شناسایی دامنه عملکردی ستون فقرات و اعصاب مرتبط با آن

شناسایی دامنه عملکردی ستون فقرات و اعصاب مرتبط با آن

همانگونه که هیچ بنا و سازه و ساختمانی بدون ستون استوار نخواهد بود، پایداری و تحرک و توانایی راه رفتن انسان در گرو سلامت ستون فقرات است. ستون فقرات انسانها از 33 مهره تشکیل می شود. علت تفاوت این تعداد در برخی منابع به این علت است که برخی مهره های لگن خاصره را جزو ستون فقرات به حساب نمیاورند در حالیکه شکل مهره داشته و حاوی ریشه های عصبی هستند.

ستون فقرات بدن ما از نظر تقسیم بندی اناتومیک از انتهای جمجمه آغاز شده و با اخرین مهره دنبالچه به پایان میرسد.این بنای محکم و استوار و ستون بدن از اجزای استخوان مهره، دیسک ها، نخاع، عضلات، زرد پی ها و عروق خونی تشکیل شده است.

سلامت تک تک این عناصر برای کارکرد صحیح و بدون درد و انعطاف پذیری ستون فقرات ضروری و واجب است. آسیب هر کدام از این عناصر می تواند باعث اختلال در کارکرد اصلی این ستون که همان محافظت از نخاع است بشود و مشکلات گاها خطرناکی ایجاد کند.

در این بخش سعی می کنیم بررسی نسبتا کاملی از این آناتومی داشته باشیم.وجود درد در این ساختار معمولا نشانه اختلال در این ساختار است که می تواند روماتیسم ستون فقرات باشد یا دیسک کمر و یا ناشی از آرتروز ستون فقرات باشد.

- آناتومی استخوان های ستون مهره ها:

بطور کلی مهره ها از استخوان اسفنجی درونی و لایه استخوان سفت بیرونی تشکیل شده اند. مهره ها تا سالها پس از تولد به عنوان محل خونسازی عمل کرده و قسمت عمده ای از گلبولهای قرمز در این ناحیه تولید می شود. این استخوان اسفنجی با گذر عمر در معرض پوکی و شکستگی است.

پوکی در استخوان های ستون فقرات می تواند به حدی پیشرفت کرده و بدنه مهره را تضعیف کند که حتی با یک عطسه دچار شکستگی شود. قسمت خلفی مهره ها معمولا از جنس سفتری بوده و معمولا دچار شکستگی ناشی از پوکی نمی شوند. به همین دلیل شکستگی های متعدد ناشی از پوکی است که گاها افراد با گوژپشتی شدید در کهنسالی دیده می شود.

- گردن:

گردن از هفت مهره تشکیل شده است که مهره اول و دوم گردنی که به ترتیب مهره اطلس و اکسیس نامیده می شود، دارای شکل بخصوصی هستند که در باقی نقاط ستون فقرات دیده نمی شود. به این صورت کهمهره اطلس بر روی زایده اکسیس میچرخد.

باقی مهره های گردنی ساختار تقریبا مشابه هم دارند و تا حدودی شبیه باقی مهرهای ستون فقرات است. تنها تفاوت مشخص و بارزی که وجود دارد این است که مهره های گردنی در خود محلی برای عبور شریان و رگ مهم خونرسانی به مغز را داشته و از ان محافظت می کنند.نقش اصلی مهره های گردنی حفظ وزن حدود 5 و نیم کیلوگرمی سر می باشد.

علاوه بر این مهره های گردنی بدلیل شکل آناتومی خود پر تحرک ترین نقطه ستون فقرات هستند به طوریکه اجازه بیشترین میزان چرخش و گردش را به انسان می دهد. همین میزان تحرک بالاست که باعث استعداد بالای این ناحیه برای ایجاد ارتروز و دیسک گردن است.

- پشتی یا قفسه سینه:

ستون فقرات پشتی یا قفسه سینه از 12 مهره تشکیل شده است. عمده تفاوت مهره های این قسمت از ستون مهره ها در اتصال این مهره ها به دنده های قفسه سینه است. همین امر باعث تحرک کمتر ستون پشتی و در نتیجه درد ستون فقرات کمتری در این ناحیه می شود.

اگر چه دیسک کمر و دیسک گردن شیوع بیشتری از این ناحیه دارد ولی دیسک این ناحیه نیز دیده می شود و گاها می تواند با بیماری زونا اشتباه شده و پزشک متخصص ارتوپد یا فوق تخصص ستون فقرات یا فوق جراح تخصص مغز و اعصاب را به اشتباه بیاندازد.

معمولا دیسک های این ناحیه با بیماری هایروماتیسم ستون فقرات همراهی دارند.

- کمری:

ستون فقرات کمری lumbar spine شایعترین نقطه در کل ستون مهره ها است که دچار آسیب های دیسک می شود و به همین دلیل اطلاع از کارکرد آن بسیار مهم است. این منطقه دارای پنج مهره است که به ترتیب L1 تا L5 نامگذاری می شوند.

اگر به گزارشهای ام آر آی توجه کنید معمولا در افرادی که دیسک کمر دارند یکی از ریشه های عصبی متناظر با مهره عصبی مربوطه دچار آسیب شده است. وقتی به عنوان مثال دیسک مهره L4 و L5 دچار اسیب می شود یعنی ریشه عصبی که از بین این در مهره عبور می کرده دچار آسیب شده است. در ادامه این مطلب را بیشتر توضیح خواهم داد.

مهره های کمری بزرگترین مهره ها در ستون فقرات هستند چون بیشترین وزن را تحمل کرده و در حرکات چرخشی و بلند کردن اجسام سنگین فشار گشتاوری بسیار بالایی را تحمل می کنند به همین دلیل است کهدیسک کمری در این نقطه از شیوع بسیار بالایی برخوردار است.

- استخوان خاجی:

استخوان خاجی یا ساکروم sacrum بخشی از استخوان لگن ماست که نقش ارتباط ستون فقرات را به لگن و در نتیجه پاها دارد. این استخوان از 5 استخوان تشکیل شده است که به هم جوش خورده و یک استخوان واحد را ایجاد می کنند. این استخوان واحد قسمتی از حلقه لگن را تشکیل می دهد که به آن لگن خاصره گفته می شود.

این عکس محل استخوان ساکروم را نشان می دهد. به خاطر ماهیت انتقال فشاری که این استخوان تحمل می کند بسیار مستعد آرتروز و درد است. آسیب های حین زایمان و همینطور روماتیسم ستون فقرات از سایر علل درد این ناحیه است.

- دنبالچه:

دنبالچه یا استخوان کوکسیس coccyx همان باقی مانده دم در جانداران است که از چهار مهره به هم جوش خورده تشکیل شده است. عملکرد مهم این قسمت از ستون فقرات بدلیل اتصال عضلات و رباط ها و لیگامانها است که می تواند بدنبال ضربات حاد ناشی از افتادن و یا ضربات مزمن ناشی از نشستن طولانی روی اجسام سفت دچار درد و آسیب شود که به آن کوکسالژی گفته می شود. اهمیت دیگر این قسمت در شکل دهی لگن هنگام زایمان است.

قسمت بعدی که توضیح داده می شود دیسک است.

- دیسک ستون فقرات:

شاید به جرات بتوان گفت که هیچ ساختار آناتومیکی در بدن انسان به اندازه دیسک باعث درد و اختلال در کارکرد نشود. دیسک ها به طور خلاصه و زبان ساده نقش کمک فنر بدن ما را به عهده دارند. همانطور که تخریب کمک فنر اتوموبیل باعث تخریب باقی قسمت ها می شود، آسیب دیسک ها نیز توازن توزیع نیرو را بر هم زده و باعث ایجاد مشکلات عدیده می شود.

دیسک ساختاری غضروفی لیگامانی است و یک ساختار منحصر به فرد است. بدلیل این ساختار است که می تواند نیروهای زیادی را در طول زندگی تحمل کند. دیسک ها فاقد عروق خونی هستند و تغذیه آنها از طریق بافت اطراف انجام می شود و به همین دلیل است که اگر به صورت طولانی در وضعیت نامناسب قرار گیرد دچار خفگی و آسیب و در نتیجه بیماری دیسک می شود.

همانگونه که در عکس می بینید هر دیسک از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت محیطی که حالت سفت و لیگامانی دارد و به آن آنولوس فیبروزوس می گویند.

همین قسمت است که در صورت آسیب باعث می شود تا محتویات دیسک که نوکلوس پالپوس نامیده می شود وارد فضای نخاع و ریشه های عصبی شده و باعث ایجاد بیماری دیسک شود که اگر دیسک در کمر باشد علائم دیسک کمر در پاها و به طور کلی دیسک کمر ایجاد شود.

گذر زمان، ژنتیک نامناسب، زندگی با عدم رعایت های بهداشتی همه و همه باعث تخریب و پارگی دیسک شده و در نتیجه محتویات ان به نخاع و ریشه های عصبی فشار وارد می کند و باعث ایجاد علایم می شود.

میزان آب موجود در دیسک ها نشانه سلامت آنهاست. به این صورت که هر چه میزان آب موجود در دیسک بیشتر باشد دیسک سالمتر بوده و توان جذب ضربه دیسک بالاتر است. این حالت در تصویر برداری با ام آر ای به صورت واضح دیده می شود. با گذر زمان و آرتروز و پوک شدن ستون فقرات، دیسک نیز کم کم آب خود را از دست داده و با کاهش ارتفاع خود باعث کاهش قد انسان می شود.

با کاهش آب داخل دیسک اتفاق دیگری که می افتد این است که دیسک در برابر ضربه ها آسیب پذیرتر می شود. به این صورت که دیسک سالم شاید به حتی 350 کیلوگرم نیرو نیز دچار آسیب نشود ولی دیسکی که آب خود را از دست داده تنها با چند کیلوگرم دچار پارگی و آسیب شود، به همین دلیل است که پزشک معالج توصیه بسیار زیاد به مراقبت شدید با افزایش سن داشته و سعی می کند با کفش ها و کفی های طبی تا حدود زیادی نقش کمک فنری دیسک را بازیابی کند.

- نخاع

نخاع از انتهای جمجمه و اولین مهره شروع شده و تا محاذات مهره اول کمری ادامه می یابد و پس از آن به شکل رشته رشته در می آید که به آن قسمت نخاع دم اسبی گفته می شود. cauda equina

این قسمت دم اسبی از فضای بین استخوان های مهره ها خارج شده و به پاها میرسد، ریشه های عصبی متناظر نیز از قسمت گردنی نخاع خارج شده و به دست ها میرسد. به همین دلیل است که اسیب نخاع و ریشه های عصبی می تواند باعث درد دستها و پاها شود.

هر مهره در ستون فقرات دارای یک مجرا برای عبور نخاع است. از قرار گرفتن مهره ها بر روی هم فضاهایی ایجاد می شود که محل عبور ریشه های عصبی هستند که به آنها به اصطلاع فورامن گفته می شود که یکی از نقاط شایع برای فشار دیسک روی ریشه های عصبی است. به همین علت است که گاهی فرد مبتلا به دیسک دچار علایم سمت چپ و گاهی سمت راست می شود. در حالیکه اگر دیسک به نخاع فشار بیاورد معمولا علایم با شدت متفاوت ولی دو طرفه خواهد بود.

معمولا آسیب و پارگی دیسک و آرتروز و تخریب مفاصل به تنهایی درد ایجاد نمی کند و حتی در صورت ایجاد درد این درد در محدوده ستون فقرات بوده و از محاذات این محدوده فراتر نمیرود. درد اصلی که در دیسک کمر و دیسک گردن حس می شود و آزار دهنده است مربوط به فشاری است که این دیسک پاره شده و آسیب دیده به نخاع و ریشه های عصبی وارد کرده و باعث تنگی کانال نخاعی می شود.

نخاع و ریشه های عصبی توسط قسمت پشتی مهره ها محافظت می شود که یک سازه استخوانی ایجاد می کند تا نخاع را از آسیب حفظ کند. این سازه از دو قسمت به نامهای لامینا و پدیکل ایجاد شده است. در جراحی هایی که برای رفع فشار ناشی از دیسک کمر و دیسک گردن انجام می شود معمولا قسمت لامینا خارج می شود تا فشار از روی نخاع و ریشه های عصبی برداشته شود.

نخاع تمامی حسهای دست و پا را به مغز مخابره می کند و تمامی فرمانهای حرکتی عضلات را از مغز به عضلات میرساند. سیستم عصبی مانند سیستم برق کشی منازل است. به عنوان مثال وقتی سوزن به دست شما وارد می شود حس درد از طریق ریشه های عصبی وارد نخاع شده و از آنجا به مغز مخابره شده و مغر فرمان حرکتی مناسب را مجددا از طریق نخاع به عضلات میرساند.

همینجا می توان دریافت که چرا در تنگی کانال نخاعی هم حس های اندام مشکل می شود و گاها بی حسی ایجاد می شود و در برخی موارد فرد بیمار از ضعف و خستگی شکایت دارد.

نخاع به مثانه و اسفنگتر مقعدی عصب رسانی می کند به همین دلیل است که برخی از دیسک های کمری با اسیب به نخاع می توانند باعث بی اختیاری ادراری و مدفوع شوند و مشکلات زیادی برای فرد ایجاد کنند.

- ریشه های عصبی کانال نخاعی

شناخت و آگاهی از آناتومی و نحوه عملکرد ریشه های عصبی که همان سیم کشی بدن می باشد نقش بسزایی در درک صحیح بیماران و شما عزیزان از مشکل و بیماری دیسک کمر و گردن و در کل هر بیماری که ستون فقرات را درگیر می کند دارد.

همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید هر نقطه از بدن ما توسط یک ریشه و عصب خاصی عصب دهی می شود که همین عصب مسوول حس های درد لمس سرما و گرما و هرنوع حس دیگری است. هر نوع آسیب به عصب مربوطه در هر نقطه از این مسیر باعث ایجاد علایمی مانند سوزش، احساس یخ زدن و سوختن و غیره می شود.

عکس بالا نقشه عصبی بدن ماست. کمی پیچیده است ولی نکته اصلی این تصویر این نکته است که شما عزیزان بدانید که هر نقطه از دست و پای ما توسط یک عصب خاص عصبدهی می شود و درد پا یا دست لزوما بدلیل بیماری در دست یا پا نبوده و می تواند ناشی از بیماری ستون فقرات و دیسک کمر و گردن باشد.

تشخیص این موضوع به مهارت پزشک شما بستگی دارد و اینجاست که اهمیت بهترین متخصص ارتوپد وبهترین فوق تخصص ستون فقرات، بهترین فوق تخصص جراح مغز و اعصاب مشخص می شود. برای درک بهتر می توانید علائم دیسک کمر در پاها را که در پست دیگری توضیح دادم مطالعه کنید.

سی و یک جفت شاخه عصبی از نخاع خارج می شود که سی و یک شاخه جلویی نقش ارتباط حرکتی بین مغز و عضلات و سی و یک شاخه خلفی نقش ارتباط حسی بین درماتوم مربوطه و مغز را به عهده دارند. این ریشه ها پس از خارج شدن از ستون فقرات به هم متصل شده و یک ریشه عصبی را ایجاد می کنند که بسته به محل خروجشان نامگذاری می شود.

به عنوان مثال عصبی که از بین مهره L4 و L5 خارج می شود به نام عصب L4 نامگذاری می شود. به عنوان نمونه این عصب مسوول حس اطراف زانو و حرکات جلو و پشت زانو است. به کررات بیماران از درد اطراف زانو شکایت داشته و با تشخیص اشتباه پزشک با عنوان آرتروز زانو تحت درمان قرار گرفته اند در حالیکه با بررسی و معاینه دقیق مشخص می شود که علت اصلی مشکل بیمار دیسک کمری است و نه آرتروز زانو.

مثال دیگر که بسیار شایع دیده می شود درد شانه است. دیسک های گردنی که ریشه عصبی شماره پنج و یا شش را درگیر کنند می توانند باعث درد اطراف شانه شوند و بیماران با فرض اینکه مشکلی در شانه وجود دارد به اشتباه درمان شده و پر واضح است که بهبودی به همراه ندارند.

یکی دیگر از اشتباهات رایج در دیسک های انتهایی ناحیه کمری می باشد که درد آنها در پاشنه پا حس می شود که به اشتباه گاها به جای خار پاشنه درمان می شود.

- قوس های نرمال ستون فقرات:

ستون فقرات ما اگر چه از روبرو مستقیم است ولی در نگاه از کنار یک سازه مستقیم نیست بلکه دارای انحناهایی برای بالاتر بردن تحرک و کارایی می باشد. این قوس ها در ناحیه گردنی و کمری دارای تحدب به جلو و در ناحیه پشتی دارای تقعر به جلو است. اصطلاحا به تحدب جلو که در گردن و کمر وجود داردلوردوز و به تقعر جلویی که در ناحیه پشتی وجود داردکیفوز گفته می شود. به تصویر زیر دقت کنید. اگر این انحنا ها از میزان خاصی فراتر روند بیماری تلقی شده و نیازمند درمان خواهند بود که درمان معمولا به صورت غیر جراحی و توسط بریس های مناسب انجام می شود.

به انحراف جانبی این سازه محوری بدن اصطلاحا اسکولیوز گفته می‌شود قوس طبیعی s شکل است و بیش از آن که یکی از آزار دهنده ترین مشکلات ستون فقرات از نظر عملکردی و ظاهری است که بسته به اینکه این انحرافات در چه سنی ایجاد شود درمان متفاوتی خواهد داشت و اگر به موقع تشخیص داده شود می توان با بریس و مراقبت مانع پیشرفت این انحراف شده و از جراحی جلوگیری کرد لذا در صورتیکه شک به عدم تقارن ستون فقرات خود یا کودک خود دارید حتما با ما تماس بگیرید تا با معاینه و یا تصویربرداری رادیولوژیک مشکل در زمان مناسب تشخیص داده شده و درمان شود.

- عضلات ستون مهره ها:

پایداری ستون فقرات ما تنها به مفاصل بین استخوان های مهره ای و دیسک ها وابسته نیست و قسمت عمده ای از پایداری و عملکرد این سیستم به عضلات پشتی و جلویی وابسته است. در حالیکه عضلات پشتی نقش صاف کننده دارند عضلات جلویی یا شکمی نقش خم کنندگی را به عهده دارند.

هر گونه اختلال داخل ستون فقرات که به ریشه های عصبی مربوط به این عضلات فشار بیاورد و یا باعث آسیب آنها شود باعث اسپاسم یا گرفتگی این عضلات می شود که یکی از علل شایع درد کمر و گردن و در نتیجه مراجعه به کلینیک های ارتوپدی است. این اسپاسم و گرفتگی غیر از ایجاد درد و حس ناخوشایندی که برای بیمار دارد یک اثر مخرب نیز دارد که به همین دلیل نیازمند درمان سریع است.

این اسپاسم عضلانی باعث فشار بیشتر روی مهره ها و دیسک های کمری و گردنی شده و آسیب و تخریب را بیشتر می کند و این تخریب بیشتر باعث ایجاد یک چرخه معیوب آسیب عصبی می شود.

از طرف دیگر هر چه این عضلات قوی تر باشند نقش بزرگتری در حمایت از ستون فقرات داشته و باعث می شود فشار کمتری روی دیسک های کمری و گردنی وارد شود. البته ورزش های تقویتی این عضلات حتما باید به روش درست انجام شود تا باعث فشارهای نامناسب به دیسک شما نشود.

- فضای اپی دورال و دورال:

اگر شما به دیسک کمر یا گردن مبتلا شده باشید حتما نام تزریق اپی دورال را شنیده اید. فضای اپیدورال به طور خلاصه به فضای بین استخوان مهره و نخاع گفته می شود. شایان ذکر است که نخاع توسط مایع مغزی نخاعی محصور شده است که این مایع خود توسطپرده دورا پوشیده شده است.

فضای اپیدورال توسط بافت چربی معمولا پر شده است و تزریق داروها به این فضا اگر چه از نظر تکنیکی به مهارت فراوانی نیاز دارد ولی می تواند با رفع علایم زیادی همراه باشد.

معمولا برای نمونه برداری از مایع مغزی گاهی نیاز به وارد کردن سوزن به کانال نخاعی می شود که معمولا از ناحیه کمری استفاده می شود.

- مفاصل ستون فقرات:

استخوان هر مهره غیر از مفصلی که از طریق دیسک با مهره بالا و پایین خود دارد دارای چهار مفصل دیگر با مهره بالا و پایین خود است که اصطلاحا به آن مفاصل فاست گفته می شود. همانطور که در شکل پایین می بینید دو مفصل فاست در بالا و دو مفصل فاست در سمت پایین مهره مربوطه وجود دارد که این مفاصل نقش بسیاری در پایداری ستون فقرات دارند و از طرفی بدلیل همین نقششان در معرض آرتروز قرار دارند که همین امر باعث دردهای کمری می شود.

این مفاصل در هر قسمت از ستون فقرات شکل خاصی دارند و به همین دلیل نحوه تزریق در هر نقطه متفاوت است. معمولا برای تشخیص ارتروز مفاصل فاست حضور درد کمری مخصوصا در حرکات خمشی کافی است. گاهی در اعمال جراحی نیاز به جوش دادن این مفاصل برای رفع درد می شود.

مفصل مهم دیگری که در ستون فقرات دیده می شود مفصلی است که بین استخوان ساکروم و استخوان لگن وجود دارد و به اصطلاح به آن مفصل ساکروایلیاک یا SI Joint گفته می شود. این مفصل ساکروایلیاک در معرض آسیب بالایی در زایمان و بیماری های روماتیسمی بوده و می تواند ناراحتی زیادی برای بیمار ایجاد کند.تزریقاتی که برای این ناحیه انجام نقش بسزایی در درمان دردها و آرتروزهای آن دارد.

مفصل مهم بعدی مفصلی است که بین ستون فقرات و استخوان شانه و کتف برقرار می شود.

- زرد پی ها و لیگامانهای ستون فقرات:

دو زرد پی و لیگامان بلند سرتاسری از قاعده جمجمه تا استخوان لگن امتداد پیدا کرده و نقش بسیار مهمی در پایداری این ستون دارد. یکی که به نام لیگامان طولی قدامی نامیده می شود از جلوی مهره ها امتداد یافته و در هنگامی که ما به عقب خم می شویم کشیده شده و مانع از فشار بیش از حد به دیسک ها و نخاع می شود.

لیگامان دیگر به نام لیگامان طولی خلفی نامیده می شود و هنگامی که به جلو خم می شوید کشیده شده و مانع از فشار بیش از حد در هنگام برداشتن اجسام سنگین به دیسک مهره ها می شود.

برخی از بیماری ها مانند بیماری روماتیسمی بهجت در اغلب موارد این لیگامانها را درگیر کرده و باعث تخریب آنها می شود.

- بیماری های ستون فقرات:

برخی از مهمترین بیماری هایی که ستون فقرات را درگیر می کنند عبارتند از:

1- دیسک کمر

2-دیسک گردن

3- روماتیسم

4-شکستگی

5- سرطان ها

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

انواع سردرد ها، نشانه ها، راه های تشخیص و درمان

سردردها یکی از شایع ترین انواع درد ها در بدن هستند. اما نیاز هست که بدانیم، باتوجه به اینکه بافت اصلی مغز هیچ عصب حسی ندارد، پس سردردها بخاطر یک التهاب یا آسیب به بافت های حساس احاطه کننده جمجمه، مغز یا سایر نواحی سر می باشند. به همین دلیل هم براساس نوع التهاب یا آسیب، نوع بافت درگیر،ماهیت، شدت و محل درد، انواع سردرد ها با نشانه ها، علائم و راه های درمان متفاوت وجود دارند.

تومورهای مغزی و ستون فقرات

سردردهای ثانویه معمولاً از هیچ جا شروع نمی شوند و آزار دهنده هستند. در اینجا سردرد ها را براساس میزان شایع بودن یا نادر بودن وقوعشان دسته بندی می کنیم.

انواع سردرد های شایع

بیش از 150 نوع سردرد شایع وجود دارد که، شایع ترین های آن ها شامل:

سردرد میگرنی

میگرن ها شایع ترین نوع سردردها هستند، اما همه سردردها میگرن نیستند. میگرن اصطلاحا به سردردی گفته می شود که معمولا (نه همیشه) یک طرف سر را دربرمی گیرد و ماهیتی تپنده (یا کوبنده) دارد. این درد بین 2 ساعت تا 3 روز ادامه می یابد و ممکن است 4 بار در ماه تکرار شود. اغلب افراد در زمان درد به نور، صدا و بو حساس می شوند و همچنین ممکن است دچار حالت تهوع و استفراغ شوند.

سردرد تنشی

سردردهای تنشی بعد از میگرن، شایع ترین نوع سردرد هستند. معمولا به این نوع سردردها، سردرد “کلاه باند” هم می گویند زیرا به طور معمول در پشت سر، شقیقه ها و پیشانی دردناک هستند و انگار کلاه محکمی در محل قرار گرفته و افراد اینطور می گویند که انگار باند یا طنابی دور سرشان پیچیده و از دو طرف کشیده می شود.
این نوع سردردها اغلب به فیزیوتراپی، آرام سازی های درمانی، ضد التهاب ها و شل کننده های عضلانی پاسخ می دهند.

سردردهای خوشه ای

این سردرد ها یکی از شدیدترین نوع سردرد هستند که آقایان بیش از خانم ها به آن دچار می شوند. این درد در اطراف یا پشت یک چشم ایجاد می شود که می تواند ضربان دار یا ثابت باشد. همیشه یک طرفه است و در کنار درد علائمی مانند اشک، بزرگ شدن مردمک چشم وافتادن پلک، گرفتی مجرای بینی درسمت درد دارد. این درد می تواند آنقدر ناخوشایند باشد که افراد مبتلا به این نوع سردرد نتوانند آرام بنشینند.
هر حمله سردرد می تواند بین 15 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد. این نوع سردرد ممکن است روزی چند بار و برای روزها، هفته ها و حتی ماه ها اتفاق بیافتد. ممکن است برای سال ها اتفاق نیوفتد و بعد مجددا شروع شوند.

سردرد های مزمن روزانه

اگر فردی دچار سردردهای مکرر شود به طوری که بیش از 15 روز در ماه و حداقل سه ماه سردردها ادامه داشته باشد، گفته می شود دچار سردرد مزمن روزانه است. این سردرد ها ممکن است کوتاه باشد و یا حتی تا 4 ساعت ادامه یابد.
سردردهای مزمن روزانه نوع جداگانه ای از انواع سردرد نیستند، بلکه گروهی از انواع مختلف سردردها هستند که به طور مکرر اتفاق می افتند. این نوع سردرد معمولا یکی از 4 نوع سردرد اصلی است:

• میگرن مزمن
• سردرد تنشی مزمن
• سردرد مداوم روزانه جدید (NDPH)
• همی کرانیا کانتینوا

سردردهای سینوسی

این درد زمانی رخ می دهد که حفره هایی به نام سینوس در سر شما ملتهب شوند. سردرد سینوسی دردی عمیق و مداوم در استخوان گونه، پیشانی یا پل بینی است که با علائمی همچون آبریزش بینی، پر شدن گوش، تب و تورم صورت همراه است. و از آنجا که این درد ناشی از عفونت سینوسی است مخاطی که از بینی شما خارج می شود سبز یا زرد خواهد بود.

سردرد های ناشی از مصرف دارو

مصف بیش از حد و قطع مصرف ناگهانی برخی از دارو ها مانند هیدروکدون سبب سردرد های ناگهانی و شدید می شود. بنابراین توصیه می شود بدون تجویز پزشک داروهای مسکن مصرف نشوند.

سردرد های گردنی

این نوع از سردرد ها زمانی ایجاد می شوند که دیسک های گردنی بیرون زده باشند و بر روی نخاع و رشته های عصبی فشار وارد کند. ازبین رفتن ماده ژله ای مانند درون دیسک ها سبب می شود که سردرد های شدیدی به فرد تحمیل شود.

سردردهای پس از سانحه

سردردهای استرس پس از سانحه معمولاً 2-3 روز پس از آسیب دیدگی سر شروع می شوند. شما علائم زیر احساس خواهید کرد:

• یک درد مبهم که هر از گاهی بدتر می‌شود.
• سرگیجه
• سبکی سر
• مشکل در تمرکز
• مشکلات حافظه
• خسته شدن سریع
• تحریک پذیری

سردرد ممکن است چند ماه طول بکشد. اما اگر طی دو هفته بهتر نشد، با پزشک خود تماس بگیرید.

stanfordhealthcare

درمان معده درد (دل پیچه و دل درد) و علت آن

اصطلاح درد معده یا دل درد غالباً برای اشاره به دل‌پیچه یا درد خفیف شکم به کار برده می‌شود که معمولاً موقتی است و اکثر اوقات جدی نیست. بروز درد شدید در ناحیه شکم بیشتر مایه نگرانی است به ویژه اگر به یکباره و غیرمنتظره شروع شود، به ویژه در صورت متمرکز شدن درد در ناحیه‌ای معین باید فوریتی پزشکی در نظر گرفته شود. شکم بخشی از بدن است که زیر دنده‌ها و بالای مفصل ران و لگن قرار دارد و با نام‌های دلیا معده نیز خوانده می‌شود. دستگاه گوارش از دهان شروع و به مقعد ختم می‌شود. در زمان خوردن یا آشامیدن، غذا و مایع از مری به سمت معده پایین می‌رود. مواد غذایی پس از مخلوط شدن در معده وارد روده کوچک می‌شود.

آنچه که مهم است باید به پزشک معالجه خود دقیقا محل درد، نوع، شدت، عمق، و مدت آن را بازگو کنید از مصرف داروهای خودسرانه پرهیز نمایید. مطالعه این مقاله فقط برای افزایش دانش و آگاهی شماست.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

تحقیقات نشان داد:

نقش عضله سولئوس در چربی‌سوزی

محققان دانشگاه هیوستون موفق به کشف عملکرد عضله‌ای در بدن شدند که در صورت فعال شدن می‌تواند به افراد کم‌تحرک کمک کند تا در حالت نشسته، چربی‌سوزی داشته باشند.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، محققان دانشگاه هیوستون (UH) موفق به کشفی شدند که نشان می‌دهد زیاد نشستن با کم ورزش کردن متفاوت است؛ کشفی که سبک زندگی کم‌تحرک را به شیوه‌ای شگفت‌آور و هیجان‌انگیز تغییر می‌دهد. این محققان دریافتند که ماهیچه نعلی یا عضله سولئوس در ساق پا هرچند تنها یک درصد از وزن بدن را تشکیل می‌دهد اگر به‌درستی فعال شود کارهای بزرگی برای بهبود سلامت متابولیک در سراسر بدن انجام می‌دهد.

سولئوس یکی از 600 عضله بدن انسان است که درست از زیر زانو تا پاشنه پا کشیده شده و بنابر تحقیقات انجام گرفته توانایی آن برای حفظ متابولیسم اکسیداتیو (هوازی) بالا برای بهبود تنظیم گلوکز خون مؤثرتر از هر روش رایجی است که درحال‌حاضر به‌عنوان راه‌حلی برای تحقق این منظور معرفی می‌شود.

متابولیسم اکسیداتیو، فرآیندی است که در آن از اکسیژن برای سوزاندن متابولیت‌هایی مانند گلوکز یا چربی خون استفاده می‌شود و تا حد چشم‌گیری به نیازهای فوری عضله به انرژی در هنگام فعالیت بستگی دارد. عضله سولئوس در بالا بردن این متابولیسم حتی از ورزش و رژیم غذایی نیز مؤثرتر عمل می‌کند و چنان‌چه به‌درستی فعال شود متابولیسم اکسیداتیو موضعی را برای ساعت‌ها و نه تنها چند دقیقه به سطوح بالایی می‌رساند.

چگونگی عملکرد عضله سولئوس

ظرفیت عضله سولئوس محققان دانشگاه هیوستون را شگفت‌زده کرد. استاد سلامت و عملکرد انسانی این دانشگاه طی تحقیقات انجام‌گرفته رویکردی را برای فعال‌سازی بهینه این عضله کشف کرد (پوش‌آپ سولئوس) که به‌طور مؤثر متابولیسم ماهیچه‌ها را برای ساعت‌ها، حتی در حالت نشسته، بالا می‌برد و این کار را با استفاده از یک مخلوط سوخت متفاوت انجام می‌دهد.

بیوپسی عضلانی طی تحقیقات نشان داد که در تأمین سوخت عضلهسولئوس حداقل سهم گلیکوژن وجود دارد و این عضله می‌تواند به جای شکستن گلیکوژن از انواع سوخت‌های دیگر مانند گلوکز خون و چربی‌ها استفاده کند. بیوپسی یا نمونه‌برداری روشی بدون درد و کم‌خطر برای بررسی دقیق بافت‌های بدن است.

گلیکوژن معمولاً نوع غالب کربوهیدرات است که به تمرینات عضلانی کمک می‌کند و اتکای کمتر از حد معمول به گلیکوژن بهسولئوس کمک می‌کند تا ساعت‌ها بدون خستگی در طول این نوع فعالیت عضلانی کار کند، چراکه برای استقامت عضلانی ناشی از کاهش گلیکوژن محدودیت مشخصی وجود دارد ولی برای انواع سوخت‌های دیگر نه. این عملکرد نخستین تلاش هماهنگ برای توسعه نوعی تخصصی از فعالیت‌های انقباضی محسوب می‌شود که حول بهینه‌سازی فرآیندهای متابولیک انسان متمرکز است.

تمام 600 عضله بدن انسان در کنار یکدیگر به‌طورمعمول تنها حدود 15 درصد از متابولیسم اکسیداتیو کل بدن را طی سه ساعت پس از مصرف کربوهیدرات‌ها تشکیل می‌دهند. حال‌آن‌که عضله سولئوس با داشتن تنها یک درصد از وزن بدن می‌تواند میزان متابولیسم خود را در طول انقباضات پوش‌آپ سولئوس افزایش دهد تا اکسیداسیون کربوهیدرات کل بدن را به‌راحتی دو و حتی گاهی سه‌برابر کند. این کشف در شرایطی انجام گرفته است که هیچ داروی امیدوارکننده‌ای برای افزایش و حفظ متابولیسم اکسیداتیو کل بدن در این اندازه و حتی نزدیک به آن وجود ندارد.

بررسی پوش‌آپ سولئوس در زمینه اثرات کل بدن روی شیمی‌خون در این تحقیق بیانگر بهبود 52 درصدی در گردش گلوکز خون و 60 درصد نیاز کمتر به انسولین طی سه ساعت پس از مصرف نوشیدنی گلوکز بود. مشخص شد رویکرد جدید حفظ متابولیسم این عضله در دو برابر کردن میزان طبیعی متابولیسم چربی در دوره ناشتا بین وعده‌های غذایی و کاهش سطح چربی در خون (تری‌گلیسیرید VLDL) نیز مؤثر است.

عضله سولئوس و افزایش چربی‌سوزی بدن

محققان دانشگاه هیوستون با تکیه بر سال‌ها تحقیق، آمادگی عضله سولئوس (پوش‌آپ سولئوس) را فراتر از زمان راه رفتن یا ایستادن و با مورد هدف دادن زمانی که این عضله مصرف اکسیژن را افزایش دهد، توسعه دادند به‌نحوی‌که با دیگر فعالیت‌های سولئوس تداخل نداشته و در برابر خستگی نیز مقاوم باشد. این عملکرد به‌صورت نشستن روی زمین با پاهای صاف است که با شل شدن عضلات و بلند شدن پاشنه پا همراه است به‌نحوی که جلوی پا رو به بالا باشد. هنگامی که پاشنه به حداکثر دامنه حرکتی خود می‌رسد پا به‌طور غیر فعال رها می‌شود تا به پایین بازگردد. این عملکرد با کوتاه شدن ماهیچه ساق همراه است درحالی‌که سولئوس به‌طور طبیعی توسط نورون‌های حرکتی خود فعال می‌شود.

پوش‌آپ سولئوس حتی در حالت نشسته نیز شبیه به راه رفتن، اما دقیقاً برعکس آن است چراکه بدن انسان به‌گونه‌ای طراحی شده که به دلیل نحوه حرکت سولئوس هنگام راه رفتن میزان انرژی مصرفی را به‌حداقل برساند، حال آن‌که روش ارائه‌شده در تحقیقات دانشگاه هیوستون برعکس عمل می‌کند و باعث می‌شود سولئوس تا حد ممکن انرژی را برای مدت طولانی مصرف کند.

پوش‌آپ سولئوس از بیرون ساده به‌نظر می‌رسد، اما گاهی اوقات آنچه با چشم غیرمسلح دیده می‌شود تمام ماجرا نیست. این یک حرکت بسیار خاص است که درحال‌حاضر به فناوری پوشیدنی و تجربه برای بهینه‌سازی مزایای سلامتی نیاز دارد. به همین دلیل محققان با تمرکز بر نحوه آموزش افراد برای یادگیری صحیح این حرکت منحصربه‌فرد، درصدد دستیابی به شیوه‌ای هستند که به تجهیزات آزمایشگاهی پیچیده مورد استفاده در مطالعه حاضر نیازی نداشته باشد.

نخستین گام بالقوه به‌سوی پیشرفت در مراقبت‌های سلامتی

محققان دانشگاه هیوستون تأکید دارند که کشف جدید یک نکته قابل استفاده در تناسب اندام یا رژیم‌های غذایی نیست، بلکه یک حرکت فیزیولوژیکی قوی است که از ویژگی‌های منحصربه‌فرد عضلهسولئوس بهره می‌گیرد. این تیم مطالعه خود را مهم‌ترین مطالعه‌ای معرفی کردند که تاکنون در آزمایشگاه نوآوری‌های متابولیک دانشگاه هیوستون انجام شده و معتقدند کشف آن‌ها می‌تواند راه‌حلی برای انواع مشکلات سلامتی باشد که به‌دنبال گذراندن ساعت‌های طولانی از روز با متابولیسم ماهیچه‌ای بسیار پایین ایجاد می‌شود که ناشی از فقدان یا کمبود تحرک است.

محققان هیوستون تخمین زده‌اند که هر آمریکایی به‌طور متوسط 10 ساعت در روز می‌نشیند که صرف‌نظر از سطح فعالیت بدنی، خطر ابتلاء به بیماری قلبی، دیابت، زوال عقل و موارد دیگر را افزایش می‌دهد. بیش‌از نیمی از سالخوردگان این کشور نیز با مشکلات متابولیک ناشی از دیابت یا پیش‌دیابت زندگی می‌کنند. داشتن نرخ متابولیک پایین در هنگام نشستن نیز به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر بالای بیماری‌های متابولیک مرتبط با سن هم‌چون سندرم متابولیک و دیابت نوع دو هستند، مشکل‌ساز است.

از سوی دیگر مشخص شده که عضلات غیرفعال نسبت به آنچه که اکثر مردم فکر می‌کنند به انرژی کمتری نیاز دارند و این یکی از اساسی‌ترین و درعین‌حال «نادیده‌گرفته‌شده‌ترین» مسائل است. به‌این‌ترتیب کشف راه‌حل‌های متابولیک برای کمک به پیشگیری از برخی بیماری‌های مزمن مرتبط با سن عنصر یاری‌رسان در پیشگیری از بسیاری از این بیماری‌ها محسوب می‌شود که مطالعه انجام‌گرفته در دانشگاه هیوستون یکی از آن‌ها به‌شمار می‌رود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: ایمنا

اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک، خوددرمانی نکنید.

درمان خانگی انحراف چشم درواقع چند تمرین ساده است که به‌راحتی می‌توانید آن‌ها را در منزل انجام دهید. البته فراموش نکنید که برای نتیجه گرفتن از درمان‌های خانگی به صبر و مداومت نیاز دارید.

عدم‎ هماهنگی بین چشم‌ها را انحراف چشم می‌نامند. در چنین شرایطی برای هماهنگ کردن چشم‌ها معمولا از روش‌هایی نظیر جراحی، استفاده از عینک و لنز استفاده می‌شود. بعضی از تمرینات ورزشی نیز وجود دارند که می‌توانند در روند درمان این بیماری تأثیر مثبتی داشته باشند. در این مقاله با موثرترین تمرینات دستی و انواع تمرینات ورزشی برای درمان انحراف چشم آشنا خواهید شد.

چشم‌بند: ساده‌ترین راه درمان خانگی انحراف چشم

ساده‎ترین روش برای درمان خانگی انحراف چشم استفاده از چشم‌بندها است. کافی است چشم سالم را با یک چشم‎بند تمیز ببندید؛ در این‌صورت چشم منحرف مجبور می‌شود که عضلات ضعیف خود را برای دید بهتر قوی سازد. برای نتیجه‌گرفتن از این شیوه باید چند ساعت در روز از این چشم‌‏بندها استفاده نمایید.

مدت‌زمان استفاده از چشم‌بند بستگی به میزان انحراف چشم دارد. در مواردی که انحراف شدید نیست سه تا چهار ساعت استفاده از چشم‌بند می‎تواند کافی باشد. در موارد شدیدتر، این زمان به شش ساعت در روز نیز افزایش خواهد یافت. استفاده از این شیوه می‌تواند هم برای کودکان و هم بزرگسالان مفید باشد. طول درمان نیز با نظر چشم‌پزشک تعیین می‌شود و می‌تواند چندین ماه و حتی چندین سال به‌طول بینجامد.

مزایای چشم بند

درمان خانگی انحراف چشم با چشم بند هزینه‌ی زیادی را به خانواده تحمیل نمی‌کند و برای انجام آن نیاز به دانش و مهارت خاصی نیست. علاوه‌براین پچ (چشم‎بند) همه‌جا در دسترس و در هر زمان و مکانی قابل استفاده است. در صورتی‌که استفاده از چشم‌بند تداوم داشته باشد تا حدود زیادی به بهبود این عارضه کمک خواهد کرد.

معایب چشم‌بند

درمان خانگی انحراف چشم کودکان با استفاده از چشم‌بند‌ برای کودکان کمی دشوار است، چرا که معمولاً از نوع چسبی آن استفاده می‌شود. باوجودی‌که این چسب‌ها از مواد غیر حساسیت‎زا تهیه می‌شوند، اما بازهم کودک از ایجاد خارش شکایت می‌کند. البته انواع بنددار این چشم‌بندها نیز موجود هستند که استفاده از آن‌ها برای کودکان بسیار راحت‎تر است.

از دیگر معایب چشم‌بند برای کودکان این است که با بستن چشم‎بند دچار استرس می‌شوند و از حضور در جمع خجالت می‌کشند. این چشم‌بندها معمولاً مانع از بازی و فعالیت کودکان می‌شوند. بنابراین کودک منتظر کوچک‌ترین غفلت شما است تا چشم‎بند را بردارد. علاوه براین، استفاده از این چشم‌بندها در تابستان به‌دلیل ایجاد گرما و تعریق برای کودک آزاردهنده است و بچه‌ها تمایلی به استفاده از آن ندارند.

شما والدین عزیز می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی درباره راه‌های درمان مشکلات چشم کودک خود از طریق سامانه مشاوره پزشکی دکتر ساینا با بهترین فوق تخصص چشم کودکان در ارتباط باشید.

نقش ورزش برای درمان خانگی انحراف چشم

همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم درمان انحراف چشم شامل موارد زیادی است که در بین این روش‌ها، جراحی و استفاده از عینک یا لنز برای هماهنگ کردن چشم‌های بیش‌ترین کاربرد را دارند. اما این احتمال وجود دارد که انجام بعضی از ورزش‌ها در درمان خانگی انحراف چشم تأثیر داشته باشند.

تمرین‌های عضلانی ماهیچه‌ای چشم درست مثل سایر تمرینات‌ ورزشی عمل کرده و باعث قوی‌تر شدن عضله‌ی چشم می‌شوند. علاوه براین عضلات چشم‌ها در اثر انجام این ورزش‌ها قوی تر شده و در برابر آسیب‌ها مقاومت بالاتری پیدا می‌کنند.

البته به گفته‌ی پزشکان و متخصصین چشم به‌دلیل این که علت بروز بیماری انحراف چشم در هر فردی متفاوت است استفاده از ورزش به تنهایی نمی‌تواند یک درمان صد درصدی برای تمامی بیماران باشد. به‌همین دلیل از تمرینات ورزشی چشم می‌توان به‌عنوان درمان کمکی استفاده می‌شود.

در ادامه با چند ورزش برای درمان انحراف چشم آشنا خواهید شد. یادتان باشد که در مورد نحوه‌ی انجام این فعالیت‌ها باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

تمرین مداد برای درمان خانگی انحراف چشم

یکی از روش‎های مؤثر در درمان خانگی انحراف چشم انجام تمرین مداد است. برای این منظور لازم است در محیطی قرار بگیرید که در پیرامون آن چیزی وجود نداشته باشد. می‎توانید روبرو‌ی یک در و یا دیوار بایستید. یک مداد ساده انتخاب کنید و آن را در فاصله‌ی حدود 40 سانتی‌متری خود نگه دارید؛ طوری مداد را جلوی صورت بگیرید که در راستای بینی شما قرار گیرد. توجه و نگاه شما باید به مداد باشد. حال بدون آن که چشم از آن بردارید مداد را خیلی آرام به‌سمت خود حرکت دهید.

سعی کنید با چشمانتان بر روی نوک مداد تمرکز کرده و حرکت مداد را تعقیب کنید. به‌محض این‌که دچار دوبینی شدید حرکت را متوقف کرده و با تمرکز فقط به نوک مداد نگاه کنید. شما باید سعی کنید نوک مداد را یکی ببینید. این تمرین ساده را می‎توانید دو بار در روز انجام دهید. با تمرین و تمرکز در فواصل کم‌تری دچار دوبینی خواهید شد.

این تمرین ساده به تقویت ماهیچه‌های ضعیف چشم کمک می‌کند و استفاده از آن برای بزرگسالان به‌راحتی قابل انجام است.

مزایای و معایب تکنیک مداد

این روش به‌طور مؤثری ماهیچه‎های چشمی را درگیر کرده و همگرایی چشم را افزایش می‌دهد. تکنیک مداد در عین ساده بودن، کاربردی است و برای استفاده از آن نیاز به ابزار خاصی نیست. این کار در هر مکان و زمانی قابل اجرا است. در واقع این شیوه نوعی ویژن‌تراپی (Vision therapy) به شمار می‌آید. البته استفاده از این روش برای کودکان دشوار است و نمی‎توان دید و تمرکز آن‌ها را کنترل نمود.

تکنیک طناب بروک برای درمان خانگی انحراف چشم

تکنیک طناب بروک برای تقویت حرکت چشم‌ها موثر است. این تمرین علاوه بر درمان خانگی انحراف چشم برای درمان تنبلی چشم نیز توصیه می‌شود. در انجام این تمرین نیز مانند سایر تمرینات باید صبر و مداومت داشته باشید.

در این شیوه‌ی درمان خانگی انحراف چشم به یک طناب و سه توپ یا گوی با رنگ‌های متفاوت نیاز دارید. طنابی با طول تقریبی 15 تا 30 سانتی‌متر را آماده کنید و سپس سه گوی رنگی را با فاصله از طناب عبور دهید. یک سر طناب را به مکانی ثابت ببندید و سر دیگر را در دست بگیرید. طناب باید در راستای بینی نگه داشته شود.

حالا سعی کنید فقط به توپ (گوی) اول نگاه کنید. نگاه شما باید کاملاً خیره باشد. سپس بدون این که نگاه خود را متوجه محیط اطراف خود نمایید طول نخ را دنبال کرده و تا به گوی دوم برسید. با رسیدن به هرگوی مدت زمانی کوتاه بر روی آن تمرکز داشته باشید. سپس با همین تکنیک به سراغ گوی سوم بروید. توجه داشته باشید که چشم‌ها در هر مرحله‎ باید فقط گوی مورد نظر را ببینند.

این تمرین برای کودکان بسیار مناسب است، چراکه می‌توان آن را در قالب یک بازی به‌کار برد.

درمان خانگی انحراف چشم با تکنیک استوانه‌های رنگی و کارت

برای انجام این ورزش باید سه استوانه به رنگ قرمز را در سایزهای مختلف روی طول یک کارت یا مقوا بکشید. در سمت دیگر این کارت یا مقوا نیز سه استوانه در سایز‌های مختلف، اما این بار به رنگ سبز بکشید.

حال کارت را به‌صورت عمودی و به درازا مقابل بینی خود بگیرید. به استوانه‌ی بزرگ‌تر (که در یک سمت کارت است و فاصله‌ی بیش‌تری با چشم شما دارد) خیره شوید تا زمانی‌که استوانه‌های هر دو سمت کاغذ را ببینید. نگاه خود را برای 5 ثانیه روی استوانه ثابت کنید. سپس همین کار را روی استوانه کوچک که در سمت دیگر کارت است انجام دهید.

درمان خانگی انحراف چشم با تمرین چرخش چشم

چرخش چشم نیز می‎تواند به‌عنوان شیوه‎ای برای درمان خانگی انحراف چشم مورد استفاده قرار گیرد. برای این منظور بر روی صندلی بنشینید. چشمان خود را ببندید و نوک سه انگشت خود را بر روی چشم‌ها قرار دهید. حال سعی کنید که چشم‌هایتان را به‌صورت ساعتگرد و پاد ساعتگرد بچرخانید. این حرکت را در هر جهت 50 بار را تکرار کنید و سپس جهت را تغییر دهید.

این تمرین را در هر هفته سه تا پنج بار تکرار کنید. البته میزان انجام تمرینات باید با توجه به آسیب چشم و توصیه‌ی پزشک متخصص انجام شود. با انجام این تمرین حرکت ماهیچه‌های چشمی را به‌وضوح حس خواهید کرد. انجام این شیوه مانند تکنیک مداد، ساده، اما کاربردی و مفید است و عارضه‌ی خاصی به همراه ندارد.

علاوه براین چند ورزش مفید و مؤثر برای درمان انحراف چشم می‌توانید سایر ورزش‌های بینایی که برای تقویت عضلات و ماهیچه‌های چشمی هستند (مانند تنفس عمیق، چرخش گردن، چشمک زدن منظم و حرکت چشم ‌بسته در جهات چهارگانه) را به‌مدت دو دقیقه انجام دهید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

درد زانو یکی از دردهای شایع است که انسانها به آن گرفتار می‌شوند. بیماری زانو تقریباً در تمام سنین دیده اما بیشتر افراد بعد از سن 50 سالگی به آن دچار می شوند.

درد زانو و درمان درد زانو

درد زانو یکی از دردهای شایع است که انسانها به آن گرفتار می‌شوند. بیماری زانو تقریباً در تمام سنین دیده اما بیشتر افراد بعد از سن50 سالگی به آن دچار می شوند.

علل درد زانو را به چند دسته می توان تقسیم کرد:

1- ضربه ها

درد زانو ممکن است به علت صدمات ناشی از ضربه هایی است که به زانوها وارد می شود. ضربه ها باعث پارگی لیگامان ها یا پارگی مینیسک های داخل زانو یا استخوان شکستگی یا در رفتگی استخوان های زانو می شوند.

داروهای ضد التهاب و داروهایی که کمک به ترمیم غضروف زانو می کنند بیماری های زانو را درمان می کنند. در صورتی که بیمار به درمان های دارویی و غیر جراحی پاسخ ندهد پزشکان عمل جراحی را به بیمار پیشنهاد می کنند. معمولاً سه نوع عمل جراحی برای زانو انجام می شود: 1- عمل جراحی برای پارگی منیسک 2- عمل جراحی برای پارگی لیگامان های نگهدارنده زانو که لیگامان های صلیبی نامیده می شود. 3- عمل جراحی برای آرتروز و ساییدگی پیشرونده زانو عمل تعویض مفصل زانو نامیده می شود و در این عمل زانوی بیمار برداشته و به جای زانوی مصنوعی گذاشته می شود.

درمان زانو درد شدید

بهترین مسکن برای درد شدید زانو چیست؟

داروهای اصلی ضد التهاب داروهایی مانند، استامینوفن (Tylenol) و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (یا NSAID ها)، از جمله آسپیرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin) و ناپروکسن (Aleve) هستند. این می تواند به پیچ خوردگی ساده یا حتی آرتروز کمک کند.

از کجا بفهمم درد زانو من جدی است؟

در موارد زیر در زانو شما جدی است و در اولین فرصت با پزشک خود تماس بگیرید:
1- زانوی شما تحمل وزن شما را ندارد یا احساس می کنید انگار زانوی شما ناپایدار است (بیرون میزند یا حرکات اضافی دارد که در اصطلاح انگلیسی به آن Gives out می گویند)

2- تورم مشخص زانو داشته باشید.

3- نمی توانید زانوی خود را کاملاً باز یا خم کنید.

4- تغییر شکل واضحی در پا یا زانوی خود مشاهده کنید.

5- قرمزی، درد و تورم در زانوی خود همراه با تب داشته باشید.

چه عواملی می تواند باعث درد شدید زانو شوند؟

آسیب دیدگی لیگامان های زانو(رباط ها)
پارگی مینیسک.
آرتروز.
روماتیسم مفصلی.
ضربه ها
عفونت های زانو
آیا برای درد زانو باید به اورژانس بیمارستان مراجعه کنم؟

در موارد زیر لازم است به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید و به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
1- اگر درد زانوی شما به علت ضربه، سقوط یا تصادف است.
2- مفصلی که به نظر می رسد تغییر شکل داده است.
3- پس از ضربه در هنگام حرکت در زانوی شما صدای ایجاد می شود.
4- عدم توانایی تحمل وزن.
در این مواقع از کسی بخواهید شما را به مراقبت های فوری یا اورژانس برساند

درد زانو چقدر طول می کشد تا خوب شود؟

کشیدگی یا پیچ خوردگی ساده معمولا یک تا دو هفته طول می کشد. جراحات گسترده تر که نیاز به جراحی آرتروسکوپی دارند ممکن است یک تا سه ماه طول بکشد. بهبود عمده آسیب های سانحه زانو ممکن است تا یک سال طول بکشد تا خوب شود.

در اورژانس بیمارستان برای زانو درد چه کمکی می کنند؟

در اورژانس بیمارستان برای زانوی شما می توانند عکسبرداری باراشعه ایکس یا ام آر آی انجام دهند و به سرعت مشکل دردناک زانوی شما را ارزیابی کنند. سپس درمانهای دارویی، بیحرکت کردن زانو و استفاده از عصا را برای شما تجویز کنند و در صورتی که زانوی شما نیاز به عمل جراحی اورژانس داشته باشد شما را در بیمارستان بستری نمایند.

چگونه باید با درد زانو بخوابم؟

خوابیدن پشت یا پهلو برای کمتر شدن درد زانو بهتر است.
اگر به پشت خود میخوابید، برای حمایت از زانوی خود یک بالش زیر زانوی خود قرار دهید. اگر به پهلو میخوابید، زانوی خود را در حالت خمیده نگه دارید تا درد به حداقل برسد. سعی کنید هرگز زانوهای خود را روی هم قرار ندهید.

آیا پیاده روی برای درد زانو خوب است؟

اگر به دلیل آرتروز درد زانوی خفیف تا متوسط ​​دارید، پیاده روی و سایر ورزش ها به تحریک مایع مفصل و روان سازی مفاصل کمک می کند. شما باید راه بروید و تمرینات دیگری را انجام دهید که مفاصل زانوی شما را حرکت می دهد. احتمالاً خواهید دید که با ورزش سفتی، درد و خستگی بهبود می یابد.

بهترین ورزش برای درد زانو چیست؟

بهترین تمرینات و موثرترین راه برای کاهش درد در مفاصل زانوی شما "پیاده روی، ایروبیک در آب، دوچرخه سواری، شنا، یوگا و تمرینات چهار سر است. همه به بهبود علائم مرتبط با آرتروز زانو درد و به طور کلی زانو درد کمک می کنند.

چرا درد زانو در شب بدتر می شود؟

شبها زانوها کمی احساس تورم کنند. و به همین دلیل ممکن است آن علائم از آن زمان شروع شود. " بعلاوه، بسیاری از افراد عصر قبل از خواب بی تحرک ترند، که این امر می تواند درد زانو را در شب بیشتر کند.

چرا وقتی دراز می کشم درد زانوی من بدتر می شود؟

از آنجا که درد آرتروز از التهاب ناشی می شود، استفاده بیش از حد از مفصل می تواند باعث بدتر شدن ناراحتی شود. هنگامی که مردم در حال راه رفتن هستند و تمام روز به زانوها توجه نمی کنند و سپس هنگامی که دراز می کشند، احساس التهاب و درد می کنند.

چگونه می توانم با درد زانو راه بروم؟

همیشه با WARMUP و گرم کردن شروع کنید. گرم کردن خوب با افزایش گردش خون در بدن بدن شما از جمله زانو را برای ورزش و پیاده روی آماده می کند.
از کفش های راحت و مناسب استفاده کنید.
با دقت سطح پیاده روی خود را انتخاب کنید. از سطوح صاف برای پیاده روی استفاده کنید.
به مقدار کم پیاده روی کنید و سپس به مسافت پیاده روی به تدریج بیافزایید. به عبارت دیگر یک‌باره مسافت قابل توجهی را پیاده روی نکنید وزن خود را کم کنید

.برای درد زانو گرما یا سرما بهتر است؟

گرما می تواند عضلات را شل کرده و به روان سازی مفاصل کمک کند. از گرما درمانی می توان برای رفع سفتی عضلات و مفاصل، کمک به گرم شدن مفاصل قبل از فعالیت یا کاهش اسپاسم عضلات استفاده کرد. سرما می تواند التهاب، تورم و درد مربوط به آرتروز و فعالیت را کاهش دهد. (همچنین برای درمان بسیاری از آسیب های حاد نیز توصیه می شود.

آیا پوشیدن زانوبند در تمام روز مشکلی ندارد؟

در موارد شدید شاید لازم باشد هر روز زانوبند خود را بپوشید. متناوباً، ممکن است فقط در طول دویدن از بریس استفاده کنید. توصیه های پزشک خود را دنبال کنید و در مورد افزایش یا کاهش زمان استفاده از بریس، با پزشک خود مشورت کنید.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: برگرفته از وب سایت قاسم اسحاقی فوق تخصص دیسک و ستون فقرات

روش‌های تشخیص و درمان انواع آریتمی قلبی

بیماری دیابت

علائم آریتمی در انواع مختلف آریتمی چگونه است؟

آریتمی می‌تواند بدون نشانه باشد، بدین معنی که شما متوجه آن نباشید. یک متخصص قلب می‌تواند از طریق آزمون‌های فیزیکی با گرفتن نبض یا از طریق الکتروکاردیوگرام و ثبت نوار قلب، (EKG) یا(ECG) متوجه نامنظمی در آهنگ تپش قلب شود.

اگر هم شما تپش قلبتان را احساس می‌کنید، لزوماً به معنی وجود مشکل جدی نیست. برخی افراد با داشتن علت پیش‌زمینه خطرناک تغییرات ضربان قلب را ندارندولی برخی بدون دلیل نگران‌کننده‌ای تپش قلب دارند.

درمان واریس پا به روش‌های مختلفی مانند فلبکتومی، اسکلروتراپی و لیزر اندوواسکولار انجام می‌گیرد در میان این روش‌ها درمان خانگی جایگاه ویژه‌ای در کنترل علائم بیماری دارد. روش‌های نوین درمان نیز از جمله clarivein و sonovein مطرح شده‌اند.

انواع رایج آریتمی قلبی

در ادامه به برخی انواع رایج آریتمی اشاره می‌شود.

فیبریلاسیون دهلیزی

این نامنظمی در آهنگ تپش قلب که رایج هم هست، باعث عملکرد غیرطبیعی دهلیز قلبی می‌شود و علایم معمولاً زود پیشرفت می‌کند. هرازچندگاهی هم ممکن است علامت واضحی نداشته باشد. درد قفسه سینه، کم‌شدن تعداد تنفس، بی‌حالی، سنکوپ و ضعف از علائماین مشکل است.

• تاکی کاردی که تپش قلب تندتر از حالت طبیعی است.
• کاهش تعداد تنفس
• بی‌حالی و ضعف ناگهانی
• غش‌وضعف
• لرزش در قفسه سینه
• سردرد

برادیکاردی یا کاهش ضربان قلب

علایم این مشکل از جمله کوتاهی تنفس، درد قفسه سینه، مشکل در تمرکز، سردرد سبک، خستگی، بی‌حالی و ضعف و تعریق است.

فیبریلاسیون بطنی

برخی انواع آریتمی هم حالت اورژانسی دارند مانند فیبریلاسیون بطنی که نیاز به برسی سریع و انجام اقداماتی مثل CPR و برگرداندن ضربان قلب به حالت طبیعی با کمک دستگاه‌هایی به نام defibrillator است

با وجود اینکه تپش قلب می‌تواند نگران کننده باشد ولی معمولا بی‌خطر است و در موارد نادری که در زمینه مشکلات قلبی مانند آریتمی باشد نیاز به درمان دارد.

تشخیص آریتمی قلبی

برای تشخیص آریتمی و یافتن علت آن، متخصصین قلب از تست‌های زیر استفاده می‌کنند:

الکتروکاردیوگرام

با کمک این تست فعالیت الکتریکی قلب شما ثبت می‌شود و تحت عنوان نوار قلب EKG یا ECG نمایش داده می‌شود. این تست معمولاً به‌صورت روتین در حینویزیت قلب در مطب پزشک بررسی می‌شود و از مزایای این تست می‌توان به سریع و راحت بودن انجام آن اشاره کرد. برای انجام آن الکترودهایی به روی قفسه سینه دست و پاها وصل می‌شوند.

هولتر قلبی

دستگاه قابل‌حمل برای بررسی عملکرد قلب در طول روزاست و در واقع نوار قلب در زمان‌های مختلف از بیمار می‌گیرد و شما می‌توانید همه‌ی کارهای روزانه به جز استحمام (تا زمانی که الکترودها به شما وصل هستند) را انجام دهید.

دستگاه ثبت حمله

اگر آریتمی در شما گاهی اوقات بروز می‌کند هولتر یک یا دو روزه شاید نتواند به تشخیص نوع آریتمی کمک کند. در این مواقع همیشه دستگاه بایستی همراه بیمار باشد تا در صورت بروز آریتمی از آن برای ثبت نوار قلباستفاده شود.

سازوکار این دستگاه بدین طریق است که هنگامی که شما کلید دستگاه را فشار می‌دهید، دستگاه به مدت چند دقیقه شروع به ثبت و ذخیره‌ی فعالیت‌های الکتریکی قلب شما می‌کند. هرگاه متوجه علائم شدید باید آنها را ثبت کنید. پزشک شما علائم ثبت شده را تفسیر می‌کند.

تست ورزش

هدف از این تست سنجیدن مقدار استرسی است که قلب می‌تواند کنترل کند، قبل از بروز هرگونه مشکل در آهنگ تپش قلب یا عدم دریافت مقدار مناسب جریان خون توسط قلب در رایج‌ترین این نوع تست، شما یا بر روی تردمیل با سرعت‌های مختلف می‌روید یا بر روی دوچرخه‌ی ثابت با درجه‌های سختی متفاوت پدال می‌زنید در حین انجام این فعالیت‌های بدن ضربان قلب و همچنین فشارخون و نوار قلب شما ثبت و سپس توسط پزشک بررسی و تفسیر می‌شود.

ورزش در پیشگیری، کنترل و درمان واریس پا تا چه مؤثر است؟ پزشکان توصیه می‌کنند در روز حداقل نیم ساعت فعالیت بدنی داشته باشیم.

اکوکاردیوگرافی

نوعی روش سونوگرافی قلب محسوب می‌شود که برای ارزیابی عضلات و دریچه‌های قلب استفاده می‌شود.

آنژیوگرافی قلب

توسط هدایت یک لوله باریک و مویی برای بررسی عروق قلب بررسی تنگی، گرفتگی ترومبوز استفاده می‌شود.

درمان آریتمی قلبی

برخی انواع آریتمی نیاز به درمان خاصی ندارند و در برخی موارد هم از دارو برای درمان آریتمی قلبی استفاده می‌شود. انواع داروها ازجمله دیگوکسین، بتابلاکر و مهارکننده‌های کانال کلسیمی در درمان آریتمی بکار می‌روند.

روش‌های درمانی غیر جراحی و کم تهاجمی برای درمان برخی انواع آریتمی وجود دارد که از طریق هدایت کاتتر (میله باریک) انجام می‌شود و برای اصلاح ساختاری با انتقال انرژی (امواج رادیو فرکانس) و ازبین‌بردن بافت غیرطبیعی انجام می‌شود تا دیگر فعالیت الکتریکی نداشته باشند و ریتم قلب را متأثر نکنند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:

برگرفته از

پروفسور دکتر مهرداد اقدسی، متخصص قلب و فلوشیپ فوق تخصصی اینترونشنال عروق، مشاور ارشد بیماریهای وریدی و استاد افتخاری دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی

انواع سنگ کلیه و روش های درمان آن

هرکسی که تا به حال دچار سنگ کلیه شده باشد، می‌داند که چقدر درد سنگ کلیه دردناک است. در واقع، درد آن تقریباً شبیه به وضع حمل است. درد آن شما را به زانو درمی‌آورد، تا حدی که حتی نمی‌توانید خود را به بیمارستان برسانید. درمان سنگ کلیه با برخی مسکن ها امکانپذیر است ولی درمان اصولی باید با مراجعه به پزشک صورت بگیرد. درمان سنگ کلیه در طب سنتی از ماساژ تا دمنوش ها و درمان سنگ کلیه با هندوانه توصیه شده ولی درد آن به اندازه ای شدید است که کسی ریسک نمی کند تا این روش ها را امتحان کند و همه سعی می کند به اولین پزشک برسند تا درمان موقت و دائمی انجام گردد.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه ذرات کوچک و سخت که در یک یا هر دو کلیه تشکیل شده و گاهی به داخل حالب ها (لوله های عضلانی باریکی که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کنند) انتقال یابند. سنگ کلیه معمولاً بزرگسالان بالای 30 سال از هر دو جنس را مبتلا می سازد ولی سنگ کلیه در مردان شایع تر است.

عکس سنگ کلیه

انواع سنگ کلیه:

1- سنگ های اگزالات و فسفات کلسیم: حدود 80% سنگ های کلیه، از جنس اگزالات کلسیم هستند و بروز این نوع سنگ کلیه بیشتر در سنین میانسالی است. از جمله علل دیگر، پرکاری تیروئید، افزایش اسید اوریک ادرار، اسیدوز توبولی کلیه، افزایش اگزالات ادرار و افزایش کلسیم ادرار می باشد. درمان اولیه شامل برطرف کردن عامل اصلی است.

2- سنگ های STRUVITE: این نوع سنگ از نظر شیوع، بعد از سنگ های کلسیمی هستند که حاوی آمونیوم، فسفات و منیزیم می باشند. این سنگ ها با عفونت های سیستم ادراری ارتباط دارند، به این علت به آنها سنگ های عفونی گفته می شود.

3- سنگ های اسید اوریکی: این سنگ ها حدود 4% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. افزایش دفع اسید اوریک، در اثر اختلال در سوخت و ساز واسطه ای پورین ها رخ می دهد، که در بیماری نقرس دیده می شود. البته ممکن است در اثر بیماری های تحلیل برنده ی دیگر نیز، که سبب شکسته شدن سریع عضلات می شوند، هم به وجود آید.

4- سنگ های سیستئینی: این سنگ ها حدود 1% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. این بیماری ژنتیکی نسبتاً نادر، در اثر اختلال ژنتیکی در بازجذب کلیوی اسید آمینه ی سیستئین رخ می دهد. لذا این ترکیب در ادرار تجمع می یابد. به این وضعیت، سیستینئوری (وجود سیستئین در ادرار) گفته می شود. علت این اختلال ژنتیکی است. لذا در سنین کودکی بروز می کند و معمولاً سابقه ی خانوادگی نیز دارد. این بیماری یکی از معمول ترین علت های سنگ کلیه در دوران کودکی و قبل از بلوغ است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر سنگ کلیه می باشند؟

– رنگ پوست: سفید پوستان

– سن ابتلا به سنگ کلیه: بین 20 تا 40 سالگی

– رژیم غذایی: رژیمی که دارای مقدار زیادی سبزیجات سبز رنگ، چربی، لبنیات، نمک و چای جوشیده باشد.

– تاریخچه فامیلی: در نزدیکان فرد، کسی سنگ کلیه داشته است.

– تاریخچه خود فرد: فردی که قبلا دارای سنگ کلیه بوده است.

– عفونت در لوله های ادراری

– کاهش مایعات بدن به علت اسهال یا تعریق بیش از حد.

– بی نظمی و خوب عمل نکردن کلیه ها

– اختلال متابولیکی: مانند مشکلات در روده، غدد درون ریز و کلیه ها

– اختلال ژنتیکی: مانند، نقرس (بیماری مربوط به مفاصل که موجب افزایش اسید اوریک در خون می شود)، افزایش اگزالات در ادرار و اسیدی شدن لوله های کلیوی

– اختلال در کار غده تیروئید

– دریافت زیاد ویتامین های C و D

– انسداد در لوله های ادرار

– داروها از قبیل: دیورتیک ها و یا داروی ضد اسید معده که دارای کلسیم می باشد.

– کمبود خواب، مصرف الکل، کم تحرکی از عوامل دیگر ابتلا به این بیماری هستند.

اندازه سنگ کلیه

همانطور که گفتیم سنگ کلیه می تواند بصورت منفرد و یا اینکه در تعداد زیاد باشد اندازه سنگ کلیه می تواند متفاوت باشد، اندازه سنگ کلیه در برخی از موارد بسیار کوچک هست و تنها به اندازه ی یک عدد شن می باشند و برخی دیگر از آنها به اندازه ای بزرگ هستند که می توانند تمام لگنچه کلیه را پر کنند.

اندازه سنگ کلیه

علائم سنگ کلیه:

حالت تهوع و استفراغ و معده درد، عفونت، تب، وجود خون در ادرار، کاهش دفع ادرار و یا قطع کامل آن، درد در هنگام ادرار کردن، ادرار بودار، ادرار تیره، وجود چرک در ادرار، نفخ تمامی این موارد یا وجود یکی از این موارد می تواند از علائم سنگ کلیه باشد که پزشک باید نظر قطعی را بدهد.

درمان سنگ کلیه چیست

درمان سنگ کلیوی بسته به نوع و علت تشکیل آن متفاوت است و این مطالب صرفا جهت آگاهی شما می باشد، تشخیص و درمان با مراجعه به پزشک متخصص باید صورت بگیرد.

درمان سنگ های کوچکی که با علائم خفیفی همراه هستند:

بسیاری از سنگ های کلیوی به درمان های تهاجمی نیاز ندارند. شما از طریق روش های زیر قادر خواهید بود یک سنگ کوچک را از دستگاه ادراری عبور داده و دفع کنید:

نوشیدن آب: نوشیدن 1/9 تا 2/8 لیتر آب در روز به شستشوی سیستم ادراری کمک می کند.

تسکین درد سنگ کلیه: عبور یک سنگ کوچک با درد و ناراحتی همراه خواهد بود. پزشک در جهت درمان درد سنگ کلیه، مسکن تجویز خواهد کرد به عنوان نمونه ایبوپروفن (ادویل، موترین و غیره)، استامینوفن (تیلنول و غیره) و یا ناپروکسن. (البته این داروها برای دردهای متوسط کارایی دارد)

درمان سنگ های بزرگ و انواعی که منتهی به علائم و نشانه های شدید تر می شوند:

آن دسته از سنگ های کلیوی که با درمان های ساده و سنتی قابل درمان نیستند، یعنی بزرگتر از آن هستند که بتوانند به خودی خود دفع شوند و همچنین منجر به خون ریزی، آسیب کلیه و عفونت پیش رونده دستگاه ادراری شده اند، به درمان های تهاجمی نیاز دارند.

استفاده از امواج صوتی (سنگ شکن): در این فرایند سنگ شکنی از امواج صوتی به منظور تولید ارتعاشات قوی به نام امواج شوکی استفاده می کنند که سنگ را به تکه های بسیار ریزی خرد می کند که این خرده ها از طریق ادرار دفع می شوند. این فرایند صدای بلندی تولید می کند و با درد متوسطی نیز همراه است بنابراین برای راحتی بیشتر یا تحت بیهوشی خفیفی قرار می گیرید و یا از مسکن ها استفاده می کنند. نوع فرایند بسته به تجهیزات مورد استفاده متفاوت است.

سنگ شکنی از طریق امواج شوکی: ممکن است منجر به خونریزی از طریق ادرار، کبود شدگی در ناحیه کمر یا شکم و خون ریزی در اطراف کلیه و یا ارگان های مجاور شود. عبور خرده های سنگ از دستگاه ادراری نیز می تواند با درد و ناراحتی همراه باشد.

جراحی به منظور حذف سنگ های بزرگ: به منظور درآوردن سنگهای بزرگ، کلیه را باز می کنند در واقع از طریق جراحی برش کوچکی در ناحیه کمر بیمار ایجاد می کنند. زمانی از این نوع جراحی استفاده می شود که درمان از طریق امواج شوکی ناموفق بوده و یا سنگ موجود بسیار بزرگ باشد.

استفاده از یورتروسکوپ در حذف سنگ: در برخی موارد به منظور درمان سنگ کلیه از یورتروسکوپ استفاده می شود که وسیله ای برای مشاهده درون دستگاه ادراری است. بدین شکل که لوله مجهز به دوربین آندوسکوپ را از طریق مثانه به سمت حالب عبور می دهند و نهایتاً آن را به سمت سنگ حرکت می دهند. زمانیکه محل سنگ تعیین شد از طریق ابزار خاصی آن را به تکه های ریزی می شکنند تا از طریق ادرار دفع گردد.

جراحی غده پاراتیروئید: برخی از سنگ های کلسیمی به دلیل فعالیت بیش از حد غده پاراتیروئید ایجاد می شوند. غدد پاراتیروئید در 4 گوشه غده تیروئید شما واقع هستند. زمانیکه این غدد بیش از حد هورمون پاراتیروئید ترشح کنند، سطوح کلسیم بدن افزایش می یابد و منتج به دفع مقادیر بالایی کلسیم از ادرار می گردد. یک تومور خوش خیم در یکی از 4 غده پاراتیروئید می تواند منجر به ایجاد چنین شرایطی شود. معمولاً جراحان این نوع تومور ها و یا غدد پاراتیروئید را از طریق جراحی خارج می سازند.

سنگ کلیه

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

برگرفته از دکتر یوسف فام

فتق های شکمی

توضیحاتی درباره ی فتق های شکمی

فتق چیست؟

فتق یک بیماری شکمی است و زمانی‌ پیش میاید که لایه ‌های درونی‌ عضلات شکمی ضعیف شده باشند. که این امر منجر به پارگی یا کشیدگی بیش از حد در ناحیه جداره شکم یا دیافراگم می گردد.

در واقع فتق از جابجایی ارگان های بدن به حفره یا بافت مجاور ایجاد می شود. به طور مثال قلب و ریه در حفره قفسه سینه، کبد و روده‌ها در ناحیه شکم قرار گرفته اند. ممکن است احشا شکمی به دلیل اختلاف فشار بین حفره شکم و سینه، به داخل ناحیه سینه راه پیدا کنند، که به این حالتفتق گفته می شود.

فتق ها می توانند در بالای ران، ناف یا دکمه شکمی و ناحیه کشاله ران نیز ایجاد شوند اما در شکم شایع ترند.

همچنین فتق نوع شکمی در بین مردها شیوع بیشتری دارد.

انواع فتق شکمی

• فتق کشاله ران (مغبنی)

اینگونه فتق سبب برجستگی قسمت کشاله ران و درون کیسه بیضه خواهد شد و این نوع از فتق در آقایان بیشتر از خانم ها دیده می شود.

• فتق رانی

این نوع از فتق سبب بیرون زدن قسمت بالای ران می گردد، که در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود.

• فتق ناف

فتق ناف عبارت است از برجستگی اطراف ناف. این فتق به دلیل اینکه عضلات اطراف ناف نمی تواند کاملاً آن ناحیه را بپوشانند ایجاد می شود.

• فتق برشی

هنگامی که در محل عمل جراحی، روی جدار شکم برشی ایجاد می شود، بعلت جدا شدن عضلات از همدیگر در محل عمل جراحی پیشین ممکن است بیرون زدگی به وجود بیاید.

" />

علل ایجاد فتق

• فشار زیاد به قسمت ‌های دیوار شکم
• حمل و جابه جایی اشیاء سنگین
• ضعف مادرزادی عضلات شکمی
• نارس به دنیا آمدن کودک
• سرفه مداوم و ابتلا به آسم
• مشکلات اجابت مزاج
• افزایش سن
• جراحی
• وراثت

علائم فتق

یکی از رایج ترین علائم فتق، وجود یک برآمدگی دردناک و قابل مشاهده در ناحیه شکم است. از دیگر علائم و نشانه های این بیماری:

• بروز درد در هنگام خم شدن یا بلند کردن جسم سنگین
• احساس فشار و درد در ناحیه شکم یا کشاله ران
• احساس سیر و پر بودن
• درد ‌به مدت طولانی‌ همراه با سوزش
• التهاب صفاق و روده
• نامنظم شدن دفع
• یبوست و اسهال
• خون در مدفوع
• تهوع، استفراغ و ضعف عمومی‌ و سرگیجه
• ضعف عضلانی
• تب

درمان فتق شکمی

روش درمانی هر فرد به اندازه فتق و شدت علائم آن بستگی دارد. درمان هایی که برای فتق شکمی پیشنهاد می شود شامل:

• تغییر رویه ی زندگی
• مصرف برخی دارو ها
• جراحی

تغییر رویه زندگی

رعایت برخی نکات و تغییراتی در تغذیه فرد می تواند تا حدودی علائم فتق را از بین ببرد، ولی باعث بهبودی آن نمی شود. در نتیجه رعایت نکات زیر می تواند به روند درمان کمک کند.

• پرهیز از وعده های غذایی سنگین و پر حجم
• خودداری از دراز کشیدن و خم شدن پس از صرف غذا
• حفظ تعادل وزن
• انجام برخی ورزش ها برای تقویت ماهیچه های اطراف فتق (لازم به ذکر است انجام غلط ورزش ها می تواند با افزایش فشار به آن ناحیه، باعث بیرون زدگی بیشتر فتق شکمی شود)
• خودداری از خوردن غذاهایی که رفلکس معده را شدت می بخشند، مانند غذاهای تند و حاوی گوجه فرنگی
• کاهش وزن و ترک سیگار برای جلوگیری از ریفلاکس اسید معده

مصرف دارو

در صورتی که فتق جداره شکمی دارید، دارو هایی نظیر آنتی اسید ها، مسدود کننده ی گیرنده H2 و مهر کننده پمپ پروتون می تواند با کاهش اسید معده دردتان را کم کرده و تا حدی از علائم بیماری بکاهد.

جراحی

پزشک جراح روش جراحی مناسب را با توجه به عواملی مانند سن بیمار، نوع فتق، شرایط عمومی، سلامت بیمار و … تعیین می کند. که شامل دو روش جراحی باز و استفاده از لاپاراسکوپی است.

جراحی باز به دوره استراحت بیشتری نیاز دارد و ممکن است مجبور شوید تا 6-9 هفته پس از عمل استراحت کنید. در حالی که عمل لاپاروسکوپی طول درمان و استراحت کوتاه تری دارد. اما امکان بازگشت فتق در عمل لاپاروسکوپی بیشتر است.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

در این بخش با عملکرد دستگاه سونوگرافی آشنا خواهید شد

نحوه عملکرد سونوگرافی چگونه است؟

سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی تصاویری از داخل بدن ایجاد می‌کند. این روش در هنگام بارداری بسیار ایده آل است.

سونوگرافی بسیار بی‌خطر است چرا از امواج و پژواک صوتی به‌منظور ایجاد تصاویر استفاده می‌کند.

از سونوگرافی برای ارزیابی وضعیت رشد جنین استفاده می شود. این تکنیک همچنین می تواند مشکلات کبد، قلب، کلیه و یا شکم را شناسایی کند. در برخی موارد خاص نمونه برداری نیز از این روش کمک گرفته می‌شود.

حقایق جالب در مورد سونوگرافی

• سونوگرافی روشی بسیار کم خطر و پرکاربرد است.
• از سونوگرافی اغلب به‌منظور بررسی وضعیت بارداری استفاده می‌شود.
• سونوگرافی هم کاربرد تشخیصی و هم درمانی دارد.
• قبل از سونوگرافی غالبا نیاز به آمادگی خاصی نیست.

مفهوم سونوگرافی

در کشور ما سونوگرافی و نیز تفسیر تصاویر آن بر عهده رادیولوژیست، متخصص قلب و... است.

پزشک با استفاده از پروبی که روی پوست قرار می‌گیرد به ایجاد تصاویر اقدام می‌کند.

در این روش امواج صوتی از طریق بافت‌های نرم و مایعات عبور می‌کند و پژواک آن بعد از برخورد با قسمت‌های متراکم‌تر بر می‌گردد. به این ترتیب تصاویر ایجاد می‌شوند.

امواج صوتی در این روش دارای فرکانسی هستند که توسط انسان قابل شنیدن نیست.

به‌منظور استفاده‌های تشخیصی فرکانس امواج بین 2 تا 18 مگاهرتز است.

فرکانس‌های بالاتر کیفیت تصویر بالاتری در پی دارند اما به‌راحتی توسط پوست و دیگر بافت‌ها جذب می‌شوند و نمی‌توانند به‌مانند فرکانس‌های پایین‌تر نفوذ عمیق‌تری داشته باشند.

فرکانس‌های پایین نفوذ بیشتری می‌کنند اما کیفیت پایین‌تری نیز دارند.

چگونگی ایجاد تصویر

امواج فراصوت به عنوان مثال از طریق خون از حفره قلب عبور می‌کنند اما هنگام رسیدن به دریچه قلب، اکو می‌کنند و بازتاب پیدا می‌کنند.

این امواج در صورت عدم وجود سنگ کیسه صفرا مستقیم از کیسه صفرا عبور می‌کنند اما در صورت وجود سنگ در برخورد با آنها بازتاب پیدا می‌کنند.

هر چقدر چیزی که امواج با آن برخورد می‌کنند متراکم‌تر باشد، امواج بیشتری بازتاب پیدا می‌کنند.

امواج بازتابی یا اکو تصویر سونوگرافی را ایجاد می‌کنند. سایه‌های مختلف خاکستری تراکم‌های مختلف را نشان می‌دهد.

پروب سونوگرافی

معمولاً پروب بر روی سطح بدن فرد قرار می گیرد اما در برخی موارد به داخل بدن وارد می‌شوند.

این نوع سونوگرافی تصاویر دقیق‌تری را فراهم می‌کنند.

برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• پروب داخل واژنی برای استفاده در واژن
• پروب اندورکتال، برای استفاده در رکتوم
• پروب داخل مری، از طریق گلو وارد بدن می‌شود و در مری مورد استفاده قرار می‌گیرد

نوع دیگری از ترانسوندر وجود دارد که بسیار کوچک است و می‌توان آن را در انتهای کاتتر قرار داد و وارد عروق خونی کرد تا دیواره‌های آن را معاینه کرد.

استفاده از سونوگرافی

سونوگرافی معمولاً برای تشخیص، درمان و یا هدایت برخی روش‌ها همچون نمونه برداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

می‌توان از آن برای بررسی اعضای داخلی مانند کبد، کلیه‌ها، پانکراس، غده تیروئید، بیضه و نیز رحم استفاده کرد.

سونوگرافی می‌تواند به تشخیص تومور کمک کند که می‌تواند سرطانی و یا کیست باشد.

همچنین مشکلات مربوط به بافت‌های نرم، عضلات، عروق خونی، تاندون و مفاصل را نیز می‌توان با کمک سونوگرافی تشخیص داد. سندروم شانه یخ زاده، بیماری آرنج تنیس‌بازان، سندروم مجرای مچ دستی و... از مواردی هستند که می‌توان با کمک سونوگرافی بررسی‌شان کرد.

مشکلات گردش خون

با سونوگرافی داپلر می‌توان جریان خون در عروق و یا فشار خون را اندازه گیری کرد. همچنین به‌منظور تشخیص سرعت جریان خون و یا انسداد آن نیز می‌توان استفاده کرد.

اکوکاردیوگرام یا ECG نمونه‌ای از سونوگرافی داپلر است که می‌توان از آن برای ایجاد تصاویری از سیستم قلبی عروقی و اندازه گیری جریان خون و بررسی حرکت بافت قلبی در نقاط خاص استفاده کرد.

با سونوگرافی داپلر می‌توان عملکرد و وضعیت نواحی دریچه‌های قلب را ارزیابی کرد و هم مورد غیرعادی در قلب، برگشت خون دریچه‌ای و یا نشت خون از دریچه‌ها را مشاهده کرد. وضعیت پمپاژ خون توسط قلب نیز با این روش بررسی می‌شود.

همچنین در موارد زیر از سونوگرافی داپلر استفاده می‌شود:

• معاینه دیواره‌های عروق خونی
• بررسی ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی یا آنوریسم
• بررسی وضعیت قلب و ضربان قلب جنین
• بررسی ایجاد پلاک و لخته شدن خون
• تشخیص انسداد و یا تنگی عروق

داپلکس کاروتید نوعی از اولتراسونوگرافی کاروتید است که ممکن است شامل سونوگرافی داپلر باشد. این روش می‌تواند چگونگی حرکت سلول‌های خونی از عروق کاروتید را مشخص کند.

سونوگرافی در بیهوشی

سونوگرافی اغلب در بیهوشی به‌منظور هدایت سوزن حاوی محلول بیهوشی در اطراف اعصاب استفاده می‌شود.

سونوگرافی در پزشکی اورژانس

سونوگرافی معمولاً در پزشکی اورژانس برای تشخیص برخی عارضه‌ها شامل موارد زیر استفاده می‌شود:

• آسیب‌های تروماتیک
• تامپوناد پریکارد
• ایجاد مایع در اطراف قلب
• هموپریتوئن یا نشت خون در شکم

سونوگرافی شکمی

متخصصان گوارش از سونوگرافی برای به دست آوردن تصاویر از طحال، کلیه‌ها، مجرای صفراوی، کیسه صفرا، کبد، آئورت، بزرگ سیاهرگ پایینی، پانکراس و دیگر اعضای سخت بدن واقع در شکم استفاده می‌کنند.

می‌توان از آن برای تشخیص بیماران مشکوک به سنگ کیسه صفرا و یا التهاب کیسه صفرا، کولسیستیت، استفاده کرد.

این روش می‌تواند به تشخیص التهاب و یا تورم آپاندیس که نشان دهنده آپاندیسیت است کمک کند. آزمایش خون می‌تواند وجود عفونت را تائید کند.

چربی و گاز در شکم در برخی موارد می‌تواند موجب انسداد امواج فرا صوت شود که تشخیص را مشکل‌تر می‌کند.

نوزادان تازه متولد شده

پزشک می‌تواند با قرار دادن پروب بر روی ملاج یا فونتانل (قسمتی نرم در بالای جمجمه)، سونوگرافی را بر روی نوزاد تازه متولد شده انجام دهد.

این روش را می‌توان به‌منظور تشخیص موارد غیرعادی در مغز، هیدروسفالی و لوکومالاسی پیرامون بطنی که نوعی آسیب مغزی سفید ماده است، به کار گرفت.

با کوچک‌تر شدن ملاج یا فونتانل در گذر زمان، کیفیت تصاویر کاهش می‌یابند.

اولتراسونوگرافی زایمان

سونوگرافی بخشی از مراقبت‌های استاندارد قبل از تولد نوزاد است. با کمک سونوگرافی تصاویر جنین یا رویان در رحم را می‌توان مشاهده کرد.

اولتراسونوگرافی زنان می‌تواند ابعاد مختلف سلامت جنین و مادر را مشخص کند. همچنین پزشکان می‌توانند با کمک آن وضعیت بارداری را بررسی کنند.

پروب یا ترانسوندر معمولاً بر روی شکم مادر قرار می‌گیرد اما در برخی موارد بر روی واژن قرار داده می‌شود.

اسکن درون واژنی می‌تواند تصاویری واضح‌تر از مراحل اولیه بارداری ایجاد کند و در صورت چاق بودن مادر انتخاب بهتری است.

سونوگرافی داپلر ضربان قلب جنین را نمایش می‌دهد و به پزشک کمک می‌کند علائم موارد غیرعادی در قلب و عروق خونی را مشاهده کند.

سونوگرافی و اورولوژی

در اورولوژی، با سونوگرافی می‌توان موارد زیر را بررسی کرد:

• بعد از ادرار کردن چه مقدار ادرار در مثانه باقی می‌ماند
• سلامت اعضای واقع در ناحیه لگن، از جمله رحم و بیضه‌ها

در مردان جوان، سونوگرافی می‌تواند انواع مختلف تورم ناشی از سرطان بیضه را تشخیص دهد.

سونوگرافی لگنی می‌تواند داخلی و یا خارجی باشد.

در مردان، سونوگرافی داخلی را می‌توان با وارد کردن پروب به رکتوم انجام داد. در زنان، از طریق واژن وارد می‌شود.

این روش می‌تواند اطلاعاتی در مورد غده پروستات، رحم و یا تخمدان فراهم کند.

سونوگرافی کف لگن می‌تواند به پزشک به‌عنوان مثال در تشخیص میزان پایین افتادگی لگن، بی‌اختیاری و یا انسداد خروج مدفوع کمک کند.

سونوگرافی اسکلتی عضلانی

از سونوگرافی می‌توان برای معاینه لیگامنت، سطوح استخوان‌ها، توده‌های بافت نرم، اعصاب، عضلات و تاندون‌ها استفاده کرد.

حین سونوگرافی

سونوگرافی را می‌توان در مطب پزشک به شکل سرپایی و یا در بیمارستان انجام داد. بیشتر اسکن‌ها بین 20 تا 60 دقیقه زمین می‌گیرد و بدون درد و صدا است. در بیشتر موارد، آمادگی خاصی قبل از انجام آن مورد نیاز نیست اما افراد بهتر است که لباس‌های گشاد و راحت بپوشند. در صورتی سونوگرافی از کبد یا سنگ کیسه صفرا ممکن است بیمار نیاز به ناشتا بودن داشته باشد. در سونوگرافی حین بارداری و به‌خصوص در مراحل اولیه آن، فرد باید مقدار زیادی آب بنوشد و مدتی قبل از تست از ادرار کردن خودداری کند. در صورت پر بودن مثانه، تصاویر بهتری گرفته می‌شوند.

سونوگرافی خارجی

در این روش ابتدا ژل خنک کننده بر روی پوست فرد مالیده می‌شود و سپس ترانسوندر بر روی آن قسمت قرار داده می‌شود. سپس ترانسوندر در قسمتی که نیاز به معاینه دارد حرکت داده می‌شود.

سونوگرافی داخلی

اگر ارگان‌های تولید مثل بدن یا ادراری را باید مورد بررسی قرار گیرد، ترانسوندر ممکن است در مردان داخل رکتوم و در زنان داخل رکتوم یا واژن قرار داده شود.

برای معاینه قسمتی از سیستم گوارشی برای مثال مری، غدد لنفاوی سینه و یا شکم ممکن است از اندوسکوپ استفاده شود. در این روش ابزار سونوگرافی سبکی به انتهای اندوسکوپ متصل می‌شود که معمولاً از طریق دهان وارد بدن می‌شود.

قبل از انجام این روش برای کاهش درد بیمار از داروهای آرام‌بخش استفاده می‌شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: بیمارستان ابن سینا