دکتر علی شریعتی (مربوط به ادبیات هفتم)

دکتر علی شریعتی نویسنده و اندیشمند معاصر فرزند استاد محمد تقی شریعتی می باشد که درسال 1312 در مزینان خراسان بدنیا آمد ایشان در رشته جامعه شناسی و تاریخ ادیان به درجه دکترا دست یافت و کتاب های : فاطمه فاطمه است / کویر / اسلام شناسی از اوست .

در زندگی نامه علی شریعتی اینگونه آمده است که : علی شریعتی در 2 آذر ماه سال ۱۳۱۲ در روستای کاهک در کویر مزینان در نزدیکی سبزوار دیده به جهان گشود. پدر پدربزرگش، ملا قربانعلی معروف به آخوند حکیم، مردی فیلسوف و فقیه بود که در مدارس قدیم بخارا و مشهد و سبزوار تحصیل کرده و از شاگردان برگزیده حاج ملاهادی سبزواری محسوب میگردید. ملاقربان علی 4 فرزند به نام های محمود، احمد، حسن و حسین داشت. محمود که به هنگام مرگ پدر، به تحصیل علوم قدیمه مشغول بود، با اصرار مردم مَزینان به آنجا آمد تا پیش نماز مسجد و مدرس حوزهٔ علمیه شود. او تا پایان عمر خود در مَزینان ماند و 4 فرزند به نام های معصومه، قربان علی، محمدتقی و آقامیرزا محمد از خود به جا گذاشت. محمدتقی شریعتی در سال ۱۳۱۱ با دختری روستایی از اهالی کاهک به نام زهرا امینی ازدواج کرد و اولین فرزند آنها، علی شریعتی بود.

علی شریعتی آغاز تحصیلاتش را در دبستان ابن یمین در مشهد در سال ۱۳۱۹ شروع کرد، اما به علت بحرانی شدن اوضاع کشور در سال ۱۳۲۰، محمدتقی شریعتی مجبور شد خانواده اش را به ده بفرستد و بنابراین وقفه کوتاهی در تحصیلات علی ایجاد شد. پس از آن، علی به همان دبستان برگشت و تحصیلش را ادامه داد.

نوجوانی و جوانی علی شریعتی

علی شریعتی در سال ۱۳۲۵ وارد دبیرستان فردوسی مشهد شد. وی پس از اتمام سیکل اول دبیرستان در سن ۱۶سالگی، با هدف ادامه تحصیل وارد دانشسرای مقدماتی شد. او در سال ۱۳۳۴ به دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد وارد شد و رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی را برگزید. وجود تفکر خلاق باعث گردید که علی شریعتی در طول دوران تحصیل در دانشکدهٔ ادبیات به انتشار آثاری چون: ترجمهٔ ابوذر غفاری، ترجمهٔ نیایش اثر الکسیس کارل و یک رشته مقاله های تحقیقی در این زمینه همت گمارد. البته علی شریعتی ترجیح میداد به هر طریق تحصیلات عالیه را بدون وقفه ادامه دهد، اما پدرش تأکید داشت که وارد دانشسرا شود که شاید علت اصلی آن وضع اقتصادی خانواده بود.

علی شریعتی در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۳۷ با پوران شریعت رضوی همکلاسیش ازدواج کرد.

علی تحصیلات دانشگاهی خود را در مشهد گذراند و پس از دریافت لیسانس در رشته ادبیات فارسی به علت شاگرد اول شدنش برای ادامه تحصیل به فرانسه بورسیه شد تا تحصیلات عالی خود را در مقطع دکتری در دانشگاه سوربن فرانسه و در رشته ادبیات ادامه دهد. علی شریعتی در آنجا به تحصیل علومی چون جامعه شناسی، مبانی علم تاریخ، تاریخ ادیان، تاریخ و فرهنگ اسلامی پرداخت و با اساتید بزرگی چون لویی ماسینیون، جورج گورویچ و سارتر و… آشنا شد.

علی شریعتی در سال ۱۳۴۳ به وطن بازگشت و در مرز دستگیر شد. حکم دستگیری او از سوی ساواک داده و متعلق به دو سال پیش یعنی در هنگام خروج از ایران که به همان دلیل معلق مانده بود و در عین حال لازم الاجرا بود. بعد از بازداشت شریعتی او رابه زندان قزل قلعه در تهران منتقل کردند. اوایل شهریور همان سال بعد از آزادی به مشهد برگشت.

در سال ۱۳۴۴ مدتی پس از بیکاری، اداره فرهنگ مشهد، استاد جامعه شناسی و فارغ التحصیل دانشگاه سوربن را به عنوان دبیر انشاء کلاس چهارم دبستان در یکی از روستاهای مشهد استخدام میکند، و پس از آن در دبیرستان به تدریس می پردازد و بالاخره به عنوان استادیار تاریخ وارد دانشگاه مشهد میشود. در سال ۱۳۴۸ به حسینیه ارشاد دعوت میشود و به زودی مسئولیت امور فرهنگی حسینیه را به عهده گرفته و به تدریس جامعه شناسی مذهبی، تاریخ شیعه و معارف اسلامی می پردازد. اما سرانجام در سال ۱۳۵۲، رژیم، حسینیهٔ ارشاد را تعطیل میکند، و علی شریعتی را به مدت ۱۸ ماه روانه زندان کمیته شهربانی میکند. او پس از آزادی از زندان روزهای بسیار سختی را پشت سر گذاشت و بارها توسط مأموران ساواک تهدید شد و تحت شکنجه روحی و جسمی قرار گرفت.

تحصیل در دانشگاه سوربن علی شریعتی

علی شریعتی در بین سالهای ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۴ در فرانسه زندگی میکرد. ژیلبر لازار استاد راهنمای علی شریعتی و همسرش، پوران شریعت رضوی، در دانشگاه سوربن در دورهٔ دکترا بود. لازار، تصحیح متن فارسی کتاب فضائل بلخ، نوشتهٔ صفی الدین بلخی و ترجمهٔ آن به فرانسه را برای رسالهٔ دکتری به شریعتی پیشنهاد کرد. به گفتهٔ او، دکتر، برخلاف پوران، که به رسالهٔ خود در مورد گلستان سعدی شدیداً علاقه مند بود، هیچ علاقه ای به موضوع رسالهٔ خود نداشت. دکتر شریعتی در سال ۱۹۶۳ تز دکترایش را در ۱۵۵ صفحه به زبان فرانسه و با عنوان فضائل بلخ ارائه نمود. او توانست با کمترین نمره ممکن که فقط برای قبولی کافی است مدرک خودش را بگیرد. برخی به اشتباه نوشته اند که او مدرک دکترایش را در جامعه شناسی یا تاریخ ادیان یا هر دو گرفته است. برخی نیز با توجه به تز دکترایش استدلال کردند که مدرک دکترای او در زمینه فیلولوژی است. عنوان رسمی مدرک علی شریعتی “تاریخ اسلام در قرون وسطی” بوده است. سفارت ایران در پاریس مدرک علی شریعتی را به عنوان مدرک دکترا در ادبیات به رسمیت شناخت.

زندگی مخفیانه علی شریعتی

شریعتی از آبان ماه ۱۳۵۱ تا تیر ماه ۱۳۵۲ به زندگی مخفی خود روی آورد. ساواک به دنبال او بود و از تعطیلی حسینیه ارشاد به بعد، متن سخنرانی های علی شریعتی با اسم مستعار به چاپ میرسید. در تیر ماه ۱۳۵۲، ساواک پدر علی شریعتی و بعد برادر خانم وی را به گروگان گرفت و به زندان اوین برد تا علی شریعتی به ناچار خود را معرفی نماید. بعد از آن روز به مدت ۱۸ ماه به انفرادی رفت و پس از آن آزاد شد زیرا شاه به دلیل فشارهای بین المللی و درخواست وزیر فرهنگ الجزایر دریافت که نگه داشتن علی شریعتی در زندان بیش از آزادی او میتواند به شهرت و محبوبیت او اضافه کند. اسارت درازمدت در سلول، دکتر را سخت به نور آفتاب حساس کرده بود و از نظر روحی هم بسیار افسرده شده بود. رژیم همه راه های مبارزه اجتماعی را بر او بسته بود، حسینیه ارشاد تعطیل و او از تدریس در دانشگاه محروم شده بود. مبارزه مخفی هم عملاً امکان نداشت. ساواک او را شدیداً تحت نظر خود داشت و روز به روز حلقه این محدودیت ها تنگ تر میشد. علی شریعتی خود می گوید: “ظاهراً آزاد هستم و از قید اسارت، به اصطلاح رهایی یافته ام ولی آنچه مسلم است نوع زندانم تغییر کرده و از زندان دولتی به زندان خانه منتقل شده ام”. دکتر شریعتی پس از دو سال، خسته از وضعیتش تصمیم به “هجرت” میگیرد. ممنوع الخروج بودن مانع بزرگی برای مهاجرت او به خارج از کشور بود. اما وی با گرفتن گذرنامه با اسم فامیلی “مزینانی” توانست از کشور خارج شده و تهران را به مقصد بروکسل ترک نماید.

شریعتی پس از چند روز اقامت در بروکسل آنجا را به مقصد ساوت همپتون انگلیس ترک میکند و در آنجا درمی گذرد.

دکتر علی شریعتی در چه سالی درگذشت؟

علی شریعتی طی مهاجرتش در ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ در حالی که 3 هفته از سفرش به انگلستان میگذشت، در ساوت همپتون به شکل مشکوکی درگذشت. دلیل رسمی مرگ وی انسداد شرائین و نرسیدن خون به قلب اعلام شد؛ هرچند مرگ وی به دلیل نداشتن سابقهٔ بیماری قلبی، عدم کالبدشکافی و اعلام نتیجه سریع و خبرداشتن سفارت ایران در لندن از مرگ وی قبل از اعلام رسمی خبر مشکوک بود. دکتر علی شریعتی وصیت کرده بود که وی را در حسینیهٔ ارشاد دفن کنند، ولی هم اکنون در قبرستانی کنار حرم زینب کبری، در شهر دمشق نگهداری میشود و خانواده اش هزینه نگهداری جسد وی را متقبل شدند.

ناهید فکوهی می گوید:” آن شب تا ساعت یازده دور هم نشسته بودیم و حرف می زدیم ولی دکتر ساکت و غمگین و گرفته بود و حرفی نمیزد. حدود نیمه شب، علی فکوهی و ناهید به خانهٔ خودشان می روند و با نسرین قرار می گذارند که فردا صبح آماده باشند تا به اتفاق هم به بدرقه دوستشان بروند. دکتر شریعتی هم به اتاق خوابی که، در طبقهٔ پایین قرار داشته است میرود که بخوابد بعد از مدتی دکتر به سارا میگوید، لیوان آبی برایش ببرد. سارا آب را میبرد و پس از گذشت مدتی باز بچه ها را صدا میزند و چای میخواهد. به نظر ناآرام می رسیده و خوابش نمی برده است. سوسن و سارا و نسرین هم برای استراحت، با طبقهٔ بالا میروند و می خوابند فردا صبح ساعت هشت، ناهید با آقای فکوهی برای بردن خواهرشان نسرین به خانه می آیند و در می زنند، ولی کسی در را باز نمیکند! مدتی هم پشت درمی مانند تا نسرین، از خواب بیدار میشود. او که برای بازکردن در به طبقه پایین میآید، میبیند که دکتر در آستانه در ورودی اتاق به پشت افتاده و بینی اش به نحوی غیرعادی سیاه شده و باد کرده است. وحشت زده در را باز میکند، با اضطراب جریان را به برادرش میگوید. ناهید و برادرش متحیّر وارد خانه می شوند، ناهید بلافاصله نبض دکتر را گرفته و میبیند نبض او از حرکت ایستاده است و نسرین هم نبض دکتر را میگیرد و او هم نظر ناهید را تأیید میکند، بلافاصله نسرین به طبقهٔ بالا می رود تا مراقب بچه ها باشد تا پدرشان را به آن حال نبینند علی فکوهی، وحشت زده و غمگین فوراً با اورژانس تماس میگیرد، آمبولانس میرسد و پس از معاینه نظر می دهند که دکتر درگذشته است.

مهمترین آثار علی شریعتی

با مخاطب‌ های آشنا
خودسازی انقلابی
ابوذر
بازگشت
فاطمه، فاطمه است
ما و اقبال
تحلیلی از مناسک حج
شیعه
نیایش
تشیع علوی و تشیع صفوی
جهت‌ گیری طبقاتی در اسلام
تاریخ تمدن 
هبوط در کویر
تاریخ و شناخت ادیان 
اسلام‌ شناسی (درس‌ های حسینهٔ ارشاد)
حسین وارث آدم
چه باید کرد؟
زن
مذهب علیه مذهب
جهان‌ بینی و ایدئولوژی
انسان
انسان بی‌خود
علی حقیقتی بر گونه اساطیر
بازشناسی هویت ایرانی اسلامی
روش شناخت اسلام
میعاد با ابراهیم
اسلام‌ شناسی 
ویژگی‌ های قرون جدید
هنر
گفتگوهای تنهایی
امت و امامت
نامه‌ ها
آثار گونه‌ گون
آثار جوانی

دکتر علی شریعتی کیست؟

شریعتی، علاوه بر شهرت زیادش برای سهم داشتن در انقلاب ایران، به دلیل کارنامهٔ فعالیت هایش برای احیای مذهب و سنت در جامعه و بیدارگری دربارهٔ سلطنت وقت نیز شهرت داشته است. شریعتی را در ادبیات معاصر معلم شهید می نامند، و از زمان انقلاب تاکنون یادبودهای زیادی به یاد ایشان برگزار و اجرا کرده اند، و از آن زمان نقدها و تجلیل های زیادی پیرامون آثار، آراء و تأثیراتی که او بر چند دههٔ معاصر ایران گذاشته وجود دارد.

دانش ادبی : متاع جوانی ( اضافه تشبیهی ) / فروختن و متاع و بازار  ( مراعات النظیر ) / بازار ( استعاره از دنیا ) 

دانش زبانی : بفروختی ماضی ساده کاربرد قدیمی / که به معنی چه کسی و ضمیر پرسشی / خواهی خرید فعل مستقبل ( آینده ) 

معنی بیت سوم : قدر جوانی خودت را بدان و به دنبال حقیقت  باش زیرا فرصت زندگی برای هر کس یک بار بیش تر نیست . 

دانش زبانی : در مصرع دوم فعل های ( است ) اسنادی  است و ( باری ) مسند می باشد . 

معنی بیت چهارم : همان طوری که برای داخل شدن از در استفاده می شود  نه دیوار تو هم تا وقتی که  راه راست وجود دارد  از بیراهه نرو  ( از راه راست منحرف نشو و به سمت کارهای ناشایسته نرو) 

دانش ادبی : راست و کج ( تضاد ) / در و دیوار ( مراعات النظیر ) / بر و در ( جناس ) / راه راست به در و  راه کج به دیوار تشبیه شده است /مصراع دوم تمثیل است / مصراع اول کنایه از ( به بیراهه نرفتن ) است /مصراع دوم هم کنایه از ( منحرف نشدن ) است . 

دانش زبانی : مپیچ فعل نهی / هست به معنی وجود داشتن و فعل غیر اسنادی است / در نهاد می باشد . 

معنی بیت پنجم : از انسان های جوان مرد شکیبایی و تلاش را یاد بگیر  و بدان که آموختن از انسان های دیگر ننگ نیست . 

دانش زبانی : آزادگان  و آموختن  ( مشتق ) / بردباری ( مشتق مرکب ) /سعی ( ساده ) / بیاموز فعل امر / عار قبل از فعل اسنادی آمده است مسند می باشد / آموختن نهاد است . 

معنی بیت ششم : تا وقتی که دل تو دچار آلودگی گناه نشده با بینش و بصیرت در وجود خودت و کارهایت اندیشه کن .

دانش ادبی : چشم و نگر ( مراعات النظیر ) / آیینه  استعاره از دل / زنگار استعاره از تیرگی  و لغزش و گناه / تکرار حرف ( ر) و واج آرایی را ایجاد کرده است 

دانش زبانی : درنگر فعل پیشوندی / تا  به معنی تا وقتی که  / ( را ) فک اضافه ( تا در آیینه تو ) نیست  ( وجود ندارد ) و فعل غیر ا سنادی است . 

معنی بیت هفتم : قطعا  با جمع شدن دانه ها و خوشه ها خرمن به وجود می آید هیچ دانه  و خوشه ای در آغاز خرمن و خروار نبوده است . 

دانش ادبی : دانه و خوشه و خروار ( مراعات النظیر ) / تکرار حرف ( خ)  واج آرایی / تکرار کلمات  خوشه و خروار  تکرار  

دانش زبانی : (همی )در ا ین جا  به معنی (قطعا  و  همانا) است و قید تاکید می باشد . 

مفهوم کلی : ترک دنیای مادی و ذخیره  اعمال معنوی .

دانش ادبی : درخت و بنشانی ( مراعات النظیر ) /درخت اعمال نیک ( اضافه تشبیهی )

معنی : تو دراین سن و سال نباید به فکر طمع و آرزوهای مادی باشی  . تو تا بزرگ شدن درخت و محصول دادن آن زنده نمی مانی و نمی توانی از آن بهره مند شوی .

دانش زبانی : جمله ها ، پرسش ا نکاری هستند که همان استفهام انکاری می باشد .

معنی : باغبان پیر و بی کینه گفت : انسان های قبل از ما  زحمت کشیدند و ما از دست رنج آن ها استفاده کردیم.الان ما می کاریم تا آینده گان از آن ها بهره ببرند . 

دانش زبانی : باغبان ( مشتق ) / پاکدل ( صفت مرکب ) 

 تاریخ ادبیات :  مرزبان نامه  کتابی است که به شیوه کلیه و دمنه نوشته شده است . توسط مرزبان بن رستم شروین  یکی از اسپهبدان مازندران  به زبان مازندرانی کهن نوشته شده بو و سعد الدین وراوینی در قرن ششم  به پارسی دری برگرداند و این کتاب مشتمل بر داستان ها و  تمثیل از زبان حیوانات است . 

دیدار یار غایب  دانی چه ذوق دارد ؟                    ابری  که در بیابان بر تشنه ای ببارد 

معنی : آیا می دانی دیدن یار غایب چه قدر دلنشین است ؟  مانند ابری است که در بیابان بر انسان تشنه ای می بارد . 

دانش ادبی : دیدار یار غایب به ابر تشبیه شده است / تکرار ( ر)  و ( ب ) نعمه حروف یا واج آرایی / ابر و باریدن ( مراعات النظیر ) 

متن :انسان بی دوست  همواره  غمگین است به بیان دیگر تنهای ییکی از دشوارترین مصائب است . 

معنی : کسی که دوستی در زندگی ندارد همیشه ناراحت است یعنی تنها بودن  یکی از سخت ترین بلاها و گرفتاری های زندگی است . 

متن : ما را از دام  و چاه این راه  آگاه می سازد و آسیب های این مسیر را نشان می دهد . 

دانش ادبی : دام استعاره از مشکلات و گرفتاری / چاه استعاره از گمراهی / چاه و راه ( جناس ) هستند . 

متن : چه بسیارند کسانی که لاف دوستی می زنند اما درحقیقت  گرگ هایی در جامه گوسفندان هستند .

دانش ادبی : کسانی تشبیه به گرگ ها شده  اند / گرگ هایی در جامه گوسفندان بودن کنایه از ظاهر فریبنده داشتن . 

معنی شعر : تلاش کن که از دوست  بد دوری کنی زیرا  دوست بد از مار ترسناک  بدتر است .  مار بد فقط جان تو را می گیرد و تو را نابود می کند اما یار بد علاوه بر جان تو ایمان و اعتقاد تو راهم از بین می برد . 

دانش ادبی : مار و یار ( جناس ) / تکرار  حرف ( ب) واج آرایی / جان و جان ( تکرار ) 

دانش زبانی : تنها ( قید ) است /( را) فک اضافه  به معنی (  برجان تو ) 

معنی دو بیت سنایی : با انسان های بد کم تر دوستی و هم نشینی کن  زیرا  انسان های بد تو را که پاک هستی آلوده می سازند . 

دانش ادبی : پلید و پاکی ( تضاد) / تکرار ( ب) در مصرع اول نغمه حروف 

معنی بیت دوم :لکه ای ابر آفتاب به این بزرگی را پنهان و ناپدید می سازد ( دوستی با بدان مانند لکه ابر است که آفتاب را پنهان می کند . انسان را آلوده می سازد ) 

دانش ادبی : این بیت تمثیل ا ست / آفتاب استعاره  از انسان های خوب و لکه های ابر استعاره از همنشین های بد است . 

 معنی نثر سعدی :هر کس که با انسان های بد همنشینی کند اگر هم خلق و خوی آن ها  در او تاثیر نگذارد راه و روش نادرست آن ها به او نسبت داده می شود ( به او تهمت زده می شود . ) 

دانش ادبی : نشیند و نکند و گردد ( سحع ) دارد 

معنی بیت : پسر نوج ( ع) به خاطر همنشینی با ا نسان های بد از خاندان پیامبری رانده شد و مقام و مرتبه خویش را از دست داد . 

دانش ادبی : نوح  و نبوت ( مراعات النظیر ) / تلمیح به داستان  حضرت نوح ( ع) 

معنی بیت : سگ اصحاب کهف ( یاران غار ) مدتی به خاطر همراهی با انسان های خوب به مرتبه و مقام انسانی رسید  . 

دانش ادبی : تلمیح به داستان اصحاب کهف 

توجه : اصحاب کهف چندنفری بودند که در دوره دقیانوس از شهر بیرون رفتند و در غاری به مدت 300 سال در خواب بودند . 

دانش زبانی : در مصرع دوم ( مردم ) اسم جمع نیست  که کاربرد تاریخی است که در قدیم به معنی مفرد انسان بکار می رفت که فعل آن هم مفرد بکار رفته است / روزی چند ( ترکیب وصفی ) / چند صفت مبهم / روزی هسته گروه اسمی 

معنی بیت : هم نشین تو باید از خودت بهتر باشد تا این که چیزی را به عقل و دین تو اضافه کند . 

دانش زبانی : به ( بهتر ) صفت تفضیلی 

تکنیک بصری کمک می کند بدون بیان کلمات و روش صحیح عبارت خوانی ،سرعت مطالعه شما افزایش یابد و 

درک بصری عبارتست از : دیدن و درک کردن ، یعنی این که فقط  با دیدن و بدون تلفظ مطلب را درک کنیم.

الگوهای تند خوانی 

تکنیک خط بردن با ریتم 

در دوران ابتدایی زمانی که بچه ها خواندن را یاد می گیرند با انگشت اشاره خود زیرخطوط  خط می برند تا دقت بیشتری داشته باشند . اما بزرگترها  آن ها را  از ا ین کار منع  میکنند . زیرا آنها فکرمی کنند که اگر بچه ها به این شکل بخوانند  سرعت مطالعه آن ها کاهش می یابد. اما این حرکت مسیر انگشت بچه ها نیست که باعث کند شدن مطالعه آنها  می شود بلکه دلیل این است که سرعت انگشتان آنان پایین است . پس باید به جای این که آنها را از این کار منع کرد  آنها را تشویق نمود که سریع تر این کار را ا نجام دهند زیرا  باعث فهم و درک مطالب و بالا رفتن  تمرکز و دقت آنان  می شود.

فواید خط بردن با استفاده از انگشت 

1- به طور مستقیم  و نیز از طریق مقابله با سرگردانی چشم بین کلمات و خطوط  به ایجاد تمرکز حواس یاری می دهد.

2- باعث افزایش سرعت مطالعه  تمرکز حواس و افزایش درک مطلب می شود.

برای خط بردن با استفاده از انگشت ( دست خوانی )  به نکات زیر توجه کنید : 

الف) سر ثابت باشد و فقط چشم حرکت دست راتعقیب می کند.

ب) کتاب در فاصله حدود 40 سانتی متری قرار گیرد . 

پ) رو ی کتاب خم نشوید و صاف بنشینید . 

ت) زیر تمام خطوط دست برده شود .

ث) از ابتدا تا انتهای خط دست خوانی شود . 

ج)حرکت دست نرم و روان باشد به با سختی و سفتی .

چ) حرکت دست یکنواخت باشد  و حالت ضربه ایی متوقف شده در پایان خطوط  نداشته باشد . 

ح) هنگام برگشت در دست خوانی کامل خطوط  دست حالت زیگزاک نگیرد . 

خ) پس از رسیدن به پایان خط دست از روی صفحه بلند شودو در ابتدای سطر بعدی قرار می گیرد و به همین ترتیب تمامی خطوط دست خوانی می شود .

خط بردن  با ریتم 

1- ریتم یک ثانیه : یعنی یک صفحه  را  بایک شماره می خوانیم  1 ثانیه . برای مطالعه هر صفحه اختصاص دهید . انگشت خود را در بالای صفحه قرار دهید و با یک  شماره دست خود را به پایین صفحه حرکت دهید و با چشمان خود این حرکت را دنبال کنید . دست دیگر خود را گوشه صفحه  آماده برای ورق زدن تگه دارید .

2- ریتم دو ثانیه : یعنی هر صفحه را با ریتم 2 ثانیه ( 2 شماره ) بخوانید . 

3- ریتم چهار ثانیه : در این مرحله هر صفحه را در 4 ثانیه مطالعه کنید . 

4- ریتم 6 ثانیه :

5- ریتم ده ثانیه 

6- ریتم 15 ثانیه 

7- ریتم 20 ثانیه 

توجه : جهت انجام  تمرین ها ی خط بردن با انواع ریتم ها می توان از هریک از روش های تند خوانی حرکت لغزشی دست ، مارپیچ ،عمودی، گوشه به گوشه ،زیگزاک ، قسمت به قسمت و افقی استفاده کرد .  

نکته 1: در ریتم دو ثانیه  نام ها ، تاریخ ها ، تصاویر و کلمات درشت تر را می توانید درک کنید.

نکته 2: تکنیک خط بردن همراه با ریتم 2  ثانیه ای ، 4 ثانیه ای ، 6  ثانیه ای  برای مطالعه ساده داستان های آسان و مجلات به کار برده می شو د. 

نکته 3: تکنیک خط بردن همواره با ریتم 10 ثانیه ای ، 15 ثانیه ای و 20 ثانیه ای  برای تند خواندن مطالب دشوار مفید است  .

 تکنیک های حرکت دست 

1- حرکت لغزشی دست 

2- حرکت مارپیچ 

3- تکنیک عمودی 

4- تکنیک گوشه به گوشه

5-تکنیک زیگزاک 

6- تکنیک قسمت به قسمت 

7- تکنیک افقی 

مواردی که سرعت مطالعه شما را کاهش می دهد عبارتست از : 

1- کلمه خوانی 

2- بلند خوانی 

3-برگشت غیر ارادی چشم به عقب 

4-سرگردانی چشم بین خطوط 

5- درون خوانی  و لب خوانی 

6- مکث طولانی چشم بر روی کلمات 

7- عدم تمرکز 

مزایای تند خوانی عبارتست از : 

1-افزایش انگیزه برای مطالعه 

2-صرف جویی در وقت 

3-تمرکز بیشتر 

4-افزایش اعتماد به نفس 

5-افزایش سرعت مطالعه 

6- افزایش دقت و درک مطلب 

7- افزایش دامنه لغات و اطلاعات عمومی 

8- مطالعه بهتر و مفیدتر 

9- افزایش آگاهی در مورد نحوه عملکرد چشم و مغز 

10- چشم ها از لحاظ فیزیکی کمتر کار می کنند . 

بررسی مقدماتی و ارزیابی اولیه  متن 

به همین ترتیب تعداد تیر ها را زیاد می کرد تا تعداد تیرها به ده تا رسید و فرزندان دیگر نتوانستند آن تیر ها را بشکنند . 

به طرف فرزندان نگاه کرد و گفت : ای فرزندان من ، وضعیت شما در زندگی این گونه است تا زمانی که همراه هم باشید دشمن نمی تواند به شما مسلط شود  و سالیان درازی می توانید بر تمام دشمنان مسلط شوید . 

دانش های ادبی : ای فرزندان ( حرف ندا و منادا ) / یاور و پشتیبان ( مترادف و مراعات النظیر ) /پیروز و ظفرمند ( مترادف و مراعات النظیر ) 

دانش زبانی : خو را ( به خود ) حرف اضافه و متمم / تیری ( یک تیر )  ( ی ) نکره / فرمانروایی ( ی ) نکره / دیگر بار ( بار دیگر ) ترکیب اضافی مغلوب / اندک نیرویی ( ترکیب وصفی مغلوب ) /باز ( قید تکرار) / بییش ( بیشتر صفت تفضیلی ) / دراز ( قید زمان ) 

دانش ادبی: « ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه ا ست .» یک مثل است و دانش  ادبی ارسال المثل ایجاد شده است و کنایه است از اینکه برای جبران هر کاری دیر نیست  /می گویند : «هی ...» نقل قول می کند که همان دانش ادبی تضمین است 

دانش زبانی :می گویند ( مضارع اخباری ) /از دست داده اند ( ماضی نقلی ) 

متن :مبادا گذر .... داشتیم که ...»

دانش ادبی :پانزده یا بیست ( مراعات النظیر ) ای کاش ( صوت) شبه جمله 

دانش زبانی : مبادا ( شبه جمله است که منفی شده (باد) می باشد) / بگیرید ( مضارع التزامی ) خواهید گفت ( آینده یا مستقبل ) خوا+شناسه +بن فعل ماضی 

متن: به پانزده یا بیست....می اندیشید.

قدرت( نیرو) / خیال ( فکر و اندیشه ) / تصویر( عکس ) / رویایی (خیال، چیزی که آرمان است و می خواهیم به آن برسیم) در آمد ( بهره و دستمزد ) /نصیب ( بهره ) احترام (حرمت )اعتباری ( ارزش ) 

دانش ادبی : پانزده یا بیست یا حتی سی سال ( مراعات النظیر )/احترام و اعتبار ( مراعات النظیر)/شیرین و موفق ( مراعات النظیر ) 

دانش زبانی : قدرت هم خانواده ( قادر و مقتدر ) می ا ندیشید( مضارع التزامی ) اعتباری ( هم خانواده معتمد ) / می اندیشید (مضارع اخباری ) احترام ( هم خا نواده محترم و حرمت ) 

متن : در نوجوانی ... انسانیت است . 

خیال ( تصویر) / بی عاطفه ( بدون عاطفه ) بد اخلاق ( از نظر اخلاقی خوب نیست ) / آرمانی ( چیزی که آرزو داریم ) منطقی ( چیزی که باعقل و فکر خود در یابیم ) سرشار ( پر و لبریز ) 

دانش ادبی : عشق و عاطفه و انسانیت ( مراعات النظیر ) 

دانش زبانی : هرگز ( قید نفی ) / یک زندگی آرمانی ( گروه اسمی که زندگی هسته و یک صفت شمارشی وابسته پیشین و آرمانی مضاف الیه وابسته پسین ) / آرمانی و منطقی ( صفت نسبی ) 

متن : زندگی کردن ....آن بیاموزیم. 

پرفراز( بلندی ) / نشیب ( پستی ) / دائمی ( همیشگی ) / دشواری های ( سختی ها ) 

دانش ادبی : زندگی یک سفر است ( تشبیه که زندگی مشبه  و سفر مشبه به ) تشبیه بلیغ / پر فراز و نشیب ( تضاد ) 

دانش زبانی : اصول جمع اصل  / روش هایی  جمع روش / ایجاد کنیم ( بوجود آوریم) / لذت بخش( مرکب ) لذت + بخش / بیاموزیم ( مضارع التزامی ) 

متن : وقتی شما ..... آراسته می سازید . 

ابزار ( وسایل ) / مذهبی ( چیزی که ریشه در عقاید و دین ما دارد ) /آداب ( روش ها ) / خاص ( بخصوص ) 

دانش زبانی : با آداب خاص ( حرف اضافه و متمم) / آراسته ( صفت مفعولی ) بن فعل ماضی + ه ( مشتق ) 

متن : سفر زندگی .......مهم زندگی .

مهارت ها ( توانمندی ها ) / پر مشقت ( دشوار و سختی ) / توانایی ( توانمندی ها ) / استعدادها ( توانایی های درونی ) /موثر  ( اثر گذار ) /سنجیده ( حساب شده ) تدبیر ( چاره ا ندیشی کردن ) / موقعیت ها ( وضعیت ها ) 

دانش ادبی : سفر زندگی هم ( تشبیه که زندگی به سفر تشبیه شده است ) تشبیه بلیغ 

دانش زبانی : خود آگاهی ( مشتق مرکب ) خود + آگاه + ی / شناخت به جای شناختن بکار رفته است /ضعف ها ( هم خانواده مستضعف و ضعیف ) /ارتباط ( هم خانواده رابط و ربط ) / موثر ( هم خانواده اثر و تاثیر ) علامت ( :) که به دو نقطه بیانی نامیده می شود در دو جا استفاده می شود 1- درزمان نقل قول کردن  2-مثال زدن 

 متن : چیرگی بر احساسات..... شکوفایی کنیم . 

چیرگی ( غلبه کردن  و پیروز شدن ) / مهار ( رام کردن ) / نفرت ( بد آمدن ) / تفکر ( فکر کردن ) / خلاق ( نو آوری ) /مهارت  (توانمندی ) /رویارویی ( مواجه شدن ) توکل ( تکیه کردن ) / تلاش ( کوشش کردن ) / دست یابیم ( دست پیدا کنیم ) / سر شار ( پر و لبریز) / شادابی ( تراوت ) / شکوفایی ( کشف کردن استعداد ها و پرورش آنها ) 

دانش ادبی : عشق و خشم و نفرت و ترس و حتی شادی ( مراعات النظیر ) / طراوت و شادابی و شکوفایی ( مراعات النظیر ) 

دانش زبانی : چیرگی ( مشتق ) چیره + ی / گوناگون ( الف بین  ( گون ) به نام الف میان وند است)/ نفرت ( هم خانواده متنفر ) / نو آوری ( مشتق مرکب ) نو + آور + ی / جست و جوی ( جست بن فعل ماضی  

درس دریچه شکوفایی به زندگی ( هلن کلر ) اشاره دارد که در نوزده ماهگی نابینا و ناشنوا شد که او می گوید انسان ها باید به خاطر سلامت خودشان قدردان خداوند باشند . انسان ها باید قدر نعمت های خداوند را بدانند و برای هر یک از اعضای بدنشان ارزش قایل باشند زیرا هریک از این اعضای برای زندگی انسان ها بسیار مفید هستند و در پایان درس می گوید: چنان از زندگی لذت ببرید و از چشم  و گوش و دیگر  اعضای بدنتان بهره ببرید که انگار آخرین روزی است که از آن ها استفاده می کنید . 

هلن آدامر از زمانی که نام وی بر سر زبان ها افتاد  کوشش  های اجتماعی خود را آغاز کرد وی پس از پایان تحصیلات دست  به پخش کتاب زد و از درآمد آن ها  آموزشگاهی برای نابینایان تاسیس کرد  بهترین نوشته وی ( داستان زندگی من )  نام دارد که شهرت جهانی دارد . 

معنی بیت : تو را ای سرزمین کهن سال ، دوست دارم تو را ای سرزمین گران قدر و عزیز این ایران کهن و قدیمی دوست دارم  تو را ای وطن گرامی دوست دارم . 

دانش ادبی : کهن بوم و بر و دیرینه ایران زمین و گرامی وطن ( تشخیص ) چون مورد خطاب قرار گرفته است . / بوم و بر  و وطن و ایران ( مراعات النظیر ) 

دانش زبانی : کهن بوم و بر و دیرینه ایران زمین  و گرامی وطن  ( منادا ) / دوست دارم ( فعل مرکب ) / گرانمایه و دیرینه ایران زمین ( ترکیب وصفی مقلوب ) ایران زمین گرانمایه  و دیرینه ، گرامی وطن ( ترکیب وصفی مقلوب ( وطن گرامی ) 

تاریخ ادبیات : مهدی اخوان ثالث  از شاعران بزرگ ادبیات معاصر که در اسفند 1307 در مشهد متولد شد و اولین مجموعه شعرش در سال 1330  به نام ( ارغنون ) به چاپ رسید وی هم به شیوه کهن  و هم به شیوه نو نیمایی شعر می سرود و در چهارم شهریور  1369 فوت کرد . اخوان ثالث در جوار آرامگاه حکیم ابوالقاسم  فردوسی در باغ شهر توس به خاک سپرده شده است . 

معنی بیت اول : گفتم ( ای امام ) چرا روی زیبای تو از دیده ی من  پنهان است؟  او گفت  موجود ( دل بستگی تو به دنیا )  همانند حجابی است که مانع  دیدن می شود و گرنه چهره ی من آشکار است.

دانش ادبی : نهان و عیان ( قافیه ) / است و است ( ردیف ) / نهان و عیان ( تضاد ) 

دانش زبانی : بیت دارای پنج جمله است ( گفتم ) ( پنهان است ) ( گفتا) ( هستی که حذف است)     ( عیات است ) /از من ( حرف اضافه و متمم ) نهان و پنهان ( مسند ) ورنه ( و اگر نه ) 

معنی بیت دوم: گفتم ( ای امام)   عزیز تر از جان  نشانی محل اقامت تو را از چه کسی بپرسم؟ گفت :  بیهوده به دنبال نشانی  هستی ؛ زیرا آن مکان نشان  ندارد. 

دانش ادبی : نشان چه پرسی ؟  ( پرسش انکاری ) / نشان و بی نشان ( تضاد ) / جانا ( منادا) حرف ندا حذف شده است . 

دانش زبانی : که ( ضمیر پرسشی ) / بیت شش جمله است ( گفتم ) ( پرسم ) ( جانا ) ( گفتا ) ( پرسی ) ( است ) 

معنی بیت سوم : گفتم ( ای امام )  برای من غم عشقت  از شادمانی  دوست داشتنی تر است  گفت : در راه پیروی  از ائمه  غم نیز  همانند شادی است . 

دانش ادبی : غم شادمان است ( تشخیص ) / غم  و شادی در مصرع اول ( تضاد ) که با هم فاصله دارد / غم و شادمان در مصرع دوم ( تضاد و متناقض نما یا  دانش ادبی پارادوکس ) 

دانش زبانی : مرا ( من را ) را حرف اضافه است و من متمم / غم تو ( ترکیب اضافی ) حضور تو / شادمان ( مسند ) / ا ست در مصرع اول حذف شده است به قرینه لفظی  و شادمانی در مصرع  مسند است .

معنی بیت چهارم: گفتم  ( ای امام ) جان من از آتش اشتیاق دیدار تو سوخت .گفت : کسی که ( واقعا  سوخته عشق ما  باشد)  ناله واندوهی ندارد. 

دانش ادبی : مصرع دوم ( استفهام انکاری ) 

دانش زبانی : بیت  هفت  جمله است ( گفتم ) ( سوخت ) ( نهانم است ) ( گفت ) (سوخت ) ( است ) که محذوف ا ست ( است ) در پایان بیت / فغان ( ناله ) و مسند / 

معنی بیت پنجم : گفتم : ( ای امام )  این نیم  جان( ناقابل و بی ارزش )  را از فیض قبول کن .  گفت: جان خود را نگه دار زیرا که جان تو خانه عشق ( غم )  امام است. 

دانش ادبی : تخلص شاعر در بیت آخر آمده که نام خودش را بیان کرده ( فیض )

دانش زبانی : نگاه دارش ( ش ) ضمیر متصل که به جان بر می گردد/ غم خانه ( ترکیب وصفی مغلوب ) خانه ی غم / ( ز ) مخفف ( از )