراحی عمومی اشاره کرد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی